WSTĘP
Praca niniejsza wykonana została przez kadetów plutonu II Szkoły Aspirantów PSP w Krakowie.
Materiały wykorzystane w tej pracy pochodzą z „Raportu Przewodniczącego Zespołu do koordynacji działań mających na celu przeciwdziałanie skutkom powodzi z lipca i sierpnia 1997 r.
WPROWADZENIE
Gwałtowne opady atmosferyczne połączone z burzami powodują lokalne wezbrania wód w strumieniach i rzekach-stwarzając w niektórych rejonach zagrożenie powodziowe. Sytuację potęguje również spiętrzenie strumieni
i potoków górskich. W konsekwencji takiej sytuacji hydro-meteorologicznej następuje niebezpieczny przyrost poziomu wody w zbiornikach retencyjnych, zmuszający służby techniczne do szybkiego, ale kontrolowanego zrzutu jej nadmiaru. Gdy sytuacja pogarsza się, to Szef Obrony Cywilnej Kraju powołuje grupę operacyjną do analizy zagrożenia. Powiadamia o narastającym zagrożeniu Przewodniczącego Zespołu Kryzysowego KSORM V-ce Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, Komendanta Głównego PSP, Sekretarza Głównego Komitetu Przeciwpowodziowego, Szefa Zarządu OT Sztabu Generalnego WP.
Zespół Kryzysowy ma za zadanie, wykonać raport w głównej mierze obejmujący analizę reagowania szczebla centralnego państwa na stan zagrożenia jakim jest katastrofalna powódź. Jednakże w celu kompletności analiza poszerzona musi być o dynamikę zmian hydro-meteorologicznej, dysponowania sił i środków ratowniczych, wybranych dokumentów działań oraz pomocy humanitarnej i technicznej udzielanej w czasie akcji przeciwpowodziowej.
CHARAKTERYSTYKA POWODZI
Rozkład wieloletnich sum miesięcznych opadów atmosferycznych w Polsce, charakterystycznych dla klimatu kontynentalnego, wskazuje, że największe miesięczne sumy opadów przypadają na miesiące letnie. Dla większości stacji meteorologicznych i posterunków miesięczne sumy opadów dla okresu czerwiec-sierpień przekraczają 100 mm w każdym z tych miesięcy. Opady w tym okresie są przeważnie wywołane czynnikiem konwekcyjnym co powoduje, że są one zazwyczaj bardzo intensywne. Dlatego też suma opadów wzrasta, ponadto stany wód podziemnych znacznie przewyższają średnie wieloletnie.
Powyższe czynniki są powodem wystąpienia wysokiego poziomu retencji (uwilgotnienia), a w konsekwencji powstania warunków korzystnych dla sformowania się fal powodziowych po wystąpieniu intensywnych opadów.
Ocena powodzi odniesiona będzie do najwyższych dotychczas zaobserwowanych stanów wody, tzw. absolutnych maksimów, jak również do tzw. stopnia zagrożenia wyrażonego stosunkiem poziomu wody podczas kulminacji fali do wielkości stanu alarmowego.
Stan alarmowy jest parametrem charakterystycznym dla danego wodowskazu (miejsca pomiaru poziomu wody), który z kolei jest punktem odzwierciedlającym pewien odcinek rzeki a tym samym dynamikę zmian stanów wody na nim. Dlatego też odnoszenie się do stopnia zagrożenia /Sz/(określający krotność stanu alarmowego), jak również maksimum absolutnego wydaje się być najwłaściwszym podejściem w celu oceny i zobrazowania sytuacji w czasie wezbrań powodziowych. Powyższe określenie przedstawia rys. 2. Ponadto stopień zagrożenia równy jedności /Sz=1/, odpowiada osiągnięciu stanu alarmowego w danym punkcie. Stan ostrzegawczy jest również parametrem charakteryzującym dany wodowskaz, którego poziom leży poniżej stanu alarmowego od 30-50 cm do ponad 150 cm . Określenie poziomu stanu alarmowego i ostrzegawczego zależy od warunków lokalnych (miedzy innymi od położenia wodowskazu, przekroju poprzecznego rzeki i tzw.
spadku hydrologicznego koryta rzeki.
