Notatki Medycyna word grafy, NICIENIE


0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic


0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic


0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

NICIENIE (NEMATODA)

NEMATODA

* robaki obłe (niegdyś łączone z innymi robakami w jeden typ - obleńce)

* zwierzęta raczej niewielkie (0,3mm - 1,2m) , większość ma kilka milimetrów (rekordzistą jest pasożyt kaszalotów mający 13m)

* ciało w przekroju obłe, wydłużone i zaostrzone z obu końców, bez wyodrębnionej głowy

* nie ma komórek zaopatrzonych w rzęski i wici

* żyją głównie w wodzie i glebie

* niektóre są pasożytami (60 gatunków pasożytniczych człowieka)

POCHODZENIE:

* powstały zapewne razem z przodkami stawonogów (pra-pazurnicami), we wczesnym kambrze, ze zwierząt zbliżonych do bezjelitowych wirków

* niewiele się zmieniły w czasie milionów lat ewolucji

* niewielkie rozmiary i prostota budowy pozwoliły im na sukces ewolucyjny

* występują we wszystkich środowiskach - od głębokomorskich po gorących źródła oraz narządy zwierzęce czy tkanki roślinne

ROZMNAŻANIE SIĘ I ROZWÓJ NICIENI

* większość to zwierzęta rozdzielnopłciowe z wyraźnym dymorfizmem płciowym (np. u glisty ludzkiej samiec jest wyraźnie mniejszy i ma w charakterystyczny haczykowaty sposób zawiniętą tylną część ciała)

NARZĄDY ROZRODCZE ŻEŃSKIE

* mają najczęściej postać podwójnych, cienkich ślepo zakończonych kanalików - cewek, w których słabo wyróżniają się poszczególne odcinki odpowiadające jajnikom, jajowodom i macicom

* obie macice łączą się w nieparzysty kanał zwany pochwą, która otwiera się na zewnątrz otworem płciowym położonym po brzusznej stronie ciała

NARZĄDY ROZRODCZE MĘSKIE

* zbudowane najczęściej z pojedynczej cewki, w której odpowiednie odcinki nazywa się jądrm i nasieniowodem

* nasieniowód w tylnej części ciała łączy się z przewodem pokarmowym, a część jelita wspólna dla układu pokarmowego i rozrodczego nazywa się stekiem/kloaką

ZAPŁODNIENIE

* najczęściej wewnętrzne w macicy

* samice są jajorodne (liczba składanych jaj zróżnicowana)

* wolno żyjące gatunki składają niewiele jaj, a pasożyty miliony sztuk

* wyjątkowo niektóre mogą być jajożyworodne (WŁOSIEŃ KRĘTY)

ROZWÓJ

* złożony

* larwa kilkakrotnie przechodzi proces linienia, podczas którego zrzuca warstwę oskórka pokrywającą zewnętrzną powierzchnię ciała, a także oskórek wyściełający jelito przednie i tylne

* niektóre nicienie nie muszą zmieniać żywicieli

* pasożyty monokseniczne/jednodomowe - pasożytują u przedstawicieli wyłącznie jednego gatunku żywiciela

* pasożyty polikseniczne/wielodomowe - pasożytują w osobnikach należących do różnych gatunków

BUDOWA NIECIENI

BUDOWA CIAŁA - WÓR POWŁOKOWO-MIĘŚNIOWY

* jamę ciała (pseudocel) wypełnia surowiczy płyn, który spełnia rolę hydraulicznego szkieletu, nadającego zwierzęciu pełną sprężystość

* płyn ten zastępuje też układ krążenia, rozprowadzając substancje odżywcze z jelita po całym ciele

OSKÓREK/KUTIKULA

* zbudowany z substancji białkowej o złożonej strukturze

* przepuszczalny tylko dla wody i gazów

* żadne inne substancje nie przenikają przez ich błonę (stąd ich duża odporność na trucizny i niekorzystne warunki środowiska)

