RK.wyk.02

RACHUNEK KOSZTÓW

wykład II

dr Marek Masztalerz

Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2010

GRUPY KOSZTÓW

koszty związane z podstawową działalnością firmy KOSZTY

(produkcja, handel, usługi), np. zużycie energii, OPERACYJNE

zużycie materiałów, koszty wynagrodzeń, koszty

usług obcych, koszty najmu i dzierżawy, wartość sprzedanych materiałów i towarów;

inne koszty związane z działalnością firmy, np.

POZOSTAŁE

darowizny, zapłacone kary i grzywny, niedobory

KOSZTY

majątku, odpisy z tytułu utraty wartości aktywów OPERACYJNE

niefinansowych (trwałych i obrotowych), wartość sprzedanych niefinansowych aktywów trwałych

koszty związane z działalnością inwestycyjną

i finansową, np. zapłacone odsetki, prowizje

KOSZTY

bankowe, odpisy z tytułu utraty wartości

FINANSOWE

aktywów finansowych, ujemne różnice

kursowe, wartość sprzedanych aktywów

finansowych

© Marek Masztalerz

UKŁADY EWIDENCYJNE KOSZTÓW

UKŁAD

MPK

RODZAJOWY

FUNKCJONALNY

KALKULACYJNY

koszty produkcji

koszty wg miejsc

koszty funkcji

koszty proste

wg nośników (czyli powstawania (np.

realizowanych

wg rodzaju

w przekroju wyrobów,

działów, wydziałów,

przez jednostkę

usług lub klientów)

procesów)

Amortyzacja

Koszty wydziału X

Zużycie materiałów

Koszty zakupu

Koszty wydziału Y

Usługi obce

Koszty dział. podst.

Koszty bezpośrednie

...

Podatki i opłaty

Koszty dział. pomoc.

Koszty pośrednie

Koszty działu A

Wynagrodzenia

Koszty zarządu

Koszty działu B

Świadczenia dla prac.

Koszty sprzedaży

... itp.

Pozostałe koszty

Zespół „4”

Zespół „5”

Zespół „5” lub „9”

© Marek Masztalerz

UKŁAD RODZAJOWY KOSZTÓW

materiały do produkcji, materiały pomocnicze,

ZUśYCIE MATERIAŁÓW I ENERGII

materiały biurowe, prąd, gaz, ciepło, paliwo

AMORTYZACJA

systematyczne zużycie środków trwałych oraz wartości niematerialnych pensje brutto pracowników zatrudnionych na umowę o pracę, WYNAGRODZENIA

umowę zlecenia i umowę o dzieło

UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE

składki na ZUS płacone przez pracodawcę,

I INNE ŚWIADCZENIA

świadczenia dla pracowników, szkolenia

USŁUGI OBCE

usługi transportowe, pocztowe, bankowe, remontowe i inne; outsourcing akcyza, niepodlegający odliczeniu VAT, opłaty skarbowe, PODATKI I OPŁATY

podatek od nieruchomości, podatki lokalne,

koszty najmu i dzierżawy, koszty reprezentacji

POZOSTAŁE KOSZTY RODZAJOWE

i reklamy, koszty podróży służbowych i inne

© Marek Masztalerz

401 AMORTYZACJA

TAK

NIE

Amortyzacja własnych środków trwałych

Wartość netto sprzedanych niefinansowych

własnych i w leasingu finansowym

aktywów trwałych (PKO)

Amortyzacja wartości niematerialnych

Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości

i prawnych

niefinansowych aktywów trwałych (PKO)

Amortyzacja długoterminowych inwestycji

Wartość netto zlikwidowanych, darowanych,

niefinansowych, jeśli firma stosuje model

ukradzionych niefinansowych aktywów

wyceny w cenie nabycia

trwałych (PKO)

Jednorazowy odpis środków trwałych

Wartość netto niefinansowych aktywów

lub wartości niematerialnych i prawnych

trwałych utraconych w wyniku zdarzeń

o niskiej wartości (poniżej 3 500 zł)

losowych (SN)

Środki trwałe można amortyzować metodą liniową, degresywna lub naturalną.

Wartości niematerialne i prawne amortyzuje się metodą liniową.

