KRÓL SZCZURÓW

Trzynastego czerwca 1748 r. niemiecki mlynarz Johann Heinrich Jager stwierdzil, ze w jego mlynie w miejscowosci Gross Ballheiser (wg innych zródel "Grossballhausen") oprócz zwyklej maki znajduje sie cos jeszcze... Spomiedzy dwóch kamieni mlynskich pod kolami zebatymi wypadl dziwny twór zlozony z osiemnastu zywych szczurów. Co niezwykle, gryzonie byly nierozerwalnie zlaczone ogonami, splatanymi w istny wezel gordyjski. To przedziwne zjawisko nosi nazwe króla szczurów, po francusku roi de rats (jest to zapewne wynik znieksztalcenia nazwy "rouet de rats" - "krag szczurów"). W minionych wiekach w Europie odnotowano kilka podobnych przypadków.

Jedno z najslynniejszych odkryc mialo miejsce w grudniu 1822 r., kiedy wiesniacy z wioski Doellstedt na wschodzie Niemiec odkryli dwa skupiska szczurów wewnatrz pustej belki na poddaszu stodoly. W jednym bylo dwadziescia osiem, w drugim czternascie gryzoni. Te króle szczurów nie dorównywaly jednak innemu, znalezionemu w maju 1828 r. w kominie domu mlynarza w Buchheim w Niemczech. Tworzyly go rozkladajace sie szczatki trzydziestu dwóch ;bezwlosych, zapewne mlodych szczurów.

Tego "króla królów" zachowano dla potomnosci. Eksponat jest obecnie ozdoba kolekcji Altenberg Mauritianum.

W ksiazce o szczurach Rats, Martin Hart poswiecil rozdzial królom szczurów, wyliczajac piecdziesiat szesc róznych przykladów tego zjawiska, z czego trzydziesci osiem uwaza sie za autentyczne (z czasem zaczeto tworzyc falsyfikaty, które drogo sprzedawano naiwnym kolekcjonerom osobliwosci). We wszystkich przypadkach opisywano szczury sniade Rattus rattus. Wyjatkiem jest "król" zlozony z dziesieciu mlodych szczurów azjatyckich Rattus brevicaudatus, znaleziony w Bogor na Jawie, 23 marca 1918 r. Króla mlodych myszy zaroslowych Apodemus sylvaticus znaleziono w kwietniu 1929 r. w Holstein. Odnotowano takze przypadki pojawiania sie podobnych "królów" wiewiórek.

Najnowszy z odnotowanych przypadków to król siedmiu szczurów znaleziony przez farmera holenderskiego P. van Nijnattena w stodole w Rucphen w Brabancji Pólnocnej w lutym 1963 r. Jak wyjasnic to zjawisko? Badacze francuscy sugeruja, ze zlaczenie osobników moze nastapic podczas rozwoju plodowego. Wówczas caly miot rodzi sie jako "król szczurów." Jesli tak, byloby to zjawisko podobne do rzadko spotykanego fenomenu miotu kociat polaczonych splatanymi pepowinami.

Poniewaz jednak w najwiekszych znanych skupiskach szczurów byly takze dorosle osobniki, nie wszystko mozna wyjasnic nieprawidlowosciami rozwoju plodowego. Zwierzeta tworzace "króla" mialyby trudnosci ze zdobywaniem pozywienia i z pewnoscia nie dozylyby wieku dojrzalego, gdyby byly nierozerwalnie zlaczone od urodzenia.

Szczury znajdujace sie w ciasnym wilgotnym miejscu moga sie do siebie tulic, przyciskajac i splatujac ogony, które utworza wielki wezel. Chcac rozwiazac zagadke z Rucphen, badacze przeswietlili znalezisko promieniami rentgenowskimi i stwierdzili, ze ogony rzeczywiscie tworzyly wezel, a widoczne pekniecia i zgrubienia tkanki swiadczyly o tym, ze powstal on jakis czas temu. Przeswietlenie jednak nie dostarczylo odpowiedzi na pytanie, dlaczego i w jaki sposób powstal ów splot.

---