Warszawa, 4 stycznia 2011 r.

Raport Coface nt. upadłości firm w Polsce w 2010 roku.

Nieznaczny spadek liczby bankructw poniżej poziomu z kryzysowego roku 2009.

• W 2010 roku sądy ogłosiły upadłość 655 polskich firm. W kolejnych miesiącach drugiego półrocza obserwowaliśmy wyhamowanie wzrostu liczby upadłości, dzięki czemu rok zamknął się liczbą niższą od ubiegłorocznej o 5,2 proc. Wynik ten jest jednak o blisko 60 proc. wyższy niż w przedkryzysowym roku 2008 (411 upadłości).

• Ubiegły rok charakteryzowała stopniowa poprawa dyscypliny płatniczej i

zmniejszanie skali opóźnień płatności. Statystyki pokazują, że zjawisko upadłości przestało się nasilać, jednak problemy przedsiębiorców, szczególnie w niektórych branżach, jeszcze nie zniknęły.

• Wzrost upadłości w budownictwie utrzymuje się. W ciągu 12 miesięcy 2010 roku sądy ogłosiły upadłość 98 przedsiębiorstw zajmujących się pracami budowlanymi, co oznacza wzrost o 20 proc. r/r.

• W minionym roku odsetek postępowań upadłościowych z możliwością zawarcia układu – utrzymujący się w dwóch przedkryzysowych latach na poziomie około 15

proc. – wzrósł do blisko 18 proc.

• W porównaniu z rokiem 2009 – kiedy bankrutowały licznie duże przedsiębiorstwa – w ubiegłym roku niewypłacalność stała się udziałem coraz większej liczby małych firm.

rodzaj postępowania upadłościowego

2008

wzrost 2008/09

2009

spadek 2009/2010

2010

Upadłości w celu likwidacji majątku

348

572

538

Upadłości z możliwością zawarcia układu

63

119

117

ogółem

411

+ 68 %

691

- 5,2 %

655

2000

1863 1798

1674

1500

1289

1116

1017

1000

794 864

793

691

655

576

447

411

500

Postanowienia

upadłościowe

w Polsce

w latach 1997-2010

0

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Rok przejściowy?

Rok 2010 był okresem stabilizacji w zakresie wypłacalności polskich firm – mówi Marcin Siwa, dyrektor działu oceny ryzyka ubezpieczyciela należności Coface Poland. Potwierdzają to statystyki upadłościowe, które z pewnym opóźnieniem pokazują zmiany w sytuacji gospodarczej kraju. Od drugiego kwartału minionego roku obserwowaliśmy już stopniowe wyhamowywanie

trendu wzrostowego. W drugim półroczu sądy zdecydowanie rzadziej ogłaszały postanowienia o

niewypłacalności podmiotów gospodarczych, w rezultacie liczba upadłości w całym 2010 roku

nieznacznie spadła, w porównaniu z kryzysowym rokiem 2009.

Problemy płatnicze dotyczyły głównie mniejszych firm działających jako spółki prawa

handlowego. Zauważyć można znaczne wzrosty upadłości w grupie spółek jawnych oraz spółek z

ograniczoną odpowiedzialnością oraz uspokojenie w grupie spółek akcyjnych, których –

przypomnijmy – w 2009 roku upadło 2,5 razy więcej niż przed kryzysem. Świadczy to o większej

zdolności dużych firm do dostosowywania się do nowych, trudniejszych warunków

gospodarowania. Okazały się skuteczniejsze w redukcji kosztów, a także – wykorzystując pozycję

rynkową – mogły wywalczyć lepsze marże i utrzymać bądź poprawić rentowność.

Z punktu widzenia sektorowego rok na pewno nie był udany dla branży budowlanej, dla której był

to kolejny rok wzrostu liczby upadłości, a jego skala była bardzo znacząca (szczególnie na tle poprawy w innych gałęziach gospodarki). Małe firmy z tego sektora odczuwają coraz większą presję na obniżanie marż, wydłużają się okresy regulowania zobowiązań, a generalni wykonawcy

często wykorzystują podwykonawców jako dodatkowe źródło finansowania swojej działalności,

zwlekając z zapłatą za wykonane prace. Trudna jest również sytuacja branży meblarskiej. Wzrost cen surowca, powolne odradzanie się eksportu, wahania kursów walut powodują, że firmy

produkujące meble nie zaliczą roku 2010 do szczególnie udanych.

Czy tendencja spadkowa liczby upadłości w Polsce utrzyma się w roku 2011? Prognozujemy, że

liczba bankructw nie powinna się zwiększać. W pokryzysowym roku 2010 większość

przedsiębiorstw notowała poprawę wyników finansowych, dzięki czemu wchodzą w bieżący rok z

korzystnym bilansem i w większości bez znacznych obciążeń.