* u pasożytów żyjących w jelitach zwierząt oskórek zapobiega strawieniu ich przez enzymy trawienne żywiciela

JEDNOWARSTWOWY NABŁONEK/

HYPODERMA

* u mniejszych nicieni ma budowę komórkową

* u większych jest syntycialny, tworzy zazwyczaj zgrubienia - wałki hypodermalne, biegnące wzdłuż ciała

POJEDYNCZA WARSTWA MIĘŚNIOWA

* tylko mięśnie podłużne

UKŁAD POKARMOWY

* przedni odcinek (jelito przednie) i końcowy (jelito tylne) pochodzenia ektodermalnego

* otwór gębowy otoczony wargami, zaopatrzony w różnego typu ząbki, szczęki, sztyleciki itp. w zależności od gatunku i tybu życia

* za otworem gębowym duża i sielnie umięśniona gardziel

* jelito środkowe (endodermalne) ma postać prostej rury i kończy się odbytem

* u pasożytów może dochodzić do redukcji układu i np. zaniku odbytu oraz jelita środkowego

UKŁAD ODDECHOWY

* nie występuje

* nicienie wolno żyjące prowadzą wymianę gazową całą powierzchią ciała

* pasożyty oddychają beztlenowo

UKŁAD KRĄŻENIA

* nie występuje

* jego funkcje spełnia surowiczy płyn

UKŁAD NERWOWY

* ma prostą budowę i związany jest z powłokami ciała

* centralną część stanowi pierścień okołogardzielowy (obrączka okołogardzielowa), w skład którego wchodzi pięć zwojów nerwowych

* z pierścieniami łączy się kilka (6-8) pni nerwowych połączonych półpierścieniowymi spoidłami

* najsilniej rozwinięte są pnie biegnące w brzusznym i grzbietowym wałku hypodermalnym

* większość nicieni ma słabo rozwinięte narządy zmysłów

* zazwyczaj są to receptory czuciowe rozrzucone po całej powierzchni ciała

* wyjątkowo niektóre gatunki morskie mają prymitywne fotoreceptory w postaci plamek ocznych

UKŁAD WYDALNICZY

* układ protonefrydialny (odbiega budoą od układu wydalniczego wirków, np. brak tu komórek płomykowych)

* ma najczęściej kształt litery H

* składa się z dwóch kanałów biegnących w bocznych wałkach hypodermalnych, otwierających się wspólnym otworem po brzusznej stronie ciała

* kanały te zbudowane są z niewielkiej liczby komórek (u glisty ludzkiej z dwóch)

* układ ten służy przede wszystkim do osmoregulacji, w mniejszym stopniu do usuwania zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii

* CAENORHABDITIS ELEGANS

- około 1mm długości

- dość rozpowszechniony na świecie

- żyje w glebach i butwiejących liściach, żywiąc się bakteriami

- bardzo łatwo daje się hodować w laboratorium na pożywkach bakteryjnych

* nie ma większego znaczenia gospodarczego

- jest doskonałym modelem do badań genetycznych na ujawnieniem się (ekspresją ) genów

* WĘGOREK OCTOWY

- żyje w warunkach ekstralmalnych (fermentujące owoce, ocet winny)

- znosi przez pewien czas zakwaszenie o wartości pH 1,6-1,1 (stężony kwas octowy)

* WĘGOREK PSZENICZNY

- pasożyt kłosów pszenicy i żyta

- tworzą się w nich zamiast ziaren brunatne wyrośla (galasy) zawierające kilkanaście tysięcy larw

- kształtem i wielkością przypominają ziarna zbóż i mogą być razem z nimi składowane i przechowywane (zdolność zarażania zachowują do 9 lat)

- gdy zostaną wysiane razem z nieczyszczonym ziarnem, w glebie wylęgają się larwy atakujące młode siewki

