NoM cz4


Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Stale stopowe
Stale stopowe
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Klasyfikacja stali stopowych wg zawartości
Klasyfikacja stali stopowych wg zawartości
pierwiastków
pierwiastków
Stale niskostopowe 
stężenie jednego pierwiastka
nie przekracza 2%, a łączna
suma pierwiastków
stopowych nie przekracza
3,5%.
Stale średniostopowe 
stężenie jednego pierwiastka
przekracza 2%, lecz nie
przekracza 8%, lub suma
pierwiastków stopowych nie
przekracza 12%.
Stale wysokostopowe 
stężenie jednego pierwiastka
przekracza 8%, a suma
pierwiastków nie przekracza
55%.
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Wpływ pierwiastków stopowych na temperatury i
Wpływ pierwiastków stopowych na temperatury i
punkty charakterystyczne układu Fe-Fe3C
punkty charakterystyczne układu Fe-Fe3C
[L.A. Dobrzański]
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
1
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
[L.A. Dobrzański]
Pierwiastki austenitotwórcze: Ni, Mn, Co;
Pierwiastki ferrytotwórcze: Cr, V, Al, Si, Ti, Mo, W,
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Klasyfikacja stali stopowych wg jakości
Klasyfikacja stali stopowych wg jakości
STALE STOPOWE
Jakościowe  stale w Specjalne
których stężenie
pierwiastków stopowych
przekracza wartości
lmaszynowe,
graniczne
lna urządzenia
ciśnieniowe,
Konstrukcyjne Inne
lkonstrukcyjne,
lszybkotnące,
lspawalne
lobróbki plastycznej na
drobnoziarniste o lnarzędziowe stopowe,
zimno,
ograniczonej Re i Kc
lna łożyska toczne,
lna szyny, grodzice,
lstopowe
lo szczególnych
obudowy górnicze,
zawierające tylko
właściwościach.
lelektrotechniczne
miedz
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Klasyfikacja stali stopowych narzędziowych
Klasyfikacja stali stopowych narzędziowych
PN-EN ISO 4957:2004
PN-EN ISO 4957:2004
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
2
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
do pracy na zimno (w temperaturach do 2500C)
do pracy na zimno (w temperaturach do 2500C)
[L.A. Dobrzański]
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Zastosowanie stali narzędziowych stopowych do pracy na zimno
Zastosowanie stali narzędziowych stopowych do pracy na zimno
Narzynki
Gwintowniki
Przeciągacze,
przepychacze
Rozwiertaki
Radełka, nacinaki
Stemple i matryce do obróbki
plastycznej na zimno
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
do pracy na gorąco
do pracy na gorąco
Wymagania stawiane stopowym stalom narzędziowym do
Wymagania stawiane stopowym stalom narzędziowym do
pracy na gorąco:
pracy na gorąco:
odporność na odkształcenie w wysokiej temperaturze (2007000C),
odporność na obciążenia dynamiczne i działanie karbu (mała
zawartość C),
odporność erozyjna (matryce do kucia, formy odlewnicze),
minimalne zmiany kształtu podczas obróbki cieplnej (hartowanie),
skrawalność (oczywiście w stanie zmiękczonym),
odporność na zmęczenie cieplne.
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
3
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Gatunki stali stopowych narzędziowych do pracy na gorąco
Gatunki stali stopowych narzędziowych do pracy na gorąco
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Zastosowanie stali narzędziowych stopowych do pracy
Zastosowanie stali narzędziowych stopowych do pracy
na gorąco
na gorąco
Formy odlewnicze
Matryce i narzędzia do
wyciskania
przebijaki,
trzpienie.
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
stale szybkotnące
stale szybkotnące
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
4
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Schemat obróbki cieplnej stali szybkotnących
Schemat obróbki cieplnej stali szybkotnących
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Oznaczanie stali szybkotnących wg EN:
Oznaczanie stali szybkotnących wg EN:
HS X-Y-Z-U C*
HS X-Y-Z-U C*
X, Y, Z, U  liczby oznaczające procentową zawartość, odpowiednio:
X  wolframu (W), Y  molibdenu (Mo), Z  wanadu (V), U  kobaltu
(Co).
