LBD8-CD-Odpowiedzi arkusz I M 7/20/07 12:50 PM Page 24
Modele odpowiedzi do przyk"adowego arkusza
egzaminacyjnego z biologii
Poziom podstawowy
Nr Maksymalna punktacja
Poprawna odpowiedÄ™
zad. za zadania
1. za poprawnie narysowany schemat uwzgl´dniajÄ…cy trzy elementy  1 pkt 2
za poprawnie narysowany schemat uwzgl´dniajÄ…cy wszystkie elementy  2 pkt
grzebienie mitochondrialne
rybosomy
matrix
b"ona mitochondrialna
zewn´trzna
DNA
2. za prawid"owe rozpoznanie kaŻdego elementu morfotycznego krwi wraz z jego 3
funkcjÄ…  po 1 pkt
Nr Nazwa elementu Funkcja elementu
schematu morfotycznego morfotycznego
1. trombocyty zapoczÄ…tkowujÄ… proces krzep-
ni´cia krwi
2. leukocyty niszczÄ… obce cia"a, produkujÄ…
przeciwcia"a
3. erytrocyty transportujÄ… tlen i dwutlenek
w´gla
3. za poprawne wyjaĘnienie poj´ç  po 1 pkt 3
za poprawne opisanie pe"nionej funkcji  1 pkt
Lordoza  krzywizna kr´gos"upa wygi´ta do przodu, utworzona przez odcinki szyjny
i l´dÄ™wiowy.
Kifoza  krzywizna kr´gos"upa wygi´ta do ty"u, utworzona przez odcinki piersiowy
i krzyŻowy.
Wykszta"cone krzywizny sÄ… przystosowaniem kr´gos"upa do utrzymywania wypro-
stowanej postawy cia"a i amortyzowania wstrząsów.
4. za poprawnÄ… odpowiedÄ™  1 pkt 1
Podczas aktywnoĘci ruchowej naleÅ»y pami´taç o profilaktyce, m.in. o odpowiedniej
rozgrzewce oraz w"aĘciwym ubiorze. Nie przestrzegając profilaktyki w takich dyscy-
plinach, jak np. hokej, pi"ka noÅ»na, chód, bieganie moÅ»emy spowodowaç kontuzj´,
np. zerwanie Ęci´gna, skr´cenie stawu, z"amanie koĘci, st"uczenie mi´Ä˜ni.
5. za prawid"owe podanie kaŻdej z róŻnic  po 1 pkt 2
W uz´bieniu mlecznym 5-letniego dziecka nie wyst´pujÄ… z´by trzonowe, a przed-
trzonowe sÄ… tylko dwa.
6. za wskazanie prawid"owej odpowiedzi  1 pkt 1
c) witamina A
7. za poprawne podanie kaŻdego argumentu  po 1 pkt 2
Przyk"ady argumentów:
Reklamy przekazujÄ…ce sprzeczne treĘci powodujÄ… narastajÄ…ce uczucie napi´cia i nie-
pokoju. MoÅ»e to sk"oniç wiele osób do zastosowania tzw. diety-cud, która pozbawia
organizm niezb´dnych substancji odÅ»ywczych oraz powoduje potem wilcze ataki
g"odu. W rezultacie prowadzi do nadmiernego objadania si´.
Takie reklamy mogÄ… staç si´ przyczynÄ… chorób, np. anoreksji czy bulimii.
www. operon. pl
1
ODPOWIEDZI
LBD8-CD-Odpowiedzi arkusz I M 7/20/07 12:50 PM Page 25
BI OLOGI A  POZI OM PODSTAWOWY %
Nr Maksymalna punktacja
Poprawna odpowiedÄ™
zad. za zadania
8. za podanie dwóch elementów  1 pkt 3
za podanie trzech elementów  2 pkt
za podanie czterech elementów  3 pkt
Odcinek
Sk"adnik pokarmowy Enzym
przewodu pokarmowego
jama ustna w´glowodany amylaza Ęlinowa
Żo"ądek bia"ko pepsyna
jelito cienkie t"uszcze lipaza trzustkowa
9. za skonstruowanie tabeli  1 pkt 3
za porównanie procesów, przy uwzgl´dnieniu dwóch cech  po 1 pkt za kaÅ»dy wiersz
Cecha Wdech Wydech
Zmiany po"oŻenia klatki powrót do pierwotnych
powi´kszenie rozmiarów
piersiowej rozmiarów
Rodzaj aktu czynny bierny
Rodzaj wytworzonego ci- wytwarza si´ podciĘnienie wytwarza si´ nadciĘnienie
Ęnienia zasysające powietrze wyt"aczające powietrze
do p"uc z p"uc
10. za podanie kaŻdej z zasad  po 1 pkt 2
Przyk"adowe odpowiedzi:
Unikanie spoŻywania zimnych pokarmów zarówno surowych, jak i wczeĘniej goto-
wanych.
UŻywanie tylko wody przegotowanej lub butelkowanej.
Unikanie kupowania produktów od ulicznych sprzedawców.
Dok"adne mycie owoców i warzyw, najlepiej przegotowaną wodą.
