Usługi logistyczne
Ireneusz Fechner
Instytut Logistyki i Magazynowania
Ewolucyjny model budowy centrów logistycznych
i jego praktyczna realizacja
Centra logistyczne budowane są w oparciu o jeden z trzech logistyczne, jego funkcje i zadania oraz określił warunki do-
modeli realizacyjnych1: stępu do pomocy finansowej) oraz dofinansowania z budże-
" ewolucyjny tu państwa w ramach realizowanej polityki transportowej.
" zarodkowy Aktualnie na Półwyspie Apenińskim istnieje 15 centrów lo-
" wirtualny. gistycznych należących do stowarzyszenia włoskich centrów
Model ewolucyjny polega na przygotowywaniu warunków logistycznych  Uniti Interporti. Jednak tylko 10 z nich ma
do realizacji usług logistycznych głównie poprzez umiejętną w ocenie rządu włoskiego pierwszorzędnie znaczenie i te
politykę aktywizowania gospodarczego określonego obsza- otrzymały od niego dofinansowanie w wysokości po ok. 30
ru, w skład której wchodzą działania legislacyjne, admini- mln Ź na rozwój (łączna wielkość dotacji wyniosła 362 mln
stracyjne i finansowe. Ich efektem jest silne nasycenie tego Ź ). Finansowanie obejmowało jedynie funkcjonujące, a nie
obszaru przedsiębiorstwami produkcyjnymi, usługowymi dopiero planowane centra logistyczne. Na początku lat 90.
i handlowymi, wymagającymi obsługi logistycznej poprzez wielkość finansowania wynosiła do 90% wartości inwestycji.
tworzenie zachęt oddziałujących na decyzje inwestycyjne Obecnie wielkość ta nie przekracza 50%. Projekty zgłaszane
przedsiębiorstw w fazie wyboru lokalizacji. przez centra logistyczne finansowane są w 10-letnim hory-
Model zarodkowy zakłada wystąpienie czynnika, który zoncie czasowym, a priorytet mają inwestycje wspomagają-
będzie oddziaływał na otoczenie gospodarcze poprzez ce przewozy kolejowe. W tab. 1 przedstawiono charaktery-
świadczenie unikalnych, a pożądanych w tym miejscu usług styki trzech wybranych włoskich centrów logistycznych.
i przez to wywierał wpływ na decyzje przedsiębiorstw do- Istotą włoskiego modelu ewolucyjnego jest wykreowanie
tyczące zasiedlenia jego bliskiego otoczenia. Takim czyn- wielkich centrów logistycznych poprzez wcześniejsze two-
nikiem może być na przykład intermodalny terminal kon- rzenie stref przemysłowych, które dzięki wsparciu legisla-
tenerowy, czy urząd celny lub wolny obszar celny. cyjnemu i finansowemu rządu włoskiego oraz administra-
Model wirtualny polega na różnorodnym powiązywaniu cji lokalnej rozwinęły się na północy Włoch w silne ośrodki
(np. informacyjnym) rozproszonych zasobów logistycznych gospodarcze. Model ewolucyjny zastosowano w przypadku
i zacieśnianiu współpracy operatorów logistycznych (np. dwóch centrów przedstawionych w tab. 1: Interporto di Pa-
poprzez różne formy stowarzyszeniowe). Celem tych dzia- dova S.p.A i Interporto Quadrante Europa S.p.A.
łań jest uzupełnianie istniejących elementów infrastruktury
logistycznej o dodatkowe składniki, rozwój lokalnych sieci
Centrum logistyczne w Padwie
transportowych oraz wzbogacanie oferty usług i wykorzy-
stywanie czynnika synergii do wzrostu jakości i wydajności
Centrum logistyczne Interporto di Padova S.p.A. w Padwie
procesów logistycznych [1].
jest częścią wieloletniego projektu inwestycyjnego, realizowa-
Wybór modelu realizacyjnego uzależniony jest od różnych
nego przez instytucje sektora publicznego: władze powiatu
okoliczności: przyjętej strategii rozwoju, uwarunkowań oto-
Veneto, miasta Padwy i lokalną izbę handlową, którego realiza-
czenia gospodarczego, możliwościami finansowych pomysło-
cja rozpoczęła się w połowie lat 50. XX w. Celem projektu jest
dawców budowy centrum logistycznego i inwestorów, a także
Tab. 1. Charakterystyka wybranych włoskich centrów logistycznych.
 co nie mniej istotne  ich wiedzy na temat różnych możliwo-
y
ródło: Opracowanie własne na podstawie materiałów zarządów
ści realizacji tego rodzaju inwestycji i ich efektywności.
centrów logistycznych.