Bardzo wysokie stany wody powodują liczne wystąpienia wody z koryt, przelewanie się przez wały i ich przerwanie. W związku z powyższym przemieszczanie się fal powodziowych nie następuje zgodnie z określonymi na podstawie znanych nam obserwacji, regułami.
Bardzo często kulminacje opóźniają się i znacznie spłaszczają. Obserwujemy również nakładanie się na siebie fali na rzece głównej z falami z dopływów. Powoduje to lokalne acz długotrwałe wzrosty stanów wody.
.ZESPÓŁ KRYZYSOWY
Prezes Rady Ministrów i Przewodniczący Zespołu Kryzysowego przedstawia informację o sytuacji powodziowej w poszczególnych rejonach. Rada Ministrów po wysłuchaniu informacji powołuje Zespół pod przewodnictwem Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji z udziałem przedstawicieli Ministrów Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa , Transportu i Gospodarki Morskiej, Gospodarki Żywnościowej, Edukacji Narodowej, Pracy i Łączności, Obrony Narodowej, Zdrowia i Opieki Społecznej, Rolnictwa Polityki Socjalnej, do
koordynacji działań mających na celu przeciwdziałania skutkom powodzi.
Podczas pierwszego posiedzenia Zespołu, Przewodniczący wydaje decyzję określającą skład osobowy Zespołu, siedzibę pracy, całodobowy system pracy. Przewodniczący określa również główne zadania zespołu:
udzielanie pomocy formacjom ratowniczym oraz Policji,
koordynowanie pracy resortów,
informowanie najwyższych władz państwowych o przebiegu zdarzeń im podejmowanych przedsięwzięciach,
udzielanie niezbędnej pomocy terenowym komitetom przeciwpowodziowym w zakresie:
pomocy sprzętowej i technicznej,
pomocy sanitarnej i medycznej,
komunikowania społeczeństwa.
KOMPETENCJE I UPRAWNIENIA ZESPOŁU.
Rada Ministrów powołując Zespół do koordynacji działań mających na celu przeciwdziałanie skutkom powodzi udziela powyższemu zespołowi pełnomocnictwa do podejmowania niezbędnych decyzji, zobowiązując Członków Rządu do świadczenia wszelkiej pomocy na rzecz Zespołu poprzez kompetencje jego poszczególnych członków. Także umocowania ustawowe członków Sztabu potęgują uprawnienia Zespołu nadane przez Radę Ministrów.
ZBIERANIE DANYCH.
Dane zbierane są z województw objętych skutkami powodzi poprzez kontakty telefoniczne z szefami WIOC i Dyżurnymi Służbami Wojewodów oraz informacje z Krajowego Centrum Koordynacji Ratownictwa KG PSP.
W miarę rozwoju sytuacji i powiększania się obszarów zalewowych kolejne województwa zostają zobowiązane do przedstawiania sytuacji powodziowej wg ustalonego układu. Dodatkowo informacje zbierane były z:KG PSP, KG Policji, WP, Dowództwa NJW MSWiA , ( o stanie zaangażowania sił i środków w akcjach ratunkowych).
ANALIZA DANYCH
Głównym zadaniem Zespołu Operacyjnego jest zebranie danych z województw objętych skutkami powodzi, według podanego wcześniej schematu, ich opracowanie i przetworzenie na informacje potrzebne do podejmowania decyzji koordynujących przedsięwzięcia członków Sztabu Kryzysowego oraz przez jego Przewodniczącego.
Z wpływających danych z województw i resortów podzespół analizy danych i opracowania informacji przygotowuje zbiorcze zestawienie skutków powodzi, województw, udzielonej pomocy, analizuje zdjęcia fotogrametryczne, fotograficzne i materiały filmowe oraz przedstawia prognozę rozwoju sytuacji powodziowej, a w końcowej fazie opracowuje informację dla Sztabu
Kryzysowego.
