Bezpieczeństwo i ochrosa zdrowia
przy wykosywasiu robót
budowlasych
Dr inż. Wojciech Słomka, Instytut Inżynierii Ochrony Środowiska
WST
P
O beOpiecOeństwie i ochronie Odrowia na
budowie traktują normy prawne,
w sOcOególności ustawa - Prawo Budowlase
oraO roOporOądOenia w których prOepisy są
sformułowane w roOporOądOeniach ministra
infrastruktury
" w sprawie bezpieczeństwa i higiesy pracy
podczas wykosywasia robót budowlasych oraz
" w sprawie isformacji dotyczącej bezpieczeństwa i
ochrosy zdrowia oraz plasu bezpieczeństwa i
ochrosy zdrowia
.
Bezpieczeństwo i higiesę pracy podczas
wykosywasia robót budowlasych odsiesioso do
robót zależsych od
właściwego ich zaprojektowasia :
przygotowasia i prowadzesia robót budowlasych,
zagospodarowasia teresu budowy,
miejsc pracy usytuowasych w budyskach oraz w
obiektach poddasych remostowi lub
przebudowie,
isstalacji i urządzeń elektroesergetyczsych oraz
maszys budowlasych i urządzeń techsiczsych,
rusztowań i ruchomych podestów roboczych i
robót sa wysokości,
.
robót Oiemnych,
robót impregnacyjnych i odgrOybieniowych,
wykonywanych prOeO kierujących pojaOdami
Oasilanymi O linii napowietrOnych,
robót murarskich, tynkarskich, ciesielskich,
Obrojarskich, betoniarskich, robót montażowych,
robót spawalnicOych,
robót dekarskich i iOolacyjnych,
robót roObiórkowych,
robót budowlanych wykonywanych O użyciem
materiałów wybuchowych.
Plas BIOZ
Prawo budowlane nakaOuje opracowanie planu BIOZ
na roboty budowlane:
których charakter; organiOacja lub miejsce
prowadOenia stwarOa sOcOególnie wysokie ryOyko
powstania Oagrożenia beOpiecOeństwa i Odrowia
ludOi, a w sOcOególności prOysypania Oiemią lub
upadku O wysokości,
prOy prowadOeniu których występu-ją dOiałania
substancji chemicOnych lub cOynników biologicOnych
Oagrażających beOpiecOeństwu i Odrowiu ludOi,
stwarOających Oagrożenie promie-niowaniem
joniOującym,
prowadOonych w pobliżu linii wysokiego napięcia lub
cOynnych linii komu-nikacyjnych,
stwarOających ryOyko utonięcia pra-cowników,
prowadOonych w studniach, pod Oiemią i w tunelach,
a
wykonywanych prOeO kierujących pojaOdami
Oasilanymi O linii napowietrO-nych,
wykonywanych w kesonach, O atmosferą
wytwarOaną Oe sprężonego powietrOa,
wymagających użycia materiałów wybuchowych,
prowadOonych prOy montażu i de-montażu ciężkich
elementów prefabrykowanych.
UsOcOegółowienie tego Oakresu robót Onajdujemy w
roOporOądOeniu ministra infrastruktury O 23 cOerwca
2003 r. w sprawie informacji dotycOącej
beOpiecOeństwa i ochrony Odrowia oraO planu
beOpiecOeństwa i ochrony Odrowia (DO. U. nr 120,
poO. 1126),
Aspekty bezpieczeństwa
i ochrosy zdrowia sa budowach
Zagadnienia bhp na budowie mają aspekt:
socjalny;
prawsy;
techsiczsy i techsologiczso-orgasizacyjsy oraO
finansowy.
Aspekt prawsy bhp prowadOi do konkluOji, że warunki
utrOymania beOpiecOeństwa i ochrony Odrowia na
budowie musOą być unormowane prOepisami prawa.
DoprowadOenie do niesOcOęśliwego wypadku i
stwierdOenie o winie jest aktem spóz
nionym.
Prawo powinno być respektowane dla uchronienia się
prOed takimi sytuacjami.
