Czynniki niebezpieczne, szkodliwe

i uciążliwe w środowisku pracy

Definicje

 NDS i NDN – najwyższe dopuszczalne stężenie i najwyższe

dopuszczalne natężenie – wartość średnia ważona – stężenie
toksycznego związku chemicznego lub natężenie inne
czynnika szkodliwego, którego oddziaływanie na pracownika
w

ciągu

8-godzinnego

dobowego

i

przeciętnego

tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w Kodeksie
Pracy, przez jego okres aktywności zawodowej nie powinno
spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia, oraz w
stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń.

 NDSCh - najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe -

wartość średnia stężenia określonego, toksycznego związku
chemicznego, które nie powinno spowodować ujemnych
zmian w stanie zdrowia pracownika, jeżeli występuje w
środowisku pracy nie dłużej niż 15 minut i nie częściej niż 2
razy w czasie zmiany roboczej w odstępie czasu nie krótszym
niż 1 godzina.

 Najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe (progowe),

NDSP – wartość stężenia toksycznego związku chemicznego,
która ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika
nie może być w środowisku pracy przekroczona w żadnym
momencie.

Wartości dopuszczalne NDS/NDN

- Informacje ogólne

Realizując postanowienia Dyrektywy WE został w Polsce zorganizowany
system ustalania normatywów higienicznych, którego funkcjonowanie
zapoczątkowali w 1983 r. Minister Pracy, Płac i Spraw Socjalnych oraz
Minister Zdrowia i Opieki Społecznej. Międzyresortowa Komisja do Spraw
Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla
Zdrowia w Środowisku Pracy powołana przez Prezesa Rady Ministrów jest
głównym ogniwem tego systemu.

Do uprawnień Komisji należy:

 rozpatrywanie i opiniowanie propozycji dotyczących wartości

najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych
dla zdrowia w środowisku pracy,

 opracowywanie i wydawanie w miarę potrzeby ekspertyz dotyczących

wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników
szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,

 przedstawianie Ministrowi Pracy i Polityki Socjalnej własnych

wniosków dotyczących wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i
natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy w
celu aktualizacji ich wykazu.

Międzyresortowa Komisja ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń
Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w celu realizacji
swoich zadań powołała dwa zespoły ekspertów:
Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych z Grupą ds. Aerozoli
Przemysłowych (działający przy Instytucie Medycyny Pracy w Łodzi);
Zespół Ekspertów ds. Czynników Fizycznych (działający przy Instytucie
Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu).

Propozycje wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń są
przygotowywane są przez zespoły ekspertów w formie dokumentacji.
Dokumentacja dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego zawiera
informacje dotyczące: identyfikacji czynnika szkodliwego, właściwości
fizykochemicznych, narażenia zawodowego, szkodliwych efektów u ludzi i
zwierząt, danych toksykokinetycznych i toksykodynamicznych, zależności
efektu toksycznego od poziomu narażenia, uzasadnienia proponowanej wartości
normatywu, metody oznaczania na stanowisku pracy oraz badań okresowych i
zaleceń profilaktycznych. Przy opracowywaniu dokumentacji eksperci
korzystają z oryginalnych materiałów bibliograficznych, otrzymywanych z
komputerowych baz informacyjnych, np. Toxline, Medline, Chemical Abstracts,
z dokumentacji opracowanych w USA, Niemczech, Szwecji, z materiałów

Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), Międzynarodowej Agencji Badań nad
Rakiem (IARC) oraz wielu czasopism i niepublikowanych dokumentów.

Propozycje wartości NDS i NDN wraz z dokumentacjami przedstawiane są na
posiedzeniu Międzyresortowej Komisji. Następnie w formie wniosku zostają
skierowane do Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Po zatwierdzeniu wartości
najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla
zdrowia w środowisku pracy są publikowane w Dzienniku Ustaw w formie
Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej ( obecnie obowiązujące
Dz. U. Nr 217, poz. 1833 z dnia 29 listopada 2002 r.) . Są to wartości prawnie
obowiązujące dla wszystkich gałęzi gospodarki narodowej. Stanowią one
podstawowe kryterium oceny narażenia i ryzyka zawodowego związanego z
obecnością szkodliwych czynników w środowisku pracy oraz wytyczne dla
projektantów nowych i modernizowanych technologii i wyrobów.