* Jeżeli na końcu oznaczenia znajduje się literka  C , oznacza to, że
istnieje gatunek stali szybkotnącej o bardzo zbliżonej (lub takiej samej)
zawartości pierwiastków stopowych (W, Mo, W, Co i Cr), ale o
podwyższonej zawartości węgla
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Zastosowanie stali narzędziowych szybkotnących
Zastosowanie stali narzędziowych szybkotnących
Frezy
Piły taśmowe
Wiertła
Pogłębiacze
Otwornice
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
5
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Stale nierdzewne
Stale nierdzewne
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Zgodnie z normą PN-
EN 10020, za stale
odporne na korozję
przyjmujemy stale o
zawartości węgla
Ł1,2% oraz chromu
ł10,5%Cr.
[L.A. Dobrzański]
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Układ równowagi fazowej Fe-Cr
Układ równowagi fazowej Fe-Cr
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
6
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Klasyfikacja stali nierdzewnych
Klasyfikacja stali nierdzewnych
Ze względu na strukturę stale nierdzewne można podzielić
Ze względu na strukturę stale nierdzewne można podzielić
na:
na:
ferrytyczne: <0,08%C; (11,518,5)%Cr,
martenzytyczne: (0,121,0)%C, (1218) %Cr,
austenityczne: (0,020,15)%C, (1727)%Cr,
(733,5)%Ni,
umacniane wydzieleniowo: (0,0150,09)%C,
(1217)%Cr, (422,5)%Ni oraz Nb, Al., Ti, V, B
ferrytyczno-austenityczne ( duplex ): (0,030,05)%C,
(18,529)%Cr, (4,57)%Ni, (0,080,35)%N.
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
[B. Ziółkowski]
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
7
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Pasywacja
Pasywacja
Elementy ze stali nierdzewnych przeznaczone do
pracy w temperaturze otoczenia mają odporność na korozję
dzięki pasywnej warstewce tlenków bogatych w chrom.
Powstaje ona samoistnie na świeżo odsłoniętej czystej
powierzchni w środowisku zawierającym tlen w dostatecznej
ilości, takim jak powietrze lub napowietrzona woda.
Warstewka pasywna powiększa swoją grubość od chwili
powstania jeszcze przez pewien okres, osiągająca ok. 10 nm
i pozostaje przezroczysta.
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Przykłady korozji stali nierdzewnych / kwasoodpornych
Przykłady korozji stali nierdzewnych / kwasoodpornych
Korozja międzykrystaliczna
Korozja wżerowa
[J. Stabryła, K. Dutka]
Korozja szczelinowa
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Stale ferrytyczne odporne na korozję
Stale ferrytyczne odporne na korozję
[L.A. Dobrzański]
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
8
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Stale martenzytyczne odporne na korozję
Stale martenzytyczne odporne na korozję
[L.A. Dobrzański]
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Wpływ zawartości węgla na strukturę stali typu 18-8
Wpływ zawartości węgla na strukturę stali typu 18-8
(18%Cr, 8%Ni)
(18%Cr, 8%Ni)
[L.A. Dobrzański]
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Stale austenityczne odporne na korozję
Stale austenityczne odporne na korozję
[L.A. Dobrzański]
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
9
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Wykres CTW (czas  temperatura  wrażliwość)
Wykres CTW (czas  temperatura  wrażliwość)
[L.A. Dobrzański]
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Metody eliminacji zagrożenia powstania korozji
Metody eliminacji zagrożenia powstania korozji
międzykrystalicznej
międzykrystalicznej
ponowne przesycanie stali,
ponowne przesycanie stali,
zmniejszenie stężenia węgla poniżej 0,03%,
zmniejszenie stężenia węgla poniżej 0,03%,
stabilizowanie stali poprzez dodanie pierwiastków o większym
stabilizowanie stali poprzez dodanie pierwiastków o większym
powinowactwie do C niż Cr, np. Ti, Nb w ilości Ti=4*%C,
powinowactwie do C niż Cr, np. Ti, Nb w ilości Ti=4*%C,
Nb=8*%C.
