Muza łacińska

ŚW. AMBROŻY
IV W.

1. Wieczysty rzeczy stworzycielu (Aeternam rerum conditor)

•

bóg rozprasza ciemności

•

władca dnia i nocy

•

jezus to kur (=kogut) który budzi ze snu

•

j. napomina, przekonuje, krzepi

•

niechaj Jezusa sławi „głos pierwszy” i „pieśń ostatnia” to jest opiewać boga od samego
początku to końca życia

2. Twórco wszechświata, boze nasz:

•

bog trzyma ster wszechświata

•

władca dnia i nocy

•

wspomóż modlących się

•

bog ma nie pozwalac aby umysl nawiedzaly mary i aby nie zapadal w sen=grzech

•

niechaj mrok nie zacmi wiary- figura światła i ciemności

•

pozbyć się lubieżności zmyślow

3. Jezu korono panieńska:

•

pochwała maryii

•

maria-lilia

•

maria-panna bez skazy

•

w zakonczeniu doksologia czyli pochwalą Trójcy św.

HYMNY AMBROZJAŃSKIE (na poszczególne pory dnia)
IV W.
w świetle badań można je jedynie przypisywać Ambrożemu, jest to tradycyjne, historyczne ujecie,
bo dowiedziono ze wiekszosc to nie autentyki

1 O wschodzie słońca

-bog ma blogosławić na caly dzien, aby przezyc go w czystości, a wieczorem chwalic Pana z
pokorą (sczególnie podkreślane) i skromnościa

-nalezy trzymac jezyk na wodzy, unikac klotni, proznosci i nieczystego wzroku

2. na godzine trzecią

hymn do Ducha św.

3. na godzinę szóstą

•

bog to wladca losów i słońca

•

niechaj zgasi płomień nierządu i da pokój

4. na godzine dziewiątą

•

bog- mądry władca świata

•

ustala następstwo godzin

5. pieśń gdy słońce zachodzi

•

do Trójcy św.

•

niechaj wleje światło w serce

6. przed snem
•

do jezusa

•

j. jest swiatłościa

•

niech da dobry sen

•

niech broni od nieprzyjaciół

PRUDENCJUSZ
IV-V W.

1. Przedsłowie

można by wiersz określić jako autoprezentacje

•

autor ma 57 lat, nadchodzi kres zycia, wiec trzeba zapytac co w zyciu uczynilem.

•

byl retorem

•

6 wersów kariera szczegolowo

•

wszystkie czyny są nic nie warte w obliczu koniecznosci smierci, dusze nalezy zlozyć bogu
(co za niespodzianka ! :)

•

gdy jest się już „nad grobem” nalezy pozbyć się głupoty grzechu i chwalic boga hymnem

•

walczyc z herezjami, niszczyc bałwochwalstwo, czcic meczeników i apostołów

2. Hymn o świcie podobny do Ambroży, Wieczysty...

•

Kur- jezus oznamia bliski świt=powtorne przyjscie

•

nalezy porzucic sen i czuwac, ale przed przyjsciem, bo zbudzenie w momencie wypelniania
jest zbyt poznie

•

bog jest sedzia

•

doczesnosc to sen, bez zbudzenia czeka smierc wieczna

•

opozycje, dzien-noc, mrok-blaska, sen- zbudzenie

•

w zwiazku z Kurem mowa o zaparciu sie św. Piotra

•

grzech rodzi się tylko w mroku

•

zmartwychwstanie= zwalczenie ciemnosci

•

zignorowania dobr doczesnych

3. Hymn o śmierci i pogrzebie

•

o zmartwychwstaniu cia

•

ciala spia czekajac na zmartwych. duszy

•

ziemia ma cialo tylko na przechowanie- jak suche ziarno w glebie, bez mocy

•

dzien sadu przywroci ciala do zycia

4. Walka Wiary i Czcicelki bóstw pogańskich [w:] Psychomachia [fragment]

•

sama Psychomacia to walka 7 cnot z 7 „anty-cnotami”

•

występują personifikacje wyzej wymienionych

•

wiara w chlopskiej szacie bez pancerza i z lichym uzbrojeniem

•

czcicielka zakuta w zbroje

5 Epilog

•

rózne sa ofiary dla boga: zboznosc, wiernosci, jalmuzna, skromnosc sumienia

•

poeci (uzywa podm. zbior. „my”) przynoszą „rącze jamby i trocheje śpieszne” :)

BOECJUSZ
VI W

1. O pocieszeniu jakie daje filozofia Consolation philosophie (miało to dzieło być napisane w

więzieniu)

•

chocby czlowiek mial bogactwa z antycznego rogu obfitosci to i tak zawsze bedzie
sie skrazyl o wiecej

•

podziw dla boga i apostrofa „o stwórco gwiezdnych przestrworzy”
◦

chwali porzadek astralny i celowosc praw kosmicznych

◦

ludzkie czyny nie utrzymuja sie w takiej karnosci jak gwiazdy

◦

niewinny cierpi wbrew porzadkowi

◦

zmieniaja sie prawa i wladcy

•

wszyscy „giniemy pod Fortuny falą”

•

wezwanie do boga-sternika: uspokoj wzburzone morze

•

bog ma odwieczny rozum, ktory stworzyles ex nihilo, jest jedyny, nieruchomy

•

czytelniku spojrz na siedzacych na tronach- bez świty i przepychu dworu sa ofiarami
ktore rozrywa chwciwosc gniew i smutek

•

wladcy sa sterowani przez afekty- sa we wladaniu a sami uwazaja sie za wladcow,
działanie pod wpływem afektów- „złych panów” nie jet działaniem własnym

WENENCJUSZ FORTUNATUS
VII W.

