ZESPÓA
SZKÓA
A

CZNOÅšCI
SIECI KOMPUTEROWE  MATERIAA
Y EDUKACYJNE
Opracował
W GDAC
SKU
Opracował Jerzy Kluczewski
Protokół komunikacyjny
Protokołem komunikacyjnym nazywamy zbiór formalnych reguł i konwencji szczegółowo
określających mechanizmy wymiany informacji między stacjami połączonymi medium transmisyjnym
(kablem sieciowym).
Model ISO/OSI
ISO/OSI Reference Model czyli Open System Interconnection - model
odniesienia łączenia systemów otwartych opisujący strukturę komunikacji sieciowej  standard
zdefiniowany przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną ISO.
Model ISO/OSI jest traktowany jako model odniesienia (wzorzec) dla większości rodzin protokołów
komunikacyjnych. Podstawowym założeniem modelu jest podział systemów sieciowych na 7 warstw
współpracujących ze sobą w ściśle określony sposób.
7. Warstwa aplikacji  FTP (File Transfer Protocol), TFTP (Trivial File Transfer Protocol) - NFS
(Network File System), SMTP (Simple Mail Transfer Protocol),- Telnet (Terminal
emulation), SNMP (Simple Network Management Protocol) , DNS (Domain Name System)
6. Warstwa prezentacji - Warstwa odpowiedzialna za reprezentacjÄ™ danych.
Implementowana jest przez system operacyjny.
Do jej zadań należy zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa sieci, możliwości
transferu plików i funkcji konwersji formatów (np. konwersja pomiędzy różnymi standardami
kodowania znaków, różnymi sposobami reprezentacji liczb).
Na poziomie bitów warstwa prezentacji może kodować dane zgodnie z różnymi formatami (np.
Strona 1
ZESPÓA
SZKÓA
A

CZNOÅšCI
SIECI KOMPUTEROWE  MATERIAA
Y EDUKACYJNE
Opracował
W GDAC
SKU
Opracował Jerzy Kluczewski
ASCII). Różne komputery używają różnej wewnętrznej reprezentacji liczb i znaków, protokoły
warstwy prezentacji są potrzebne do tłumaczenia reprezentacji na jednej maszynie na
reprezentację w drugiej. Aby doszło do rzeczywistej komunikacji miedzy dwoma komputerami,
ich warstwy prezentacji muszą zawierać takie same protokoły. W warstwie prezentacji zachodzi
m. in. emulacja terminali.
Poniżej tej warstwy dane są interpretowane wyłącznie jako ciąg bitów.
5. Warstwa sesji - otrzymuje od różnych aplikacji dane, które muszą zostać odpowiednio
zsynchronizowane. Synchronizacja występuje między warstwami sesji systemu nadawcy i odbiorcy.
Warstwa sesji "wie", która aplikacja łączy się z którą, dzięki czemu może zapewnić właściwy kierunek
przepływu danych  nadzoruje połączenie. Wznawia je po przerwaniu.
4. Warstwa transportowa  protokół UDP i TCP. Przy użyciu TCP lub UDP dane są przesyłane
pomiędzy procesami/programami. Do identyfikacji procesów służą tzw. porty
TCP (ang. Transmission Control Protocol - Protokół Sterowania Transmisji) 
strumieniowy protokół komunikacji między dwoma komputerami. Jest on częścią całości określanej
jako stos TCP/IP. W modelu OSI TCP odpowiada warstwie Transportowej.
TCP zapewnia wiarygodne połączenie dla wyższych warstw komunikacyjnych przy
pomocy
· sum kontrolnych
· numerów sekwencyjnych pakietów
· weryfikacji wysyÅ‚ki i odbioru.
3. Warstwa sieci - Warstwa sieciowa jako jedyna dysponuje wiedzÄ… dotyczÄ…cÄ… fizycznej topologii
sieci. Rozpoznaje, jakie drogi łączą poszczególne komputery (trasowanie) i decyduje, ile informacji
należy przesłać jednym z połączeń, a ile innym. Jeżeli danych do przesłania jest zbyt wiele, to warstwa
sieciowa po prostu je ignoruje. Ona nie musi zapewniać pewności transmisji, więc w razie błędu
pomija niepoprawne pakiety danych. Standardowa paczka danych w tej warstwie czasami oznaczana
jest jako NPDU (ang. Network Protocol Data Unit). Nie znajdują się w nim żadne użyteczne dla
użytkowników aplikacje. Jedyne jego zadanie, to zapewnienie sprawnej łączności między bardzo
odległymi punktami sieci. Routery są podstawą budowy rozległych sieci informatycznych takich jak
Internet, bo potrafiÄ… odnalez
ć najlepszą drogę do przekazania informacji. Warstwa sieciowa podczas
ruchu w dół umieszcza dane wewnątrz pakietów używa czterech procesów (adresowanie,
enkapsulacja, routing, dekapsulacja). Protokoły warstwy sieci to: (IPv4, IPv6, NOVELL IPX, APPLE
TALK, CLNS/DECN et).
2. Warstwa łącza danych - Warstwa zajmuje się pakowaniem danych w ramki i wysyłaniem
do warstwy fizycznej. Rozpoznaje błędy związane z niedotarciem pakietu oraz uszkodzeniem
ramek i zajmuje się ich naprawą. Podczas ruchu w dół w warstwie łącza danych zachodzi
enkapsulacja pakietów z warstwy sieciowej tak, aby uzyskać ramki zgodne ze standardem.
Czasami sÄ… one oznaczane jako LPDU (ang. data Link Protocol Data Unit).
Strona 2
ZESPÓA
SZKÓA
A

