Historia Sejmu: II Rzeczpospolita

Dnia 10 lutego 1919 r. zebrał się w Warszawie jednoizbowy Sejm Ustawodawczy (konstytuanta), pierwszy parlament Polski Odrodzonej, wyłoniony w demokratycznych wyborach: po raz pierwszy na ziemiach polskich wzięły w nich udział kobiety (otrzymały prawa wyborcze wcześniej niż w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Francji). Sejm Ustawodawczy dokonał w krótkim czasie imponującego dzieła: 20 lutego 1919 r. podjął uchwałę (tzw. Mała Konstytucja) wprowadzającą w Polsce system rządów parlamentarnych i powierzającą urząd Naczelnika Państwa Józefowi Piłsudskiemu (Tymczasowym Naczelnikiem Państwa był od listopada 1918 r.). Dwa lata później — mimo wielu trudności, z jakimi borykało się odradzające państwo, a zwłaszcza wojny z Rosją Sowiecką — uchwalono 17 marca 1921 r. konstytucję. Ustanowiono dwuizbowy parlament: Sejm i Senat (zmieniono w ten sposób tradycyjny układ — dawniej Izba Poselska i Senat tworzyły razem Sejm). Konstytucja przyznała Sejmowi (444 posłów) przewagę zarówno nad Senatem (111 osób), jak i wobec władzy wykonawczej; zawierała także obszerny katalog praw i wolności obywatelskich.Zmiany w konstytucji w 1926 r. (tzw. Nowela sierpniowa) osłabiły pozycję Sejmu i Senatu, a wzmocniły uprawnienia władzy wykonawczej — prezydenta i rządu. W kwietniu 1935 r. — z inicjatywy obozu rządzącego — uchwalono nową konstytucję, w której odchodzono od zasady trójpodziału władz; dominującą pozycję nadano prezydentowi odpowiedzialnemu jedynie „przed Bogiem i historią", przyznając mu zwierzchnictwo nad pozostałymi organami państwowymi; w parlamencie na czoło wysunięto Senat w 1/3 mianowany przez prezydenta RP.W okresie dwudziestu lat II Rzeczypospolitej parlament polski był wybierany sześć razy: Sejm i Senat pięciokrotnie łączyły się w Zgromadzenie Narodowe celem wyboru prezydenta. Początkowo obradowano w przebudowanym budynku dawnej szkoły przy ul. Wiejskiej w Warszawie.

W latach 1925-1928 w tymże miejscu zbudowano kompleks gmachów z amfiteatralną Salą Posiedzeń. Istniały też w okresie międzywojennym mniejsze struktury parlamentarne: przejściowe: w okresie walk o granice Polski — Sejm Dzielnicowy w Poznaniu (1918) i Sejm Wileński (1920-1922); od 1922 r. funkcjonował (na mocy ustawy o autonomii Śląska z 15 VII 1920) Sejm Śląski w Katowicach.Zbliżająca się w 1939 r. wojna z Niemcami znalazła odbicie w działalności parlamentu: 5 maja minister spraw zagranicznych Józef Beck w dramatycznym przemówieniu w sejmie zapowiedział niezłomną walkę o niepodległość. Ostatnie posiedzenie Sejmu II Rzeczypospolitej odbyło się po wybuchu II wojny światowej — 2 września przyjęto jednomyślnie ustawę umożliwiającą posłom i senatorom wstępowanie do wojska.

Dokument ten pochodzi z Sejmowej Witryny Edukacyjnej ( http://edukacja.sejm.gov.pl/ ),
można go znaleźć pod adresem ( http://edukacja.sejm.gov.pl/historia_sejmu/ii_rp.html ).
Dokument przygotowano do wydruku dnia 29.05.2005 o godzinie 06:22

---