Prawo musi zatem być stosowase jako działasie
zapobiegawcze, ochrasiające zdrowie pracowsika.
Aspekty bezpieczeństwa
i ochrosy zdrowia sa budowach
Aspekt techsiczsy bhp jest sajbardziej czytelsy
dla pracowsików i kierowsictwa budowy.
Sprowadza się os do:
realiOacji Oadań Ogodnie O dokumentacją technicOną,
realiOacji Oadań Ogodnie O Oasadami organiOacji
robót,
prOestrOegania Oasad obsługi masOyn,
właściwego oświetlenia miejsc pracy,
OabeOpiecOenia prOed porażeniem prądem
elektrycOnym,
OabeOpiecOenia prOed pożarem,
OabeOpiecOenia prOed niebeOpiecOnymi materiałami,
które są używane na budowie,
OabeOpiecOenia realiOacji trudnych technologicOnie
prac budowlanych.
Aspekty bezpieczeństwa
i ochrosy zdrowia sa budowach
BeOpiecOeństwo realiOacji robót budowlanych
wynika beOpośrednio O prOestrOegania
wymagań technologii i właściwej organiOacji
robót.
RoOwiąOania teoretycOne są O Oasady poprawne
pod wOględem bhp. Są jednak uciążliwe i
cOęsto uprasOcOane prOeO pracowników.
Każdy pracownik powinien Onać technicOne,
technologicOne i organiOacyjne Oasady realiOacji
wykonywanych prOeO siebie robót.
Bezpieczse prowadzesie prac
budowlasych
Prace budowlane, których charakter,
organiOacja lub miejsce prowadOenia stwarOają
ryOyko powstania Oagrożenia beOpiecOeństwa i
Odrowia ludOi Oestawiono w
roOporOądOeniu ministra infrastruktury w
sprawie isformacji dotyczącej
bezpieczeństwa i ochrosy zdrowia oraz
plasu bezpieczeństwa i ochrosy zdrowia.
Istotą Oapewnienia beOpiecOeństwa
prowadOenia tych robót jest prOeciwdOiałanie
Oagrożeniom.
Zagrożesia przy powszechsie
występujących robotach budowlasych
1. PrOy robotach ziemsych występują
Oagrożenia:
utraty statecOności masOyn;
Ołej obsługi, bądz
niesprawności masOyn;
utraty statecOności skarp budowli Oiemnych;
od ruchu masOyn i ruchu organów robocOych;
występowania niewypałów, linii
energetycOnych;
Oagrożenia dla operatorów masOyn
(hałas, drgania).
Zagrożesia przy powszechsie
występujących robotach budowlasych
2. PrOy robotach mostażowych występują
Oagrożenia:
" porażenia prądem elektrycOnym od linii
energetycOnych;
" prOewrócenia się żurawia;
" uderOenia spadającym elementem;
" Omiażdżenia końcOyn lub innych cOęści ciała prOeO
montowany element;
" pęknięcia liny;
" upadku montowanej konstrukcji;
" uderOenia elementami prOewraca-jącymi się na
składowisku.
Zagrożenia te dotycOą głównie brygady montażystów,
Zagrożeniu podlegająrównież i inni pracownicy, którOy
realiOują pracę w pobliżu strefy Oagrożenia.
Zagrożesia przy powszechsie
występujących robotach budowlasych
3. PrOy robotach żelbetowych występują Oagrożenia, prOy
robotach prOygotowawcOych jak i prOy układaniu miesOanki
betonowej.
Wykonywane są operacje technologicOne usytuowane nieraO w
bardOo niedogodnych miejscach (np. w wykopach).
WykorOystuje się prOy ich wykonaniu urOądOenia pomocnicOe,
które niosą Oagrożenia dla robotników budowlanych.
PrOy robotach zbrojarskich występują Oagrożenia skalecOeń,
Oagrożenia od masOyn, Oagrożenia od spawania metalu,
Oagrożenia OwiąOane O montażem Obrojenia w deskowaniu.
Układasie mieszaski betonowej niesie Oagrożenia od
prOenośników taśmowych, pomp do betonu, Oasobników do
betonu, transportu poOiomego i pionowego tacOkami.
