1. Jakie są obowiązki ubezpieczającego?
- Zapłacić składkę,
- Zgłosić każdą istotną zmianę niebezpieczeństwa,
- Zawiadomienie o każdym wypadku,
- Zabezpieczyć przedmiot przed dalszymi stratami i zabezpieczyć roszczenia,
- Zabezpieczenie wszelkich dokumentów.
2. W jakiej sytuacji ubezpieczyciel ma prawo do zwiększonej składki?
Jeżeli zmiana niebezpieczeństwa została spowodowana przez ubezpieczającego, albo za jego
zgodą, ubezpieczyciel może odstąpić od umowy albo żądać zapłaty składki dodatkowej za
zwiększone niebezpieczeństwo chyba, że zmiany niebezpieczeństwa dokonano we wspólnym
interesie ubezpieczyciela i ubezpieczonego albo w celu ratowania życia ludzkiego. Jeżeli zmiana
niebezpieczeństwa nastąpiła bez zgody ubezpieczającego, umowa ubezpieczeniowa pozostaje
w mocy, jednak ubezpieczyciel może żądać zapłaty dodatkowej składki za zwiększone niebezp.
3. Co oznacza, że zobowiązanie ubezpieczenia ma charakter warunkowy?
Odszkodowanie pod warunkiem zajścia zdarzenia losowego, wypłata odszkodowania jest warunkowa,
warunkowość zobowiązania.
4. Jakie działalności mogą ograniczać odpowiedzialność ubezpieczyciela ?
Wina umyślna, niedbalstwo ubezpieczonego, niewłaściwe opakowanie towaru, nie przygotowanie
do podaży towaru.
5. Na czym polega zasada przyczynowości bezpośredniej?
Ubezpieczyciel odpowiada za szkody.
6. Rodzaje szkód:
a) szkoda częściowa- polega na uszkodzeniu lub utracie części przedmiotu ubezpieczenia.
Po wypłaceniu odszkodowania ubezpieczyciel przejmuje prawo do dysponowania tym co pozostało
z przedmiotu ubezpieczenia.
b) szkoda całkowita- polega na zniszczeniu lub całkowitej utracie przedmiotu ubezpieczenia.
Wypłata odszkodowania nie daje prawa do przejęcia przedmiotu.
Szkoda całkowita rzeczywista - ubezpieczony przedmiot jest do tego stopnia uszkodzony, że
stracił swe cechy sprzed wypadku, np. zatonięcie statku, koszty będą przekraczały wartość statku
Szkoda całkowita konstruktywna - polega na tym, że to zniszczenie mienia nie jest zupełne,
właściciel nie jest całkowicie pozbawiony możliwości z korzystania z tego przedmiotu.
7. Kryterium podmiotowe:
Awaria wspólna, poszczególna,
8. Co to jest abandon?
Abandon - jest instrumentem przyspieszającym likwidację szkody; na pisemny wniosek
ubezpieczonego ubezpieczyciel wypłaca pełną kwotę ubezpieczenia i przejmuje prawa do
przedmiotu ubezpieczenia, w szczególności, gdy statek zaginął bez wieści, uległ wypadkowi
i nie nadaje się do remontu.Warunkiem zastosowania Abandonu jest zaistnienie straty całkowitej
konstrukcyjnej.
9. Co to jest franszyza, jej rodzaje, jakie są przyczyny stosowania franszyzy w umowie ubezpieczenia?
Franszyza - polega na zwolnieniu ubezpieczyciela od odpowiedzialności za straty lub szkody nie
przekraczające pewnej uzgodnionej granicy ustalonej procentowo.
Rodzaje fanszyzy:
- Bezwarunkowa (potrącalna lub redukcyjna)- ubezpieczony ma udział w każdej szkodzie,
która zaistnieje, w określonych granicach
- Warunkowa (integralna)- gdy szkoda nie przekroczy pewnej ustalonej granicy to jej
skutki ponosi sam ubezpieczony, jeżeli jednak szkoda będzie większa to w całości odpowiedzialność
ponosi ubezpieczyciel.
