Technologia
- nauka o procesach wytwarzania lub
przetwarzania, półwyrobów i wyrobów.
TECHNOLOGIA MASZYN
- technologia maszyn, obejmuje metody
kształtowania materiałów, poł czone ze
Wykład
zmian niektórych własno ci fizyko-
dr in . A. Kampa
chemicznych, oraz metody ł czenia
cz ci w zespoły i gotowe wyroby -
stosowane w przemy le maszynowym.
Proces technologiczny
Literatura
Proces technologiczny  stanowi główn
1. Feld M.: Technologia budowy maszyn. PWN,
cz procesu produkcyjnego  zwi zan
Warszawa 2000.
bezpo rednio ze zmian kształtu, wymiarów,
2. Feld M.: Podstawy projektowania procesów
jako ci powierzchni i własno ci
technologicznych typowych cz ci maszyn.
WNT, Warszawa, 2000.
fizykochemicznych przedmiotu obrabianego.
3. Choroszy B. Technologia maszyn. OWPW,
Jest to proces dyskretny, stan wytwarzanego
Wrocław 2000
elementu zmienia si stopniowo i na ogół
4. Błaszczak M.: wiczenia z projektowania
procesów technologicznych cz ci maszyn.
nieodwracalnie. Wyró niamy:
Politechnika l ska, Skrypt Nr 2188, Gliwice
-proces technologiczny obróbki
1999.
5. Poradnik in yniera. Obróbka skrawaniem. T. I-
-proces technologiczny monta u
III, WNT, Warszawa 1993.
Struktura procesu technologicznego
Etapy procesu
Etap
technologicznego
" Wykonanie półfabrykatu
Faza
" Obróbka wst pna
Operacja
" Obróbka zgrubna
" Obróbka kształtuj ca
Zabiegi
Ustawienia
" Obróbka cieplno-chemiczna
" Obróbka wyka czaj ca
Przej cia
Pozycje
" Obróbka bardzo-dokładna
Czynno ci " Operacje uzupełniaj ce- kontrola, mycie,
konserwacja
Ruchy elementarne
Ustawienie
Operacja
Ustawienie  cz operacji wykonywana w
jednym zamocowaniu
Operacja jest to cz procesu
Zamocowanie  przyło enie sił i momentów sił do
technologicznego wykonywana na jednym
przedmiotu w celu zapewnienia niezmienno ci
stanowisku roboczym przez jednego jego poło enia podczas obróbki.
pracownika (lub grup pracowników) na
jednym przedmiocie (lub grupie
Pozycja  okre lone poło enie przedmiotu
przedmiotów) bez przerw na inn prac .
obrabianego, ustalonego i zamocowanego
w uchwycie podziałowym wzgl dem
narz dzia (przy jednym zamocowaniu)
Przykład operacji
Zabieg
Zabieg technologiczny  jest to cz
operacji wykonywana za pomoc tych
samych narz dzi i przy stałych
parametrach obróbki, zamocowaniu i
pozycji.
Przej cie  zdj cie kolejnej warstwy
materiału przy tych samych
parametrach obróbki
Obróbka zgrubna wału w dwóch zamocowaniach (w uchwycie samocentruj cym
trójszcz kowym) na tokarce uniwersalnej w produkcji jednostkowej
Operacja obróbki korpusu w
Dokumentacja technologiczna
trzech pozycjach
- jest to zbiór dokumentów (tekstowych lub
graficznych) okre laj cych przebieg procesu
technologicznego przedmiotu pracy i
potrzebne do tego rodki technologiczne
Czynniki wpływaj ce na posta
dokumentacji :
- wielko produkcji
- rodzaj wyrobu
- kwalifikacje pracowników
Korpus zaworu obrabiany w jednym zamocowaniu i w
trzech pozycjach na automacie tokarskim
Skład dokumentacji
Przebieg projektowania
technologicznej
procesu technologicznego
" Karta technologiczna
1. Analiza danych wej ciowych
" Karty instrukcyjne operacji
2. Dobór metod i sposobów obróbki
" Karty uzbrojenia obrabiarki
3. Ustalenie postaci i wymiarów
półfabrykatów
" Karta kontroli technicznej
4. Ustalenie rodzajów i kolejno ci operacji
" Karta normowania czasu
5. Dobór obrabiarek
" Zestawienie pomocy warsztatowych
6. Przyj cie baz obróbkowych i sposobu
mocowania
Dane wej ciowe do
Przebieg projektowania procesu
projektowania
