2010-05-01

Audyt wewnętrzny

w

jednostkach sektora finansów publicznych

Audyt wewnętrzny to:

Audyt wewnętrzny określony w Profesjonalnych Standardach Praktyki Audytu wewnętrznego

jest

niezależną,

obiektywną

działalnością

o

charakterze

zapewniającym i doradczym, prowadzoną w celu wniesienia do organizacji wartości dodanej i usprawnienia jej funkcjonowania. Audyt wspiera organizację w osiąganiu wyznaczonych celów przez systematyczne i konsekwentne działanie służące ocenie i poprawie efektywności zarządzania ryzykiem, systemu kontroli oraz procesów zarządzania organizacją;

Audyt wewnętrzny to nowoczesny instrument zarządzania, zorientowany na cele jednostki

organizacyjnej,

identyfikujący

i

oceniający

ryzyko

działalności,

wykorzystywany w sposób niezależny i obiektywny, w celu tworzenia wartości dodanej i usprawnienia działalności (K. Winiarska);

Audyt wewnętrzny jest komponentem kontroli wewnętrznej w tym sensie, że rozszerza ten system o mechanizm monitorujący i doradczy, służący kierownikowi JSFP i pozwalający na ocenę i diagnozę całokształtu procesów (i stanów) zachodzących w tej jednostce, również w odniesieniu do funkcjonowania kontroli wewnętrznej i procedur z nią związanych (J. Jagielski)

Audyt wewnętrzny w JSFP

2

1

2010-05-01

Podstawy prawne audytu wewnętrznego

USTAWA z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009

r. Nr 157 poz. 1240) – Dział VI

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW z dnia 1 lutego 2010 r. w sprawie przeprowadzania i dokumentowania audytu wewnętrznego (Dz. U.

z 2010 r. Nr 21 poz. 106)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW z dnia 29 grudnia 2009 r.

w sprawie komitetu audytu (Dz. U. z 2009 r. Nr 226 poz. 1826) Audyt wewnętrzny w JSFP

3

Audyt wewnętrzny wg UoFP:

Zgodnie z ustawą o finansach publicznych audyt wewnętrzny jest: 1)

działalnością niezależną i obiektywną,

której celem jest wspieranie ministra kierującego działem lub kierownika jednostki w realizacji celów i zadań przez:

systematyczną ocenę kontroli zarządczej oraz;

czynności doradcze.

Ocena, o której mowa powyżej, dotyczy w szczególności:

•

adekwatności, skuteczności i efektywności kontroli zarządczej w dziale administracji rządowej lub jednostce.

Audyt wewnętrzny w JSFP

4

2

2010-05-01

Kontrola zarządcza

Kontrolę zarządczą w JSFP stanowi ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i

terminowy.

Celem kontroli zarządczej jest zapewnienie w szczególności:

zgodności działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi;

skuteczności i efektywności działania;

wiarygodności sprawozdań;

ochrony zasobów;

przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania;

efektywności i skuteczności przepływu informacji;

zarządzania ryzykiem.

Kontrolę zarządczą należy wiązać z zarządzaniem jednostką lub grupą jednostek, zaś za najistotniejszy jej element należy uznać system wyznaczania celów i zadań oraz monitorowania stopnia ich r A

eud

alyit w

z e

a w

c n

jię.trzny w JSFP

5

Słowniczek pojęć

zadanie zapewniające – jest podstawowym zadaniem audytu wewnętrznego.

Jest zespół działań podejmowanych w celu dostarczenia niezależnej i obiektywnej oceny, w szczególności oceny adekwatności, skuteczności i efektywności kontroli zarządczej w jednostce audytowanej; czynności doradcze – inne niż zadania zapewniające, działania podejmowane przez audytora, których charakter i zakres jest uzgadniany z kierownikiem jednostki, w której jest zatrudniony, których celem jest usprawnienie funkcjonowania jednostki;

zadanie audytowe - zadanie zapewniające lub czynności doradcze; zalecenia - zalecenia w sprawie wyeliminowania słabości kontroli zarządczej lub wprowadzenia usprawnień;

audyt wewnętrzny zlecony - audyt wewnętrzny zlecony na podstawie art. 292

ust. 1 ust. 1 pkt 1, art. 293 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych;

Audyt wewnętrzny w JSFP

6

3

2010-05-01

Audyt wewnętrzny a kontrola wewnętrzna

Porównanie definicji kontroli wewnętrznej i audytu wewnętrznego pozwala na stwierdzenie, że audyt będzie się koncentrować na „certyfikowaniu systemu

zarządzania instytucją, który powinien dawać racjonalną pewność jej

prawidłowego działania, zaś stwierdzenie nieprawidłowości jest tu niejako

produktem ubocznym procesu badania, a nie jego celem”.

