krol韞p jako tragedia

W starozytnosci tragedia grecka rzadzily surowe zasady kompozycji. Zachowana musia艂a by膰 nie tylko zasada decorum i trzech jedno艣ci, r贸wnie偶 bohater tragedii musia艂 posiada膰 艣ci艣le okre艣lone cechy. Dramat winien opowiada膰 histrori臋 cz艂owieka dobrze urodzonego i powszechnie szanowanego, rownoczesnie jednak podobnego zwyk艂ym ludziom, czyli niedoskona艂ego. Bohater w czasie trwania akcji popada ze szczescie w nieszczescie, mimo wysilkow aby uciec przed ciazacym nad nim fatum. Na dodatek wina jego jest nieswiadoma i wychodzi na jaw w trakcie trwania wydarzen. Kr贸l Edyp, tytu艂owy bohater tragedii Sofoklesa, posiada wszystkie cechy typowego bohatera tragicznego.

Gdy Edyp byl dzieckiem, Pytia przepowiedziala, ze zabije on swego ojca i poslubi matke. Jego rodzice, para kr贸lewska Teb, postanowili porzucic go w lesie aby tam znalazl smierc i nie spelnil strasznej przepowiedni. Jednak dziecko, w skutek zaniedbania pos艂a艅ca, trafi艂o na wychowanie do kr贸la i kr贸lowej Koryntu. Gdy Edyp dor贸s艂 i odkryl swe przeznaczenie, pojechal w swiat, aby oddalic sie od swych rodzicow, za ktorych uwazal wladcow Koryntu. Po licznych przygodach trafil do Teb i tu pokonal strasznego Sfinksa i poslubil owdowiala niedawno krolow膮 Jokaste 鈥 swa prawdziwa matke. Wczesniej, w wyniku przypadkowej walki na drodze, zabil, jakby sie wydawalo, skromnego kupca, kt贸ry jednakze pozniej okazuje sie byc jego ojcem. Widzimy tu wyraznie tragiczna nieuniknionosc przeznaczenia. Zamiary Edypa mijaj膮 sie z celem, kazdy jego ruch przybliza go do wypelnienia przepowiedni. W dramacie Sofoklesa Edypa poznajemy, gdy probuje odkryc przyczyne klesk spadajacych na tebanczykow. Ju偶 na samym poczatku daje sie zauwazyc tzw. ironia tragiczna, gdy Edyp, wyg艂aszaj膮c wyrok na zab贸jc臋 kr贸la Lajosa, bezwiednie skazuje samego siebie, gdyz to on wlasnie jest morderc膮. Jedynym z postawowych element贸w grozy tragicznej jest to, 偶e Edyp sam powoduje wykrycie swego losu, co jest potem przyczyna jego zguby. Edyp jest jednak nieswiadomy zbrodni i pewien swej niewinnosci, co wiecej, mysli, ze udalo mu sie uciec przeznaczeniu i oszukac bogow. Ta duma i pycha (zwane hybris) sa kolejn膮 wazn膮 cech膮 bohatera tragicznego.
Podstawowym celem antycznej tragedii bylo katharsis, czyli oczyszczenie widza poprzez wzbudzenie w nim lito艣ci i trwogi. Aby jednak osiagnac katharsis, widz musial w pewien sposob utozsamiac sie z boh. Tragedii, wobec tego musial byc do niego podobny. Kr贸l Edyp posiada zwykle, wlasciwe wszystkim ludziom cechy. Jest dobrym, sprawiedliwym kr贸lem, kochaj膮cym m臋偶em i ojcem. Jednak bywa r贸wnie偶 gwa艂towny i porywczy, np. w rozmowie z wieszczem Terezjaszem. Zachowuje sie tez jak okrutny i niesprawiedliwy tyran, gdy oskarza Kreona o zdrade. Gdy na jaw wychodzi jego straszny los, Edyp, zrozpaczony, czuje odraze i podarde dla samego siebie. Widzi swe czyny jako najgorsz膮 zbrodnie, wstydzi sie ich i dlatego wyk艂uwa sobie oczy, 鈥瀊o jakim wzrokiem patrzalby na ojca w Hadesie?鈥.

Edyp to cz艂owiek, kt贸rego tragedi膮 jest niewiedza, a kl臋sk膮 poznanie. Od urodzenia ciazy nad nim fatum i mimo wszelkich staran nie udaje mu sie od niego uciec. Jedyn膮 jego prawdziwa wina jest w istocie hybris, pycha i duma, ze udalo mu sie oszukac przeznaczenie. Spotyka go za to tym wieksza kara. Kr贸l Edyp jako posta膰 literacka jest postacia archetypiczna, kt贸rej dzieje i post臋powania ukazuj膮 pewne wzory uniwersalne. Jestesmy swiadkami bezsilnosci bohatera, kt贸ry rano jest szanowanym i kochanym krolem, a wieczorem splamionym najgorszymi zbrodniami nieszczesnikiem. Tragiczne losy Edypa pokazuj膮, ze nie mo偶na uciec od swego przeznaczenia.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Balladyna jako tragedia o w艂adzy, nauka
Antygona jako tragedia antyczna., J臋zyk polski
Hamlet jako tragedia
! 艢redniowiecze, Antygona jako tragedia i konflikty, "Antygona"
Antygona jako tragedia w艂adzy
Jan Kochanowski, Odprawa pos艂贸w greckich jako tragedia humanistyczna
Ludzkie nami臋tno艣ci jako inspiracje dla tragedii Szekspira
Gramatyka,style literackie, poj臋cia itp, TRAGEDIA, Tragedia jako gatunek literacki:
Makbet jako przyk艂ad tragedii szekspirowskiej
Istota tragedii jako zjawiska teatralnego- moje kompedium, Estetyka teatru
Wi艣niowy sad jako 偶yciowa tragedia
Epidemiologia jako nauka podstawowe za艂o偶enia
4 socjalizacja jako podstawowy proces spoeczny
style poznawcze jako przyk艂ad preferencji poznawczych
radio jako medium audialne
socjologia jako nauka
Nak艂ucie prenatalne jako przyczyna krwotoku do jamy otrzewnej
J臋zyk jako narz臋dzie paradoksy

wi臋cej podobnych podstron