Systemy mycia i dezynfekcji
otwartych i zamkniętych
tanków i zbiorników
Higiena produkcji żywności
Wykład 3
Rodzaje głowic rozpryskujących (I)
Systemy mycia i dezynfekcji
tanków i zbiorników
Podawanie środka myjącego (lub dezynfekującego) pod
ciśnieniem (0,2-0,3 MPa) na głowice rozpryskujące.
Głowice mogą być nieruchome lub ruchome (zamontowane
na stałe lub wprowadzane do zbiornika), mogą być
obrotowe lub nie.
Rodzaje głowic rozpryskujących (II)
Rodzaje głowic
- do różnych zbiorników
1
Systemy mycia i/lub dezynfekcji
zamkniętych linii technologicznych
Projekty instalacji CIP mogą być bardzo różne.
Systemy mycia i dezynfekcji
zamkniętych linii technologicznych
Spotykane są proste systemy, w których przygotowuje się
partię roztworów myjących (i/lub dezynfekujących) i
pompuje przez system, a następnie odprowadza do
kanalizacji.
Systemy mycia i/lub dezynfekcji Systemy mycia i/lub dezynfekcji
zamkniętych linii technologicznych zamkniętych linii technologicznych
Projekty instalacji CIP mogą być bardzo różne.
" System mycia (i/lub dezynfekcji)
w obiegu otwartym (bez recyrkulacji środków)
" System mycia (i/lub dezynfekcji)
w obiegu zamkniętym (z recyrkulacją)
Można też stosować w pełni automatyczne instalacje CIP
składających się ze zbiorników na wodę i roztwory myjące
(i/lub dezynfekujące), co umożliwia ponowne
wykorzystanie części wody i stosowanych roztworów.
Systemy mycia i/lub dezynfekcji Systemy mycia i/lub dezynfekcji
zamkniętych linii technologicznych zamkniętych linii technologicznych
System w obiegu otwartym System w obiegu otwartym
(bez recyrkulacji): (bez recyrkulacji):
Nowo przyrządzony roztwór W wielu przypadkach proces mycia
myjący (i/lub dezynfekujący) właściwego poprzedzony jest
jest wprowadzany do urządzenia etapem dokładnego płukania
w celu przeprowadzenia mycia urządzenia wodą z pozostałości
(i/lub dezynfekcji), a następnie zanieczyszczeń.
jest odprowadzany do kanału.
2
Systemy mycia i/lub dezynfekcji
Systemy mycia i/lub dezynfekcji
w obiegu zamkniętym
zamkniętych linii technologicznych
System w obiegu zamkniętym
(z recyrkulacją): " z użyciem 1 zbiornika na roztwór preparatu myjącego
(i/lub dezynfekującego)
lub:
Roztwór myjący jest
przyrządzany w tanku
" z użyciem dwóch zbiorników na roztwory preparatu
i cyrkuluje w obiegu myjącego (i/lub dezynfekującego): na świeży roztwór
zamkniętym pomiędzy mytym
i roztwór już użyty
urządzeniem i tankiem.
Systemy mycia i/lub dezynfekcji Systemy mycia i/lub dezynfekcji
w obiegu zamkniętym w obiegu zamkniętym
system z 1 zbiornikiem: system z dwoma
- scentralizowany - w zakładzie jest zainstalowana
zbiornikami: centralna stacja i peryferyjne obwody środków myjących
(i/lub dezynfekujących).
- zdecentralizowany - duża stacja CIP jest zastąpiona
szeregiem małych satelitarnych jednostek, które mogą być
ulokowane w pobliżu mytych linii.
System zdecentralizowany
System zdecentralizowany
W skład instalacji wchodzi:
Przy stacji satelitarnej montowane są
końcówki robocze - węże
" jednostka centralna
ciśnieniowe z wymiennymi lancami,
" układ rozprowadzania preparatów myjących i/lub
umieszczane są na specjalnych
dezynfekujących
wieszakach lub na automatycznych
zwijaczach pozwalających
" końcówki robocze z wymiennymi lancami
na uporządkowanie stanowiska
" zespół stacji satelitarnych rozmieszczonych w wybranych
pracy:
punktach zakładu
3
System zdecentralizowany Jednostka satelitarna CIP
System scentralizowany
Mycie w obiegu zamkniętym
- typowe etapy (I)
- woda - ług - woda - kwas - woda
lub:
- woda - kwas - woda - ług - woda
lub skrócony programy mycia, np. bez etapu kwasowania.
Taki program stosowany jest np. do mycia linii nie
zawierających wymienników ciepła:
- woda - ług - woda
Parametry mycia w typowym systemie CIP
Mycie w obiegu zamkniętym
- typowe etapy (II)
1. przepłukanie instalacji ciepłą wodą bieżącą (usunięcie
w niektórych programach po kwasowaniu i płukaniu bieżącą
resztek produktu), np. 10 minut
wodą następuje ponowna cyrkulacja słabego roztworu
2. mycie roztworem 0,5-1,5% NaOH o temp. 70-75oC, obieg
ługu (np. 0,5%) w celu całkowitego zneutralizowania
zamknięty, czas np. 30 minut
resztek kwasu.
3. płukanie letnią wodą bieżącą, do całkowitego usunięcia
Po tym dodatkowym etapie linia ponownie musi być
ługu (kontrola odczynu pH)
przepłukana wodą.