Lokali- Wielkość Liczba Liczba
Realizacja modelu ewolucyjnego na przykładzie Włoch2 Nazwa
zacja /ha/ przedsię- miejsc
biorstw pracy
Centra logistyczne we Włoszech zostały zlokalizowane
Interporto di Padwa 200 75 1 200
głównie w północnej części kraju. Silnie uprzemysłowione
Padova S.p.A.
północne regiony Włoch wymagały intensywnej obsługi lo-
Interporto Werona 250 100 1 800
gistycznej, a ponadto rząd włoski, który inicjował budowę
Quadrante
centrów logistycznych, uzależniał ich lokalizację od dobrego
Europa S.p.A.
funkcjonowania kolei, które na południu Włoch jest trudne
technicznie i mało opłacalne. Centra logistyczne we Wło-
Interporto Bolonia 250 427* 1 400
szech korzystają z dwojakiej pomocy państwa: pierwszego
Bologna S.p.A.
w Europie bezpośredniego wsparcia prawnego (Ustawa nr
*200 ha w pełni zagospodarowane. Na powierzchni 103 ha trwają
240 z 1990 r., w której ustawodawca zdefiniował centrum inwestycje. W rezerwie pozostaje 125 ha.
1
Fechner I.  Centra logistyczne Cel - Realizacja  Przyszłość . ILiM Poznań 2004.
2
Materiały do niniejszego artykułu zostały zebrane w paz
dzierniku 2005 r. podczas wizyty roboczej w ramach projektu POLLOCO.
Randstad poszukuje dla swojego klienta
Międzynarodowy spedytor drogowy
67
http://www.jobpilot.pl/misc/adframe/jobpilot/7d6/2c/10218826.htm
Logistyka 6/2006
Usługi logistyczne
aktywizacja gospodarcza regionu Veneto i otoczenia Padwy
oraz wspomaganie rozwoju małej i średniej przedsiębiorczo-
ści. Projekt inwestycyjny zakładał wykreowanie strefy prze-
mysłowej, w której znalazłyby miejsce działalności przedsię-
biorstwa należące do różnych gałęzi przemysłu i handlu.
Strefa przemysłowa Zona Industrialne e Porto Fluviale di
Padova zarządzana przez Consorzio ZIP (rys.1) jest najwięk-
szą strefą przemysłową we Włoszech i drugą, co do wiel-
kości w Europie - 1 050 ha bezpośrednio w strefie prze-
mysłowej i 200 ha w otoczeniu Padwy, w rejonie Rovigo
i Cittadella poza strefą właściwą (rys. 2).
Docelowym zamierzeniem Konsorcjum ZIP jest strefa prze-
mysłowa o powierzchni ponad 10 km2. Strefa przemysłowa
skupia przedsiębiorstwa produkcyjne należące do różnych
sektorów: metalurgicznego, maszynowego, biotechnologicz-
Fot. 1. Centrum logistyczne w Padwie jako element strefy przemysłowej.
nego, telekomunikacyjnego, high-tech i innych. Konsorcjum
y
ródło: Interporto di Padova SpA.
jest właścicielem kolejowej stacji węzłowej i infrastruktury
kolejowej o łącznej długości torów około 7 km. Posiada tak-
i wspieranie rozwoju gospodarczego Werony i powiatu Ve-
że dwa wjazdy na autostrady, przebiegające w pobliżu strefy
neto. Wykupuje grunty od ich właścicieli, scala je, uzbraja
przemysłowej.
w infrastrukturę podziemną i drogi oraz sprzedaje lub wy-
najmuje firmom produkcyjnym, logistycznym i usługowym.
W drugiej połowie lat 60. minionego wieku, po zrealizo-
waniu dwóch obszarów zasiedlonych przez przedsiębior-
stwa produkcyjne (ZAI UNO STORICA i ZAI DUE BASSONA),
Consorzio ZAI wytyczyło kolejny obszar inwestycyjny, tzw.
 Quadrante , obejmujący 400 ha i przeznaczony pod dzia-
łalność logistyczną. Nowa podstrefa rozpoczęła działalność
w roku 1973, kiedy nastąpiło przeniesienie urzędu celnego
z centrum miasta do obszaru  Quadrante i utworzenie na
jego terenie wolnego obszaru celnego, który aktualnie obej-
muje powierzchnię 6,5 ha. W tab. 2 przedstawiono informacje
dotyczące rozwoju koncepcji strefy przemysłowej Werony.
Rys. 1. Struktura własnościowa Interporto di Padova S.p.A.
y
ródło: Opracowanie własne.
Centrum logistyczne w Weronie
Centrum logistyczne Interporto Quadrante Europa S.p.A.
w Weronie położone jest w strefie przemysłowej, utworzo-
nej przez powołane do tego celu w 1948 r. Consorzio ZAI
(rys. 3). Konsorcjum powstało z inicjatywy instytucji sektora
publicznego: prowincji Veneto, miasta Werona i lokalnej izby
handlowej. Consorzio ZAI jest szczególnym rodzajem agencji
publicznej, której zadaniem jest planowanie przestrzenne
Rys. 3. Struktura własności i elementy strefy przemysłowej w Weronie.
y
ródło: Opracowanie własne na podstawie materiałów Interporto
Quadrante Europa S.p.A..
Na rys. 4 pokazano widok strefy przemysłowej ZAI UNO
STORICA  pierwszego elementu kompleksu przemysłowego
Werony. Zwraca uwagę, czego nie widać na rysunku, rozbu-
dowana wewnątrz strefy i wokół niej bogata infrastruktura
transportowa o bardzo dobrych parametrach technicznych,
doskonale zintegrowana z infrastrukturą transportową
o znaczeniu międzynarodowym (przebiegające w pobliżu
autostrady i linie kolejowe).