Nb=8*%C.
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Oznaczanie stali
Oznaczanie stali
SYSTEMY
OZNACZANIA STALI
Znakowy  wg PN- Cyfrowy  wg PN-
EN 10027-1:1994  EN 10027-2:1994 
znak stali składa się numer stali składa
z symboli literowych się tylko z cyfr.
i cyfr
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
10
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Cyfrowy system oznaczania stali
1.XXYY
1.XXYY
Gatunek stali
Stop żelaza Grupa stali
Właściwy tylko dla jednego gatunku materiału (nadawany
Właściwy tylko dla jednego gatunku materiału (nadawany
przez Europejskie Biuro Rejestracji),
przez Europejskie Biuro Rejestracji),
Ułatwia elektroniczną ewidencję materiałów i przetwarzanie
Ułatwia elektroniczną ewidencję materiałów i przetwarzanie
informacji.
informacji.
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Znakowy system oznaczania stali wg
zastosowania
XYYYZZ&
XYYYZZ&
X  symbol wskazujący na zastosowanie stali,
X
YYY  minimalna granica plastyczności [MPa],
YYY
ZZ&  symbole dodatkowe.
ZZ&
np. S355J2WP  stal konstrukcyjna stopowa o min.
np. S355J2WP 
Re=355MPa, o min. udarności 27J w temp.-200C,
trudnordzewiejąca, przeznaczona na pale szalunkowe.
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
11
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
X:
X:
S  stale konstrukcyjne,
P  na urządzenia ciśnieniowe,
L  stale na rury przewodowe,
E  stale maszynowe,
B  stale do zbrojenia betonu,
Y  stal do betonu sprężonego,
R  stal na szyny lub w postaci szyn,
H  wyroby płaskie walcowane na zimno, ze stali o podwyższone
wytrzymałości, przeznaczone do kształtowania na zimno, zaś liczby
wymaganą minimalną granicę plastyczności (jeżeli jest wymagana jest
jedynie wytrzymałość na rozciąganie, wtedy umieszcza się literę T, za
którą podaje się wymaganą minimalną wytrzymałość na rozciąganie),
D  wyroby płaskie ze stali miękkich przeznaczonych do kształtowania
na zimno,
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Oznaczanie stali wg składu chemicznego
1. Stale niestopowe
1. Stale niestopowe
2. Stale niestopowe o średniej zawartości Mn e"1%, niestopowe automatowe i
2. Stale niestopowe o średniej zawartości Mn e"1%, niestopowe automatowe i
stale stopowe (bez stali szybkotnących) o zawartości każdego pierwiastka <5%
stale stopowe (bez stali szybkotnących) o zawartości każdego pierwiastka <5%
Pierwiastek Współczynnik
Cr, Co, Mn, Ni, Si, W 4
Al, Be, Cu, Mo, Nb, Pb, Ta, Ti, V, Zr 10
Ce, N, P, S 100
B 1000
3. Stale stopowe zawierające przynajmniej jeden pierwiastek stopowy
3. Stale stopowe zawierające przynajmniej jeden pierwiastek stopowy
w ilości e"5%
w ilości e"5%
4. Stale szybkotnące
4. Stale szybkotnące
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
12
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Atest materiałowy 3.1B
wg PN-EN-10204
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Stale o specjalnych właściwościach
Stale o specjalnych właściwościach
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Stale żaroodporne i żarowytrzymałe
Stale żaroodporne i żarowytrzymałe
Żaroodporność  odporność na działanie czynników chemicznych
Żaroodporność  odporność na działanie czynników chemicznych
(głównie powietrza, spalin) w temperaturze powyżej 5500C. Skłonność stali
(głównie powietrza, spalin) w temperaturze powyżej 5500C. Skłonność stali
do tworzenia się zgorzeliny o ochronnych właściwościach.
do tworzenia się zgorzeliny o ochronnych właściwościach.