technologicznego
Dokumentacja konstrukcyjna:
7. Dobór pomocy warsztatowych: uchwytów
 Rysunek zło eniowy wyrobu
i przyrz dów
 Rysunki wykonawcze cz ci
8. Dobór narz dzi i ustalenie parametrów
 Schemat kinematyczny
obróbki
 Warunki techniczne
9. Obliczenie czasów operacji " Program produkcji:
 Produkcja jednostkowa, seryjna, masowa
10.Obliczenie kosztów produkcji
" rodki produkcji:
11.Opracowanie dokumentacji
 Obrabiarki, narz dzia, pomoce warsztatowe
technologicznej
(normalne lub specjalne)
Cechy Typ produkcji
Wielko produkcji (szt./rok)
charakterystyczne
Jednostkowa Seryjna Masowa
Program produkcji Mały redni Wielki
Obci enie Zmienne Powtarzalne Stałe
Rodzaj Wyroby
stanowisk
produkcji
ci kie rednie lekkie
rodki produkcji Uniwersalne Specjalizow Specjalne
do 5 do 10 do 100
Jednostkowa ane
Funkcjonalne
5 100 10-200 100-500 Rozmieszczenie Gniazdowe Liniowe
Małoseryjna
rodków produkcji
100-300 200-500 500-5000
Seryjna
Zakres operacji Obszerny redni Mały
300-1000 500-5000 5000-50000
Wielkoseryjna
Kwalifikacje pracow. Wysokie rednie Niskie
>1000 >5000 >50000
Dopasowanie
Masowa
Zamienno cz ci Niepełna Pełna
Naddatek na obróbk
Rodzaje obróbki
Naddatek - jest to warstwa materiału usuwana
w czasie obróbki z przedmiotu obrabianego
" Obróbka wst pna
(półfabrykatu), w celu osi gni cia danych
kształtów, wymiarów lub wła ciwo ci.
" Obróbka zgrubna
Wielko naddatku kompensuje bł dy
" Obróbka kształtuj ca
wymiarowo-kształtowe i wady powierzchniowe
wyst puj ce na poszczególnych etapach
" Obróbka wyka czaj ca
wytwarzania.
" Obróbka bardzo dokładna
Rodzaje naddatków:
" całkowite
" operacyjne
Struktura naddatku
Naddatek całkowity
operacyjnego
C = q1 + q2 + q3 +.....+ qn
A - długo przedmiotu
C - nad. całkowity
B - rednica przedmiotu
c1 q1 qn - naddatki operacyjne
c1 - nad. na rednicy
B q2 q1 - nad. na obr. zgrubn
C
c2 - nad. na obr. czoła
q2 - nad na obr.
c1
q3 kształtuj c
c3 - nad. na obci cie
c4 c3 A c2 c4 - nad. na uchwycenie
q3 - nad. na obr.
wyka czaj c
D
d
Lc - długo
D - rednica półfabrykatu
Lc
półfabrykatu
D d +2C
Naddatek operacyjny
Liczba niezb dnych operacji
Na 1 stron qn = Ta + Rza + Wa+ Sa + ez
Wska nik wymaganego wzrostu
lub
dokładno ci powierzchni w wyniku
Na 2 strony 2qn = Ta + 2(Rza + Wa) + 2( Sa ą ez)
obróbki K
K = Tp/T
Ta  warto tolerancji wymiaru dla
poprzedniej operacji
Tp  warto tolerancji półfabrykatu
Rza  rednia wysoko chropowato ci
T - warto tolerancji gotowego przedmiotu
dla poprzedniej operacji
Wa  gł boko warstwy wadliwej dla
Liczba operacji wymaganych do osi gni cia
poprzedniej operacji
danej dokładno ci:
Sa  bł dy kształtu i poło enia b d ce
K 10 mo na stosowa 1 operacj
wynikiem poprzedniej operacji
ez  bł dy zamocowania w bie cej 10 < K 50 powinny by 2 operacje
operacji
K > 50 powinny by 3 operacje
Czynniki wpływaj ce na dobór
Dobór półfabrykatów
półfabrykatów
Rodzaje półfabrykatów:
" Półfabrykaty z materiałów hutniczych
" Tworzywo przedmiotu
" Półfabrykaty spawane
" Kształt przedmiotu
" Odkuwki
" Wielko produkcji
" Odlewy
" Specjalne zalecenia dotycz ce warunków
" Wykroje
technicznych
" Inne  tworzywa sztuczne, szybkie
prototypowanie
Ustalenie rodzajów i kolejno ci
operacji
" Rodzaje i sposoby obróbki
" Dost pne rodki produkcji
" Produkcja nowa, powtarzalna, typowa
" Koncentracja operacji (mała liczba
operacji wielozabiegowych)
" Ró nicowanie operacji (du a liczba
operacji jedno- kilkuzabiegowych)
" Ekonomiczna dokładno obróbki
Ramowe procesy technologiczne