© Marek Masztalerz

401 AMORTYZACJA

Umorzenie ŚT

Amortyzacja

Umorzenie WNiP

Umorzenie NID

© Marek Masztalerz

402 ZUśYCIE MATERIAŁÓW I ENERGII TAK

NIE

Materiały bezpośrednie produkcji: surowce,

Materiały związane z wytworzeniem środków

paliwa, półfabrykaty, komponenty itp.

trwałych lub wartości niematerialnych

Materiały pośrednie: paliwa, energia, gazy

Materiały na cele reprezentacji i reklamy

Niezawinione niedobory, straty i ubytki

naturalne materiałów, skompensowane

Środki ochrony i higieny pracowników

z nadwyżkami, mieszczące się w granicach

Materiały w ramach działalności socjalnej

norm zużycia, składowania lub transportu

Narzędzia, przyrządy i inne przedmioty

Niezawinione niedobory i straty materiałów

niskocenne zaliczane do materiałów

przekraczające normy ubytków

Zużycie materiałów i części zamiennych na

Zawinione niedobory i straty materiałów

cele konserwacji, napraw i remontów

Straty materiałów wynikające za zdarzeń

Opakowania jednostkowe i zbiorcze

losowych lub materiały wykorzystane w celu

Zużycie odpadów użytkowych powstałych

usuwania skutków zdarzeń losowych

w toku produkcji

Odpisy aktualizujące wartość materiałów oraz

Materiały na cele biurowe i ogólne: kawa,

wynikające z wyceny materiałów po cenie

woda , artykuły spożywcze, wydawnictwa,

sprzedaży netto niższej od ceny nabycia

materiały eksploatacyjne, środki czystości

© Marek Masztalerz

402 ZUśYCIE MATERIAŁÓW I ENERGII

Materiały

Zużycie materiałów i energii

Środki pieniężne

Rozrachunki z dostawcami

© Marek Masztalerz

403 USŁUGI OBCE

TAK

NIE

Usługi podwykonawców produkcji

Usługi transportu, montażu, modernizacji,

przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji lub

Remonty, konserwacje, naprawy

adaptacji środków trwałych

Transport, spedycja, składowanie

Usługi na rzecz wytworzenia środków trwałych

i wartości niematerialnych

Czynsze za najem i dzierżawę

Usługi na rzecz pracowników: szkolenia,

Usługi doradcze i prawne, usługi rekrutacji,

przewozy, posiłki, usługi medyczne itp.

badań, ekspertyz, analiz, atestów itp.

Prowizje i odsetki od kredytów i leasingu

Usługi menedżerskie

Usługi bankowe (prowizje i opłaty)

Prowizje maklerskie

Usługi związane ze sprzedażą, likwidacją,

Usługi łączności (telefon, kurier, internet)

darowizną środków trwałych

Usługi biurowe i poligraficzne

Usługi usuwania skutków zdarzeń losowych

Usługi utrzymania czystości, ochrony, ppoż.

Koszty napraw pokrywane przez zakład

Usługi księgowe

ubezpieczeń

© Marek Masztalerz

403 USŁUGI OBCE

Rozrachunki z dostawcami

Usługi obce

Środki pieniężne

Zapasy

© Marek Masztalerz

404 PODATKI I OPŁATY

TAK

NIE

Podatek od nieruchomości

Podatek dochodowy (PIT & CIT)

Opłaty roczne za użytkowanie wieczyste

Podatek VAT podlegający odliczeniu

Podatki i opłaty lokalne

Podatki i opłaty zwiększające wartość środka

trwałego lub środka trwałego w budowie

Cło i akcyza

VAT naliczony niepodlegający odliczeniu

Sankcje podatkowe i opłaty karne

(z wyjątkiem VAT od środków trwałych)