Warunki występowania właściwości ochronnych zgorzeliny:
Warunki występowania właściwości ochronnych zgorzeliny:
a) Brak występowania nieciągłości, umożliwiających przenikanie
a) Brak występowania nieciągłości, umożliwiających przenikanie
utleniaczy w głąb materiału,
utleniaczy w głąb materiału,
b) Duża przyczepność do powierzchni materiału, tak aby nie
b) Duża przyczepność do powierzchni materiału, tak aby nie
występowało okresowe odpadanie zgorzeliny od powierzchni
występowało okresowe odpadanie zgorzeliny od powierzchni
materiału,
materiału,
c) Bardzo mała szybkość dyfuzji utleniacza przez zgorzelinę,
c) Bardzo mała szybkość dyfuzji utleniacza przez zgorzelinę,
Żarowytrzymałość  zdolność stali do wytrzymywania obciążeń
Żarowytrzymałość  zdolność stali do wytrzymywania obciążeń
mechanicznych w temperaturach powyżej 5500C.
mechanicznych w temperaturach powyżej 5500C.
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
13
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Skład/budowa warstwy zgorzeliny na Fe
Skład/budowa warstwy zgorzeliny na Fe
Fe FeO Fe3O4 Fe2O3 O2
Fe FeO Fe3O4 Fe2O3 O2
[http://www.pot.metale.bydgoszcz.pl/5.p
hp]
[http://imageevent.com/paleoaleo/forgingakni
feblade]
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Stale żaroodporne
Stale żaroodporne
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Stale żarowytrzymałe
Stale żarowytrzymałe
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
14
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
[B. Ziółkowski]
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Zastosowanie stali żaroodpornych i żarowytrzymałych
Zastosowanie stali żaroodpornych i żarowytrzymałych
[http://www.konwektorgalicja.pl/51,inne-
wymienniki-ciepla-i-nagrzewnice]
[http://www.kominki.owo.pl/
kominki-akumulacja-
ciepla/86-nadstawka-
stalowa-wymiennik-
ciepla.html]
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
[http://www.off-road.pl/?p=333]
Stale zaworowe
Stale zaworowe
[http://www.eaton.com/EatonComPoland/Nasz
eProdukty/Produktydlaproducent%C3%B3waut
osobowych/Bielsko-Bia%C5%82a/index.htm]
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
15
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
[http://tools.exportersindia.com/p
roducts/fluid-handling-
equipment/engine-valves.htm]
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Stale odporne na ścieranie
Stale odporne na ścieranie
Stal Hadfielda (1882r.)  stal manganowa o dużej odporności na ścieranie,
Stal Hadfielda (1882r.)  stal manganowa o dużej odporności na ścieranie,
zawierająca 1,1%C, 12%Mn (X110Mn12).
zawierająca 1,1%C, 12%Mn (X110Mn12).
[http://www.erih.net/index.php
?id=217&no_cache=1&user_b
iographie_pi1[showUid]=6201
&L=0]
Sir R. Abbott Hadfield
Sir R. Abbott Hadfield
(1858 - 1940)
(1858 - 1940)
Skład chemiczny stali
Skład chemiczny stali
(manganowych) odpornych na
(manganowych) odpornych na
ścieranie: Mn 11-14; C 1-1.3; Si 0.60
ścieranie: Mn 11-14; C 1-1.3; Si 0.60
max; P 0.05; S 0.04 max
max; P 0.05; S 0.04 max
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Staliwo Hadfielda (pow. x500),
Staliwo Hadfielda (pow. x500),
przesycane z temperatury 10400C.
przesycane z temperatury 10400C.