CZNOÅšCI
SIECI KOMPUTEROWE  MATERIAA
Y EDUKACYJNE
Opracował
W GDAC
SKU
Opracował Jerzy Kluczewski
Ramka danych przeważnie składa się z:
" ID odbiorcy  najczęściej adres MAC stacji docelowej lub bramy domyślnej,
" ID nadawcy  najczęściej adres MAC stacji z
ródłowej,
" informacja sterujÄ…ca  zawiera dane o typie ramki, trasowaniu, segmentacji, itp.,
" CRC (ang. Cyclic Redundancy Check)  kod kontroli cyklicznej  odpowiada za korekcjÄ™
błędów i weryfikację poprawności danych otrzymywanych przez stację docelową.
Warstwa Å‚Ä…cza danych dzieli siÄ™ na dwie podwarstwy:
" LLC (ang. logical link control)  sterowania łączem danych  kontroluje poprawność
transmisji i współpracuje przede wszystkim z warstwą sieciową w obsłudze usług
połączeniowych i bezpołączeniowych.
" MAC (ang. media access control)  sterowania dostępem do nośnika  zapewnia
dostęp do nośnika sieci lokalnej i współpracuje przede wszystkim z warstwą fizyczną.
Urządzenia działające w tej warstwie to: most i przełącznik.
1. Warstwa fizyczna - Określa ona wszystkie składniki sieci niezbędne do obsługi elektrycznego,
optycznego, radiowego wysyłania i odbierania sygnałów. Wspólnie obejmują one wszystkie
mechanizmy potrzebne do obsługi transmisji danych, takie jak techniki sygnalizacyjne
Warstwa fizyczna składa się z czterech obszarów funkcjonalnych:
" mechanicznego,
" elektrycznego,
" funkcjonalnego,
" proceduralnego.
Komunikacja między stacjami sieciowymi według modelu OSI
Informacja przesyłana z aplikacji programowej w jednej stacji sieciowej (np. A) do aplikacji
software'owej w innej stacji sieciowej (np. B) musi przejść każdą warstwę modelu OSI w obu
stacjach.
Na przykład w sytuacji, gdy stacja sieciowa A, mając do przesłania aplikację programową do
stacji B, sprawia, że program aplikacyjny w stacji A wysyła swoje informacje do warstwy
Aplikacja (warstwa 7). Warstwa Aplikacja przesyła następnie informację do warstwy
Prezentacja (warstwa 6), która przesyła informację do warstwy Sesja (warstwa 5) itd., aż do
warstwy Fizycznej (warstwy 1). W warstwie Fizycznej informacja zostaje przekazana do
medium, po którym dociera do stacji sieciowej B. Tutaj warstwa Fizyczna stacji B odbiera
informacjÄ™ i przekazuje jÄ… do warstwy A
ącza danych (warstwa 2), która przesyła ją do
warstwy Sieciowej (warstwa 3) itd., aż do warstwy Aplikacja (warstwa 7) w stacji sieciowej B.
Na zakończenie tego procesu warstwa Aplikacja stacji B przesyła informację do odbiorczego
programu aplikacyjnego w celu zakończenia procesu komunikacji.
Strona 3
ZESPÓA
SZKÓA
A

CZNOÅšCI
SIECI KOMPUTEROWE  MATERIAA
Y EDUKACYJNE
Opracował
W GDAC
SKU
Opracował Jerzy Kluczewski
Enkapsulacja
Strona 4
ZESPÓA
SZKÓA
A

CZNOÅšCI
SIECI KOMPUTEROWE  MATERIAA
Y EDUKACYJNE
Opracował
W GDAC
SKU
Opracował Jerzy Kluczewski
Enkapsulacja (kapsułkowanie) polega na umieszczeniu warstwy wyższej wewnątrz
wiadomości warstwy niższej. Zanim wiadomość po stronie nadawczej zostanie wysłana,
przekazywana jest w dół stosu warstwy; każda kolejna warstwa po otrzymaniu tej
wiadomości od warstwy wyżej, dodaje do niej własny nagłówek i stopkę. Datagram UDP
przed wysłaniem w sieć jest w taki sposób kapsułkowany w datagram IP. Nagłówek IP
identyfikuje maszynÄ™ z
ródłową i docelową, UDP  identyfikuje porty nadawcy i odbiorcy. U
odbiorcy zachodzi proces odwrotny. Wiadomość przekazywana jest w górę stosu warstw i
każda kolejna warstwa interpretuje, a następnie usuwa nagłówek dodany poprzednio przez
te sama warstwÄ™ u nadawcy.
Więc u odbiorcy pakiet dociera do najniższej warstwy oprogramowania sieciowego i wędruje
ku coraz wyższym warstwom. Każda z nich usuwa jeden nagłówek, oczekujący proces
otrzymuje komunikat bez nagłówków. Datagram UDP otrzymany od IP na maszynie
docelowej jest identyczny z tym, który UDP przekazało do IP na maszynie z
ródłowej.
Porównanie warstw modelu OSI i TCP/IP
Strona 5