Odsetki karne

VAT należny od towarów i usług przekazanych

na cele reprezentacji i reklamy, jeśli wcześniej Opłaty sądowe i notarialne związane

przysługiwało prawo do odliczenia VAT

z dochodzeniem roszczeń

Opłaty administracyjne i skarbowe

Opłaty koncesyjne

Wpłaty na PFRON i inne centralne fundusze

tworzone na podstawie przepisów prawa

© Marek Masztalerz

404 PODATKI I OPŁATY

Rozrachunki publicznoprawne

Podatki i opłaty

Środki pieniężne

© Marek Masztalerz

405 WYNAGRODZENIA

TAK

NIE

Wynagrodzenia brutto z tytułu umów o pracę,

Wynagrodzenia osób zatrudnionych

umów zlecenia lub umów o dzieło

w obszarze własnej działalności socjalnej

jednostki (np. obsługa i administracja

Wartość świadczeń w naturze (np. deputatów)

obiektów socjalnych)

lub ich ekwiwalentów pieniężnych

Wynagrodzenia osób „z zewnątrz”, które nie są

Honoraria osób wchodzących w skład

pracownikami jednostki, np. konsultantów,

organów zarządzających lub nadzorczych

doradców, prawników, tłumaczy itp.

Wynagrodzenia osób zatrudnionych przy

budowie, rozbudowie, przebudowie,

modernizacji, adaptacji środków trwałych

Wynagrodzenia osób zatrudnionych przy

usuwaniu skutków zdarzeń losowych

Świadczenia na rzecz pracowników

405 WYNAGRODZENIA

Rozrachunki z tytułu

wynagrodzeń

Wynagrodzenia

Zapasy

406 UBEZP. SPOŁ. I INNE ŚWIADCZENIA TAK

NIE

Składki na ubezpieczenia społeczne

Wartość świadczeń w naturze (np. deputatów)

obciążające pracodawcę

lub ich ekwiwalentów pieniężnych

Składki na FP oraz FGŚP

Materiały na cele biurowe i ogólne: kawa,

Świadczenia rzeczowe związane z ochroną

woda , artykuły spożywcze, prenumeraty

i higieną pracy, środki czystości, artykuły

czasopism fachowych, środki czystości

spożywcze, odzież ochronna itp.

ogólnego przeznaczenia itp.

Dopłaty do biletów okresowych

Szkolenia pracowników

Świadczenia dodatkowe np. bilety do kina,

do teatru, na basen, do siłowni itp.

Paczki świąteczne i dodatki świąteczne

Ubezpieczenia osobowe pracowników

pokrywane ze środków pracodawcy

Wypłaty pieniężne na rzecz osób fizycznych

np. nagrody jubileuszowe, stypendia,

odprawy pośmiertne itp.

406 UBEZP. SPOŁ. I INNE ŚWIADCZENIA

Rozrachunki z ZUS

Ubezp. społ. i inne świadczenia

Rozrachunki z dostawcami

Środki pieniężne

Zapasy

407 POZOSTAŁE KOSZTY RODZAJOWE

TAK

NIE

Podróże służbowe

Wszelkie koszty wchodzące w skład

Koszty reprezentacji i reklamy, z tym

pozostałych kosztów operacyjnych

zużycie materiałów na te cel

Ubezpieczenia majątkowe

Składki członkowskie

Wypłaty na rzecz osób fizycznych, które nie

są zaliczane do wynagrodzeń i świadczeń na

rzecz pracowników

Odsetki, prowizje, różnice kursowe od

zobowiązań służących sfinansowaniu

wytworzenia produktów, ujęte w koszcie

wytworzenia produktów

Inne koszty (np. najem i dzierżawa,

prenumerata czasopism)

407 POZOSTAŁE KOSZTY RODZAJOWE

Rozrachunki z dostawcami

Pozostałe koszty rodzajowe

Środki pieniężne

Zapasy

Być konsekwentnym...

„Kawa, herbata, woda” w księgach firmy:

Zużycie

Świadczenia

Pozostałe

materiałów

na rzecz

koszty

i energii

pracowników

rodzajowe

DLACZEGO TAK JEST ?

„Przecież wszystkie wersje są poprawne!”

„Skąd mam wiedzieć, jak koleżanka to księguje?”

„A co za różnica, przecież i tak pójdzie w koszty?!”

„I tak tego nikt nie kontroluje...”

Jak to możliwe ???

Zakupiono programy

„Zapomniano” o nabyciu

komputerowe i dokonano

samochodów w lipcu i naliczono

jednorazowego odpisu.

amortyzację za 4 miesiące.