Powody wprowadzenia franszyzy:
- Zachęcanie ubezpieczonego do większej dbałości o przedmiot ubezpieczenia,
- Uwolnić ubezpieczycieli od konieczności wypłacania odszkodowania, gdy wystąpią
naturalne szkody przedmiotu ubezpieczenia,
10. Podaj warunki awarii wspólnej
(zdarzenie musi mieć charakter wspólny, działanie w kierunku ratowania mienia)
Awaria wspólna- polega na tym, że w celu uniknięcia niebezpieczeństwa grożącego morskiej wyprawie
statku i ładunku, poświecono rozmyślnie część mienia zaangażowanego w tej wyprawie. Istota awarii
wspólnej polega na tym, że wszyscy ci, którzy odnosili korzyść z wyprawy morskiej mieli proporcjonalnie
uczestniczyć w poświęceniu poniesionym w obliczu niebezpieczeństwa. Oparta jest na poczuciu
sprawiedliwości społecznej- solidarnie wszyscy uczestniczą w poniesionych kosztach, stratach.
11. Co to jest dyspasza, dyspaszer?
Dyspaszerzy- grupa specyficzna dla ubezpieczeń morskich, zajmują się rozliczeniem awarii
wspólnej oraz:
- Ustaleniem, że zachodzi awaria wspólna
- Ustaleniem rozmiarów awarii wspólnej
- Ustaleniem wartości awarii wspólnej, są rozkładane proporcjonalnie na uczestniczących
- Dokonują rozliczeń- dzielą szkody między wszystkich uczestniczących
12. Związek między awarią wspólną a ubezpieczeniem.
Awaria wspólna jest starsza od ubezpieczenia, nie wynika z umowy ubezpieczenia a ze zwyczajów.
13. Reguły Yorku-Antwerpii.
Część Reguły Yorku- Antwerpii:
Regulacja Interpretacyjna
Reguła Nadrzędna
Reguły Ogólne ( A do G)- Reguły Literowane
Reguły Szczegółowe (I do XXII)- Reguły Numerowane
Reguła Interpretacyjna- określa wzajemny stosunek reguł literowanych i numerowanych.
Stwierdza, że reguły numerowane mają pierwszeństwo przed literowanymi.
Reguła Nadrzędna- przewiduje, że do awarii wspólnej nie będą uznawane jakiekolwiek
poświęcenia lub wydatki, jeżeli nie zostały one poczynione lub poniesione w sposób rozsądny.
14. Jakie są podstawy umów?
Polisa, klauzule instytutowe-różnią się zakresem pokrycia ryzyk.
15. Co obejmuje ubezpieczenie finansowe?
Ubezpieczenia finansowe obejmują (w szerszym znaczeniu):
ubezpieczenia kredytów
wydawanie gwarancji ubezpieczeniowych
ubezpieczanie różnych strat finansowych
16. Wymień podmioty występujące na rynku ubezpieczeń.
(KUKE - korporacja ubezpieczeń kredytów eksportowych, instytucje pomocnicze, arbitrażowe, PUNU, PIU)
17 Źródła prawa określającego rynek ubezpieczeń w Polsce.
Źródła prawa: 1990/95
kodeks morski
kodeks cywilny
kodeks spółek prawa handlowego
ustawa o działalności ubezpieczeniowej (!!!!! do egzaminu)lipiec 1990 nowelizacja 95
18. Kto w Polsce wydaje zezwolenie na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej?
(Minister Finansów)
19. Czym są ubezpieczenia transgraniczne? Czy mogą one być w Polsce realizowane?
(na razie jeszcze nie, usługa ubezpieczyciela przekracza granice kraju)
20. Instytucje działające w celu ochrony ubezpieczonych.
Rzecznik Ubezpieczonych, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny,
21. Porównanie ryzyka i niepewności. Czy są to pojęcia identyczne?
Ryzyko jest mierzalne a niepewność nie, ryzyko jest zawsze związane z niepewnością, ryzyko
pojawia się gdy sytuacja jest niepewna, niepewność - sytuacja, w której podmiot podejmujący działanie
nie jest w stanie w pełni przewidzieć skutków.