PRZYGOTOWYWANIE INFORMACJI
Grupa operacyjna powołana przez Szefa OCK opracowuje informację o przebiegu działań związanych z likwidacją skutków powodzi, która zawiera:
ilość województw dotkniętych powodzią i jej skutkami,
stan alarmu powodziowego i przeciwpowodziowego w województwach,
ofiary powodzi,
liczbę zalanych terenów,
powierzchnię zalanych terenów,
liczbę zalanych miejscowości,
liczbę zalanych obiektów ważnych dla gospodarki narodowej,
stan dróg i mostów,
sytuację w województwach objętych powodzią,
siły i środki użyte w akcji i do natychmiastowego użycia,
wnioski,
PRZEKAZYWANIE DANYCH
Opracowane informacje, po akceptacji Przewodniczącego Sztabu Kryzysowego, są powielane członkom sztabu, Ministrom: Spraw Wewnętrznych i Administracji, Finansów, Spraw Zagranicznych, Rzecznikowi Prasowemu Sztabu Kryzysowego. Przekazywanie informacji odbywa się przy pomocy technicznych środków łączności, kurierami i pocztą. Ponadto informacje o sytuacji powodziowej są przekazywane do TVP S.A., TV prywatnych, Polskiego Radia i prasy indywidualnie oraz w ramach konferencji prasowych.
WSPÓŁPRACA ZESPOŁU Z MEDIAMI
Istotnym i wielce znaczącym czynnikiem pomagającym lub utrudniającym koordynowanie działań ratowniczych jest informacja o istniejącej sytuacji.
Właściwie podana przez media, jasna i pełna informacja o tym co się dzieje wokół jej odbiorcy wpływa zawsze pozytywnie na jego zachowanie i stosunek do służb ratowniczych.
Doświadczenia ostatniej powodzi wykazały, że dziennikarze nie dostatecznie przygotowani byli do sprostowania zadaniom polegającym na przekazywaniu niełatwej informacji, w sposób sprzyjający działaniom instytucji i służb walczących z żywiołem.
Często nie mając pojęcia o tym co się dzieje, wybierając nietrafnie ludzi do udzielania wywiadów, manipulowali całkowicie nieświadomie dostępną im lecz nieumiejętnie wykorzystaną informację.
W wyniku takich poczynań powstawały niedomówienia, przekłamania, półprawdy, kłamstwa niezamierzone lub świadome. Sytuację pogarszał fakt wybierania do komentowania wydarzeń osób niewiarygodnych.
Prowadziło to do frustracji ludności zamieszkującej tereny objęte powodzią lub nią zagrożone.
Ludność w wyniku otrzymywania nierzetelnej informacji, często nie podejmowała współpracy ze służbami ratowniczymi. Zdarzały się przypadki utrudniania lub wręcz odmowy poddania się ewakuacji z terenów ewidentnie zagrożonych. Wynikało to z faktu rozgłaszania nieprawdziwych informacji o szerzących się kradzieżach, włamaniach, itp., które się zdarzały miały charakter incydentalny.
Brak dotarcia z właściwą informacją do ludzi o sytuacji powodziowej i skutkach działań służb ratowniczych, powodował przypadki wręcz wrogiego stosunku ludności do przedstawicieli administracji państwowej i organów porządkowych.
Generalnie nasuwają się następujące wnioski.
Roli mediów w sytuacjach kryzysowych należałoby w najbliższym czasie poświęcić więcej uwagi i troski.
Trzeba, wydaje się, doprowadzić do stworzenia przy rozgłośniach radiowych i telewizyjnych oraz dziennikach prasowych merytorycznie przygotowanych zespołów lub stanowisk na okoliczność powstania wspomnianych sytuacji.
DZIAŁANIA RATOWNICZE ORAZ DORAŹNE USUWANIE SKUTKÓW POWODZI
Od szefów Wojewódzkich Inspektoratów Obrony Cywilnej(WIOC) WOJEWÓDZTW DOTKNIĘTYCH POWODZIĄ WPŁYWAJĄ RAPORTY DOTYCZĄCE SYTUACJI W ICH REGIONACH. Są one podstawą do zebrania danych dotyczących udziału formacji OC i ochotników w akcji powodziowej dane te z pewnością nie wyczerpują całości tego tematu. Trudności interpretacyjne występują w związku z bardzo dużą ilością informacji, ich różnorodnością, zarówno co do treści jak i formy.
