Uniwersalny układ czasowy
AVT
724
Timer sterowany
czujnikiem
dotykowym.
Rekomendacje:
zestaw polecany
elektronikom-
eksperymentatorom
oraz do zastosowań
domowych
Układ może pracować w dwóch trybach: tradycyjnego "minutnika" i wyłącznika schodowego.
W pierwszym, po naciS
nięciu przycisku układ na okreS
lony czas zmienia stan wyjS
cia a następnie
powraca do stanu spoczynkowego. W trybie wyłącznika schodowego każde naciS
nięcie przycisku
zmienia stan wyjS
cia na przeciwny. Po odmierzeniu nastawionego czasu następuje ponowna
zmiana stanu.
WłaS
ciwoS
ci
" zobrazowanie stanu dwukolorową diodą LED
" sterowanie dotykowo lub przyciskiem
" 2 tryby pracy: minutnik i wyłącznik schodowy
" możliwoS
ć podłączenia brzęczyka, przekax
nika lub innych elementów wykonawczych
" zasilanie: 9...12 V
AVT 724 Uniwersalny układ czasowy
1
Opis układu
Układ U1 (CMOS 4017) pracuje jako przerzutnik T. Każde uruchomienie przycisku S1 to
podanie impulsu na wejS
cie zliczające CLK. O reakcji układu decyduje stan panujący na wejS
ciu
ENA\ (nóżka 13 U1). JeS
li punkty X, Y są zwarte to na wejS
cie podany jest na stałe stan niski i każdy
impuls pojawiający się na wejS
ciu CLK powoduje zmianę stanu licznika. Pierwszy spowoduje
pojawienie się stanu wysokiego na wyjS
ciu Q1 i zaS
wiecenie diody czerwonej. Następny spowoduje
pojawienie się stanu wysokiego na wyjS
ciu Q2 i błyskawiczne wyzerowanie licznika  stan wysoki
pojawi się na wyjS
ciu Q0 i zaS
wieci zielona lampka. Gdy zwarte są punkty Y i Z, na wejS
cie ENA\
podawany jest bezpoS
rednio stan z wyjS
cia Q1. W spoczynku, gdy stan wysoki, jest na wyjS
ciu Q0, a
niski na Q1 i na ENA\, licznik może zliczać. Jednak po pierwszym impulsie na wejS
ciu CLK stan
wysoki pojawi się na Q1 i ENA\, a to zablokuje możliwoS
ć zliczania  kolejne impulsy na wejS
ciu
CLK nie będą powodować żadnej reakcji układu. Należy zauważyć, że niezależnie od zwory XYZ,
napięcie na wyjS
ciu Q1 ma wpływ na stan kondensatora C3 i wejS
cia RST. Istotną rolę odgrywa też
kondensator C3, który w każdym przypadku zapewnia wyzerowanie układu po włączeniu zasilania.
Stan wysoki pojawia się wtedy na wyjS
ciu Q0, zaS
wieca się zielona lampka, a na wyjS
ciu Q1 panuje
stan niski. Pojawienie się stanu wysokiego na wyjS
ciu Q1 powoduje powolne rozładowywanie
kondensatora C3 przez rezystor R3. Napięcie w punkcie T zaczyna powoli rosnąć. Napięcie to przez
rezystor R2 podawane jest też na wejS
cie zerujące układu U1 (nóżka 15). Gdy napięcie to
przekroczy wartoS
ć progową, układ U1 zostanie wyzerowany i zaS
wieci zielona lampka. Po czasie
wyznaczonym przez R3 i C3 nastąpi więc powrót do stanu spoczynkowego. ObecnoS
ć diody D1 nie
ma znaczenia, o ile tylko na wyjS
ciu Q2 panuje stan niski. ObecnoS
ć C2 o niewielkiej wartoS
ci w
małym stopniu opóx
nia zmiany napięcia na wejS
ciu RST opóx
nia czas wyzerowania tylko o około
0,1 sekundy.