Niepewność- polega na tym, że podmiot podejmujący decyzje nie jest w stanie określić wszystkich
konsekwencji swego działania, podejmuje decyzje w warunkach niepewności.
Ryzyko- jest związane z niepewnością. Tam, gdzie podejmowana jest decyzja w warunkach niepewności
pojawia się ryzyko. Niepewność jest kategorią niemierzalną a ryzyko mierzalną.
Jest to możliwość niepowodzenia a w szczególności możliwość zdarzeń niezależnych od podmiotu
działającego, których nie może on dokładnie przewidzieć i którym nie może w pełni zapobiec, a które
przez zmniejszenie wyników użytecznych i/lub zwiększenie nakładów odbierają działaniu cechę
skuteczności, korzystności i ekonomiczności..
22. Co to jest pure risk?
Ryzyko czyste, ryzyko straty, zdarzenia o charakterze niezależnym np. powódź, kradzież,
23. Co to jest speculative risk?
Ryzyko straty lub zysku np. giełdowe, kursowe,
24. Które ryzyka (pure, speculative) mogą być objęte ubezpieczeniem?
Tylko ryzyko straty (pure).
25. Wymień przyczyny, źródła występowania ryzyk.
Przyczyna ryzyka wynika stąd, że w momencie podejmowania decyzji nie możemy
przewidzieć skutków albo lub w jakich warunkach decyzja będzie realizowana.
Wielkość ryzyka może być oceniana różnie, w zależności od podmiotu który podejmuje
decyzję- ocena subiektywna. Koszty związane z występowaniem ryzyka są to straty, które
mogą powstać na skutek ryzykakoszty ryzyka
26. Na czym polega subiektywny charakter ryzyka?
Te same okoliczności rozpatrywane są subiektywnie.
27. Metody postępowania z ryzykiem.
Metody prewencyjne- polegające na zmniejszaniu ryzyka,
Zbieranie informacji o konkretach, właściwe opakowanie, gaśnice, usunięcie materiałów
łatwopalnych, zabezpieczenie przed kradzieżą, alarmy,
Metody kompensacyjne- polegające na wyrównywaniu strat, wtedy kiedy te straty już wystąpią,
- Samoubezpieczenie- polega na tym, że sam podmiot zagrożony jest określonym ryzykiem gromadzi
własne środki w postaci rezerw finansowych przeznaczonych na pokrycie strat
- Finansowanie szkód z budżetu państwa - w przypadku zdarzeń katastrofalnych, nadzwyczajnych,
wymagają udziału państwa przy likwidacji szkód
- Ubezpieczenia- polegają one na przejmowaniu przez ubezpieczycieli części ryzyka za odpowiednią
opłatą tzw. Składką ubezpieczeniową. Ubezpieczenia nie zmniejszają ryzyka, natomiast pozwalają
skompensować straty. Ubezpieczenia nie mogą być źródłem zysków nadzwyczajnych, polegają tylko
na wyrównaniu poniesionych strat.
28. Na czym polega zarządzanie ryzykiem?
Szacowanie strat, formułowanie postępowania,
29. Na czym polega istota ubezpieczeń gospodarczych?
Oferowanie ochrony ubezpieczeniowej w zamian za składkę, kompensowanie rzeczywiście
poniesionych strat, przeniesienie ryzyka na ubezpieczającego,
30. Wymień główne podmioty występujące na rynku ubezpieczeniowym
Ubezpieczyciele, ubezpieczający, agenci ubezpieczeniowi, brokerzy, stowarzyszenia ubezpieczeniowe,
