Biuletyn Klubu Nauczyciela
Język polski 39
ODPOWIEDZI  CZASOWNIK TRYBY  Grupa A 4. (1p.)
1. (7 p.) Czasowniki przechodnie to takie, które mają stronę czynną i stronę
bierną.
Na podłodze przed kominkiem, w którym cichutko skwierczały
szyszki, leżał dywan.  Przy ścianie stałby drewniany stolik  pomy-
ODPOWIEDZI  CZASOWNIK STRONY  B
ślałam  a obok znajdowałyby się...
1. (6p.)
Wez
się do pracy!  usłyszałam głos ojca.
a) Od rana Maria gotowała obiad dla gości.
czasownik osoba liczba rodzaj czas tryb
b) Bilety do kina były zarezerwowane przez Janka.
c) Film bardzo się wszystkim spodobał.
niemęsko-
skwierczały 3. mnoga przeszły oznajmujący
osobowy
2. (3p.)
a) Nowe zasady egzaminowania uczniów są wprowadzane przez
leżał 3. poj męski przeszły oznajmujący
nauczycieli.
stałby 3. poj męski  przyp
b) Wielki obraz olejny zostanie namalowany przez znanego malarza.
pomyślałam 1. poj żeński przeszły oznajmujący
c) ------
niemęsko- przypusz-
znajdowałyby się 3. mnoga  3. (4p.)
osobowy czający
pisać, patrzeć, widzieć, myć, marzyć, pracować, leżeć, zerwać
wez
2. poj   rozkazujący
4. (1p.)
usłyszałam 1. poj żeński przeszły oznajmujący
Czasowniki nieprzechodnie to takie, które występują jedynie w
stronie czynnej.
2. (4 p.)
Czasowniki w trybie rozkazującym nie odmieniają się przez: ODPOWIEDZI  RZECZOWNIK  A
osoby liczby rodzaje czasy 1. (4p.)
mądrość, przyjąć, rozwaga, cokolwiek, trzy, trójka, troje, liczenie,
3. (4 p.)
obok
Cząstkę -by z osobowymi formami czasownika piszemy łącznie, np.
2. (7p.)
mówiłyby. Z czasownikami typu warto, trzeba, można cząstkę -by
pisze się oddzielnie, np. warto by.
drzwi  brak liczby pojedynczej
rok  zmiana tematu w liczbie mnogiej
ODPOWIEDZI  CZASOWNIK TRYBY  Grupa B
wiedza  brak liczby mnogiej
1. (7 p.)
wideo  nieodmienne
Przed kominkiem, w którym płonął ogień, leżały kolorowe dywa- gimnazjum  brak odmiany w liczbie pojedynczej
oko  dwa wzorce odmiany zależne od znaczenia
niki.  Przy oknie postawiłabym małe biurko  marzyłam  a koło
Amerykanin  brak cząstki -in w liczbie mnogiej
niego byłyby...
3. (5p.)
Rób lekcje!  usłyszałam wołanie mamy.
ząb-0 zęb-a zębi-e ą;ę b:bi
czasownik osoba liczba rodzaj czas tryb
4. (5p.)
płonął 3. poj. męski przeszły oznajmujący Czy wiesz, ilu ludzi żyje na Ziemi?
Nie podjąłem jeszcze decyzji o wyjez
dzie.
niemę-
leżały 3. mnoga skooso- przeszły oznajmujący
Co włożyłeś już do tej skrzyni?
bowy
Lubię chodzić do filharmonii.
przypuszcza-
Nie czytałem jeszcze epopei Mickiewicza.
postawiłabym 1. poj. żeński 
jący
ODPOWIEDZI  RZECZOWNIK  B
marzyłam 1. poj. żeński przeszły oznajmujący
1. (4p.)
niemę-
przypuszcza- pięć, piątka, pięcioro, sprawiedliwość, ktokolwiek, siąść, rozsądek,
byłyby 3. mnoga skooso- 
jący
mnożenie, niedaleko
bowy
2. (7p.)
rób 2. poj.   rozkazujący
ucho  dwa wzorce odmiany zależne od znaczenia
usłyszałam 1. poj. żeński przeszły oznajmujący
człowiek  zmiana tematu w liczbie mnogiej
mieszczanin  brak cząstki -in w l. mnogiej
2. (4 p.)
młodość  brak liczby mnogiej
Czasowniki w trybie rozkazującym nie odmieniają się przez:
skrzypce  brak liczby pojedynczej
osoby liczby rodzaje czasy
technikum  brak odmiany w l. pojedynczej
3. (4 p.)
salami  nieodmienne
Cząstkę -by z osobowymi formami czasownika piszemy łącznie, np.