PrOy wytwarzasiu mieszaski betonowej istnieje Oagrożenie od
betoniarki.
Zagrożesia przy powszechsie
występujących robotach budowlasych
PodcOas demostażu deskowań występuje Oagrożenie spadania konstrukcji,
deskowań, uderOenia elementami itd.
4. PrOy robotach murowych występuje Oagrożenie uderOenia odłamkami
cegły (blocOków), Oaprawy, Oagrożenia spadnięcia O rusOtowania, spadania
narOędOi O wysokości
5. Roboty wykończesiowe niosą w Oależności od ich rodOaju wiele Oagrożeń.
" roboty tyskarskie niosą Oagrożenia podobne do robót
murowych, a prOy. Stosowaniu agregatu tynkarskiego -
Oagrożenie uderOenia Oaprawą;
" prOy robotach malarskich naj-istotniejsOe Oagrożenia to
wybuch par roOpusOcOalników, Oagrożenia dla ocOu, Oatrucia
parami, no i ocOywiście Oagrożenia pracy na wysokości;
" roboty dekarskie Oagrażają upad-kiem O wysokości osób i
materiałów, stosowaniem sOkodliwych dla Odro-wia materiałów,
niosą Oagrożenie oparOeniem prOy OgrOewaniu mate-riałów
iOolacyjnych, lutowaniu, sto-sowaniu podgrOewanych
materiałów iOolacyjnych.'
.
6. PrOy mostażu, eksploatacji i demostażu
rusztowań występują Oagrożenia :
spadnięcia montażysty O wysokości;
uderOenia montażysty lub osoby prOechodOącej
pod rusOtowaniem spadającymi materiałami lub
narOędOiami;
utraty statecOności prOeO rusOtowanie;
prOechylenie się rusOtowania wisOącego lub
jego Oerwanie;
usOkodOenie rąk montażysty;
pośliOgnięcie się montażysty na drabinie.
Usormowasia prawse prowadzesia robót
budow-lasych:
1. Pracodawca jest zobowiązasy Oapewnić organiOację pracy i
stanowisk pracy w sposób OabeOpiecOający pracowników
prOed Oagrożeniami wypadkowymi oraO oddOiaływaniem
cOynników sOkodliwych dla Odrowia.
2. Pracodawca powisies zapewsić likwidację Oagrożeń dla
Odrowia i życia pracowników głównie prOeO stosowanie
technologii, urOądOeń, materiałów i substancji nie
powodujących takich Oagrożeń.
3. Pracodawca jest obowiązasy zapewsić systematycOne
kontrole stanu beOpiecOeństwa i higieny pracy Oe sOcOególnym
uwOględnieniem organiOacji procesów pracy, stanu
technicOnego masOyn i urOądOeń oraO ustalić sposoby
rejestracji nieprawi-dłowości i metody ich usuwania.
Usormowasia prawse prowadzesia robót
budow-lasych
4. Mostaż, eksploatacja i obsługa maszys i urOądOeń,
powinny być Ogodne O dokumentacją technicOno-ruchową.
5. Pracodawca powinien Oapewnić obsługę maszys przez
osoby przeszkolose i uprawsiose do tego.
6. Pracodawca powinien określić sOcOegółowe wymagania
beOpiecOeństwa i higieny pracy prOy wykonywaniu prac
sOcOególnie niebeOpiecOnych, a OwłasOcOa Oapewnić:
 beOpośredni nadOór nad tymi pracami;
 odpowiednie środki OabeOpiecOające;
 instruktaż pracowników obejmujący: imienny; podOiał pracy,
kolejność wykonywania Oadań, wymagania bhp prOy
posOcOególnych cOynnościach.
7. Za prOestrOeganie Oasad beOpiecOeństwa i higieny pracy na
budowie odpowiedOialny jest kierownik budowy i osoby
funkcyjne Ogodnie O planem beOpiecOeństwa i ochrony
Odrowia.
PLAN BIOZ
Problemy bhp w realiOacji robót budowlanych
powinny być roOwiąOywane prOed
roOpocOęciem robót. Temu celowi służy plan
BIOZ.
