Aneta Sak

Marta Ciełuszecki.

Kierunek: Zarządzanie II stopnia, semestr II

Specjalność: Zarządzanie Turystyką.

Inteligencja emocjonalna w praktyce. Panowanie nad sobą.

Wewnętrzny kompas.

W naszym życiu jesteśmy zmuszeni do podejmowania różnego rodzaju decyzji, często opieramy się na logicznym rozumowaniu, powtarzamy wyuczone schematy, ale najczęściej w trakcie procesu decyzyjnego nasze przeczucia dostarczają nam cennych informacji i pomagają wybrać trafną decyzję.

Co to są przeczucia i skąd się biorą?

Przeczucia są to nasze przekonania; są to myśli płynące z głębi naszego ciała, kierujące nas we właściwą stronę; inaczej jest to nazywane intuicyjnym przeczuciem, które mówi, co jest dobre, a co złe, co słuszne, a co błędne.

Przeczucia rodzą się w naszym mózgu (dokładniej w ciele migdałowatym). Zdolność przeczuć zwiększa się w miarę gromadzenia doświadczeń, które przynosi nam życie.

Istotną rolę przeczucia odgrywają w życiu zawodowym, np. urzędnicy udzielający kredytów muszą wyczuć, kiedy sprawa jest ryzykowna, nawet, jeśli liczby przedstawiają się świetnie. Ważny jest to aspekt także w sytuacjach, w których trzeba oceniać inne osoby. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że w ciągu pierwszych trzydziestu sekund od spotkania kogoś potrafimy intuicyjnie wyczuć, jakie wrażenie będzie ta osoba wywierała Na nas po piętnastu minutach albo nawet po pół roku.

Intuicja, czyli nasze przeczucia świadczą o zdolności wyczuwania sygnałów płynących z magazynu naszej pamięci emocjonalnej. Zdolność ta jest sednem samoświadomości, natomiast samoświadomość jest istotną umiejętnością, na której nadbudowują się trzy kompetencje emocjonalne:

• świadomość emocjonalna

• poprawna samoocena

• wiara w siebie.

Świadomość emocjonalna.

Jest to umiejętność rozpoznawania jak nasze emocje wpływają na naszą pracę ( nasze zachowanie) oraz są wykorzystywane w podejmowaniu decyzji.

Osoby posiadające tę kompetencję:

- wiedzą, jakie odczuwają emocje i dlaczego je odczuwają,

- zdają sobie sprawę ze związków między swoimi uczuciami a tym, co myślą, robią i mówią,

- zdają sobie sprawę z tego, jak ich uczucia wpływają na ich zachowanie,

- mają świadomość swoich wartości i celów.

Świadomość emocjonalną przejawiają wybitni doradcy i psychoterapeuci. Umiejętność ta odgrywa także ważną rolę w większości zawodów, zwłaszcza wymagających rozmawiania z innymi o drażliwych sprawach. Jest czymś w rodzaju wewnętrznego kompasu, który wskazuje, czy to co robimy jest tego warte. Możemy polegać na naszej samoświadomości, jeśli chcemy podejmować decyzje w sprawie naszej kariery zawodowej w taki sposób, by były zgodne z naszymi najgłębszymi wartościami. Badania wykazały, że ludzie którzy wybierali ścieżki kariery, które nie kolidowały z ich przekonaniem o sensie pracy, dawały im poczucie dobrze wykonanej pracy i satysfakcji.

Poprawna samoocena.

Jest to umiejętność bezstronnego wyczucia naszych osobistych zalet i ograniczeń, jasny obraz tego, co musimy poprawić oraz umiejętność uczenia się na doświadczeniach.

Osoby posiadające tę kompetencję są:

- świadome swoich silnych i słabych stron.

- skłonne do refleksji i chętne do wyciągania wniosków ze swoich doświadczeń.

- otwarte na szczere uwagi, gotowe przyjąć inny punkt widzenia, stale uczyć się i rozwijać.

- zdolne do spojrzenia na siebie z humorem i dystansem.

Umiejętność poprawnej samooceny jest bardzo ważna w naszym życiu zawodowym, szczególnie gdy obejmujemy kierownicze stanowiska i zarządzamy innymi ludźmi.