Audyt wewnętrzny różni się od kontroli wewnętrznej następującymi elementami:

1) pełnionymi zadaniami,

2) usytuowaniem organizacyjnym,

3) formą działania,

4) stosowanymi kryteriami oceny i efektem prac.

Audyt wewnętrzny w JSFP

7

Audyt wewnętrzny obejmuje

(wytycznych Ministra Finansów):

przegląd ustanowionych mechanizmów kontroli wewnętrznej oraz wiarygodności i rzetelności informacji operacyjnych, zarządczych i finansowych;

identyfikację i analizę ryzyka związanego z działalnością jednostki, w tym ocenę efektywności procesu zarządzania ryzykiem oraz ocenę systemu kontroli wewnętrznej;

wyrażanie opinii na temat adekwatności i skuteczności ustanowionych przez kierownika jednostki mechanizmów kontrolnych w badanym systemie;

ocenę procedur i praktyki sporządzania, klasyfikowania i przedstawiania informacji finansowej;

Audyt wewnętrzny w JSFP

8

4

2010-05-01

ocenę przestrzegania przepisów prawa, regulacji wewnętrznych jednostki oraz programów, strategii i standardów ustanowionych przez właściwe organy;

ocenę zabezpieczenia mienia jednostki;

ocenę efektywności i gospodarności wykorzystania zasobów jednostki;

składanie sprawozdań z poczynionych ustaleń oraz przedstawienie zaleceń dotyczących poprawy skuteczności działania jednostki w danym obszarze;

przegląd

programów

i

projektów

w

celu

ustalenia

zgodności

funkcjonowania jednostki z planowanymi wynikami i celami;

ocenę dostosowania działalności jednostki do przedstawionych wcześniej zaleceń audytu lub kontroli.

Audyt wewnętrzny w JSFP

9

Audyt wewnętrzny realizuje cele:

analizowanie ryzyka, na jakie narażona jest dana organizacja;

identyfikacja

i

ocena

mechanizmów

kontrolnych

istniejących

w

określonych organizacjach;

składanie sprawozdań z dokonanych ustaleń i proponowanie zaleceń dotyczących poprawy;

wyrażanie opinii na temat niezawodności mechanizmów kontrolnych w badanym systemie;

zapewnianie, w oparciu o ocenę systemu kontroli wewnętrznej, prawidłowości funkcjonowania danej organizacji.

Audyt wewnętrzny w JSFP

10

5

2010-05-01

Audyt wewnętrzny prowadzi się w:

Kancelarii Prezesa Rady Ministrów;

ministerstwach;

urzędach wojewódzkich;

izbach celnych;

izbach skarbowych;

Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, w tym w zarządzanych przez niego funduszach;

Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, w tym w funduszach zarządzanych przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;

Narodowym Funduszu Zdrowia.

Audyt wewnętrzny w JSFP

11

Audyt wewnętrzny prowadzi się także w:

innych jednostkach sektora finansów publicznych, w tym w jednostkach podsektora samorządowego, jeżeli kwota ujętych w planach finansowych (planach finansowo-rzeczowych, uchwałach budżetowych), dochodów lub wydatków (przychodów lub kosztów, dochodów i przychodów lub wydatków i rozchodów) przekroczyła 40 000 tys. zł.

Ponadto, audyt prowadzi się:

w jednostkach sektora finansów publicznych, których kierownicy podejmą decyzję o prowadzeniu audytu;

w jednostkach w dziale wskazanych przez właściwego ministra kierującego działem.

Audyt wewnętrzny w JSFP

12

6

2010-05-01

Komórka audytu:

Audyt wewnętrzny w jednostce sektora finansów publicznych prowadzi audytor wewnętrzny zatrudniony w tej jednostce albo usługodawca niezatrudniony w jednostce.

W jednostkach, w których prowadzi się audyt wewnętrzny, tworzy się wieloosobowe lub jednoosobowe komórki audytu wewnętrznego. W

przypadku jednostek samorządu terytorialnego komórkę audytu tworzy się w urzędzie tej jednostki.

Działalnością wieloosobowej komórki audytu wewnętrznego kieruje kierownik komórki audytu wewnętrznego.