3. (5p.)
pisałbym. Z czasownikami typu trzeba, można, warto cząstkę -by
dąb-0 dęb-u dębi-e ą:ę b:bi
pisze się oddzielnie, np. trzeba by.
4. (5p.)
ODPOWIEDZI  CZASOWNIK STRONY  A
Niektórzy są uczuleni na jad żmii.
1. (6p.)
Wzięła udział w dyskusji.
a) Wczoraj Marcin przeczytał niezwykle interesujący artykuł.
Ona nie miała już nadziei.
b) Artykuł ten wywołał głośną dyskusję w prasie.
Wiem dużo o starożytnej filozofii.
c) Noworoczna dekoracja została wykonana przez naszych kolegów.
W której pracowni mamy zajęcia?
2. (3p.)
ODPOWIEDZI  PRZYMIOTNIK  A
a) Nowy sposób pokonania przeszkody został wymyślony przez
1. (7p.)
niego.
śpiący, trudny, śpiewający, szklany, zasunięty, abstrakcyjny, czer-
b) ------
wony, policzony, brudny, zasmucony, złotawy, patrzący, czytający,
c) Prezenterzy wiadomości są dobrze znani telewidzom.
gorący
3. (4p.)
2. (3p.)
czuć, opisać, wtaczać, drzemać, rosnąć, uprzedzić, upiec, leżeć
a) bydgoski b) nauczycielski c) sędziowski
Materiały do kserowania
www.wsip.pl
Gramatyka i stylistyka, kl. 1.  odpowiedzi do sprawdzianów
40
3. (9p.)
Stopień równy Stopień wyższy Stopień najwyższy
krótko krócej najkrócej
Stopień równy Stopień wyższy Stopień najwyższy
starannie bardziej starannie najbardziej starannie
ciepła cieplejsza najcieplejsza
z
le gorzej najgorzej
duży większy największy
miękki bardziej miękki najbardziej miękki
ODPOWIEDZI  PRZYSA
ÓWEK  B
4. (1p.)
1. (1p.)
c) nienajmilszy, jasnożółty, długowłosy (nie najmilszy)
b) niezbyt, dołem, czasami
2. (1p.)
ODPOWIEDZI  PRZYMIOTNIK  B
d) żadnej ze wskazanych części mowy
1. (7p.)
3. (9p.)
piszący, łatwy, pracujący, drewniany, zamknięty, konkretny, żółty,
podzielony, czysty, zawstydzona, srebrzysty, patrzący, latający, Stopień równy Stopień wyższy Stopień najwyższy
puszysty
dużo więcej najwięcej
2. (3p.)
blisko bliżej najbliżej
sucho bardziej sucho najbardziej sucho
a) gdański b) telewizyjny c) szlachecki
3. (9p.)
ODPOWIEDZI  ZAIMEK  A
Stopień równy Stopień wyższy Stopień najwyższy
1. (8p.)
grube grubsze najgrubsze
 Kto tam chodzi?  usłyszałem zaspany głos mojej kochanej ciotki
mała mniejsza najmniejsza
Matyldy.
słony bardziej słony najbardziej słony
 To ja!  cichutko zapiszczała Marysia.
 Dokąd tak wędrujesz po nocy?  zapytała wciąż jeszcze zaspana
4. (1p.)
ciotka.
b) nienajdłuższy, długowłosy, ciemnozielony (nie najdłuższy)
 Kiedyś ktoś powiedział, że gdzieś w naszym domu ukryty jest wielki
skarb i postanowiłam go poszukać.
ODPOWIEDZI  LICZEBNIK  A
 Ile razy mam ci powtarzać, że twoje rodzeństwo żartuje. Idz
, skąd
1. (7 p.)
przyszłaś, i śp3
spokojnie.