Kierownicy wielkich przedsiębiorstw bardzo często prowadzą despotyczny styl zarządzania. Postępują bezwzględnie, nie liczą się ze zdaniem pracowników, bez powodu wpadają złość. Nie zdają sobie sprawy, że takie zachowanie negatywnie wpływa na wyniki pracy całego przedsiębiorstwa. Uważają, że zmiana w ich postępowaniu jest oznaką słabości i nieudolności. Przed przyznaniem się do wad powstrzymuje ich duch rywalizacji, dzięki któremu zdobyli stanowiska, albo obawa, że stracą je na rzecz swoich rywali. Nie tylko jest to problem osób zajmujących kierownicze stanowiska, ale nas wszystkich, ponieważ wszyscy mamy skłonność do wypierania wad. Jest to emocjonalna strategia obrony przed przygnębieniem, w które może nas wprowadzić pogodzenie się z przykrą prawdą.

Istotne jest to, aby doskonalić kompetencję poprawnej samooceny, jest ona źródłem cennych informacji, które są bardzo ważne w naszym życiu prywatnym i zawodowym.

Wiara w siebie.

Odwaga, która bierze się z niezłomnego przekonania o naszych zdolnościach, umiejętnościach, wartościach i celach. Jest to także rozpoznawanie własnych emocji i ich skutków.

Osoby posiadające tę kompetencję:

- wiedzą, jakie odczuwają emocje i dlaczego je odczuwają.

- zdają sobie sprawę ze związków między swoimi uczuciami a tym, co myślą, robią i mówią.

- zdają sobie sprawę z tego, jak ich uczucia wpływają na ich zachowanie.

- mają świadomość swoich wartości i celów i kierują się nią.

Wiara w siebie jest warunkiem znakomitych osiągnięć i doskonałego wywiązywania się z obowiązków; bez niej tracimy pewność siebie, która ma istotne znaczenie przy podejmowaniu różnych wyzwań. Daje nam to, co niezbędne jest przy ryzykownych przedsięwzięciach czy wspinaniu się po drabinie służbowej ku stanowisku przywódcy. Osoby wierzące w siebie uważają się na ogół za ludzi działających skutecznie, potrafiących podejmować wyzwania i zdobywać nowe umiejętności. Zasadnie usprawiedliwiają swoje decyzje czy działania, nie przejmując się opozycją.

Dla tych, którym brakuje wiary w siebie, każde niepowodzenie jest potwierdzeniem przekonania o własnej niekompetencji. Brak wiary w siebie objawiać się może uczuciem bezradności, bezsilności albo paraliżującym działania powątpiewaniem we własne siły i możliwości.

Badania, jakie przeprowadzono na menadżerach w AT&T wykazały, że stopień wiary w siebie już w początkach pracy zawodowej pozwala przewidzieć awanse i sukcesy osiągane na szczeblach kierowniczych wiele lat później, natomiast inne badania (prowadzone przez sześćdziesiąt lat) osiągnięć mężczyzn i kobiet o wysokim ilorazie inteligencji, których drogę życiową śledzono od dzieciństwa do emerytury, doprowadziły do wniosków, że osoby od pierwszych lat pełne wiary w siebie, odniosły największe sukcesy w życiu zawodowym.

Samokontrola.

Jest to umiejętność panowania nad gwałtownymi emocjami i impulsami. Osoby o tej kompetencji:

- dobrze sobie radzą z grożącymi nagłym wybuchem uczuciami i niepokojącymi oraz przygnębiającymi emocjami.

- zachowują spokój i pozytywne nastawienie, nie upadają na duchu nawet w najtrudniejszych chwilach.

- zachowują zdolność jasnego myślenia i koncentracji mimo wywierania na nie presji.

Samokontrola jest umiejętnością w pewnym sensie niedostrzegalną, ponieważ przejawia się brakiem łatwo zauważalnych reakcji emocjonalnych. Jedną z jej oznak jest nietracenie głowy pod wpływem stresu, jednak samokontroli nie można mylić z nadmiernym panowaniem nad sobą, z tłumieniem uczuć i spontaniczności. W istocie rzeczy za takie nadmierne kontrolowanie się płacimy zdrowiem fizycznym i psychicznym, dlatego należy śledzić nasze emocje. Im dokładniej potrafimy śledzić nasze emocje, tym szybciej potrafimy wychodzić z „dołka”. W pewnym eksperymencie pokazano uczestnikom krwawy film zniechęcający widzów do jazdy po pijanemu. Poddane eksperymentowi osoby mówiły, że przez pół godziny po obejrzeniu filmu czuły się przygnębione i rozstrojone, a ich myśli bez przerwy wracały do przejmujących scen, których były świadkami. Najszybciej otrząsali się z tego ponurego nastroju ci, którzy najlepiej zdawali sobie sprawę ze swych uczuć. Dobre rozpoznanie własnych emocji pomaga szybciej pozbyć się złego nastroju.