Decyzją Rady Ministrów (RM) powołany zostaje Zespół do koordynacji działań mających na celu przeciwdziałanie skutkom powodzi- stanowi on rządowy sztab działający przez cały okres występowania zagrożenia powodziowego. W tym samym czasie służby biorące udział w akcji powołują na swoje potrzeby odpowiednie zespoły kierownicze: w Policji- Techniczny Ośrodek Kierowania Komendy Głównej(TOK KG Policji); w wojsku- Centralny Sztab Kierowania Wojskami w Akcji Przeciwpowodziowej ; w Nadwiślańskich Jednostkach Wojskowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji(NJW MSWiA) rolę tą pełni służba operacyjna dowództwa tych jednostek ; w odniesieniu do Straży Pożarnej zarówno Państwowej jak i Ochotniczej(PSP i OSP)wchodzącej w skład Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego(KSR-G)-komórką sztabowo-koordynującą jest Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa Komendy Głównej PSP(KCKR KG PSP) oraz sztab akcji przeciwpowodziowej KGPSP.
Wszystkie służby przekazują do rządowego Zespołu informacje sytuacyjne dotyczące powodzi.
Źródłem danych są zatem meldunki i informacje z :
TOK KG Policji,
Centralnego Sztabu Kierowania Wojskami w Akcji Przeciwpowodziowej,
KCKR KG PSP,
Dowództwa NJW MSWiA,
Komendy Głównej Straży Granicznej,
WIOC (Wojewódzkie Inspektoraty Obrony Cywilnej),
napływające w czasie trwania całej akcji powodziowej.
Dane z wymienionych poprzednio źródeł zestawia się w tabelach i służą w dalszej kolejności graficznemu opracowaniu.
Przyjmuje się następujące zasady zestawiania danych źródłowych:
dla każdego z wyżej wymienionych podmiotów (wojsko, PSP, OSP, Policja, SG, NJW MSWiA) zestawia się odrębną tabelę zawierającą dane o ilości ludzi i sprzętu zaangażowanego w danym dniu w akcji powodziowej,
stosowanie nazewnictwa sprzętu takie jak w napływających meldunkach, dokonując tylko niewielkich ujednoliceń potrzebnych do analizy danych,
dane zawarte w tabeli obejmują sumaryczne ilości ludzi i sprzętu na całym obszarze dotkniętym powodzią w każdym dniu akcji,
przyjmuje się zasadę zestawiania i porównywania sił i środków wg meldunków z określonych godzin,
w tabeli dotyczącej Policji, gdzie obowiązuje dwuzmianowy system
12 - godzinnej służby, uwzględnia się również odpowiednie sumaryczne ilości ludzi i sprzętu za całą dobę,
dane dotyczące formacji OC są zbiorczymi wartościami za cały okres akcji powodziowej w danym województwie,
Puste miejsca w tabelach oznaczają iż brak jest danych za ten okres, ponieważ przyjęto zasadę posługiwania się tylko materiałami wpływającymi w okresie akcji powodziowej nie uwzględniając danych ze zbiorczych opracowań poszczególnych służb, ani też nie zwracano się o uzupełnienie ich.
Przykładem mogą być tabele z powodzi w lipcu i sierpniu 1997 r. Tabele te zawierają dane o ilości sił i środków wykorzystanych podczas powodzi. Tabele dotyczą:
- Państwowej Straży Pożarnej (PSP)
Ochotniczej Straży Pożarnej (OSP)
Żołnierzy MON (wojska)
Policji
Straży Granicznej (SG)
Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych (NJW MSWiA)
Obrony Cywilnej (OC)
Skróty stosowane w tabelach
zwop- z województw objętych powodzią
ziw- z innych województw
PTS- amfibie
wydz- wydzielono
Przyczepy NIP- przyczepy niskopodwoziowe
Tabele nr 4.2.1-4.2.6, wykresy od 4.2.1-4.2.13
Dane w tych tabelach służą do sporządzania wykresów obrazujących działania omawianych służb. Wykresy obrazują również proporcje użytych sił.
W początkowym okresie powodzi obserwuje się wyprzedzające lub zgodne z terminem kulminacji fali wchodzenie do akcji sił lokalnych(OSP). Natomiast pozostałe siły angażują się z pewnym opóźnieniem.