[http://www.georgesbasement.com/Microstructures/CastIron
sHighAlloySteelsSuperalloys/Lesson-2/Specimen06.htm]
Staliwo Hadfielda (pow. x100),
Staliwo Hadfielda (pow. x100),
przesycane z temperatury 10400C,
przesycane z temperatury 10400C,
po umocnieniu zgniotem, twardość
po umocnieniu zgniotem, twardość
40-50HRC.
40-50HRC.
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
16
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Właściwości stali Hadfielda:
Właściwości stali Hadfielda:
w stanie przesyconym (austenitycznym) ulegają umocnieniu podczas
w stanie przesyconym (austenitycznym) ulegają umocnieniu podczas
zgniotu (poprzez tworzenie się mikroblizniaków). Umocnienie następuje
zgniotu (poprzez tworzenie się mikroblizniaków). Umocnienie następuje
podczas eksploatacji stopów, przy dużych dynamicznych naciskach,
podczas eksploatacji stopów, przy dużych dynamicznych naciskach,
maksymalna twardość po umocnieniu eksploatacyjnym nawet 63HRC,
maksymalna twardość po umocnieniu eksploatacyjnym nawet 63HRC,
mały współczynnik tarcia,
mały współczynnik tarcia,
stal niemagnetyczna (w stanie austenitycznym),
stal niemagnetyczna (w stanie austenitycznym),
wytrzymałość, Rm = 820 - 900 MPa,
wytrzymałość, Rm = 820 - 900 MPa,
granica plastyczności, Re = 413 - 590 MPa.
granica plastyczności, Re = 413 - 590 MPa.
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Zastosowanie stali i staliw manganowych (Hadfielda)
Zastosowanie stali i staliw manganowych (Hadfielda)
[http://www.powerspartner.pl/osprzet-
koparek-ramiona-i-zeby/]
[http://www.indiamart.com/isgec-group-
india/products.html]
[http://en.wikipedia.org/wiki/Brodie_helmet]
[http://www.ibiblio.org/hyperwar/USMC/USMC-C-Opening.html] [http://www.ppwb.org.pl/wb/63/6.php]
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Stale martenzytyczne utwardzane wydzieleniowo
Stale martenzytyczne utwardzane wydzieleniowo
( maraging )
( maraging )
Stale  maraging (maraging  martensite aging)  niskowęglowe stopy
Stale  maraging (maraging  martensite aging)  niskowęglowe stopy
żelazowo-niklowe o strukturze martenzytycznej, utwardzane wydzieleniowo.
żelazowo-niklowe o strukturze martenzytycznej, utwardzane wydzieleniowo.
Umacniane, dzięki wydzielaniu się faz międzymetalicznych, np.. Ni3Ti, Fe2Mo,
Umacniane, dzięki wydzielaniu się faz międzymetalicznych, np.. Ni3Ti, Fe2Mo,
Ni3Mo, NiAl2.
Ni3Mo, NiAl2.
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
17
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Wpływ mechanizmów
Wpływ mechanizmów
umocnienia na wytrzymałość
umocnienia na wytrzymałość
martenzytu odpuszczonego
martenzytu odpuszczonego
(wg M.D. Perkasa)
(wg M.D. Perkasa)
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Zastosowanie stali maraging
Zastosowanie stali maraging
[http://www.imoa.info/moly_uses/moly_grade_alloy_steels_iro
ns/maraging_steels.php]
[http://www.samurai-
swords-for-
sale.com/store/produ
ct.php?productid=144
6]
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
WNT; Katedra Technologii Materiałów i Maszyn
18


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Pierwsze kroki w cyfrówce cz4
elementy prawa 102011 cz4 kc rzeczowe
NOM WIMiR 03 proszki
nom XIII
CZTERDZIESTA ROCZNICA WEJŚCIA W ŻYCIE NOM
nom III
NOM IX
NOM WIMiR 06?ramika ogniotrwala (2)
pinf14 matlab cz4
dziady4 cz4 mickiewicz
NoM cz6
nom XI

więcej podobnych podstron