Upadłości w poszczególnych miesiącach roku 2010 vs. 2009

90

80

77

70

71 70

68

69

60

63 63

61

59

57

57

57

58

56

50

54

52

54

51

46

46

40

45

43

38

30

31

20

10

0

9

0

9

0

9

0

9

0

9

0

9

0

9

0

9

0

9

0

9

0

9

0

9

0

0

1

0

1

0

1

0

1

0

1

0

1

0

1

0

1

0

1

0

1

0

1

0

1

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

I 2

I 2

2

2

2

2

2

2

2

2

II 2

II 2

I 2

I 2

I 2

I 2

III 2

III 2

IV

IV

V

V

V

V

II 2

II 2

X

X

II 2

II 2

V

V

III 2

III 2

IX

IX

X

X

V

V

X

X

Upadłości według branż

liczba

liczba

liczba

zmiana

branża

upadłości

upadłości

upadłości

2009/2010

2008

2009

2010

Przetwórstwo przemysłowe, w tym m.in.:

168

277

250

- 9,7%

Produkcja metali i metalowych wyrobów gotowych

18

51

50

porównywalnie

Produkcja artykułów spożywczych i napojów

32

44

35

spadek

Produkcja odzieży i wyrobów tekstylnych

24

26

28

porównywalnie

Produkcja wyrobów z drewna, z wyłączeniem mebli

11

21

23

porównywalnie

Produkcja maszyn, urządzeń i urządzeń elektrycznych

9

23

18

spadek

Produkcja wyrobów z pozostałych mineralnych surowców

8

22

20

porównywalnie

niemetalicznych (w tym materiały budowlane)

Poligrafia i reprodukcja

9

21

15

spadek

Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych

13

14

15

porównywalnie

Produkcja mebli

12

10

15

wzrost

Produkcja pozostała

32

45

45

porównywalnie

Handel, w tym m.in.:

92

186

147

- 21%

Handel hurtowy

63

138

107

spadek

Handel detaliczny

20

30

25

spadek

Transport i gospodarka magazynowa

15

52

40

- 23%

Budownictwo

59

82

98

+ 20%

Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości

6

14

12

porównywalnie

Pozostałe branże

71

80

108

+ 35%

ogółem

411

691

655

- 5,2%

Branża budowlana

Pozostałe

Branża

zanotowała

wzrost

liczby

16%

Transport

upadłości o 20 proc. w 2010 (r/r) i o 66

i logistyka

Produkcja

proc. w porównaniu z rokiem 2008.

6%

41%

Miniony rok był dla branży wyjątkowo

trudny,

produkcja

budowlano-

Budownictwo

montażowa utrzymywała się na niskim

15%

poziomie, przez znaczną część roku

Handel

nawet

poniżej

wartości

z

22%

analogicznego okresu roku 2009.

Branża budowlana charakteryzuje się

relatywnie długim cyklem realizacji.

Dlatego

w

początkowym

etapie

ostatniego spowolnienia gospodarczego korzystała z faktu, że kontrakty podpisywane były w

okresie prosperity, według relatywnie wysokich stawek. Ze względu na presję cenową, koszty pracy i materiałów uległy stopniowo obniżeniu, zatem marże przez pewien czas były

satysfakcjonujące. W okresie poprawy sytuacji gospodarczej opisany mechanizm działa w drugą

stronę, w efekcie czego negatywne skutki spowolnienia są rozciągnięte w czasie.

Negatywne skutki najbardziej dotkliwie odczuwają mikro i małe przedsiębiorstwa, których problemy

- wraz z upływem czasu i obniżeniem marż - utrwalają się, skutkując niską kapitalizacją, problemami z finansowaniem, pogorszoną płynnością i wydłużaniem terminów płatności. W

okresie spowolnienia niekorzystne procesy nawarstwiają się, skala problemów narasta. Typową

postawą w takich sytuacjach jest skłonność do utrzymywania gotówki, a tym samym kredytowania

się cudzym kosztem (zwłaszcza wobec utrudnionego kredytowania ze strony instytucji

finansowych) poprzez wydłużanie terminów płatności oraz opóźnienia płatnicze, co prowadzi do powstania zatorów płatniczych, tak charakterystycznych dla branży budowlanej.

Ponadto małe przedsiębiorstwa ciągle muszą stawiać czoła niekorzystnym schematom: czym

mniejszy podmiot, tym trudniej wygrać mu przetarg, czym mniejszy podmiot, tym łatwiej mu

odmówić zapłaty. Za większym przedsiębiorstwem stoi zazwyczaj marka, a to stwarza

perspektywę dalszej współpracy, co oznacza możliwość nowych zamówień. W kręgu większych

graczy zaobserwować można było z kolei narastającą konkurencję, pojawienie się na polskim

rynku podmiotów zagranicznych, a także tendencję do dywersyfikacji działalności poprzez

wchodzenie większych graczy w nowe, perspektywiczne sektory branży czy rynki lokalne.

