CELE KSZTAŁCENIA W EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ

1. cele kształcenia

2. charakterystyka celów ogólnych i operacyjnych

3. taksonomia celów kształcenia

4. operacjonalizacja celów kształcenia jej wady i zalety.

CELE KSZTAŁCENIA

Cele – zadania do wykonania

Cele – stawiamy po to by cos osiągnąć

Cele - ukierunkowują aktywność, są elementem motywującym do działania, kierującym naszym działaniem.

Jesteśmy bardziej aktywni gdy formułujemy cele. W Edukacji cele są dla nauczyciela i ucznia. Formułujemy je by proces był bardziej aktywny, są zadaniem koniecznym, gdyż od celów kształcenia zależą wszystkie elementy procesu kształcenia.

• Treści

• Metody

• Środki dydaktyczne

• Formy organizacyjne

• Każdy powstały element kształcenia.

Cele muszą być precyzyjne.

Cele kształcenia – jest to punkt, do którego się zmierza, czy kierunek człowieka do którego zmierza, co chce osiągnąć do czego dąży.

Cele kształcenia

Do czego dążymy, co chcemy osiągnąć - są to ogólne kierunki dążeń czyli CELE

OGÓLNE - punkt do którego się zmierza np. chcemy stosować wiedzę w praktyce, zrozumieć treści integracji.

Przykład do celu ogólnego

• Wszechstronny rozwój dziecka, przygotowanie do współżycia w grupie.

Przygotowanie ucznia do korzystania z języka pisanego.

1

Cele ogólne- są to ogólne kierunki dążeń wyznaczone przez władze oświatowe i pewna grupę praktyków

Cele kształcenia – są pochodną systemu politycznego, ekonomicznego, społecznego, ulęgają one zmianom wraz ze zmianą systemu oraz filozofi człowieka jaką reprezentuje naród.

Cele ogólne – są wskazaniami ogólnymi dla dyrektora, nauczyciela ale nie dającymi nic przeciętnemu nauczycielowi, które ma ale precyzyjne, szczegółowe do konkretnego przedmiotu.

Cele ogólne ( dla władzy)

Cel pośredni

Cel szczegółowy

Cel operacyjny ( dla nauczyciela )

Charakter celów

• nadrzędny – ogólny

• podrzędny – szczegółowy

cele operacyjne

operacjonalizacja – to zmiana celu ogólnego na zbiór celów szczegółowych czy operacyjnych.

wg Aleksandra Yelon (w ) – operacyjny cel kształcenia wyrażany jest opisem zachowania jakie ma przyswoić uczący się po zakończeniu nauki.

Cel kształcenia powinien zawierać!!!

• Opis zachowania końcowego

• Warunki jego przejawiania

• Standardy osiągania zachowania końcowego

Przy konstruowaniu celów operacyjnych przestrzega się pewnych reguł: 1. Kto ma przejawiać zamierzone zachowania

2. jakie zachowanie będzie świadczyć, że został osiągnięty ?

3. Co będzie wytworem tego zachowania?

4. w jakich warunkach zachowanie powinno mieć miejsce?

5. jakie kryteria służą do skierowania, że zachowanie (wytwór) są zadowalające?

Cel operacyjny – przykład

Uczeń (1) umie skonstruować ( 2 )radio tranzystorowe ( 3 ) szukając samodzielnie części w sklepach (4).

2

Aparat powinien odbierać przynajmniej pięć stacji na falach średnich i pięć stacji na falach długich ( 5 )

Treści polonistyczne – ( przykład)

Uczeń (1) potrafi samodzielnie napisać(2) list do babci (3) przestrzegając zasad ortograficznych (4) w zakresie pisowni wielki literami ( 5) Cechy celów operacyjnych

• podmiotowość ( dla ucznia)

• jednoznaczność ( że z nich nie wynika nic ponadto)

• nierozkładalny, konkretny

• wyrażany w postaci zachowań obserwowalnych, które pokazują nam osiągnięcie celów.

Taksonomia celów kształcenia

Taksonomia – celów kształcenia – inaczej jest to narzędzie do porządkowania celów Bolesław Niemiecko – uważa – taksonomię stanowią narzędzia operacjonalizacji do celów ogólnych są zhierarchizowane układami kategorii celów kształcenia z opisem czynności należących do każdej kategorii. Wg definicji taksonomia pozwala porządkować cele. Najstarsza taksonomia z 1956 u Beniamina Blooma, mówi o tym, że cele dla ucznia Ala edukacji formułowane SA w trzech sferach.