Rys. 1 Schemat elektryczny
AVT 724 Uniwersalny układ czasowy
2
Montaż i uruchomienie
Podczas montażu podzespoły należy wlutować w płytkę drukowaną, najlepiej według kolejnoS
ci
podanej w wykazie elementów. Na początek w zaznaczone na płytce miejsca trzeba wlutować
dwie zwory z kawałków drutu.
Podczas montażu należy zwracać szczególną uwagę na sposób wlutowania elementów
biegunowych: kondensatorów elektrolitycznych, tranzystora, diod. Wcięcie w obudowie
podstawki układu scalonego musi odpowiadać rysunkowi na płytce drukowanej. Zamiast diody
dwukolorowej można wlutować dwie pojedyncze diody  na płytce przewidziano w tym celu
dodatkowy otwór i punkt lutowniczy. Po skontrolowaniu poprawnoS
ci montażu można dołączyć
x
ródło zasilania: baterię 9-woltową lub lepiej zasilacz stabilizowany (9& 12V). Układ bezbłędnie
zmontowany ze sprawnych elementów od razu będzie poprawnie pracował.
Sposób działania można wybrać zwierając dwa z punktów X, Y, Z:
zwarte punkty X-Y  inteligentny timer z przełącznikiem zał/wył.
zwarte punkty Y-Z  klasyczny timer - po naciS
nięciu odmierza czas
Czas działania timera można dowolnie regulować przez zmianę wartoS
ci R3 i C3 w bardzo
szerokim zakresie.
!
Katoda Anoda
A K A
ANODA ANODA
Katoda
KATODA
Rys. 2 Rozmieszczenie elementów na płytce drukowanej
Montując elementy oznaczone wykrzyknikiem zwróć uwagę na ich biegunowoS
ć.
Pomocne mogą okazać się ramki z rysunkami wyprowadzeń i symbolami tych
!
elementów na płytce drukowanej oraz fotografie zmontowanych zestawów.
1 2 3 4
AVT 724 Uniwersalny układ czasowy
3
Wykaz elementów
W kolejnoS
ci lutowania:
1 zwora z drutu pod układem scalonym
2 zwora obok diody D2 i U1
3 D1  dioda 1N4148!
4 D2  dioda 1N4148!
5 R1  10MW (brąz-czar.-nieb.-złoty)
6 R2  10MW (brąz-czar.-nieb.-złoty)
7 R3  1MW (brąz-czar.-ziel.-złoty)
8 R4  1kW (brąz-czar.-czerw.-złoty)
9 podstawka 16-pin pod układ scalony U1!
10 C1  10nF (może być oznaczony 103)
11 C2  10nF (może być oznaczony 103)
12 J1  listwa 3 szpilki goldpin
13 T1  BC548!
14 S1  przycisk (microswitch)
15 wstępnie lutować C3  10mF/16V (lub na napięcie wyższe)!
16 C4  100mF/16V (lub na napięcie wyższe)!
17 D3  dioda LED dwukolorowa 5mm lub 3mm!
18 włożyć jumper na kołki X-Y listwy J1
19 włożyć układ scalony CMOS 4017 do podstawki!
20 dołączyć x
ródło zasilania 6& 15V (P+ O ) !
Proponowane na początek wartoS
ci R3 i C3 to 10mF i 1MW, co daje czas działania około 6& 10
sekund. Po sprawdzeniu prawidłowoS
ci działania można stosownie do potrzeb zmienić wartoS
ci
C3 i R3 według wskazówek w artykule. W tym celu w zestawie AVT-724 przewidziano dodatkowo
kondensator 100mF oraz rezystory 220kW, 330kW, 470kW i 680kW.
Zestaw powstał na podstawie projektu o tym samym tytule opublikowanego w Elektronice dla Wszystkich 7/04
www.elportal.pl
Oferta zestawów do samodzielnego montażu dostępna jest na stronie internetowej www.sklep.avt.pl
Dział pomocy technicznej:
Producent:
AVT-Korporacja sp. z o.o. tel.:[phone]
tel.: [phone]
ul. Leszczynowa 11
[e-mail]
fax: [phone]
03-197 Warszawa
AVT 724 Uniwersalny układ czasowy
4