Kierownik

komórki

audytu

wewnętrznego

podlega

bezpośrednio

kierownikowi jednostki, a w urzędzie administracji rządowej, w którym tworzy się stanowisko dyrektora generalnego urzędu – dyrektorowi generalnemu w zakresie określonym odrębnymi ustawami.

Audyt wewnętrzny w JSFP

13

Prowadzenie audytu przez usługodawcę

W jednostkach, które audyt wewnętrzny będą musiały prowadzić ze względu na przekroczenie kwoty 40.000.000 zł dochodów lub wydatków i których dochody lub wydatki nie przekraczają 100.000.000 zł lub w których zatrudnienie nie przekracza 200 pracowników audyt wewnętrzny może być prowadzony przez podmiot zewnętrzny.

W jednostkach samorządu terytorialnego audyt wewnętrzny może być prowadzony w ramach zewnętrznej usługi, jeżeli ujęta w uchwale budżetowej

jednostki

samorządu terytorialnego

kwota

dochodów i

przychodów oraz kwota wydatków i rozchodów jest niższa niż 100.000.000

zł.

Audyt wewnętrzny w JSFP

14

7

2010-05-01

Usługodawca

Usługodawcą może być:

1) osoba fizyczna bądź osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, spełniająca warunki określone ustawą w stosunku do osoby audytora, 2) spółka cywilna, spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna lub osoba prawna, która zatrudnia do prowadzenia audytu wewnętrznego w jednostce osoby spełniające warunki określone ustawą w stosunku do osoby audytora.

Audyt wewnętrzny w JSFP

15

Audytor wewnętrzny

Audytorem wewnętrznym może być osoba, która:

1) ma obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub innego państwa, którego obywatelom, na podstawie umów międzynarodowych lub przepisów prawa wspólnotowego, przysługuje prawo podjęcia zatrudnienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2) ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych;

3) nie była karana za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;

4) posiada wyższe wykształcenie;

5) posiada odpowiednie kwalifikacje do przeprowadzania audytu: Audyt wewnętrzny w JSFP

16

8

2010-05-01

Niezbędne kwalifikacje

a) certyfikaty: Certified Internal Auditor (CIA), Certified Government Auditing Professional (CGAP), Certified Information Systems Auditor (CISA), Association of Chartered Certified Accountants (ACCA), Certified Fraud Examiner (CFE), Certification in Control Self Assessment (CCSA), Certified Financial Services Auditor (CFSA) lub Chartered Financial Analyst (CFA), lub

b) złożenie, w latach 2003-2006, z wynikiem pozytywnym egzaminu na audytora wewnętrznego przed Komisja Egzaminacyjną powołana przez Ministra Finansów, lub

c) uprawnienia biegłego rewidenta, lub

d) dwuletnia praktyka w zakresie audytu wewnętrznego i legitymowanie się dyplomem

ukończenia

studiów

podyplomowych

w

zakresie

audytu

wewnętrznego, wydanym przez jednostkę organizacyjną, która w dniu wydania dyplomu była uprawniona, zgodnie z odrębnymi ustawami, do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych lub prawnych.

Audyt wewnętrzny w JSFP

17

Komitet audytu

Minister kierujący działem administracji rządowej, w którym występują jednostki powołuje, w drodze zarządzenia, komitet audytu.

Celem komitetu audytu jest

doradztwo świadczone na rzecz ministra kierującego działem w zakresie

zapewnienia funkcjonowania adekwatnej, skutecznej i efektywnej kontroli

zarządczej oraz skutecznego audytu wewnętrznego.

Audyt wewnętrzny w JSFP

18

9

2010-05-01

Zadania komitetu audytu

sygnalizowanie istotnych ryzyk;

sygnalizowanie istotnych słabości kontroli zarządczej oraz proponowanie jej usprawnień;

wyznaczanie priorytetów do rocznych i strategicznych planów audytu wewnętrznego;

przegląd istotnych wyników audytu wewnętrznego oraz monitorowanie ich wdrożenia;

przegląd sprawozdań z wykonania planu audytu wewnętrznego oraz z oceny kontroli zarządczej;

monitorowanie efektywności pracy audytu wewnętrznego, w tym przeglądania wyników wewnętrznych i zewnętrznych ocen pracy audytu wewnętrznego;

wyrażanie zgody na rozwiązanie stosunku pracy oraz zmianę warunków płacy i pracy kierowników komórek audytu wewnętrznego.

Audyt wewnętrzny w JSFP

19

10