- straty mogą sięgać 75% plonów

* MĄTWIK BURACZANY

- groźny szkodnik buraków, brukwi, rzepaku i kapusty

- zaatakowana roślina rośnie słabo, a jej korzeń wytwarza liczne drobne korzonki przybyszowe w postaci charakterystycznej „brody”

* walka z pasożytami roślin

- stosowanie płodozmianu

- taki zabieg agrotechniczny polega na zastępowaniu w kolejnych latach na danym polu roślin uprawnych wrażliwych na atak określonych nicieni innymi, nie będącymi żywicielami pasożyta

* LUDZKA GLISTA

- bardzo powszechny monokseniczny pasożyt ludzki (ponad miliard zarażonych ludzi na świecie)

- dorosłe samice (osiągające czasem ponad 30zm długości) żyją w jelicie cienkim i składają dziennie do 200tys jaj, które z kałem żywiciela wydostają się na zewnątrz

- w jajach po kilku tygodniach rozwijają się larwy i w takiej postaci czekają na połknięcie przez żywiciela

- są to jaja inwazyjne odporne na działanie czynników środowiskowych, mogą leżeć wiele lat w glebie lub wodzie nie trac zdolności do zarażania

- poknięte przez kolejnego żywiciela (człowiek) trafiają do jelita, gdzie larwy wydobywają się z osłon jajowych

- uwolnione wgryzają się w ścianki jelita i przedostają do naczyń krwionośnych

- do dalszego rozwoju potrzebują tlenu, więc z krwią wędrują do płuc, gdzie przechodzą do wnętrza pęcherzyków płucnych

- ten etap zakażenia najczęściej objawia się wysoką temperaturą, kaszlem, a przy masowych zakażeniach może się także rozwinąć zapalenie płuc

- larwy w płucach linieją dwukrotnie

- zaczynają wędrówkę w górę przez oskrzeliki, oskrzela i krtań do tchawicy, skąd odruchowo przełknięte razem ze śluzem trafiają ponownie do żołądka i stąd do jelita, gdzie dorastają

- po mniej więcej 2 miesiącach od zakażenia zaczynają rozmnażać się płciowo

* GLISTNICA

- ogólne osłabienie, zawroty głowy, obrzęk twarzy, nadmierna pobudliwość, reakcje alergiczne

- w przypadku zakażenia masowego może dochodzić do całkowitego braku drożności jelita

- glistą można się zarazić jedząc niedomyte warzywa, które były nawożone ludzkimi fekaliami (np. z szamba) lub pijąc zanieczyszczoną wodę (np. w czasie kąpieli w jeziorze, basenie)

* występują także GLISTA ŚWIŃSKA, GLISTA PSIA, GLISTA KOCIA

* WŁOSIEŃ KRĘTY

- pasożyt polikseniczny z cyklem rozwojowym w ciele jednego żywiciela

- występuje u wielu zwierząt hodowlanych (świnie, psy, nutrie) oraz u lisów, wilków, niedźwidzi, fok, dzików, szczurów i innych

- człowiek zaraża się przez zjedzenie mięsa wieprzowego, zawierającego otorbione larwy (trychiny)

- w przewodzie pokarmowym larwy wydostają się z osłonek i wgryzają się w ścianki jelita

- bardzo szybko dojrzewają i po kilku dniach zdolne są do rozrodu płciowego

- samce po kopulacji giną, a samice w ciągu swego życia trwającego około miesiąca, rodzą do 1500 larw (są jajożyworodne)

- larwy te przedostają się do naczyń krwionośnych i z krwią wędrują do mięśni poprzecznie prążkowanych (najczęściej do przepony i mięśni międzyżebrowych)

- tutaj osiadają, kilkakrotnie linieją i otaczają się torebką (cystą)

- w tej postaci mogą przeżyć kilkadziesiąt lat i nie da się ich usunąć

* WŁOŚNICA

- wysoka temperatura, ból głowy, mięśni i stawów, zapalenie spojówek, obrzęk twarzy

