Przyczyny i możliwości przeciwdziałania powodziom?
Cywilizacja człowieka od zawsze związana była z rzekami. Najstarsze cywilizacje powstawały właśnie w dolinach rzecznych. Związane to było miedzy innymi z żyznym glebami występującymi w dolinie. Gleby te powstawały poprzez wylewanie rzeki na tarasy zalewowe i deponowanie tam cząstek mineralnych i organicznych.
Kłopoty zaczęły się wraz z rozwojem cywilizacji. Człowiek zaczął przekształcać rzekę na swoje potrzeby, szukał nowych terenów do zasiedlenia.
Wśród przyczyn powstawania powodzi możemy rozróżnić dwie grupy: naturalne i antropogeniczne.
Do naturalnych zaliczamy:
opadowe - których przyczyną są silne opady naturalne czyli o dużym natężeniu lub rozlewne na dużym obszarze zlewnym.
roztopowe - których przyczyną jest gwałtowne topnienie śniegu
zimowe - których przyczyną jest nasilenie niektórych zjawisk lodowych
sztormowe - których przyczyną są silne wiatry, sztormy występujące na zalewach i wybrzeżach
Oraz antropogeniczne:
Poprzez prostowanie koryt rzecznych ułatwił sobie żeglugę. Zwiększając również prędkość przepływu rzeki i zmniejszając retencję (na tym samym odcinku terenu krótszy odcinek rzeki).
Drugim zabiegiem przyczyniającym się do powstania powodzi było obwałowanie rzek które zapobiegało wylewom poza nie, a tym samym zabranie rzekom naturalnych terenów zalewowych.
Kolejnym zabiegiem nie związanym bezpośrednio z rzeką było i jest wylesianie zlewni. Retencja wody zmniejsz się. Las zatrzymuje dużo więcej wody niż tereny otwarte (łąki, pola, pastwiska), poza tym może opóźnić topnienie śniegu (śnieg w lesie utrzymuje się znacznie dłużej).
Jedną z możliwości przeciwdziałania powodziom jest ograniczanie zabiegów przekształcających rzekę i jej otoczenie. W większości przypadków jest to już jednak niemożliwe. Alternatywą mogą różnego rodzaju budowle hydrotechniczne, najczęściej drogie, niesprawdzone, a może i nieskuteczne. Należą do nich „kanały ulgi” które służą w czasie powodzi do przerzucenia wody np poza odcinek miejski, budowa nowych wałów przeciwpowodziowych, budowa poldery które mogą być zalewane w czasie największych powodzi. Rozszerzenie odległości między wałami również zwróci rzece swoje tereny zalewowe i zmniejszy ryzyka wystąpienia z wałów. Akty prawne zakazujące budowania budynków mieszkalnych w dolinach rzecznych mogą zmniejszyć ryzyko zalania terenów zamieszkanych przez ludzi. Budowa małej retencji, oraz renaturalizacja obszarów mokradłowych i torfowiskowych, zmniejszanie spływu powierzchniowego poprzez zalesianie również zmniejsza ryzyko wystąpienia powodzi.