Akademia Górniczo- Hutnicza Kraków 26.04.2005 r.
Wydział Metali Nieżelaznych
Kierunek Metalurgia
Rok III
Grupa II
„ Lean Manufacturing”
Maciej Marczewski
Konwencjonalny sposób wytwarzania wymusza potrzebę ciągłego użycia maszyn i ludzi. Jeżeli każda z operacji pracuje w różnych tempach sprzyja to tworzeniu się zapasów na różnych etapach produkcji. Olbrzymie zapasy jak rzeka przykrywają prawdziwe problemy, z którymi boryka się przedsiębiorstwo. Z reguły są to wysoka awaryjność maszyn, brak taktu pracy, złe planowanie, zła jakość oraz ogólne niezadowolenie załogi często związane z hierarchicznym układem zarządzania.
Pieniądze zamrożone w zapasach mogłyby być użyte na inne cele, np. zakup nowych urządzeń, szukanie nowych klientów, rozwój i badania.
W takim systemie przedsiębiorstwo wolno reaguje na nowe potrzeby klientów. Ze względu na długie cykle wykonania planowanie oparte jest na systemie MRP co sprzyja powstawaniu olbrzymich zapasów magazynowych, a także nierytmicznym ich spływie do ostatniej operacji kończącej proces wytwarzania.
Podejście Odchudzonej Firmy, czyli Lean Manufacturing radykalnie zmienia dotychczasowy obraz przedsiębiorstwa. W takie firmie zapasy są na minimalnym poziomie (w wielu przypadkach nie ma ich w ogóle). Przedsiębiorstwo szybko reaguje na zamówienia klienta. Materiały i surowce dostarczane są bezpośrednio od dostawców (rozumianych jako dostawców wewnętrznych i zewnętrznych) do miejsc ich użycia za pomocą systemu Kanban.
Wszelkie procesy w całym przedsiębiorstwie są usprawniane przez grupy projektowe - Kaizen. Wysoka wizualizacja miejsc pracy za pomocą systemu 5S sprawia, że pracownicy czują się zaangażowani w proces zmian i usprawnień. Czasy przezbrojeń maszyn są skrócone do minimum (SMED), przez co nie ma potrzeby produkowania dużych partii produkcyjnych. Utrzymanie ciągłości ruchu oparte jest na zasadach TPM, czyli prewencji i zapobieganiu powstawania awarii. Wszystkie obszary działalności przedsiębiorstwa podlegają procesom pomiarów. Wyniki pomiarów służą jako baza do podejmowania decyzji na temat stanu przedsiębiorstwa.
Korzyści z wprowadzenia programu Lean Manufacturing
Odchudzona Firma to takie przedsiębiorstwo, w którym robi się tak, aby porzucić wszystkie czynności niepotrzebne i wykonywać tylko to co jest konieczne i to tylko jeden raz, za to doskonale, we właściwej kolejności i w taki sposób aby zamówienie klienta mogło się zmieniać na dostawę wielokrotnie taniej, szybciej, lepiej, przyjemniej dla pracowników i ku większym dochodom firmy.
Sposób Odchudzonej Firmy nastawiony jest na wyłapywanie i eliminację wszelkiego marnotrawstwa, które jest - okazuje się - wszechobecne w firmach tradycyjnych.
Proces przejścia przedsiębiorstwa do sposobu odchudzonego wymaga zaangażowania wszystkich pracowników na wszystkich szczeblach zarządzania. Szczególne zadanie ma tutaj Zarząd, który winien być przekonany do słuszności wprowadzenia tej metody oraz winien ją promować i wspierać.
Wyniki tej metody i sposobu podejścia do procesu zmian w kierunku odchudzania firm są rewelacyjne w setkach firm na całym świecie.
Wprowadzenie metody Odchudzonej Firmy pozwoliło im średnio na:
90% redukcję braków
ponad 100% wzrost zaangażowania pracowników w sprawy firmy
70% redukcję czasów przezbrojeń maszyn
30% wzrost wydajności produkcji
60% redukcję zapasów i robót w toku
15% redukcji powierzchni przedsiębiorstwa
Koncepcja Lean Manufacturing umożliwia redukcję kosztów przy jednoczesnym wzroście przepustowości procesu produkcyjnego. Dzięki LEAN istnieje możliwość, aby robić coraz więcej wykorzystując coraz mniej- ludzkiego wysiłku, mniej urządzeń, mniej czasu i mniej miejsca - i jednocześnie zbliżać się do osiągnięcia celu, jakim jest dostarczenie klientom dokładnie tego, czego chcą” J.P.Womac,D.T.Jones, Lean Thinking. Niniejsze szkolenie przedstawi uczestnikom jak wygląda proces usprawniania przedsiębiorstwa zgodnie z koncepcją Lean Manufacturing.