- masowe zakażenie może prowadzić do śmierci

- leczenie jest bardzo trudne

- duże znaczenie ma profilaktyka (weterynaryjne badania w rzeźniach każdej partii mięsa wieprzowego w celu wykrycia trychin, długie gotowanie mięsa i szybkie zamrożenie, gdyż larwy giną w temperaturze -37°C w ciągu 5min)

- solenie, peklowanie i wędzenie nie zabija larw

* OWSIKI

- pasożyty monokseniczne

- występują zazwyczaj u dzieci w wieku przedszkolnym (rzadziej u dorosłych)

- mają ok. 1cm (samce są mniejsze)

- żyją w końcowej części jelita grubego

- zapłodnione samice opuszczają jelito, aby złożyć jajka w pobliżu otworu odbytowego, co wywołuje stany zapalne i uporczywe swędzenia

- zakażenie następuje po przełknięciu jaj, które mogą znajdować się np. na zanieczyszczonych warzywach lub dochodzi do niego w czasie kąpieli w basenie

- często dochodzi do samozakażenia (jeśli nie przestrzega się zasad higieny)

* WŁOSOGŁÓWKA i TĘGORYJEC DWUNASTNICY

- żyją w przewodzie pokarmowym człowieka (włosogłówka w jelicie ślepym, a tęgoryjec w jelicie cienkim - głównie w dwunastnicy)

- odżywiają się krwią

- do zakażenia dochodzi przez połknięcie jaj znajdujących się w zanieczyszczonej wodzie lub niedomytych owocach i warzywach

- larwy tęgoryjca żyjące w wodzie mogą aktywnie wwiercać się przez skórę do naczyń krwionośnych

- w naszym klimacie zakażenia tymi pasożytami są rzadkie, częstsze w krajach tropikalnych

* FILARIA BANCROFTA

- atakuje układ limfatyczny człowieka

- może zatykać naczynia limfatyczne, co prowadzi do ogromnych obrzęków i przerostu niektórych części ciała (np. noga człowieka może być grubsza od jego tułowia)

- stąd choroba wywoływana przez pasożyta nazywa się słoniowacizną/elefantiazą

- żywicielami pośrednimi są różne gatunki krwiopijnych komarów (przenoszą nicienia)

- w Polsce nie występuje

* pasożytują w owadach będących szkodnikami upraw:

- stonka ziemniaczana

- bielinek

- owocówka jabłkóweczka

* są wykorzystywane do zwalczania tych szkodników

NICIENIE WOLNO

ŻYJĄCE

PASOŻYTY

ROŚLIN

PASOŻYTY

LUDZI

PASOŻYTY

OWADÓW



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Notatki Medycyna word grafy, ZAKRES BADAN EKOLOGII
Notatki Medycyna word grafy, PŁAZIŃCE
Notatki Medycyna word grafy, PIERŚCIENICE
Notatki Medycyna word grafy, UKLAD ODDECHOWY, Wymiana gazowa - między organizmem a otoczeniem to odd
Notatki Medycyna word grafy, ZWIAZKI ORGANICZNE KOMORKI
Notatki Medycyna word grafy, STRUNOWCE
Notatki Medycyna word grafy, PTAKI
Notatki Medycyna word grafy, NASIENNE
Notatki Medycyna word grafy, SZKARŁUPNIE
Notatki Medycyna word grafy, UKLAD RUCHU
Notatki Medycyna word grafy, UKLAD RUCHU
Notatki Medycyna word grafy, ODDZIALYWANIA MIEDZYPOPULACYJNE
Notatki Medycyna word grafy, RUCHY ROŚLIN I ICH PODŁOŻE
Notatki Medycyna word grafy, SKORA, BUDOWA I ROLA SKÓRY
Notatki Medycyna word grafy, STAWONOGI
Notatki Medycyna word grafy, KRĘGOWCE
Notatki Medycyna word grafy, UKLAD ROZRODCZY
Notatki Medycyna word grafy, PAPROTNIKI

więcej podobnych podstron