Stres jako bodziec.

W trudnych sytuacjach człowiek nie przestaje się angażować w pracę i ma poczucie panowania nad sobą. Osoby wytrzymałe na stres, postrzegające pracę jako wyczerpujące, ale ekscytujące zadanie, szanse rozwoju lepiej znoszą związane ze stresem obciążenia fizyczne i przechodzą go z mniejszą szkodą dla zdrowia.

Pojawia się pojęcie „dobry stres” - to wyzwania, które mobilizują nas i dostarczają motywacji do większych starań i wydajnej pracy. Zaś „zły stres” - to zagrożenia, które nas przytłaczają, obezwładniają albo pozbawiają motywacji.

Spolegliwość i sumienność.

Spolegliwość polega na uświadomieniu innym, jakimi kierują się wartościami i zasadami, jakie maja intencje i uczucia. Człowiek spolegliwy przyznaje się otwarcie do swoich pomyłek i zwraca innym uwagę na ich błędy.

Sumienność to otwarte, uczciwe i konsekwentne działanie. Sumienność sprzyja wiarygodności. Np. sumienni pracodawcy są szczerzy, wyznają to co czują w danej sytuacji - to podkreśla ich prawdomówność. Ci którzy nigdy nie przyznają się do błędów, pomyłek, czy potknięć podważają swa wiarygodność.

Np. przedstawiciel handlowy, zajmujący się sprzedażą, gdy ukrywa istotne informacje, nie dotrzymuje obietnic albo zobowiązań, podkopuje zaufanie - które ma duże znaczenie dla prowadzenia dalszej współpracy.

Panowanie nad impulsami.

Osoby powściągliwe potrafią przemyśleć potencjalne konsekwencje swoich uczynków i zachowań i wziąć odpowiedzialność za swoje słowa i działania.

Osoby, którym ciężko jest się opanować, oceniane są jako utrudniające pracę zespołu, lekceważące rady i polecenia przełożonych.

Innowacyjność i umiejętność przystosowania się.

Osoby innowacyjne:

- poszukują świeżych pomysłów z różnych źródeł;

- rozważają oryginalne rozwiązania problemów;

- występują z nowymi pomysłami;

- obierają nowe punkty widzenia i podejmują nowe ryzyko.

Innowator:

Emocjonalną podstawą działania innowatora jest zadowolenie, a nawet czerpanie przyjemności z oryginalności.

Nowe pomysły:

Są delikatne i krytycyzm może je łatwo zabić, a czynnikami, które powodują niechęć do twórczości są: nadzór, ocenianie, nadmierna kontrola i nieustanne wyznaczanie terminów.

Osoby z umiejętnością przystosowania się:

- dobrze dają sobie radę z różnorodnymi wymaganiami, zmieniającymi się priorytetami i szybkimi zmianami;

- dostosowują swoje reakcje i taktykę do zmiennych okoliczności;

- dostosowują swój sposób widzenia do wydarzeń.

Zdolność do przystosowania jest szczególną umiejętnością

Np. pewien pracownik banku na wysokim stanowisku został pewnego dnia zwolniony

Powód:

- nie potrafił się przystosować do swoich nowych obowiązków;

- postępował zgodnie z dotychczasowymi przyzwyczajeniami szefa do spraw kalkulacji ryzyka i wszystkie nowe propozycje odrzucał;

- upierał się przy analizowaniu słabych punktów tego, co może doprowadzić interes do upadku, na rujnowaniu firm, zamiast na budowaniu ich.

Obecnie zmiany są w świecie pracy czynnikiem stałym. Dawniej działano sztywno, zgodnie z regulaminem. Teraz podejmujemy decyzje, nie ma żadnych ustalonych zasad działania. Zachęca się do podejmowania ryzyka, do pracy zespołowej.

Niektórzy nie potrafią się przestawić na nowy sposób działania. Osoby te, są osobami, którym brakuje umiejętności przystosowania się, rządzi strach, niepokój i ogromna osobista niechęć do zmian.