W zawodach sportowych wzięło udział osiemnastu chłopców i
2. (8p.)
dwanaście dziewcząt. W sumie wszystkich zawodników było trzy-
zaimki
dzieścioro. Pierwszy przybiegł na metę chłopiec z drugiej klasy. W
nagrodę otrzymał troje piskląt. Stojąc na podium, z radością przy- rzeczowne kto, ja, ktoś, go, ci
glądał się trojgu pisklętom.
przymiotne mojej, to, naszym, twoje
2. (6p.)
przysłowne tam, tak, dokąd, kiedyś, gdzieś, skąd
druga godzina  porządkowy dwa krzesła  główny
liczebne ile
pół kilo  ułamkowy drugi wiek  porządkowy
3. (2p.)
dwoje drzwi  zbiorowy kilka słów  nieokreślony
skracanie wypowiedzi
3. (4p.)
unikanie błędów powtórzeniowych
z rzeczownikami mającymi tylko formy liczby mnogiej
z rzeczownikami nazywającymi ludzi różnej płci
ODPOWIEDZI  ZAIMEK  B
z rzeczownikami nazywającymi istoty niedorosłe
1. (8p.)
z rzeczownikami oko, ucho nazywającymi narządy wzroku i słuchu
 Halo, słucham, kto mówi?  usłyszałam znajomy głos naszej ciot-
ki Matyldy.
ODPOWIEDZI  LICZEBNIK  B
 To ja!  odparłam wesoło.
1. (7 p)
 Słyszałam, że wyjeżdżasz, ale dokąd?  zaczęła ciotka.
W zawodach sportowych wzięło udział dwanaście dziewcząt i
 Nikt nic ci nie mówił o moich planach?
ośmiu chłopców. W sumie wszystkich zawodników było dwadzie-
 Ktoś powiedział, że gdzieś jedziesz, bo chcesz czegoś szukać... 
ścioro. Pierwsza przybiegła na metę dziewczynka z trzeciej klasy. W
zawile wyjaśniała mi ciotka.
nagrodę otrzymała dwoje szczeniąt. Stojąc na podium, z radością
 Tak, ciociu. Ja jadę szukać świętego spokoju.
przyglądała się dwojgu szczeniętom.
 Miłej podróży, kochanie!  pożegnała mnie ciotka.
2. (6p.)
2. (8p.)
pół tony  ułamkowy
trzecia minuta  porządkowy
zaimki
kilkaset kilometrów  nieokreślony
rzeczowne kto, ja, nikt, nic, ci, ktoś, czegoś, mi, mnie
ośmioro sań  zbiorowy
przymiotne naszej, to, moich
tysiąc jeden drobiazgów  główny
przysłowne dokąd, gdzieś, tak
dwudziesty wiek  porządkowy
liczebne 
3. (4p.)
3. (2p.)
Na przykład:
skracanie wypowiedzi
pięcioro sań troje rodziców
unikanie błędów powtórzeniowych
czworo niemowląt dwoje oczu
ODPOWIEDZI  PRZYIMEK  A
ODPOWIEDZI  PRZYSA
ÓWEK  A
1. (6p.)
1. (1p.)
Nie widziałam go od trzech miesięcy. Podobno występował na
c) jednocześnie, najdalej, na pewno
różnych scenach pośród wielu znanych aktorów. Gdy przyjechał,
2. (1p.)
pobiegłam do teatru i z zainteresowaniem obejrzałam jego nowy
c) czasownika
program. Postanowiłam mu pogratulować, ale nie było to łatwe, bo
3. (9p.)
wejście do garderoby znajdowało się po drugiej stronie sceny.
Materiały do kserowania
Biuletyn Klubu Nauczyciela
Język polski 41
2. (6p.) 10. (6p.)
 Myślę, że już od drugiej będę w domu. liczebnik, rzeczownik zaimki  jej, nasi, ta
 Czy możesz stanąć obok niego? zaimek przyimki  o, w, po, na, z
3. (1p.) spójniki  jak również, chociaż, i
pokrótce, popołudniu, naprawdę 11. (1p.)
c) partykuła, zaimek, partykuła, przysłówek, przymiotnik, rzeczownik
ODPOWIEDZI  PRZYIMEK  B
1. (6p.)
ODPOWIEDZI  CZ
ŚCI MOWY  B
Już ponad miesiąc nie widziałam jej. Podobno występowała za
1. (1,5p.)
granicą, bo to przecież znana aktorka. Gdy przyjechała do naszego
a) mógłbyś
teatru, oglądałam jej nowy program z ciekawością. Pomimo do-
b) wprowadzaj
brych chęci nie udało mi się jej pogratulować, bo garderoby były
c) będziesz wiedział
obok szatni, gdzie panował wielki tłok.
2. (5p.)
2. (6p.)
