Układ nerwowy:

Ośrodkowy układ nerwowy (mózg + rdzeń kręgowy)

• zawiera ośrodki nerwowe - skupiska ciał komórek nerwowych

Obwodowy układ nerwowy (nerwy)

• drogi przewodzące

• od obwodowych receptorów do OUN (aferentne, czuciowe, wstępujące)

• od OUN do mięśni i gruczołów (eferentne= zstępujące, motoryczne lub sekrecyjne,)

Układ nerwowy:

somatyczny

- odbieranie, przekazywanie, przetwarzanie informacji (układ sensoryczny)

- ruchy dowolne i odruchy (układ motoryczny)

autonomiczny

- kontrola czynności narządów wewnętrznych

układ krążenia, oddechowy, trawienny, przemiana materii, wydzielanie, niektóre funkcje ukł. rozrodczego

- niezależny od woli i świadomości

Autonomiczny układ nerwowy

• współczulny (sympatyczny, adrenergiczny)

• przywspółczulny (parasympatyczny, cholinergiczny)

		układ współczulny			układ przywspółczulny
neurotransmiter w zakończeniach nerwów		Noradrenalina - norepinefryna (NA) Adrenalina - epinefryna (A)			Acetylocholina (ACh)
receptory w narządach efektorowych		adrenergiczne: α1 α2 β1 β2 dopaminowy D			muskarynowy M nikotynowy N (w płytce nerwowo-mięśniowej)
nazwy synonimowe dotyczące: pobudzenia (agonista) zahamowania (antagonista, bloker)		adrenergiczny sympatykomimetyczny sympatykolityczny adrenolityczny			cholinergiczny parasympatykomimetyczny cholinomimetyczny parasympatykolityczny cholinolityczny
układ/narząd	układ współczulny			układ przywspółczulny
		receptor		efekt pobudzenia	receptor		efekt pobudzenia
serce	β1		przyspieszenie czynności, wzrost siły skurczu, przyspieszenie przewodzenia, wzrost pobudliwości	M		zwolnienie czynności serca
naczynia krwionośne skórne i trzewne nerkowe mięśni szkieletowych	α1 D β2 α2		skurcz naczyń, ↑ RR rozkurcz naczyń, ↑ przepływu nerkowego rozkurcz naczyń, ↓RR
oskrzela	β2		rozkurcz	M		skurcz
układ pokarmowy gruczoły ślinowe komórki okładzinowe żołądka mięśnie jelit	β2		rozkurcz	M M M		↑ wydzielania ↑ wydzielania kwasu solnego skurcz - nasilenie perystaltyki
układ moczowy mięśnie pęcherza moczowego				M		skurcz
macica - mięśnie gładkie	β2		rozkurcz
Oko	α1		rozszerzenie źrenicy, ↑ ciśnienia śródgałkowego	M		zwężenie źrenicy, ↓ ciśnienia śródgałkowego

Terminologia farmakologii układu krążenia

termin	opis działania
inotropowe +	↑ siły skurczu
inotropowe -	↓ siły skurczu
chronotropowe +	przyspieszenie czynności serca
chronotropowe -	zwolnienie czynności serca
dromotropowe +	przyspieszenie przewodzenia w układzie bodźcoprzewodzącym
dromotropowe -	zwolnienie przewodzenia w układzie bodźcoprzewodzącym
batmotropowe +	↑ pobudliwości ośrodków bodźcotwórczych
batmotropowe -	↓ pobudliwości ośrodków bodźcotwórczych
tonotropowe +	↑ napięcia mięśnia serca
tonotropowe -	↓napięcia mięśnia serca
hipotensyjne	↓ RR
hipertensyjne	↑ RR
tachykardia	przyspieszenie rytmu serca
bradykardia	zwolnienie rytmu serca

---