Odrębnej analizy wymaga to o ile zaangażowanie takich sił jak Policja, jednostki KSR-G, Straż Graniczna w stosunku do stanu istniejącego przy braku zagrożenia. Na podstawie dodatkowych danych uzyskanych z KG Policji, KG SG i KG PSP ocenić można ich wzrost.
Analiza zaangażowania środków do działań przeciwpowodziowych wykazuje, iż występują tu podobne tendencje jak w przypadku sił. Rodzaj użytego sprzętu związany jest (oprócz zagrożenia występującego w danym czasie ) z charakterem działań i zadaniami realizowanymi przez poszczególne służby.
Uogólniając można stwierdzić:
siły lokalne wchodzą do akcji szybko i osiągają dużą liczebność,
siły szczebla centralnego przy zdarzeniach nagłych wchodzą z pewnym opóźnieniem, zależnym między innymi od tego czy istnieją wcześniej wypracowane procedury ich użycia i mechanizm decyzyjny.
CHARAKTERYSTYKA PROCESU EWAKUACJI
Najistotniejszym działaniem w akcji powodziowej jest ewakuacja ludzi z terenów objętych i zagrożonych powodzią. W celu zobrazowania zjawiska intensywności ewakuacji ludności wykonuje się wykresy. Wykresy sporządza się na podstawie danych otrzymanych z Urzędów Wojewódzkich oraz z Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej.
Przy analizie sił i środków zaangażowanych w akcji powodziowej obok służb zawodowych przedstawione są dane o Ochotniczych Strażach Pożarnych. Ze względów operacyjnych dane dotyczące zaangażowania Ochotniczych Straży Pożarnych ograniczają się tylko do informacji o udziale jednostek włączonych do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. Wymiar wkładu strażaków jest bardzo duży. Według danych Zarządu Głównego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP w akcji powodziowej w 1997 roku uczestniczyło ponad 64 tys. Strażaków ochotników z 26 województw. Siły ochotniczych straży wprowadzone były najszybciej. Dynamika wprowadzania jednostek OSP oraz ich liczebność wskazuje, że główny ciężar akcji szczególnie w terenach poza miejskich spoczywa na społecznościach lokalnych, a konkretnie na Ochotniczych Strażach Pożarnych.
Oprócz OSP znaczący udział w akcjach powodziowych wnoszą harcerze i instruktorzy Związku Harcerstwa Polskiego. Komendy z Chorągwi i Hufców na terenach dotkniętych powodzią podejmują współdziałanie ze sztabami przeciwpowodziowymi oferując pomoc stosownie do możliwości i okoliczności. Podstawowymi działaniami prowadzonymi przez ZHP są:
pomoc w ewakuacji;
dostarczanie żywności, wody i lekarstw;
patrolowanie wałów powodziowych;
opieka nad dziećmi, pomoc osobom chorym i starszym;
dostarczanie przesyłek i poczty;
organizowanie zbiórki na rzecz powodzian itp.
W akcji przeciwpowodziowej ogromny wkład wnosi Polski Związek Krótkofalowców. Stopień ich zaangażowania zróżnicowany jest w zależności od występujących zagrożeń. Duży wkład w akcji powodziowej ma również WOPR dysponujący około dwustu łodziami ratowniczymi. Łodzie te przydatne są przy ewakuacji pojedynczych osób i obsłudze medycznej. Praktycznie cały sprzęt ratowniczy będący w posiadaniu WOPR zostaje przeznaczony do działań ratowniczych.
ZADANIA NIERATOWNICZE REALIZOWANE PRZEZ ORGANY NACZELNE I CENTRALNE
Główny Urząd Nadzoru Budowlanego
przegląd budowli stale spiętrzających wodę;
przegląd techniczny w zakresie nadzoru architektoniczno-budowlanego (budynków mieszkalnych, odcinków dróg, mosty , przepusty, kładki);
przegląd stanu technicznego obiektów szkolnych(faktycznie dotkniętych skutkami powodzi).
Główny Urząd Geodezji
wykonanie zdjęć lotniczych terenów zagrożonych i objętych powodzią;
wykonanie map sytuacji powodziowej;
przekazanie Geodetom Wojewódzkim zdjęć lotniczych terenów objętych powodzią.