W tab. 3 przedstawiono wybrane wskaz
niki charakte-
ryzujące relacje pomiędzy jego wielkością, a liczbą przed-
Rys. 2. Elementy strefy przemysłowej Zona Industrialne e Porto
siębiorstw i miejsc pracy. W obu strefach wskaz
nik liczby
Fluviale di Padova. y
ródło: Opracowanie własne.
miejsc pracy w stosunku do ilości przedsiębiorstw jest taki
Randstad poszukuje dla swojego klienta
Krajowy spedytor drogowy
68
Logistyka 6/2006 http://www.jobpilot.pl/misc/adframe/jobpilot/7d6/2c/10218823.htm
Usługi logistyczne
Tab. 2. Realizacja koncepcji stref przemysłowych ZAI UNO i ZAI
DUE oraz centrum logistycznego. y
ródło: Opracowanie własne na
podstawie materiałów zarządów centrów logistycznych i informacji
zebranych podczas wizyty roboczej w paz
dzierniku 2005 r. w ramach
roboczej wizyty POLLOCO.
Nazwa Lata Liczba przed- Liczba
siębiorstw miejsc pracy
Strefa przemysłowa 1955 42
ZAI UNO STORICA
60-te 230
70-te 409
2005 600 20 000
Strefa przemysłowa 1980 13
ZAI DUE BASSONA
2005 120 4 000
Razem obie strefy
2005 720 24 000
przemysłowe
Rys. 4. Strefa przemysłowa ZAI UNO STORICA w Weronie.
Centrum logistyczne
2005 100 1 800
y
ródło: materiały Consorzio ZAI 2005.
Quadrante Europa
sam i wynosi 33,3. W przypadku centrum logistycznego ten łalności gospodarczej w zaplanowanych i przygotowanych
sam wskaz
nik ma wartość 18. do tego celu miejscach umożliwia planowanie urbanistyczne,
Model ewolucyjny zastosowany we Włoszech okazał się w ramach którego możliwe jest godzenie konieczności za-
skuteczny, a ryzyko niepowodzenia związane z budową pewnienia przedsiębiorstwom możliwości do prowadzenia
centrum logistycznego zostało znacząco osłabione poprzez działalności i rozwoju z innymi celami: społecznymi, kultu-
stworzenie wcześniej rynku potencjalnych nabywców usług rowymi, potrzebą ochrony krajobrazu i środowiska itp.
logistycznych. Ponadto pokazał siłę sprawczą sektora pub-
licznego, co podkreślane jest w wielu publikacjach jako wa-
runek niezbędny do powodzenia planów realizacyjnych do-
tyczących budowy centrów logistycznych.
Budowa centrów logistycznych Interporto di Padova S.p.A.
w Padwie i Interporto Quadrante Europa S.p.A w Weronie
jest praktycznym przykładem modelu funkcjonowania cen-
trum logistycznego przedstawionego na rys. 5.
Podsumowanie
Omówiony model ewolucyjny, polegający na koncentro-
waniu potencjalnego popytu na usługi logistyczne w wybra-
nych obszarach gospodarczych aktywizowanych w formie
stref przemysłowych, okazuje się niezwykle efektywny.
Tworzy planowanemu centrum logistycznemu rynek poten-
cjalnych usługobiorców, zmniejsza tym samym ryzyko inwe-
Rys. 5. Model centrum logistycznego jako elementu strefy przemysłowej.
stycyjne, a ponadto poprzez politykę koncentrowania dzia-
y
ródło: Opracowanie własne [2].
Tab. 3. Wybrane wskaz
niki dla stref przemysłowych i centrum
Jednak jego skuteczna realizacja wymaga spełnienia na-
logistycznego. y
ródło: Opracowanie własne
stępujących warunków:
" aktywności sektora publicznego jako czynnika inicjującego
Nazwa Liczba miejsc Liczba miejsc Liczba
" wieloletniego wyprzedzającego planowania przestrzennego
pracy pracy przedsię-
" wsparcia legislacyjnego
w stosunku w stosunku do biorstw w sto-
" finansowania ze środków publicznych fazy planowania
do liczby powierzchni sunku do po-
i wstępnej fazy realizacyjnej
przedsiębiorstw /ha/ wierzchni /ha/
" wyprzedzającego rozwoju infrastruktury transportowej
ZAI UNO
w otoczeniu planowanej inwestycji.
33,3 33,3 1,0
STORICA
ZAI DUE
33,3 40,0 1,2 LITERATURA:
BASSONA
1. Fechner I.  Centra logistyczne Cel  Realizacja  Przyszłość . ILiM,
Centrum
18,0 7,2 0,4
Poznań 2004.
logistyczne
2. Fechner I.  Modele realizacji centrów logistycznych . Logistyka 5/2004.
TNT
Koordynator ds. Transportu Lotniczego
69
http://www.jobpilot.pl/misc/adframe/jobpilot/7d6/2b/1749831.htm
Logistyka 6/2006