Fronda - Archiwum - Nr 13-14 table.main {} tr.row {} td.cell {} div.block {} div.paragraph {} .font0 { font:9.00pt "Times New Roman", serif; } #divMenu {font-family:sans-serif; font-size:10pt} #divMenu a{color:black;} #divMenu a:visited{color:#333333;} #divMenu a:hover{color:red;} self.name = 'dol' /******************************************************************************** Submitted with modifications by Jack Routledge (http://fastway.to/compute) to DynamicDrive.com Copyright (C) 1999 Thomas Brattli @ www.bratta.com This script is made by and copyrighted to Thomas Brattli This may be used freely as long as this msg is intact! This script has been featured on http://www.dynamicdrive.com ******************************************************************************** Browsercheck:*/ ie=document.all?1:0 n=document.layers?1:0 ns6=document.getElementById&&!document.all?1:0 var ltop; var tim=0; //Object constructor function makeMenu(obj,nest){ nest=(!nest) ? '':'document.'+nest+'.' if (n) this.css=eval(nest+'document.'+obj) else if (ns6) this.css=document.getElementById(obj).style else if (ie) this.css=eval(obj+'.style') this.state=1 this.go=0 if (n) this.width=this.css.document.width else if (ns6) this.width=document.getElementById(obj).offsetWidth else if (ie) this.width=eval(obj+'.offsetWidth') // this.left=b_getleft this.obj = obj + "Object"; eval(this.obj + "=this") } //Get's the top position. function b_getleft(){ if (n||ns6){ gleft=parseInt(this.css.left)} else if (ie){ gleft=eval(this.css.pixelLeft)} return gleft; } /******************************************************************************** Checking if the page is scrolled, if it is move the menu after ********************************************************************************/ function checkScrolled(){ if(!oMenu.go) { oMenu.css.top=eval(scrolled)+parseInt(ltop) oMenu.css.left=eval(scrollex)+parseInt(llef) } if(n||ns6) setTimeout('checkScrolled()',30) } /******************************************************************************** Inits the page, makes the menu object, moves it to the right place, show it ********************************************************************************/ function menuInit(){ oMenu=new makeMenu('divMenu') if (n||ns6) { scrolled="window.pageYOffset" ltop=oMenu.css.top scrollex="window.pageXOffset" llef=oMenu.css.left } else if (ie) { scrolled="document.body.scrollTop" ltop=oMenu.css.pixelTop scrollex="document.body.scrollLeft" llef=oMenu.css.pixelLeft } var sz = document.body.clientWidth; if(!sz) sz = window.innerWidth-20; oMenu.css.width=sz oMenu.css.visibility='visible' ie?window.onscroll=checkScrolled:checkScrolled(); } //Initing menu on pageload window.onload=menuInit; depozyt wiary. Reszta nie. Jedna jest Prawda. I dwóch prawd być nie może. Jak to mówili Arystoteles i Å›w. Tomasz? Nie jest wiÄ™c tak, że wszystko wolno. Ale dlaczego? Co daje mi prawo do nie zgadzania siÄ™? Co wymusza na mnie obowiÄ…zek sprzeciwu, dyskusji, pole­miki i obrony? Co? III Rzecz pierwsza: czy Skarga i Åšmiglecki sÄ… przeciwnikami tolerancji religijnej? Czy — jak to powiadali ich przeciwnicy — sÅ‚owo ich „krwiÄ… pachnie"? Mam przed sobÄ… notatki z lektury trzech tekstów: ks. Skargi Proces confederaciej (wy­dany bez nazwiska ani miejsca druku w roku 1595) oraz Discurs na confoede-racia (Kraków 1615), a także ks. Marcina Åšmigleckiego Absurda Synodu ToruÅ„­skiego, który mieli Ewangelicy w Toruniu R.P. 1595 Mense Augusto i teraz do druku podali (Kraków 1596). Tak Åšmiglecki, jak i Skarga zaczynajÄ… od jÄ™zyka praw Rzeczpospolitej. Ich teksty sÄ… reakcjÄ… na wydane drukiem uchwaÅ‚y Synodu ToruÅ„skiego — zjazdu różnowierców w Toruniu. WedÅ‚ug Åšmigleckiego (wedÅ‚ug Skargi jeszcze wyraźniej w innym miej­scu — w Kazaniach sejmowych) zjazdu