METODY SAMODZIELNEGO DOCHODZENIA DO WIEDZY ZWANE PROBLEMOWYMI,

OPARTE O TWÓRCZEJ AKTYWNOŚCI POZNAWCZEJ, POLEGAJĄCE NA ROZWIĄZYWANIU

PROBLEMÓW

KLASYCZNA METODA PROBLEMOWA



Problem jako wyzwanie – zdobycie
nowej wiedzy



Uczeń w centrum uczenia się



Nauczanie rozumiane jako współpraca
grupowa



Samodzielne poszukiwanie rozwiązań



Nauczyciel – pomocnik w poszukiwaniu
wiedzy



Praktyczne zastosowanie zdobywanej
wiedzy

CZYNNOŚCI W NAUCZANIU PROBLEMOWYM

1.

Wytwarzanie sytuacji problemowej
(wywołanie motywacji)

2.

Formułowanie problemów i pomysłów
ich rozwiązań

3.

Weryfikacja rozwiązania problemów

4.

porządkowanie i stosowanie
uzyskanych wyników w nowych
zadaniach o charakterze praktycznym
lub teoretycznym;

ODMIANY METODY PROBLEMOWEJ

METODA ODKRYWCZA I



Wykorzystywana przez nauczycieli przy
rozwiązywaniu problemów matematycznych
i przyrodniczych. Obejmuje ona czynności
zapewniające ujawnianie i formułowanie
zależności między zjawiskami w postaci
prawa i pewnych prawidłowości. Podczas
rozwiązywania problemów metodą
odkrywczą uczniowie nabywają umiejętności
przyswajania nowej wiedzy i stosowania jej
poprzez analizę rzeczywistości

METODA ODKRYWCZA II



Opierająca się na procesie myślowym
racjonalizatorstwa lub wynalazczości.
Uczniowie powinni przejść drogę, jaką musi
przebyć racjonalizator, dążąc do znalezienia
nowego rozwiązania. Metodę tę stosuje się w
celu uświadomienia uczniom braków lub wad
w konkretnym obiekcie w celu poszukiwania
usprawnienia poprzez wyeliminowanie
usterek oraz wykryciu zasady, na której
można oprzeć nowe rozwiązanie

METODA OPTYMALNEGO PLANU DZIAŁANIA



– mającą zastosowanie w rozwiązywaniu problemów
technologicznych, produkcyjnych, ekonomicznych i
konstrukcyjnych. Jej realizacja zwykle przebiega
następującymi etapami: uzmysłowienie potrzeby
działania w danej sytuacji, sformułowanie głównego
zadania oraz idei określonego zamiaru, szczegółowa
analiza aktualnej i postulowanej sytuacji,
poszukiwanie rozwiązania, krytyka różnych
projektów, opracowanie nowego planu działania
oraz wykonanie tego planu.

 

SPOSOBY PRZEKAZYWANIA WIEDZY
W METODZIE PROBLEMOWEJ

WYKŁAD PROBLEMOWY



Ma bardzo złożony charakter,



Ilustruje problem naukowy lub praktyczny



Prezentuje kierunki i sposoby jego rozwiązania.



W tej metodzie w pewnym zakresie można
zastosować niektóre metody aktywizujące.



Nauczyciel ma wiele możliwości i narzędzi (w
tym IT) do wykorzystania, m.in. komputer,
DVD, strony internetowe, kamerę, skaner,
aparat cyfrowy, projektor multimedialny,
prezenter itd.

DYSKUSJA DYDAKTYCZNA



Sposób przekazywania wiedzy na linii
nauczyciel- uczeń lub uczeń-uczeń



Dyskusja może mieć charakter wolny lub panelu



Nad całością dyskusji czuwa nauczyciel



Fazy dyskusji:

- Wprowadzenie do problemu
- Zespołowe rozwiązanie problemu
- Podsumowanie wyników dyskusji przez

prowadzącego

METODA PROBLEMOWA- MOCNE
STRONY



rozwijanie wśród uczniów twórczego myślenia



nowe wiadomości uczniowie zdobywają poprzez rozwiązywanie problemów

teoretycznych i praktycznych



w praktycznym toku rozwiązywania problemów uczniowie pokonują szereg

przeszkód, przy czym ich aktywność i samodzielność osiąga wysoki poziom



tempo uczenia się zależy od ucznia lub grupy uczniów



wzmożona aktywność uczniów sprzyja rozwojowi pozytywnych motywacji

i zmniejsza potrzeby formalnego i ciągłego sprawdzania osiągnięć



efekty uczenia się są stosunkowo wysokie i trwałe



uczniowie łatwiej stosują wiadomości w nowych sytuacjach, jednocześnie

rozwijając swoje sprawności umysłowe i zdolności twórcze



umożliwia nabywanie zdolności przekształcania funkcjonującej wiedzy biernej

w czynną



sprzyja zdobywaniu nowych wiadomości i stosowaniu ich w praktyce



nie pozwala uczniom przechodzić obojętnie obok sytuacji, których nie potrafią sobie
wytłumaczyć lub rozwiązać, lecz wywołując zaciekawienie, zmusza do analizy.