Główny Inspektorat Środowiska Ochrony
Służby Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska w okresie klęski przeprowadzają następujące działania na terenach objętych powodzią:
pobranie prób wody namułów i gleby;
przeprowadzenie kontroli w obiektach, w tym oczyszczalniach ścieków i składowiskach odpadów;
weryfikacja i skontrolowanie obiektów- źródeł potencjalnych zagrożeń środowiska.
Generalny Dyrektor Lasów Państwowych
Jednostki organizacyjne Lasów Państwowych przeprowadzają następujące działania w zakresie ograniczenia skutków powodzi i naprawy szkód:
rozlokowanie telefonów komórkowych i radiotelefonów do miejsc zagrożenia powodziowego;
skierowanie samolotów i śmigłowców z Baz Leśnych do monitorowania zagrożeń, ewakuacji i zaopatrzenia ludzi;
spalanie padłych zwierząt leśnych;
przekazanie do dyspozycji: samochodów, ciągników, sprzętu budowlanego
Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej
zbiera informacje o stanie dróg, opracowuje komunikaty drogowe, które przekazuje do Sztabu Kryzysowego, Polskiego Radia i TVP S.A.;
wyznacza objazdy i oznakowuje je;
dokonuje bieżących napraw i wzmocnień dróg
Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej
przeprowadza szczepienia na terenach objętych powodzią;
Przeciwepidemiologiczna Grupa Specjalna kontroluje działalność stacji sanitarno-epideniologicznych;
Przeprowadza lustrację terenów objętych powodzią przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej;
W związku z powodzią ewakuowane są szpitale na terenach objętych powodzią;
W akcji powodziowej udział biorą śmigłowce i samoloty sanitarne;
PODSUMOWANIE
POWÓDŹ to jeden z najokrutniejszych żywiołów. Dowodem tego może być katastrofalna lipcowa powódź w Polsce 1997 roku, która spowodowała olbrzymie straty, o rozmiarach dotychczas nie notowanych.
Napierające z olbrzymią siła masy wody powodziowej spowodowały niemal całkowite zalanie wielu miejscowości, w których uszkodzeniu uległy urządzenia infrastruktury.
Zniszczonych i zdewastowanych zostało kilkaset domów i mieszkań, w tym obiekty użyteczności publicznej, kultury i kultu religijnego. Ucierpiały placówki oświatowe i sportowe. Olbrzymie straty zanotowano w sieci dróg, linii kolejowych i mostów. I choć suche liczby dotyczące pojedyńczego rodzaju strat same nie są w stanie zobrazować rozmiaru katastrofy, to suma zniszczeń w różnych obszarach i dziedzinach występująca na tym samym terenie, dotykająca tej samej społeczności dobrze ilustruje siłę i groźbę kataklizmu powodzi.
Takiemu kataklizmowi nie sposób zapobiec, można tylko zminimalizować rozmiar szkód.
Mimo, ogromnego wysiłku państwa, szalejący żywioł jest przyczyna olbrzymich zniszczeń
Powodzią w 1997 roku i jej skutkami objęte zostały tereny na obszarze 29 województw, była przyczyną śmierci 54 osób.
Pierwszym skutkiem gwałtownie przybierających i spływających z niespotykaną szybkością nurtów rzecznych jest zniszczenie lub uszkodzenie w różnym stopniu wałów przeciwpowodziowych.
Niesione przez wody konary drzew i przedmioty znacznych rozmiarów powodowały zatory uszkadzające koryta rzek. Napierające masy wody uszkadzają wiele budowli hydrotechnicznych stale piętrzących wodę(przepusty, śluzy, zapory, zbiorniki).
Wysoki stan wód i wspomniane powyżej uszkodzenia powodują zalanie wiele miejscowości. Jednym z licznych skutków tego zjawiska jest zniszczenie wielu budynków mieszkalnych, ponadto dodatkowo już po ustąpieniu powodzi stwierdza się konieczność rozbiórki budynków.
Powódź wyrządza ogromne straty w infrastrukturze komunalnej miast i wsi. Bardzo niebezpiecznym problemem wywołanym, omawianym zjawiskiem, jest groźba skażenia bakteriologicznego i chemicznego środowiska naturalnego. Jest ona następstwem zalania lub podtopienia wysypisk śmieci komunalnych i przemysłowych, oczyszczalni Ścieków komunalnych i przemysłowych oraz przedsiębiorstw używających do produkcji chemikali, trucizn i produktów ropopochodnych.