4. mycie roztworem 0,5-1% HNO3 o temp. 70oC, obieg
zamknięty, czas np. 20 minut
5. płukanie zimną wodą, do całkowitego usunięcia kwasu
W ten sposób można myć cysterny samochodowe:
- woda - ług - woda - kwas - woda - ług - woda
4
Mycie i/lub dezynfekcja Zalety systemu mycia i/lub dezynfekcji
w obiegu zamkniętym w obiegu zamkniętym
Należy zwracać uwagę na: - oszczędność siły roboczej
- zmniejszenie zużycia wody o 25-30%, pary wodnej o 12-
15%, środków myjących i/lub dezynfekujących
- utrzymywanie właściwego stężenia środków myjących
o 10-12% (dzięki automatycznej regulacji ich stężenia
i/lub dezynfekujących krążących w obiegu zamkniętym
i temperatury roztworów)
- obniżenie ryzyka zanieczyszczenia linii po umyciu i
dezynfekcji
- częstą wymianę roztworów środków myjących i/lub
dezynfekujących (przy myciu wzbogacają się w resztki
- zmniejszenie liczby uszkodzonej aparatury
substancji organicznych i tracą swoją aktywność)
i przedłużenie jej żywotności
- redukcja kosztów remontów urządzeń
Zalety systemu mycia i/lub dezynfekcji
w obiegu zamkniętym
Optymalizacja instalacji CIP pozwala na oszczędności w
zużyciu wody i energii oraz w obniżeniu ładunku
agresywnych ścieków po stosowanych środkach.
Korozja
Typowymi technikami są:
- neutralizacja ścieków z CIP (np. ścieki zasadowe
zobojętniane CO2, wzajemne zobojętnianie ścieków
kwaśnych i zasadowych)
- regeneracja roztworów ługu sodowego poprzez
sedymentację zanieczyszczeń.
Definicja
Rdza
" Jest to stopniowe niszczenie tworzyw metalowych
i niemetalowych pod wpływem chemicznego
" Rdza - krucha warstwa tworząca się na żelazie i stali
i elektrochemicznego oddziaływania.
w wyniku działania naturalnych czynników korodujących.
Zawiera tlenki, wodorotlenki i czasami sole żelaza.
Dotyczy głównie metali i stopów.
Produkt korozji żelaza i jego stopów nosi nazwę rdzy.
Sprzyja zanieczyszczeniu żywności, gromadzeniu się
i rozwojowi drobnoustrojów, utrudnia proces mycia
i dezynfekcji.
5
Korodujące działanie środków
myjących i dezynfekujących
Korozja zachodzi tylko
" kwasy i ługi - głównie mineralne, użyte niewłaściwie
" chlor - roztwory o zbyt dużym stężeniu chloru (> 100 ppm),
w obecności wody !
zbyt wysoka temperatura działania (> 60oC),
zbyt długi czas działania, kwaśne środowisko (uwalniają się
wolne jony Cl> sprzyjające korozji)
Rodzaje korozji Korozja punktowa (wżerowa)
według normy DIN 50900
" powstaje po uszkodzeniu wierzchniej warstwy ochronnej
tlenku chromu pod wpływem działania mechanicznego lub
chloru.
Niewielkie uszkodzenia ulegają samoreparacji,
ale odcięcie dostępu tlenu spowodowane niedomyciem
sprzyja korozji.
Rozwijające się drobnoustroje wytwarzają kwasy
organiczne, co wzmacnia korozję.
Takiej korozji sprzyja też niewłaściwe użycie środków
myjących i dezynfekujących
Korozja międzykrystaliczna Przyczyny korozji
" niewłaściwy dobór materiału na urządzenia (kontakt
" podatna na nią jest nawet stal nierdzewna 18/10.
np. z artykułami kwaśnymi: produkty owocowe, ukwaszone
produkty mleczarskie, serwatka, solanka)
Tworzy się na granicy kryształków
- zanika tlenek chromu, a w odsłoniętym miejscu tworzy się
" stosowanie drastycznych metod czyszczenia (skrobaczki,
korozja.
druciaki, ostre szczotki)
" uszkodzenia mechaniczne powierzchni (szczególnie
wrażliwe spawy)
6
Przyczyny korozji Przeciwdziałanie korozji
" niewłaściwe środki myjące i dezynfekujące " dobór odpowiedniego materiału
" niewłaściwe parametry mycia i dezynfekcji (stężenie " przestrzeganie parametrów mycia i dezynfekcji
środków, temperatura, czas)
" ochrona urządzeń przed wilgocią
" niedostateczne mycie (środki spożywcze pozostałe
na niedomytych powierzchniach odcięcie dostępu
" stosowanie inhibitorów (opóz
niaczy) korozji.
powietrza zniszczenie pasywującej warstewki chromu)
Tworzą one na powierzchni metalu warstewki ochronne
hamujące szybkość korozji
Przeciwdziałanie korozji Przeciwdziałanie korozji
" ochrona katodowa - polega na połączeniu chronionej
" stosowanie powłok ochronnych nieorganicznych
konstrukcji z metalem mniej szlachetnym (protektorem),
(metalowych i niemetalowych) lub organicznych (farby,
tworzącym anodę ogniwa, natomiast katodą jest obiekt
lakiery, żywice, tworzywa sztuczne, smoła i smary)
chroniony.
" działanie czynnikami utleniającymi (wzmocnienie warstwy
Połączenie takiej anody z konstrukcją chronioną wykonuje
tlenku metalu)
się przez bezpośredni styk lub za pomocą przewodnika.
Przeciwdziałanie korozji
" Za pomocą protektorów chroni się przed korozją duże
obiekty stalowe: rurociągi i podziemne zbiorniki.
Protektorami są blachy lub sztaby wykonane
z metali aktywnych jak: cynk, magnez lub glin.
W utworzonym ogniwie protektor ulega korozji.
Po zużyciu protektory wymienia się na nowe.
7