Samorząd gospodarczy i
zawodowy
PPwG 2012
Tematyka
" Samorządy gospodarcze
" Samorządy zawodowe
" Udział pracowników w zarządzaniu
2
Pojęcie samorządu
" Podstawowe kategorie samorządów 
terytorialne, gospodarcze, zawodowe, rolnicze,
pracownicze
" Uprawnienia do załatwiania zadań publicznych
przez własnych przedstawicieli
" Obligatoryjne uczestnictwo
" Nadzór państwowy (legalność)
" Obowiązek przestrzegania ustaleń
samorządowych i finansowania samorządu
" Zadania samorządów : własne i powierzone
3
Konstytucyjne podstawy samorządu
" Samorządy zawodowe
" Art. 17. 1. W drodze ustawy można tworzyć samorządy
zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody
zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad
należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach
interesu publicznego i dla jego ochrony.
" Samorządy pozostałe
Art. 17. 2. W drodze ustawy można tworzyć również inne
rodzaje samorządu. Samorządy te nie mogą naruszać
wolności wykonywania zawodu ani ograniczać wolności
podejmowania działalności gospodarczej.
" Konstytucyjna niedopuszczalność obowiązkowego
samorządu gospodarczego
4
Samorząd gospodarczy
Instytucje
samorządu
gospodarczego
Samorząd
Samorząd
Izby gospodarcze niektórych
rzemiosła
przedsiębiorców
5
Izby gospodarcze (1)
" Podstawa prawna  ustawa o izbach
gospodarczych (1989)
" Zadania:
 reprezentacja interesów gospodarczych
 upowszechnianie etyki zawodowej
 konsultowanie projektów aktów prawnych
 postępowania polubowne
 wspieranie kształcenia i doskonalenia zawodowego
 opinie o zwyczajach gospodarczych (handlowych)
 możliwość powierzenia zadań przez RM
6
Izby gospodarcze (2)
" Tworzenie izb gospodarczych
 dobrowolny, zrzeszeniowy tryb
 50 założycieli (izba wojewódzka), 100 
ponadwojewódzka
 członkowie  przedsiębiorcy, zakaz
ograniczeń przynależności
 statut, wybór organów, wpis do KRS, nabycie
osobowości prawnej
 izby dwu- lub wielostronne  inicjatywa KIG,
udział przedsiębiorców zagranicznych
7
Izby gospodarcze (3)
" Struktura izby
 walne zgromadzenie członków izby (organ ustawowy)
 zarząd, ew. organ wewnętrznej kontroli (organy
statutowe)
" Zrzeszanie izb
 Krajowa Izba Gospodarcza, izby regionalne  zasada
dobrowolności
 Polska Izba Handlu Zagranicznego powołana przez
KIG
" targi, wystawy
" arbitraż międzynarodowy
8
Izby gospodarcze (4)
" Majątek izb
 składki, darowizny
 działalność gospodarcza (cele statutowe, zakaz
podziału zysku)
" Nadzór
- organ nadzoru (minister lub wojewoda) oraz
sąd rejestrowy
- organ administracji  wystąpienie o usunięcie
nieprawidłowości
- sąd rejestrowy  upomnienie, uchylenie
uchwały, rozwiązanie izby
9
Ustawowe instytucje grupujące przedsiębiorców i
ich zrzeszenia
" Krajowa Izba Gospodarcza
" Spółdzielczość  Krajowa Rada Spółdzielcza 
naczelny organ samorządu spółdzielczego
" Ubezpieczenia  Polska Izba Ubezpieczeń 
ubezpieczeniowy samorząd gospodarczy,
obowiązkowa przynależność zakładów
ubezpieczeń
" Przedsiębiorstwa składowe  Izba Domów
Składowych  obowiązkowa przynależność
przedsiębiorstw składowych
10
Inne samorządy gospodarcze
" Samorząd rzemiosła:
 działalność rzemieślnika na podstawie ustawy SDG, z zachowaniem
warunków ustawy o rzemiośle