szlachty różnowierczej, delikatnie rzecz uj­mujÄ…c, nie da siÄ™ opisać jÄ™zykiem ówczesnego prawa Rzeczpospolitej. PowoÅ‚u­jÄ…c siÄ™ na ustawy prawne Królestwa, ks. Marcin powiada: „Wedle praw Rzeczpospolitej naszej żaden z sejmów ani zjazdów skÅ‚adać siÄ™ nie może krom dozwolenia królewskiego albo Rzeczpospolitej; inaczej byÅ‚yby wrota do wszel­kiej swawoli i buntów". Skarga, wychodzÄ…c z tego samego punktu, pyta jeszcze dosadniej: czy czasem nie chcÄ… różnowiercy, zwracajÄ…c siÄ™ w uchwaÅ‚ach synodu o specjalne przywileje, stworzyć z siebie jeszcze jednego stanu w paÅ„stwie — który nie byÅ‚by ani szlachecki, ani mieszczaÅ„ski, tylko różnowierczy, czyli ufun­dowany nie na zasadzie „spoÅ‚ecznej", ale na zasadzie wyznawczej? Na coÅ› takie­go nie chce siÄ™ zgodzić, gdyż — sÅ‚usznie — widzi w tym zagrożenie dla stabili­zacji paÅ„stwa, upolitycznienie kwestii wyznania i, w konsekwencji, niebezpieczeÅ„stwo wojen religijnych. Dalej. Odpowiedź na zarzut, iż przecież katolicy majÄ… swoje synody biskupów, wiÄ™c niezrozumiaÅ‚e sÄ… ich pretensje zaka­zujÄ…ce paralelnych synodów protestantom, również wynika z przyjÄ™tych praw: synody dotyczÄ… stanu duchownego, odprawiajÄ… siÄ™ w obrÄ™bie tego stanu. Do­datkowo Åšmiglecki radzi przeciwnikom zajrzeć do legislatury Królestwa i tam dokÅ‚adnie przestudiować wielowiekowÄ… pracÄ™ legislacyjnÄ…, regulujÄ…cÄ… zakres praw i obowiÄ…zków synodów biskupich. Zarzut zaÅ›, że byÅ‚ to przecież synod także duchownych, odpiera w ten sposób, iż wskazuje na obecność podczas sy­nodu osób Å›wieckich, wiÄ™c w konsekwencji triumfalnie ogÅ‚asza, że raczej nie na­leżaÅ‚oby obu tych zgromadzeÅ„ porównywać ze sobÄ…, bo ich nie tylko prawna, ale i, że tak powiem, ontologiczna podstawa jest zupeÅ‚nie inna. Ani Skarga, ani Åšmiglecki zresztÄ… nie sÄ… zbyt napastliwi, choć sÄ…dzÄ™, że nie­co kontrowersyjnie zabrzmiÄ… tezy tego pierwszego, odnoszÄ…ce siÄ™ do zagadnie­nia karania różnowierców. Przypatrzmy siÄ™ dokÅ‚adanie rozumowaniu Skargi, bo być może to wÅ‚aÅ›nie o tych tezach mówiono, że jego mowa „krwiÄ… pachnie". W swoim wywodzie z Procesu Piotr Skarga wychodzi od tradycyjnej dok­tryny wyjaÅ›niajÄ…cej cele paÅ„stwa, jego zadania. Te trzy cele z dawien dawna, sformuÅ‚owane przez Arystotelesa, a rozwiniÄ™te w katolickiej nauce o paÅ„stwie przez Å›w. Tomasza, sÄ… doskonale znane. PaÅ„stwo wiÄ™c jest po to, aby „każdy w pokoju byÅ‚ i przy swoim siÄ™ ostawaÅ‚" — bo zadaniem jego jest strzec poko­ju pomiÄ™dzy obywatelami i zapewniać im nienaruszalność wÅ‚asnoÅ›ci; „by pod­danych do cnót i obyczajów sposobiÅ‚o" — bo zapewnić ma wszechstronny roz­wój swoich obywateli, przede wszystkim rozwój, że siÄ™ tak wyrażę, moralny, pielÄ™gnujÄ…c pieczoÅ‚owicie i zabezpieczajÄ…c doskonalenie osobowej arete, virtum, cnoty; „aby ku dobru wiecznemu i zbawieniu im pomagaÅ‚o" — bo w chrzeÅ›ci­jaÅ„stwie arete, czy też virtus jest cnotÄ… zapewniajÄ…cÄ… życie wieczne. Z tego też powodu, na podstawie tych swoich podstawowych zasad, formujÄ…cych Rzecz­pospolitÄ… jako wspólnotÄ™ ludzi doskonalÄ…cych siÄ™, paÅ„stwo powinno karać, wy­wiÄ…zujÄ…c siÄ™ ze swojego powoÅ‚ania. Ale Skardze nie chodzi tylko o logiczność wywodu. Uczciwie bowiem pyta on w tym momencie o inne jeszcze powody zmuszajÄ…ce paÅ„stwo do kar. Wymiarów uzasadniajÄ…cych karanie „inaczej wie­rzÄ…cych" podaje kilka: wywodzi je z Pisma ÅšwiÄ™tego, z historii antycznej (przedstawiajÄ…c w tym wzglÄ™dzie typowy repertuar retorycznej teorii perswa­zji przez odwoÅ‚anie siÄ™ do egzemplów), z dawniejszych ustaw prawnych (po­woÅ‚ujÄ…c siÄ™ na KonfederacjÄ™ KorczyÅ„skÄ…), z niepeÅ‚noÅ›ci Konfederacji Warszaw­skiej (nie byÅ‚a ona podpisana przez wszystkich jej uczestników), a wreszcie, co « Poprzednie  [Spis treÅ›ci]  NastÄ™pne » _uacct = "UA-3447492-1"; urchinTracker();