Przystosowanie się wymaga:

- elastyczności ( brania pod uwagę różnych punktów widzenia)

- wiary w siebie

- zachowania dobrego samopoczucia w niejasnej sytuacji i spokoju mimo niespodziewanych wydarzeń.

Uskrzydlenie.

Uskrzydlenie pobudza nas do włożenia w pracę wszystkich naszych umiejętności, bez względu na to, czym się zajmujemy. Uskrzydlenie motywuje do działania, wprawia nas w nastrój radości a nawet upojenia.

Przyjemniej jest robić to, co jest naszą pasją, nawet jeśli za coś innego dostalibyśmy wyższą zapłatę.

Stan uskrzydlenia powoduje to, że możemy zajmować się wyjątkowo trudnym zadaniem, a mimo to mózg działa na minimalnych obrotach, z minimalnym wydatkiem energii psychicznej.

Z uskrzydleniem wiążą się 2 pojęcia:

- obecność psychiczna - kiedy poświęcamy całą energię naszym zadaniom i angażujemy się w pełni w ich wykonanie, a więc pracujemy lepiej.

- nieobecność psychiczna - gdy ludzie wykonują swoją pracę mechaniczne, wyraźnie znudzeni albo w jakiś inny sposób oderwani od niej emocjonalnie.

Stałe doskonalenie się, uczenie, kiedy wykorzystujemy do maksimum nasze umiejętności, doznajemy uskrzydlenia. Przyspiesza ono samodoskonalenie. Nauka przychodzi nam łatwiej, kiedy jesteśmy całkowicie pochłonięci tym, co robimy, a także im częściej i usilniej się w czymś ćwiczymy, tym lepsi się w tym stajemy.

Rezultatem tego jest ciągła motywacja, by stawiać czoło coraz to nowym wyzwaniom.

3 kompetencje składające się na motywację:

• dążenie do osiągnięć - starania o lepsze wyniki albo spełnienie kryteriów doskonałości.

Osoby o tych kompetencjach:

- są nastawione na osiąganie dobrych wyników i usilnie dążą do osiągnięcia swoich celów oraz sprostania kryteriom, które sobie wyznaczają

- ustanawiają sobie trudne cele i podejmują starannie obliczone ryzyko

- poszukują informacji, która zmniejszy do minimum niepewność, oraz znajdują sposoby lepszego wykonywania swoich zadań

- uczą się, jak podnosić jakość swojej pracy.

Sukces wymaga dążenia do osiągnięć. Ci którzy kierują się potrzebą osiągnięć, pragną znaleźć potwierdzenie swoich sukcesów.

• Zaangażowanie - przyjęcie celów i wizji grupy lub organizacji za swoje

Osoby zaangażowane:

- chętnie poświęcają swoje przyjemności dla celów grupy

- znajdują poczucie celu w dążeniu do tego, do czego dąży cała grupa

- przy podejmowaniu decyzji i dokonywaniu wyboru kierują się głównymi wartościami grupy

- wyszukują okazje umożliwiające grupie spełnienie misji.

Pracownicy znający wartości, którymi się kierują czy też cel, ku któremu dążą szybko orientują się, czy organizacja im odpowiada. Jeśli stwierdzają wspólnotę wartości lub celów, angażują się silnie i spontanicznie. Pracownicy, którzy uważają się raczej za gości niż za gospodarzy organizacji, wykazują niewielkie zaangażowanie.

• Inicjatywa i optymizm - kompetencje bliźniacze, które mobilizują nas do wykorzystania szans i pozwalają na łatwe radzenie sobie z trudnościami i niepowodzeniami.

Osoby z kompetencją inicjatywy:

- gotowe są wykorzystać każdą nadarzającą się szansę

- dążą do osiągnięcia celów przekraczających to, czego się od nich wymaga lub oczekuje

- walczą z oporem biurokracji i naginają przepisy, kiedy jest to konieczne dla wykonania zadania

- mobilizują innych dzięki swej przedsiębiorczości i niezwykłym staraniom sprostania wyzwaniom.

Osoby z kompetencją optymizmu:

- nie ustają w dążeniu do celu mimo przeszkód i niepowodzeń

- działają raczej z nadzieją na sukces niż ze strachu przed porażką

- postrzegają niepowodzenia raczej jako wynik okoliczności, nad którymi można zapanować, niż jako skutek własnej wady czy nieporadności.

1

---