Popyt na usługi budowlane był relatywnie niski, w dużej mierze utrzymywany poprzez zamówienia

publiczne i tak niewspółmierne do wielkości podaży na rynku. Skala zamówień publicznych, choć

znacząca, jest ograniczana w odniesieniu do pierwotnych planów (istotne dla budownictwa

drogowego jest przedstawione w grudniu zmniejszenie liczby planowanych do oddania kilometrów

autostrad i dróg ekspresowych).

Branża meblarska

Przemysł spożywczy

Kolejnym z nielicznych sektorów, które

W branży nastąpił spadek liczby upadłości o

zanotowały wzrost upadłości jest produkcja

20 proc.

mebli. Rok 2010 był dla branży meblarskiej

Sektor spożywczy w Polsce zarówno w 2009

okresem trudnym, dopiero teraz branża

jak i roku ubiegłym zanotował wzrost

meblarska notuje zauważalny spadek w

wartości produkcji sprzedanej. Dynamika

krajowym popycie na produkty meblarskie.

produkcji sprzedanej w okresie I-X 2009

Znaczący spadek liczby kupujących oraz

wyniosła 3,7%, podczas gdy w analogicznym

wysokie

koszty

utrzymania

salonów

okresie 2010 roku 5,7%. Ostatnie miesiące

meblowych

to

główna

przyczyna

2010 wskazują na spowolnienie dynamiki

sprzeda

zmniejszenia obrotów i generowania strat w

ży ze względu na aprecjację złotego.

2010 roku.

Poszczególne segmenty rynku spożywczego

Duży problem to niski poziom kapitałów

znajdują się w odmiennej sytuacji. Branżą,

własnych firm meblarskich, którego wielkość

która

najmocniej

ucierpiała

podczas

jest

uzależniona

od

wysokości

pogorszenia koniunktury gospodarczej, jest

wypracowywanych zysków. Obieg pieniądza

sektor producentów i przetwórców wędlin i

w branży meblarskiej uległ zauważalnemu

mięs. Podniesienie stawki VAT w bieżącym

spowolnieniu. Brak płatności na czas jest

roku

może

wpłynąć

na

ograniczenie

częstą przyczyną opóźnienia w regulowaniu

wydatków

konsumpcyjnych

na

artykuły

własnych zobowiązań.

spożywcze.

Ożywił się nieco eksport i firmy produkujące

meble przede wszystkim na eksport, pomimo

wahań kursów są w trochę lepszej kondycji.

Upadłości według regionów

liczba

liczba

województwo

upadłości

upadłości

zmiana

2009

2010

mazowieckie

118

134

13,6 %

śląskie

104

93

- 10,6 %

21

dolnośląskie

86

77

- 10,5 %

25

zachodniopomorskie

59

58

porównywalnie

58

wielkopolskie

45

54

20,0 %

7

małopolskie

53

52

porównywalnie

42

kujawsko-pomorskie

47

42

- 10,6 %

134

łódzkie

34

26

- 23,5 %

7

54

warmińsko-mazurskie

23

25

8,7 %

26

podkarpackie

30

23

- 23,3 %

3

pomorskie

18

21

16,7 %

17

77

lubelskie

34

17

- 50, 0 %

8

11

opolskie

3

11

266, 6 %

93

świętokrzyskie

11

8

- 27,3 %

lubuskie

20

7

- 65,0 %

52

23

podlaskie

6

7

porównywalnie

ogółem

691

655

- 5,2 %

Upadłości według form prawnych przedsiębiorstw

liczba

liczba

liczba upadłości

zmiana

forma prawna

upadłości

upadłości

udział w 2010

2010

2009 / 2010

2008

2009

Spółka z o.o.

260

444

454

+ 2,3%

69,3%

Przedsiębiorca

84

135

96

- 29%

14,7%

Spółka akcyjna

28

70

42

- 40%

6,5%

Spółka jawna

13

21

31

+ 48%

4,7%

Spółdzielnia

14

12

20

+ 67%

3%

Przedsiębiorstwo państwowe

6

2

1

porównywalnie

porównywalnie

Pozostałe formy

6

7

11

wzrost

1,7%

ogółem

411

691

655

- 5,2%

100%

Utrata zatrudnienia

Upadłości firm w 2010 roku spowodowały utratę przynajmniej 21,5 tysiąca miejsc pracy (dane o zatrudnieniu, do których udało się dotrzeć Coface dotyczą 50 proc. firm, których upadłość ogłoszono). Problem dotyczy zatem znacznie większej liczby pracowników (uwzględniając firmy, których danych o zatrudnieniu nie posiadamy), a biorąc pod uwagę fakt, że zakłady te były często

ważnymi pracodawcami w okolicy, że bezrobocie pracownika skutkuje problemami całej jego

rodziny oraz to, że bankructwo tych firm pociąga za sobą także kooperujące z nimi

przedsiębiorstwa, problem społeczny upadłości rysuje się jak najbardziej realnie.