Sfera poznawcza

Sfera emocjonalna

Sfera psychomotoryczna

SA to kategorie w ramach są to kategorie:

Kategorie:

, których SA cele

• recepcja (odbiór)

• czynności

operacyjne:

• reagowanie

odruchowe

• wiedza,

• wartościowanie

• podstawowe

• zrozumienie,

• organizowanie

• umiejętności

• zastosowanie,

• charakteryzowanie

percepcyjne

• analiza – synteza,

• umiejętności

• ocena

fizyczne

każdy następny cel bazuje

• ruchy wyćwiczone

na poprzednim kryterium.

• komunikowanie się

Np. wiedza – uczeń potrafi

bez słów

wyjaśnić

prawo

Archimedesa

3

Taksonomia – Niemierko

Niemiecko próbuje porządkować wyniki ucznia na dwóch poziomach: I . poziom wiadomości

• ( A) zapamiętywanie

• ( B) zrozumienie wiadomości

II. poziom umiejętności

• ( C) stosowanie sytuacjach typowym

• ( D) stosowanie w sytuacjach problemowych

Kategoria D jest najwyższą sytuacją, najwyższa kategorią co do której powinien dążyć nauczyciele.

Sytuacje problemowe według Niemierki są poza szkołą.

Taksonomia ta odnosi się do celów dydaktycznych.

Wady i zalety celów operacyjnych

Zalety:

• Cele operacyjne pomagają nauczycielowi lepiej dobrać pozostałe elementy procesu edukacyjnego, czyli lepiej dobrać treści, metody i środki dydaktyczne.

• Bardzo wyraźnie podnoszą motywacje ucznia do działania i ukierunkowują jego aktywność.

• Ułatwiają kontrolę wyników pracy ucznia, a jednocześnie ułatwiają uczniowi samokontrolę

• Operacyjne formułowanie celów sprzyja integracji przedmiotowej (pozwala uniknąć powtórzeń, uporządkować treści).

Wady:

• Zbyt dokładne formułowanie celów operacyjnych ogranicza swobodę nauczycielowi.

• Operacyjne ujmowanie celów jest zabiegiem mechanistycznym ( uchwyci się dziecko jako automat, gdzie przewiduje się jego zachowanie. Jest to podejście charakterystyczne w naszej szkole, ale niedopuszczalne w szkole alternatywnej np. w szkołach Montesorii.

• Gloryfikuje się, przecenia, kategorie niższego rzędu. Nadaje się do przedmiotów o silnie rozbudowanej strukturze, mniej do przedmiotów humanistycznych.

4

CELE KSZTŁCĄCE PRZEWIDZIANE W EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ

WSPÓŁCZEŚNIE

• Zapewnić dziecku harmonijny rozwój w sferze intelektualnej, fizycznej, psychicznej i moralnej.

• Rozwijać podstawowe umiejętności służących świadomemu uczeniu się.

Umiejętności – czytania, pisania, liczenia.

• Uwzględnianie w edukacji podstawowych potrzeb dziecka, umacnianie wiary we własne siły i umożliwienie dziecku osiągania sukcesu.

• Stwarzanie dziecku możliwości rozwijania samodzielności, kreatywności i zainteresowań.

• Pomoc dziecku w kształtowaniu pozytywnego obrazu samego siebie oraz pomoc w rozpoznawaniu własnych i cudzych uczuć.

• Kształtowanie umiejętności porozumiewania się z rówieśnikami i z dorosłymi w różnych sytuacjach.

• Uczyć rozwiązywania problemów w sytuacjach konfliktowych oraz podejmowania decyzji.

• Wdrażanie do czynnego uczestnictwa w pracy zespołu do wykonywania zadań wspólnie z innymi.

DO CELÓW PODSTAWOWYCH SĄ CELE UZUPEŁNIAJĄCE

• Szkoła początkowo ma przygotowywać ucznia do dalszej edukacji.

• Ma zaciekawić światem przyrody.

• Rozbudzać ciekawość poznawczą.

• Ma uczyć działania i własnych zachowań w różnych sytuacjach szkolnych i poza szkolnych.

• Ma wdrażać do uczestnictwa w życiu szkoły i innych grup środowiska lokalnego.

• Ma zachęcać do troski o własne zdrowie, higienę i bezpieczeństwo.

• Ma prowadzić do programowego posługiwania się jękiem w mowie i pisaniu.

• Ma nauczyć dostrzegać w życiu codziennym.

Uwaga, zapamiętaj!!!

Osiągnięcie tych celów jest możliwe dzięki kształceniu zintegrowanemu. Ukazuje świat jako rzeczywistość z wykorzystaniem metod aktywnych by dziecko posiadło wiedze, przeżyło i rozwijało problemy metod poznawczych. Integracja to nie tylko łączenie treści ale łączenie sposobów oceniania.

5