11. za prawid"owy opis osi  1 pkt 2
za prawid"owo sporzÄ…dzony diagram  1 pkt
78%
azot
78%
21%
tlen
17%
dwutlenek 0,03%
wgla
4%
powietrze
wdychane
inne ok 1%
gazy
owietrze
ok 1%
ydychane
12. za poprawne podanie kaŻdego z dwóch argumentów  po 1 pkt 2
Krew natlenowana p"ynie t´tnicami w obiegu duÅ»ym, natomiast w obiegu ma"ym
t´tnicami p"ynie krew odtlenowana.
13. za podanie dwóch nazw  1 pkt 3
za podanie trzech, czterech nazw  2 pkt
za podanie pi´ciu nazw  3 pkt
1  receptor, 2  neuron czuciowy, 3  neuron poĘredniczący, 4  neuron ruchowy,
5  efektor
14. za podanie kaŻdego z dwóch argumentów  po 1 pkt 2
BliÄ™ni´ta jednojajowe powstanÄ…, gdy pojedynczy zarodek podzieli si´ na dwa samo-
dzielne organizmy.
BliÄ™ni´ta dwujajowe powstanÄ…, gdy dwie komórki jajowe, powsta"e w wyniku jedno-
czesnego jajeczkowania, np. w obu jajnikach, zostanÄ… zap"odnione.
www. operon. pl
2
ODPOWIEDZI
LBD8-CD-Odpowiedzi arkusz I M 7/20/07 12:50 PM Page 26
% BI OLOGI A  POZI OM PODSTAWOWY
Nr Maksymalna punktacja
Poprawna odpowiedÄ™
zad. za zadania
15. za wskazanie prawid"owej odpowiedzi  1 pkt 1
b) jajowód
za kaŻdy prawid"owo uzupe"niony zapis  po 1 pkt 3
16.
za podanie zasady komplementarnoĘci  1 pkt
kodony w DNA: ATGCTTAAG
kodony w mRNA: UACGAAUUC
antykodony w tRNA: AUGCUUAAG
Zasada komplementarnoĘci polega na wzajemnym uzupe"nianiu si´ dwóch nici, wy-
nikajÄ…cym ze struktury zasad "Ä…czÄ…cych si´ parami  AT, CG. Jedna niç wyznacza bu-
dow´ drugiej.
17. za poprawne podanie kaŻdego argumentu  po 1 pkt 2
Transgeniczne roĘliny są bardziej odporne na mróz i szkodniki.
Transgeniczne krowy oraz owce mogÄ… byç producentami cennych leków.
18. za prawid"owe podanie przyk"adu choroby  1 pkt 2
za prawid"owe opisanie objawów choroby  1 pkt
na przyk"ad:
Hemofilia  objawia si´ zaburzeniem krzepliwoĘci krwi. U osób chorych na hemofili´
zmutowany jest gen kodujący jeden z czynników krzepliwoĘci krwi, dlatego krew
nie krzepnie. MogÄ… zdarzaç si´ krwotoki wewn´trzne.
19. za poprawne rozpoznanie kaŻdego rozmieszczenia wraz z przyk"adem  po 1 pkt 3
1  rozmieszczenie skupiskowe, np. stokrotki, szpaki, sardynki; 2  rozmieszczenie
losowe, np. biedronki na "ące; 3  rozmieszczenie równomierne, np. kaktusy, rysie
20. za poprawne podanie nazw oddzia"ywał
 po 1 pkt 3
Nazwa oddzia"ywania
Przyk"ad oddzia"ywania
mi´dzy populacjami
Osobniki jednej populacji są zabijane i stanowią poŻywie- drapieŻnictwo
nie dla osobników drugiej populacji.
Osobniki jednej populacji szkodzÄ… osobnikom drugiej, sa- amensalizm
me nie czerpiąc z tego bezpoĘrednich korzyĘci.
Osobniki jednej populacji odnoszą korzyĘci z istnienia komensalizm
drugiej, dla której populacja pierwsza jest oboj´tna.
21. za podanie przyk"adu "ał
cucha detrytusowego  1 pkt 1
na przyk"ad:
martwa materia organiczna (opad"e liĘcie)  dŻdŻownica  ptak
22. za poprawne rozpoznanie chorób i organizmów wywo"ujÄ…cych danÄ… chorob´  po 3
1 pkt
za podanie Ä™ród"a zaraÅ»enia si´ jednÄ… z chorób  1 pkt
a) Âwierzb  wywo"any przez Ęwierzbowca ludzkiego; zaraÅ»enie nast´puje przez bez-
poĘredni kontakt z cz"owiekiem zaraÅ»onym, np. przez podanie r´ki, drogÄ… p"ciowÄ…,
przez ubrania, poĘciel.
b) W"oĘnica  wywo"ana przez w"oĘnia kr´tego; zaraÅ»enie nast´puje przez zjedzenie
larwy inwazyjnej wraz z mi´sem wieprzowym lub dzika.
23. za wskazanie prawid"owej odpowiedzi  1 pkt 1
b) gruÄ™lica, cukrzyca, oty"oĘç
www. operon. pl
3