Trzeba jednak dodać, że w 2010 roku upadało znacznie więcej małych i średnich przedsiębiorstw

(w porównaniu do kryzysowego roku 2009, kiedy to pracę tracili pracownicy wielkich spółek akcyjnych). W badanej połowie firm, które upadły w roku 2010, dwie trzecie stanowiły firmy zatrudniające do 50 osób, a tylko 5 przedsiębiorstw zatrudniało ponad 500 osób.

Poprawa w zakresie ochrony należności i odzyskiwania zaległych płatności przedsiębiorstw Spadek liczby upadłości w 2010 r. w stosunku do 2009 r. nie spowodował znaczącej zmiany w zakresie wzrostu poziomu odzyskiwania należności – komentuje Joanna Syzdół, dyrektor działu

windykacji w Coface Poland. Firmy nadal borykają się z brakiem gotówki. Często przeznaczają

na bieżącą działalność pieniądze z wcześniej dokonanych oszczędności. Część przedsiębiorców

wprowadziła radykalne zmiany w zakresie kosztów działalności, ograniczając np. wydatki na

inwestycje czy szkolenia. Takie działania pozwoliły przedsiębiorcom na przetrwanie

najtrudniejszych dni kryzysu.

W zakresie dochodzenia należności widać z pewnością zmiany w sposobie myślenia o zadłużeniu.

Coraz więcej przedsiębiorców ocenia swoich potencjalnych kooperantów przez pryzmat przyszłych

zobowiązań. Często następuje rezygnacja z potencjalnie dużych, a ryzykownych kontraktów na

rzecz mniejszych ale pewniejszych umów. Coraz większa grupa przedsiębiorców stara się

wcześniej sprawdzić przyszłego klienta, dostosować do wartości zawieranego kontraktu realne

zabezpieczenia

prawne,

tak

aby

zniwelować

zagrożenia

wynikające

z

ewentualnej

niewypłacalności nowego partnera handlowego. Sprawy, które trafiają do wyspecjalizowanych firm

windykacyjnych to w dużej mierze przypadki, w których podejmowane już były próby odzyskania należności.

Dzięki wprowadzaniu przez przedsiębiorców zaostrzonej polityki w zakresie należności i wdrożeniu

w firmach ścisłych wewnętrznych reguł ich odzyskiwania, w 2010 roku zmniejszeniu ulegała liczba

nowych zleceń w sektorze spraw B2B. Następstwem tych działań było także skrócenie średniego

czasu odzyskiwania należności. Ta tendencja zmniejszonej liczby spraw B2B powinna ulegać

zmianie wraz z powrotem polskich firm do polityki większej ekspansji i inwestycji. Obserwowane ożywienie gospodarcze wpływa na wzrost obrotów firm i liczby realizowanych przez nie transakcji

handlowych, a to z kolei powinno przekładać się na zwiększoną ilość spraw przekazywanych do windykacji.

Kontakt dla mediów: Beata Padzik (022) 465 00 12, [e-mail]

Informacje o Coface:

Coface należy do Natixis, którego kapitał własny na koniec czerwca 2010 r. wynosił 12,8 miliarda euro. Misją grupy Coface jest wspomaganie wymiany handlowej pomiędzy firmami z całego świata. W ramach czterech podstawowych grup usług, tj. ubezpieczenia należności, faktoringu, informacji gospodarczej i ratingów oraz zarządzania należnościami, Coface umożliwia klientom wybór pomiędzy pełnym lub częściowym outsourcingiem zarządzania transakcjami handlowymi oraz finansowanie i ochronę ich należności. Dzięki 6 600

pracowników w 67 krajach, Coface jest w stanie zapewnić 130 000 swoich klientów usługi najwyższej jakości. Ponad 45 proc. z 500

największych światowych korporacji jest obecnie klientami Coface.

W Polsce Coface jest obecny od 1992 roku. Ubezpiecza należności krajowe i eksportowe, świadczy usługi faktoringowe, przygotowuje raporty handlowe o firmach z całego świata, dostarcza marketingowe bazy danych oraz prowadzi monitoring i windykację należności.

Więcej informacji o firmie oraz pozostałe komunikaty prasowe dostępne na www.coface.pl