 Klucze położyłem na stole. rzeczownik
Tryb
Tryb oznajmujący Tryb rozkazujący
 Sądzę, że przed trzecią będę u ciebie. liczebnik, zaimek
przypuszczający
3. (1p.)
nawiozłeś/
wbrew, popołudniu, naprawdę
nawiozłaś/
nawozisz/ nawiózłbyś nawiez

ODPOWIEDZI  CZ
ŚCI MOWY  A będziesz nawoził/
będziesz nawoziła
1. (1,5p.)
a) pamiętaj, dawaj
będę szył szyłbym/szyłabym -
b) pouczał
przesunęłyśmy/
przesunęłybyśmy/
c) mógłbyś, musiałbyś
przesunęliśmy/ przesuńmy
przesunęlibyśmy
2. (5p.)
przesuniemy
zawołałybyście/
Tryb
zawołajcie zawołajcie
Tryb oznajmujący Tryb rozkazujący
zawołalibyście
przypuszczający
pisały/piszą/będą
wróżyływróżyłyby niech wróżą
pisałyby niech piszą
pisały
przesunąłem/ przesunąłbym -
3. (1p.)
przesuwam/
przesunę By podane niżej zdanie zamienić na zdanie o konstrukcji czynnej,
należy dodać podmiot  wykonawcę czynności lub zastosować jako
żartuje żartowałby/ niech żartuje
orzeczenie formę czasownika na -no, -to. W stronie czynnej będzie
żartowałaby/
ono brzmiało np.
żartowałoby
Pod koniec wakacji kierownik dostarczył drewniane ławki do pra-
chwyciłeś/ chwyci- chwyciłbyś/ chwyć
cowni fizycznej.
łaś/ chwycisz chwyciłabyś
4. (7p.)
wyczyściłyście/ wyczyściłybyście wyczyśćcie
a) muzeów (D. lm) e) alibi (nie odmienia się)
wyczyścicie
b) braci (D. lm) f) Indianami (N. lm)
3. (1p.)
c) hrabi (Msc. lp.) g) przyjaciołach (Msc. lm)
By podane niżej zdanie zamienić na zdanie o konstrukcji czynnej,
d) ok (B. lm)
należy dodać podmiot  wykonawcę czynności lub zastosować jako
orzeczenie formę czasownika na -no, -to. W stronie czynnej będzie 5. (2p.)
ono brzmiało np.
a) podmiot c) orzecznik
Na początku roku bibliotekarka zakupiła do biblioteki nowe książki.
b) dopełnienie d) przydawka
4. (7 p.)
6. (2p.)
a) licea (B. lm) e) wideo (nie odmienia się)
a) np. miły, wesoły, szybki
b) Amerykanami (N. lm) f) sędzi (Msc. lp)
b) np. drewniany, szklany, drogowy, przyszły
c) uch (D. lm) g) braćmi (N. lm)
7. (7p.)
d) przyjaciołach (Msc. lm)
a) liczebniki główne  siedem, sześć, dwie
5. (2p.) d) liczebniki ułamkowe  pół
a) orzecznik b) przydawka c) podmiot d) dopełnienie b) liczebniki porządkowe  jedenastej, pierwszy
6. (2 p.) e) liczebniki nieokreślone  kilka, dużo
a) np. dobry, zły, duży, mały c) liczebniki zbiorowe  trzynaścioro
b) np. zielony, słony 8. (3p.)
7. (7p) Często uśmiechaj się do ludzi. Mów zawsze prawdę. Nie odkładaj
na jutro tego, co możesz zrobić dziś. Nigdy nie obiecuj, gdy wiesz,
a) liczebniki główne  dwie, cztery, trzy
że nie dotrzymasz słowa.
d) liczebniki ułamkowe  trzy czwarte
9. (2,5p.)
b) liczebniki porządkowe  dwunasta, pierwsze
Marcin to mój dobry kolega. Chętnie z nim przebywam. U niego w
e) liczebniki nieokreślone  kilku, niewiele
domu zawsze panuje miły nastrój. Kiedy nie ma go w szkole, zaraz
c) liczebniki zbiorowe  pięcioro
do niego idę. Gdy o nim mówię, od razu poprawia mi się humor.
8. (3 p.)
10. (6p.)
Miej zawsze oczy szeroko otwarte. Co masz zrobić jutro, zrób dzi-
zaimki  ich, to, wasi, was, się
siaj. Często noś różowe okulary. Nigdy nie kupuj kota w worku.
przyimki  o, na, od
9. (2,5 p.)
spójniki  i, oraz, bo
Zosia jest bardzo miła. Lubię z nią przebywać. U niej w domu jest
11. (1p.)
zawsze miła atmosfera. Kiedy nie ma jej w szkole, zaraz do niej
dzwonię. Gdy ją widzę, od razu poprawia mi się humor. c) partykuła, zaimek, rzeczownik, zaimek, zaimek, czasownik
Materiały do kserowania
www.wsip.pl