System gospodarczy jest oparty na dominacji czynników produkcji i ich alokacji.
Przedsiębiorstwo kapitalistyczne - nie jest dysponentem środków produkcji. Musi wynająć cudzą siłę roboczą i za nią zapłacić. Opłata musi być stosownie wysoko aby ktoś chciał za nią wykonywać pracę
Umowa - świadczenie określonej pracy w określonych dniach, godzinach i za określoną stawkę
Siła robocza - musi być odtwarzana, następuje w wyniku konsumpcji, która jest finansowana z pieniędzy, które zarobi
Wartość siły roboczej - wartość niezbędna do odtworzenia energii.
Wolność osobista jest warunkiem koniecznym do świadczenia odpatnych usług. Warunek istnienia rynku kapitalistycznego.
Produkcja dobrowolna - indywidualne gospodarstwa
Kapita - prywatne środki produkcji uruchamiane przez najemcę siły roboczej
Praca - siła robocza
Pieniądz - Towary - środki pracy, produkty pracy, siła robocza - Produkcja - Towary'- Pieniądz'
Pieniądz < Pieniądz' sens produkcji
Różnica pomiędzy Pieniądzem a Pieniądzem' to utarg, czyli zysk
Zysk = przychód - koszty
Celem przedsiębiorstwa jest osiąganie i maksymalizaja przychodów
Czynniki produkcji zużywają się i są zuzywane. Podlegają zuzyciu w różnym stopniu. Czynniki te muszą być ciągle odtwarzane.
Amortyzacja - finansowe zużycie środka trwałego wykorzystywanego w produkcji
Każdy rodzaj środka trwałego ma swój określony % zużycia.
Stopa amortyzacji to odwrotność czasu zuzycia środka trwałego
Funkcje amortyzacji:
Funkcja kosztowa - obrazuje wartość kosztową zużycie środka trwałego
Funkcja odtworzenia - przedsiębiorca tworzy fundusz amortyzacji
Funkcja ewidencji wartości majątku (ewidencyjno-rachunkowa) - przedsiębiorca tworzy ewidencję wartości środków trwałych
Wielkość popytu i podaży są dynamiczne, ciagle się zmieniają
Funkcje ceny:
Informacyjna
Dochodowa
Rozdzielcza
Redystrybucyjna
Dochodowa funkcja ceny powinna odzwierciedlać koszty produkcji i nadwyżkę w celu finansowania rozwoju
Informacyjna funkcja ceny posiada dwa aspekty:
Pierwszy aspekt mówi o mierniku informacji dla producenta-sprzedawcy (informacja o dobrach, które wytwarza). Na podstawie ceny przedsiębiorca kalkuluje opłacalność produkcji
Drugi aspekt mówi o nośniku informacji dla nabywcy (informuje na co go stać)
Gdy cena rośnie jest to informacja o zwiększaniu produkcji. Trzeba mieć jednak na względzie koszty produkcji.
Przedsiębiorce interesują także ceny czynników produkcji które zużywa, ceny surowców, energii, wody, siły roboczej (podstawowe koszty)
W celu sporządzenia kalkulacji również posługujemy się cenami, które będą miały wpływ na wynik efektywności produkcji. Wspomniana efektywność może mieć też duży wpływ na decyzje restrukturyzacji firmy.
Przedsiębiortswa są obcenie zwrócone ku gospodarce otwartej. Oznacza to, że będą zwracać uwagę również na ceny zagraniczne. Sensem jest, żeby kupić surowce jak najtaniej, niekiedy rozwiązaniem jest sprowadzanie ich z zagranicy. Wtedy trzeba też zwrócić uwagę na kursy walut.
Kurs walutowy to cena pieniądzą wyrażona w innej walucie. Jest to pecyficzny kosz, dynamiczny - ciągle się zmienia. Bardzo ważna jest cena jak i stabilność waluty. Cena surowca będzie się zmieniać pod wpływem zmienności kursu waluty (ceny waluty)
Swoistym ograniczeniem gospodarki otwartej są cła.
Funkcja rozdzielcza ceny poprawnie funkcjonuje w sytuacji pełnej równowagi rynkowej. Przy zaistnieniu cen nie ma nadwyżki ani niedoboru. Popyt = podaż. Jeśli istnieją odchylenia to znaczy że zaistniały zakłócenia. Przy niskich cenach występuje popyt. Przy wysokich część produkcji się nie sprzeda i powstanie nadwyżka
Funkcja redystrybucyjna - redystrybucja dochodu. Ceny nie są najważniejszym instrumentem tylko podatki. Gdyby nie było podatków to redystrybucja by powstała w momencie odchylenia od jego wartosci. Jeśli ceny są nad- lub podwartosciowe to korzystyny jest sprzedawca lub nabywca.
Ceny nadwartościowe - korzystny jest sprzedawca popyt > podaż
Ceny podwartościowe - korzystyny jest nabywca popyt < podaż
Dokonuje się podział dochodu
Podstawowy podatek konsumpcyjny to VAT
Polityka cenowa i podatkowa przenika się nawzajem.
Struktura ceny
Istnieją dwa rynki:
Dóbr konsumpcyjnych
Czynników produkcji
Ceny na tych dwóch rynkach znacznie się różnią.
Ceny wg miejsca kształtowania się:
Wolnorynkowe, same się kształtują na rynku. Nie mają powszechnego zasięgu
Administrowane, np. kartel, umowy producentów, którzy sami wspólnie ustalają ceny. Ktoś posiada taką siłę ekonomiczną i może wywrzeć wpływ na cenę, np. TP S.A. - ciągłe spory z Urzędem ds. monopolu. Udział jest tak znaczny że może wywierać wpływ na ceny. Stopień monopolizacji jest zależny od gałęzi przedsiębiorstwa
Urzędowe, decydowanie o cenach przez Urzędy, samorządy np. czynsze za mieszkania lokatorskie z przydziału
Mikroekonomia Wojciech Matuszewski
Wykład trzeci - 24 kwietnia 2010 r.
3