Eksperyment Milgrama

Ewa Kowalska

Dominika Kucharska

Marcin Majrzchak

Joanna Małolepsza

Marysia Krawczyńska

Kim był Stanley Milgram?

Psycholog społeczny

Kiedy był przeprowadzony

eksperyment?

• Przeprowadzony był w 1961 i 1962

roku

Jaki był cel przeprowadzenia

eksperymentu/geneza pomysłu

Eksperyment badał posłuszeństwo wobec autorytetów

Milgram zastanawiał się, jak ludzie nie mający problemów natury

psychicznej mogli zabijać innych, tylko dlatego, że ktoś im kazał.
Nawiązywał szczególnie do okrutnych wydarzeń II wojny światowej, a
przede wszystkim do postaci Eichmanna i innych hitlerowców, którzy
ślepo wykonywali rozkazy śmierci.
Pierwszym przypuszczeniem Milgrama było to, że Niemcy muszą mieć
jakiś defekt w swej naturze, dlatego ślepo podporządkowują się
autorytetom. Dlatego pierwotnie pierwszy eksperyment miał być
przeprowadzony w USA; kolejny natomiast na grupie ochotników w
Niemczech.

Milgram zadał sobie pytanie badawcze: "Czy wystarczy dostać rozkaz,

by porazić prądem obcego człowieka? Czy jesteśmy skłonni zabić na
rozkaz? Jak daleko można się posunąć w posłuszeństwie wobec rozkazu?"

• Pierwotnie Stanley Milgram zamierzał

zbadać owe przyczyny na zasadzie
sondażu najpierw w Stanach,
następnie w Niemczech. Jednakże,
wyniki jakie uzyskał w ojczystym
kraju tak go zszokowały, że uznał za
kompletnie bezproduktywne
powtarzanie badania w państwie
niemieckim.

Formalnie
przedmiotem badań w eksperymencie Milgrama była ludzka pamięć w kontekście umiejętności
zapamiętywania serii określonych par słów. „Nauczyciel” - pod okiem eksperymentatora, na
legającego każdorazowo na kontynuację procedury do samego końca — stosować miał serię

wstrząsów

elektrycznych o rosnącej sile (zagrażających nawet zdrowiu lub życiu) „uczniowi”, który karany

był

przez niego za błędne powtórzenie żądanej pary wyrazów. Tak naprawdę jednak obiektem

obserwacji

był sam „nauczyciel” oraz jego skłonność do wypełniania poleceń eksperymentatora - osoby

mającej

autorytet. W rzeczywistości wstrząsy były fikcyjne, protesty zaś i krzyki „ucznia”

(współpracownika

eksperymentatora) - symulowane. Milgram postarał się o zachowanie maksymalnej

wiarygodności

całości sytuacji badawczej - ukartowane losowanie ról ucznia i nauczyciela, prezentacja przykłado
wego poziomu natężenia wstrząsu „nauczycielowi” - dzięki czemu uzyskał wrażenie wysokiego
stopnia prawdopodobieństwa całej sytuacji (co potwierdziły wyniki kwestionariusza kontrolnego

wypełnionego po eksperymencie przez badanych „nauczycieli”).

Konstrukcja i przebieg

eksperymentu

• Pierwszy wariant eksperymentu

przeprowadzony został na Uniwersytecie Yale
ze studentami, a potem z mężczyznami
mieszkającymi w New Haven. Kolejne badania
zorganizowane były poza terenem
uniwersytetu. Milgram założył pracownię w
lokalu sklepowym w Bridgeport, gdzie za
pomocą ogłoszeń w lokalnych gazetach szukał
ochotników do kolejnych doświadczeń.
Potrzebował ludzi zróżnicowanych pod
względem zawodu, wieku, wykształcenia, płci.

• Doświadczeniu poddanych była grupa 40 mężczyzn w wieku od 20 do

50 lat, wykonujących różne zawody. Nabór do eksperymentu odbył się
za pomocą umieszczenia w prasie ogłoszenia oraz przez wysłąnie listów
do niektórych z osób. Poszukiwano chętnych, którzy mogliby wziąć
udział w odpłatnych badaniach nad zapamiętywaniem i uczeniem się.
Zaoferowano 4,5 $ za udział w eksperymencie, czyli za samo przyjście
do laboratorium. W doświadczeniu udział brało jeszcze dwóch
mężczyzn: 47-letni mężczyzna, współpracownik badaczy, podający się
za osobę badaną oraz aktor, odgrywający rolę eksperymentatora.
Nietrudno się domyślić, że badanym nie można było zdradzić
prawdziwego celu eksperymentu. Po przybyciu do laboratorium,
prawdziwemu badanemu tłumaczono, że doświadczenie polega na
sprawdzeniu wpływu kary na szybkość uczenia się. W laboratorium
obecny był również pomocnik badaczy; on wraz z prawdziwym badanym
ciągnęli losy, by ustalić, kto będzie uczniem i nauczycielem. Naturalnie
uczniem, w każdej sytuacji była osoba podstawiona.

• Kolejnym etapem było zabranie ucznia do sąsiedniego

pokoju, gdzie przywiązywany był do krzesła na oczach
nauczyciela. Uczeń mógł jedynie dosięgnąć ręką do
przycisków oznaczonych literami a, b, c, d, by móc
udzielać odpowiedzi. Ponadto przyczepiono mu
elektrody i został on podłączony do generatora
wstrząsów. Generator ten znajdował się w pokoju
nauczyciela i on nim "władał". Milgram sam
zaprojektował tę maszynę; było to duże urządzenie z
30 dźwigniami z oznaczeniami napięcia, od 15V do
450V (zwiększając się co 15V). Przełączniki podzielono
na grupy z napisami: słaby, średni, niebezpieczny
wstrząs.

Eksperymentator (E) "nauczyciel" (S) i "uczeń" (A)

Interpretacja

wyników/wnioski

Badania Stanleya Milgrama wykazały, że

ślepe posłuszeństwo nazistów wobec władzy
nie było w dużym stopniu spowodowane
cechami dyspozycyjnymi (osobowość,
niemiecki charakter narodowy), lecz
wpływem sytuacji, która mogła pochłonąć
każdego. Udowodnił w ten sposób tezę, iż zło
w odpowiednich warunkach może czynić
każdy, nawet ludzie dążący do celów
uważanych za szlachetne.

Mutacje eksperymentu

Krytyka

Bibliografia

1. http://www.eioba.pl/a/1kfl/eksperyment-milgrama

2. Stanley Milgram, Posłuszeństwo wobec autorytetu, tłum. M. Hołda, Kraków

2008, s. 247.