1. Vexilla regis prudentur (inc. Idą krolewskie proporce)

•

mowa o cielesnej naturze jezusa

•

krew i woda za grzechow odpuszczenie

•

odwolanie do Starego Testamentu gdzie ma być zapis „od drzewa (Krzyża- M.S) ma
Bóg królować”

•

apostrofa do drzewa-Krzyża: drzewo wybrane

•

w ramionach krzyza umiera jezus król- podkreslenie ich wagi

•

ofiara jezusa to zaplata za grzesznikow

•

tobie krzyzu sie klaniamy- wspomoz w mekach, pomnoz cnote sprawiedliwym,
odpusc winnym

2. Pange lingua (inc. „Opiewaj języku bój chwalebny”)

•

triumf krzyza

•

odkupiciel zabity ale zwyciezyl

•

porownania: drzewo wiadomosci vs. drzewo krzyza, jezus vs. adam, smiertlenosc vs
niesmiertlenosc

•

dziecieństwo jezusa

•

jezus to baranek przeblagalny za grzesnzikwo

•

znaki bozej meki: zółć, pwociny, trzcinka, ocet, gwozdzie, wlocznia

•

ostatnia zwrotka- apostr. do krzyza: krzyz wybrany spośro∂ drzew, słodkie belki,

niechaj schyli galezie i ulzy cierpniu jezusa

RABANUS MAUROS
IX W.

Modlitwa do boga

•

wyznanie grzesnika

•

niechaj bog wejrzy na nedzarza

•

znal prawa Ewangelii ale wybral zlo=pieklo zamiast rozkoszy niebianskich

•

prosi o wybaczenie i znalezienie wybawienia w rekach boga-sternika

JAN HUS
XIV W.

1. Piesn o ciele chrystusa

•

jezus to:

•

zywy chleb aniolow,

•

dawca zycia, nadzieji

•

napoj łaski

•

nieskończona moc

JACOPONE DA TODI
XIV W.

1.Stabat mater dolorosa pierwowzor lamentu świętokrzyskiego

•

matka pod krzyżem, mieczem dusza rozdarta

•

serce matki (silnie podkr.) kona syn

•

świadek-autor współodczuwa

•

dwoista jedyność Jezusa- jako odkupiciel, i jako jedyny syn

•

podm. „o maryjo z tobą płakać chce”

•

podm. chce cierpiec za jezusa, chce byc ubiczowany, niech palą jego rany, niech go upaja
krzyż i krew (na marginesie mam notatkę „dziko” więc zachęcam do osobistego zapoznania
się z fragmentem;)

•

posrednictwo maryi: „przez matki rece czyste/ty mi zwyciestwo daj”

TOMASZ Z AKWINU
XII W.

1. Lauda Sion

•

kosciol Syjon

•

wezwanie: chwal jezusa hymnenm i piesnia ciagle bo jest wielki

•

mowa o ustanowieniu eucharystii

•

stara, judaistyczna Pascha ustępuje miejsca Eucharystii na ostatniej wieczerzy

•

mowa o transsubstancacji tj. jak mozliwa jest przemiana wina w krew gorący temat
w średniowiecznych i późniejszych dysputach (też u Kartezjusza, patrona
racjonalizmu)

•

wzrok nie uchwyci cudu

•

motywy jezusa-baranak i jezusa- pasterza

2. Pange lingua gloriosi

•

o Eucharystii

•

tylko wiara i serce zrozumie cud przemienienia

3 Verbum supernum prodens

•

o ustanowieniu Eucharystii przed odejsciem

•

jezus wydany przez ucznia

•

dwojaka postac sakramentu ale spozywa sie jednosc jezusa

•

apostrofa do hostii- wspieraj nas

4. Adoro te devote

•

wszystkie zmysły nic nie warte

•

tylko Słowo warte wiary

•

bóstwo i czlowiek na krzyzu- w oba wierzac prosze o miejsce u Pana.

•

ma wiare ale prosi o wiecej

•

Jezus- Pelikan karmi dzieci krwią z rozdartych piersi por. św. Izydor Fizjolog

•

teraz j. kryje zasłona ale przyjdzie czas jasne widzenia

HILDEGARDA Z BINGEN
XII W.

1. O wieczny boze

•

prośba do boga abyśmy stali się członkami ciała

•

wejrzyj na cierpienie i oddal je ze wzgledu na ofiar twojego syna

•

doprowadz nas do zbawienia

2. Sekwencja o duchu św

•

duch św- ogień

•

ozywiajacy to co tylko cielesne

•

tchnienie swietosci

•

ogien milosci

•

zrodlo wieczne przeczyste

•

etc...

3. o duchu św.- duch płomienny, miecz na grzesników, zlo skierowane ku niemu kieruje na

grzesników

4. o św. maryi maryja vs ewa, maryja zmiażdzyła węża

5. jak wyzej raz jeszcze: maryja- klejnot, ewa zniszczyla lad, narodziny jezusa odbudowaly lad

ergo Maryja-święty ład