METODA PROBLEMOWA- SŁABE
STRONY



Omawiana metoda nie ma słabych stron, trudności
pojawiają się jedynie w momencie wykorzystywania jej do
niewłaściwych celów. Nie można np. za jej pomocą
realizować wszystkich treści zawartych w podstawie
programowej i nie należy zakładać, że wszyscy uczniowie
w takim samym stopniu są przygotowani do posługiwania
się nią równie sprawnie. Należy głównie kontrolować
następujące sytuacje jej wykorzystania: uczniowie powinni
przyswoić wcześniej określony zasób wiedzy w zakresie
podstawowych faktów i pojęć oraz rozwiązywanie zadań
na bazie nauczania problemowego wymaga od nich
nabycia uprzednio pewnych umiejętności praktycznych.

METODA PRZYPADKOWA



jest stosunkowo prosta. Polega na rozpatrzeniu przez
niewielką grupę uczniów jakiegoś przypadku i
rozwiązaniu jakichś trudności w celu wyjaśnienia tego
przypadku. Po otrzymaniu opisu wraz z kilkoma
pytaniami, na które trzeba odpowiedzieć, uczestnicy
w ciągu kilku minut formułują pytania dotyczące tego
przypadku, a nauczyciel udziela odpowiedzi na
pytania. Samo rozwiązanie nie zawsze musi być
pewne. Dość często dochodzi do przyjęcia kilku
możliwych rozwiązań, wówczas jednak uczniowie
mogą domagać się wyjaśnienia, jak rzeczywiście
przedstawia się to rozwiązanie.

METODA SYTUACYJNA



zbliżona do metody przypadków. Polega na
wprowadzeniu uczniów w jakąś złożoną
sytuację, za której takim lub innym
rozwiązaniem przemawiają jakieś racje „za” i
„przeciw”. Zadaniem uczniów jest zrozumieć
tę sytuację oraz podjąć decyzję w sprawie jej
rozwiązania, a następnie przewiedzieć skutki
tej decyzji oraz innych ewentualnych decyzji.
Trudna w realizacji – wymaga przygotowania
opisów, tablic, schematów itp.

GIEŁDA POMYSŁÓW (BURZA

MÓZGÓW)



zespołowe wyszukiwanie możliwie jak
największej ilości pomysłów na
rozwiązanie danego problemu,



Po zebraniu wszystkich pomysłów
poddaje się je ocenie zespołu



Kształtowanie oryginalnych pomysłów



Wzajemna inspiracja



Wspólna ocena i wybór najlepszych
pomysłów

MIKRONAUCZANIE



Metoda kształcenia nauczycieli



Uczenie złożonych czynności praktycznych

Przebieg:

1.

Obserwacja wybranego fragmentu lekcji (5 - 20
min)

2.

Grupowa analiza i ocena fragmentu

3.

Przeprowadzenie fragmentu w nowych grupach
(w ulepszonej wersji)



Nagrywanie lekcji w celu leprzej analizy i oceny

METODA GIER DYDAKTYCZNYCH



Działania wykonywane dla przyjemności



Motywują ucznia do pracy



Gry prowadzone są w relacji uczeń- uczeń



Ograniczanie leku przed porażką



Brak konieczności ciągłego kontrolowania
ucznia przez nauczyciela



Nauczyciel jedynie rozstrzyga sytuacje
konfliktowe



Rywalizacja jako motywacja do gry

ZABAWY INSCENIZACYJNE



Granie roli w sytuacji fikcyjnej



Wykorzystywanie w: odtwarzaniu sytuacji
historycznych, biografii sławnych ludzi,
bajek, legend, utworów literackich



Istota działania terapeutycznego polega na
tym, aby jakiś stan zachowań (uczuć,
postaw), który jest w uczniach, doprowadzić
poprzez podmiotowe ich działania do stanu,
który ma być, a więc który jest pożądany.

GRY SYMULACYJNE



Odtwarzanie skąplikowanych sytuacji
problemowych



Odgrywanie wytyczonej roli



Osiąganie określonego celu



Rozwój:



inwencji twórczej;



Umiejętności społecznych i
poznawczych kształtowanie systemu
wartości

FAZY GIER SYMULACYJNYCH

1.

przedstawienie uczniom niezbędnych informacji do
rozpoczęcia gry

2.

wykorzystanie przez uczniów otrzymanych
wiadomości poprzez ich weryfikację i przetworzenie na
potrzeby gry

3.

uzyskanie nowych wiadomości oraz doświadczeń
(prowadzona przez uczniów gra dostarcza im nowych
wiadomości sprzyjających powstawaniu kolejnych
umiejętności, które z kolei umożliwiają kontynuowanie
gry)

4.

wykorzystywanie zdobytych przez uczniów
doświadczeń i nabytej wiedzy

PRZYGOTOWALI:

Klaudia Wilk

Marta Kubieniec

Mateusz Serwa

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