 osoby fizyczne, z udziałem kwalifikowanej pracy własnej, we własnym
imieniu i na własny rachunek, do 50 zatrudnionych
 jednoosobowo lub w spółce cywilnej
 kwalifikacje: wykształcenie kierunkowe, dyplom mistrza, świadectwo
czeladnika
" Struktura rzemiosła (osoby prawne, KRS)
 cechy  według rodzajów rzemiosł lub obszarów
 spółdzielnie rzemieślnicze - własna działalność gospodarcza
 izby rzemieślnicze  zrzeszają cechy i s-pnie (reprezentacja, egzaminy
zawodowe)
 Związek Rzemiosła Polskiego
" Samorząd niektórych przedsiębiorców (zrzeszenia handlu i
usług, transportu)
11
Samorządy zawodowe (1)
" Zawody zaufania publicznego
 prawnicze  adwokaci, radcy prawni, notariusze,
rzecznicy patentowi, komornicy sądowi
 medyczne  lekarze, stomatolodzy, aptekarze,
weterynarze, pielęgniarki i położne, psychologowie
 finansowe  biegli rewidenci, doradcy podatkowi,
rzeczoznawcy majątkowi
 inne zawody  architekci, urbaniści, inżynierowie
budownictwa
12
Samorządy zawodowe (2)
" Cechy zawodów zaufania publicznego
 kwalifikacje zawodowe (wykształcenie, praktyka,
egzamin)
 samodzielne wykonywanie zawodu
 wymóg zaufania ze strony klienta, tajemnica
zawodowa
 etyka zawodowa
 korporacje zawodowe
" Formy wykonywania zawodu
 samodzielne (indywidualna praktyka, spółka
partnerska w Ksh)
 stosunek pracy
13
Samorządy zawodowe (3)
" Zadania korporacji zawodowych
- reprezentacja wobec władz państwowych
- udzielanie uprawnień zawodowych,
prowadzenie rejestrów uprawnionych
(obligatoryjna przynależność)
- ustalanie zasad etyki zawodowej (kodeksy
etyczne)
- egzekwowanie odpowiedzialności zawodowej
- kształcenie zawodowe (aplikacje, szkolenia)
14
Samorządy zawodowe (4)
" Typowa struktura korporacji zawodowych
 krajowy zjazd korporacji
 izba krajowa
 izby okręgowe
 sądy dyscyplinarne
 składki
 nadzór właściwego ministra (zaskarżanie
uchwał do sądu)
15
Udział pracowników w zarządzaniu
" Ustawa z 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi
konsultacji
" Implementacja dyrektywy 2002/14/WE z 11.3.2002 ustanawiającej ogólne
ramowe warunki informowania i przeprowadzania konsultacji z
pracownikami we Wspólnocie Europejskiej
" Stosuje się w przedsiębiorstwach powyżej 50 pracowników
" Podstawowa forma - rada pracowników (3-7 członków) wybierana przez
organizacje związkowe, a w razie braku porozumienia przez pracowników w
ramach wyborów organizowanych przez pracodawcę, ochrona stosunku
pracy
" Formy udziału:
 informowanie - przekazywanie radzie pracowników danych dotyczących
przedsiębiorstwa (sytuacja ekonomiczna pracodawcy i przewidywane
zmiany, stan i zmiany zatrudnienia, zmiany w organizacji pracy),
obowiązek zachowania poufności
 przeprowadzanie konsultacji - wymiana poglądów i dialog pracodawcy z
radą pracowników
" Odrębne porozumienia o informowaniu pracowników wyłączają
zastosowanie ustawy
16
Europejskie rady zakładowe
" Ustawa o europejskich radach zakładowych z 2002 r.
" Europejska rada zakładowa składa się z przedstawicieli
pracowników zatrudnionych na terytorium państw członkowskich w
przedsiębiorstwie lub w grupie przedsiębiorstw o zasięgu unijnym
" Europejska rada zakładowa jest uprawniona do uzyskiwania
informacji i prowadzenia konsultacji dotyczących całości
przedsiębiorstwa
17