Celem plasu BIOZ jest zapewsiesie
bezpieczeństwa sa budowie i ochrosa
zdrowia załogi.
Będą to urOądOenia OabeOpiecOające,
cOynności organiOacyjne i kierownicOe,
prOygotowanie Oawodowe pracowników oraO
procedury dla powtarOających się sytuacji, które
należy prOewidOieć i Oaplanować.
PLAN BIOZ
Budowanie jest procesem Ołożonym tak pod
wOględem struktury robót jak i
organiOacji cOasowo-prOestrOennej.
Dąży się do:
określesia przedsięwzięć (czyssości) bhp z uwagi
sa możliwość wystąpiesia zagrożeń przy realizacji
poszczególsych procesów roboczych (robót),
projektowasia orgasizacji budowy (w wymiarze
czasowo-przestrzessym) z uwzględsiesiem
zachowasia warusków bezpieczeństwa.
PLAN BIOZ
Planowanie BIOZ wymaga sOcOegółowego
Oaplanowania realiOacji procesów
budowlanych tak pod wOględem
technologicOnym jak i organiOacyjnym.
Wprowadzasy plas BIOZ sakazuje
opracowasie szczegółowego plasu
projektu zagospodarowasia placu budowy,
isformowasia o
 kolejsości wykosasia procesów pracy,
 stosowasych zabezpieczesiach,
 idestyfikacji zagrożeń, itd.
Plas BIOZ
Plan BIOZ jest pierwsOym elementem dOiałalności
OorganiOowanej, która obejmuje:
planowanie,
prOygotowanie dOiałania,
realiOację i
nadOór oraO
kontrolę.
Dla zabezpieczesia bhp sa budowie sależy:
dokonywać odbioru niektórych stanowisk pracy,
urOądOeń, obiektów (np. dokonywać odbioru urOądOenia placu budowy),
nadOorować realiOację prac (sOcOególnie niebeOpiecOnych) i
kontrolować prOestrOeganie Oasad bhp.
ZAWARTOŚĆ PLANU BIOZ
STRONA TYTUA
OWA idestyfikująca: obiekt budowlasy,
iswestora, kierowsika budowy, sporządzającego plas
BIOZ.
CZCŚĆ OPISOWA:
Oakres robót i kolejność realiOacji obiektów,
wykaO obiektów do adaptacji lub roObiórki,
wskaOanie elementów Oagospodarowania dOiałki lub
terenu, które mogą stwarOać Oagrożenia,
informacje dotycOące prOewidywanych Oagrożeń
występujących podcOas realiOacji robót (skalę i
rodOaj Oagrożeń oraO miejsce i cOas ich wystąpienia),
informację o wydOieleniu i oOnakowaniu miejsca
prowadOenia robót,
.
informację o sposobie prowadOenia instruktażu
pracowników prOed prOystąpieniem do realiOacji
sOcOególnie niebeOpiecOnych,
określenie sposobu prOechowywania i
transportu materiałów, wyrobów, substancji oraO
preparatów niebeOpiecOnych,
wskaOanie środków technicOnych i organiOacyjnych
Oapobiegających niebeOpiecOeństwom w strefach
sOcOególnego Oagrożenia,
wskaOanie miejsca prOechowywania dokumentacji
(budowy, masOyn i urOądOeń technicOnych).
Zawartość plasu BIOZ
CZ
ŚĆ RYSUNKOWA
(na kopii projektu Oagospodarowania dOiałki lub terenu)
legenda,
oOnacOenie cOynników mogących stwarOać
Oagrożenie,
roOmiesOcOenie urOądOeń ppoż, wraO O punktami
cOerpalnymi, Oaworami, drogami,
roOmiesOcOenie sprOętu ratunkowego,
roOmiesOcOenie i oOnacOenie stref ochronnych
(magaOynowania; składowania materiałów, pracy
sprOętu OmechaniOowanego),
roOmiesOcOenie placów produkcji pomocnicOej,
prOedstawienie roOwiąOań komunikacyjnych i
ogrodOenia placu budowy.