Lean Manufacturing to koncepcja mająca na celu eliminację marnotrawstwa w procesie wytwórczym. Koncepcja ta wśród praktyków jest mylnie postrzegana jako narzędzie techniczne usprawniające przepływ materiałów poprzez wszystkie elementy składowe procesu wytwórczego. Okazuje się, że narzędzia techniczne muszą zostać zastosowane przez element ludzki, czyli pracowników. W rzeczywistości bowiem przepływ materiałów zawsze wspomagany jest przepływem informacji, który kreowany i kształtowany jest przez pracowników. Tu pojawia się kolejny błąd w pojmowaniu a mianowicie uważa się, że kreacja i kształt informacji to zadanie tylko i wyłącznie należące do kadry menedżerskiej.
Liczne obserwacje dokonywane przez autorkę w przedsiębiorstwach produkcyjnych wskazują, że przyjęcie wspomnianych założeń przy wprowadzaniu koncepcji Lean Manufacturing powoduje zarówno znaczne ograniczenie możliwych do uzyskania efektów mierzalnych jakie oferuje Koncepcja. Doprowadza również do budowania barier pomiędzy pracownikami poszczególnych szczebli w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa. To w konsekwencji obniża skuteczność wszystkich działań podejmowanych w firmie.
W niniejszym rozdziale przedstawiono rolę i znaczenie wiedzy jako zasobu pracownika operacyjnego w realizacji zmian związanych z wdrażaniem koncepcji Lean Manufacturing.
Koncepcja Lean Manufacturing
W celu przedstawienia założeń koncepcji Lean Manufacturing oraz usystematyzowania danych jej dotyczących, należy przedstawić w skrócie jej najważniejsze cechy i warunki funkcjonowania [1]:
Koncepcja Lean Manufacturing opiera się głównie na:
decentralizacji odpowiedzialności i kompetencji w powiązaniu z decentralizacją systemu informacji i samokontrolą;
organizowaniu małych jednostek organizacyjnych pracujących w oparciu o struktury zespołowe;
elastyczności struktury organizacyjnej;
stałym uczeniu i doskonaleniu organizacji oraz pracowników.
Koncepcja Lean Manufacturing nadaje priorytetowe znaczenie czynnikowi ludzkiemu w procesie restrukturyzacji przedsiębiorstwa, co przejawia się w:
zmianie sposobu myślenia i działania - traktowanie ludzi jako najważniejszego elementu organizacji;
preferencji pracy zespołowej oraz kolegialnym podejmowaniu decyzji, za wykonanie których odpowiedzialny jest każdy członek zespołu;
wszechstronności kwalifikacji i postawach zaangażowania każdego pracownika.
Cechą charakterystyczną koncepcji Lean Manufacturing jest przede wszystkim długo okresowość i konsekwencja wdrażania wybranych strategii i technik zarządzania:
humanizacja pracy i orientacja na pracę zespołową - Human Resources Management;
zarządzania całym łańcuchem dostaw materiałowych - logistyka;
wytwarzanie i organizowanie wszelkiej działalności "akurat na czas" - Just-In-Time Production, Just-In-Time Management;
integracja łańcucha tworzenia wartości - Contorolling w oparciu o VATP - value added time profile;
orientacja na potrzeby klienta - Marketing z wykorzystaniem metodologii QFD
kompleksowa kontrola jakości - Total Quality Management.
w zakresie Production Management:
standaryzacja działań
Total Productive Maintenance
równoważenie produkcji
przepływ jednej sztuki - one-piece-flow
Z przedstawionego powyżej opisu wynika zatem jednoznacznie, że podstawowym elementem zmiany Lean są nie narzędzia, choć bardzo istotne w usprawnianiu produkcji, ale właśnie ludzie. Ponieważ spełnienie wymagania ciągłego doskonalenia i długookresowego stosowania technik warunkują pracownicy. Narzędzia same w sobie mają możliwość jednorazowego wykorzystania, a co za tym idzie uzyskania jednorazowego efektu o obniżonej wartości. Dlaczego jednak ludzie - pracownicy firmy - mają mieć motywy do podejmowania niekończących się działań usprawniających i jaką rolę w tych działaniach pełnić powinien pracownik operacyjny?