Mimo wszechstronnych działań zabezpieczających, powódź powoduje ogromne straty w infrastrukturze kolejowej. Niektóre obiekty zalewane są wielokrotnie. Niektóre nasypy, obiekty inżynieryjne oraz urządzenia ulegają zniszczeniu wskutek uderzenia fali powodziowej i przepływu wezbranych wód, natomiast wiele deformacji podłoża gruntowego, budowli zmiennych oraz obiektów budowlanych miało miejsce podczas opadania wód.
W rolnictwie straty powodziowe wynikają głównie z powodu zalania dużej ilości pól uprawnych i łąk.
Skutki oddziaływania powodzi na środowisko leśne, spowodowały, że w latach 1998-2000 zajdzie potrzeba usunięcia obumierających drzewostanów i założenia nowych upraw leśnych na powierzchni około 40.000 ha.
Uwzględniając potrzebę dalszego doskonalenia rozwiązań systemowych oraz wykorzystując doświadczenia strażaków Państwowej Straży Pożarnej wynikające z działań ratowniczych w akcji powodziowej przedstawia się następujące wnioski, spostrzeżenia i propozycje dotyczące zwalczania klęsk żywiołowych oraz usuwania ich skutków
Zachodzi potrzeba ustawowego uregulowania systemu organizacji działań ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych w skali państwa z uwzględnieniem m. in. organizatorów, koordynatorów i uczestników tych działań , a także zasad ich finansowania.
Istnieje konieczność zorganizowania jednolitego systemu alarmowania i łączności dla potrzeb akcji.
Zachodzi konieczność utworzenia rezerw państwowych i określenia warunków ich wykorzystania dla niezbędnej pomocy ludności dotkniętej skutkami tych klęsk.
Należałoby sprecyzować zadania jednostek ochrony przeciwpożarowej w działaniach ratowniczych w czasie bezpośredniego zagrożenia przez klęski żywiołowe oraz w usuwaniu ich skutków .
W ramach przygotowania i organizacji warunków do działań ratowniczych struktur Państwowej Straży Pożarnej oraz innych jednostek ochrony przeciwpożarowej przewidzianych do zwalczania klęsk żywiołowych widzi się potrzebę:
tworzenia jednolitego systemu łączności różnych służb ratowniczych współdziałających w czasie akcji,
uproszczenia zasad ruchu radiowego na miejscu akcji z pominięciem obowiązującego na co dzień systemu kryptonimów cyfrowych,
zapewnienia aby przy długotrwałych akcjach siły powyżej plutonu skierowane na teren działań ratowniczych winny posiadać własne zabezpieczenie kwatermistrzowskie z możliwością zorganizowania bazy i suchego prowiantu na 24 godziny,
utworzenia na bazie Komend Wojewódzkich Państwowej Straży Pożarnej niezbędnego zapasu magazynowego w zakresie odzieży specjalnej , sprzętu kwatermistrzowskiego i żywnościowego, części zamiennych i podzespołów do samochodów, sprzętu pożarniczego i łączności,
zorganizowania ponad wojewódzkich baz PSP wyposażonych w sprzęt specjalistyczny do działań ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych,
doposażenia jednostek PSP w sprzęt ratowniczy zgodnie z ustalonymi etatami sprzętowymi,
określenia jednolitych zasad żywienia uczestników akcji ratowniczych Państwowej Straży Pożarnej, Ochotniczych Straży Pożarnych.
Doświadczenia wyniesione z powodzi w 1997 roku wskazują na konieczność opracowania zasad współpracy z mediami oraz wykorzystania ich do informowania, ostrzegania i alarmowania społeczeństwa.
Przebieg zdarzeń oraz zachowania ludności terenów objętych i zagrożonych powodzią wskazuje na bardzo niski stopień świadomości o sposobach reagowania na stany zagrożenia. Należy niezwłocznie przeanalizować ten problem i opracować strategię edukacji powszechnej w zakresie zachowań podczas stanów zagrożenia.