29. Filozofia hermeneutyczna Heideggera (czym jest „bycie-w-świecie”, dlaczego poeci to „pasterze Bycia”?; rozumienie jako kategoria ontologiczna)
Notatki z wykładu:
Heidegger to filozofia hermeneutyczna (rozumiejąca, a więc odnosząca się do świata, egzystencja człowieka). W hermeneutyce filozofii Diltheya podstawą jest rozumienie w charakterze epistemologicznym, natomiast w filozofii hermeneutycznej rozumienie jest w charakterze ontologicznym, tzn. „uchwytując to, co jest rozumieniem, to zrozumieć byt” (odniesienie jestestwa do samego bycia, ujawnianie, rozumienie bycia samo w sobie, co nabiera charakteru metafizycznego).
BYCIE-W-ŚWIECIE - budowanie świata na zasadzie, że żyjemy; nie ma opozycji „ja-świat”. Przedmioty wokół człowieka są potencjalne, to elementy ŚWIATOWOŚCI. My rozumiemy przedmioty - nie wnikamy w nie, po prostu ich używamy. Świat jest momentem egzystencji człowieka. Mój sposób w świecie to rozumienie rzeczy. Najbardziej, kiedy odsłonięta jest jego poręczność.
BYCIE - „czym jest byt?”, fenomenem bytu jest uchwycenie pierwotnego w każdej istocie (to, że w ogóle „się jest”), bycie to utrata poręczności (wiemy do czego służą przedmioty znajdujące się wokół nas, ich istotę dostrzegamy w momencie, gdy zwrócą naszą uwagę, jak np. młotek spadający na ziemię); istotny jest również problem TRWOGI - strachu bezprzedmiotowego (niczego nie dotyczy, ale odsłania bytom ich nicość).
POECI to STRAŻNICY BYCIA - odsłaniają bycie przedmiotów, a nie same przedmioty, tworzą z bycia byt (ich spojrzenie na przedmioty jest intensywniejsze od normalnego, przez co w stanie dostrzec więcej w bycie)
4 fenomenu bycia: 1. Jedyność, 2. Nieprzestawialność, 3. Skrywanie się, 4. Osobliwość.
Gadamer świat Heideggera przełożył na tekst.
Inne notatki:
KATEGORIA ONTOLOGICZNA - Podczas gdy tradycyjna ontologia koncentrowała swoje wysiłki wokół bytu, dla Heideggera kluczowym zagadnieniem pomijanym właściwie przez dotychczasową filozofię jest kwestia Bycia tegoż Bytu. Zadaniem nowej (według określenia Heideggera „fundamentalnej”) ontologii ma być zatem naświetlenie zapoznanego zagadnienia Bycia. Rozróżnienie między Bytem a Byciem to tzw. różnica ontologiczna. Punktem wyjścia dla ontologicznych analiz Heideggera jest pewien szczególny byt określany przez niego jako Dasein (rozumienie swojego BYCIA).
BYCIE - Bycie dla Heideggera to egzystencja (to wyróżnia człowieka od pozostałych bytów). Swoim życiem człowiek daje już jakąś odpowiedź, ale nie zdaje sobie z tego sprawy. Stąd kierowanie uwagi na to, co jest wokół (ludzie, rzeczy). Jeżeli jakikolwiek byt można pomyśleć i przedstawić za pomocą pojęć, to Bycie wymyka się logice przedstawienia i zmusza do stosowania dyskursu apofatycznego: można mówić o tym, czym Bycie nie jest, ale nie sposób powiedzieć, czym jest.
BYCIE-W-ŚWIECIE - gdy zrozumiemy, czym jest BYCIE, to poznamy istotę BYTU. Poznanie jednocześnie siebie jako człowieka i rzeczywistości, która byt otacza, to BYCIE-W-ŚWIECIE. Wszystko jest spojrzeniem subiektywnym. Rozumiem świat, bo jestem jego częścią i potrafię w nim żyć. Rozumienie należy do wiedzy praktycznej, dzięki której przedmioty mojego świata są mi bliskie. Świat jest tuż obok, przy mnie, nie naprzeciwko mnie, i dlatego go rozumiem, ale też odwrotnie: tylko dlatego że go rozumiem, świat okazuje mi swoją przychylność i mogę się w nim czuć jak w domu.
POEZJA - nie korzysta z mowy, lecz ją umożliwia. Poezja poprzedza mowę w tym sensie, że mowa odnosi się do tego, co jest, zaś poezja jest „stanowieniem Bycia”, czyli odsyła do tego co warunkuje każdy byt, lecz samo bytem nie jest. Poezja jest warunkiem zjawienia się świata, poeta tym, kto czuwa na d Byciem, a interpretator tym, kto temu zjawianiu się, rozbłyskiwaniu się świata asystuje, maksymalnie zacierając własną subiektywność.