31. Co jest towarem na rynku ubezpieczeniowym?
Ochrona ubezpieczeniowa,
32. Wymień podobieństwa (różnice) między agentem ubezpieczeniowym
a brokerem ubezpieczeniowym
Oboje wymagają zezwolenia wydanego przez Państwowy Urząd Nadzorczy, są pośrednikami,
broker - strona popytowa, agent - podażowa, większa liczba agentów,
Agenci- strona podażowa, stała umowa agencyjna, reprezentuje interesy strony podażowej,
czyli ubezpieczycieli. Reprezentanci ubezpieczycieli działają w imieniu i na rachunek
ubezpieczyciela (likwidują szkodę), oferują ochronę ubezpieczeń.
Brokerzy- strona popytowa, podejmują swoje działania w konkretnej sytuacji, doraźna
działalność, tylko na zlecenie; działają dla zleceniodawców, podmiotów poszukujących
ochrony ubezpieczeniowe, zlecają to firmy lub podmioty brokerowi, który szuka ubezpieczyciela
i ma zawierać umowę w naszym imieniu.
33. Wymień instytucje pomocnicze na rynku ubezpieczeniowym, w jakim
znaczeniu one występują?
Instytucje pomocnicze:
- Przedsiębiorstwa rzeczoznawstwa i kontroli
- Stowarzyszenia ubezpieczeniowe
- Instytucje arbitrażowe
- Stowarzyszenia naukowe,
34. Wymiń formy rozpraszania ryzyk
- samoubezpieczenie- gromadzenie własnych środków finansowych na pokrycie strat
- ubezpieczenia proste- tzw. Pierwotny podział ryzyka, przekazanie ryzyka na ubezpieczyciela
pozwala przenieść część ryzyka, rozproszenie podmiotowe
- koasekuracja- jedno ryzyko rozdzielone jest pomiędzy kilku ubezpieczycieli, osobna
umowa z każdym ubezpieczycielem.
- reasekuracja- ubezpieczający zawiera 1 umowę, na jej skutek przyjmuje i przekazuje część
ryzyka innemu ubezpieczycielowi ( reasekurantowi ), przyjmując część ryzyka może kolejną jego
część przekazać innemu ubezpieczycielowi -retrotesja
reasekuracja- polega na udostępnieniu przez ubezpieczyciela (cedenta) części ryzyka oraz
odpowiedniej części składki innemu ubezpieczycielowi (reasekuratorowi), który zobowiązuje
się do zapłaty cedentowi odpowiedniej części świadczeń wypłacanych ubezpieczonemu.
35. Co to jest ubezpieczenie podwójne? Jakie są jego skutki?
Ten sam podmiot ubezpiecza się od tego samego ryzyka u różnych ubezpieczycieli,
nie można się podwójnie ubezpieczać od tego samego ryzyka, odszkodowanie nie może
przekroczyć wartości ubezpieczonego przedmiotu. Jest to sprzeczne z prawem.
36. Co to jest pożyczka morska?
Pożyczka morska (Foenus Nauticum)
Stosowana w przeszłości w starożytnej Grecji
Kupiec organizujący wyprawę zaciągał pożyczkę na sfinansowanie wyprawy,
bardzo wysoko oprocentowaną. Udzielający jej domaga się spłacenia, gdy wyprawa
szczęśliwie się zakończy, w przeciwnym razie nie będzie domagał się spłaty.
37. Co to jest bodmeria?
Związana z podróżami morskimi jeżeli zaistniała konieczność zdobycia pieniędzy na remont
np. kapitan mógł zaciągnąć pożyczkę na remont, ale pożyczka była zwracana gdy wyprawa
zakończyła się pomyślnie (pod zastaw statku).
38. Wymień czynności wykonywane przez komisarza awaryjnego, dyspaszera.
Komisarze awaryjni- są przedstawicielami ubezpieczyciela, działają na zlecenie, w związku ze
szkodami powstałymi podczas wypadku na morzu; mogą postępować regresowo.
Dyspaszerzy- grupa specyficzna dla ubezpieczeń morskich, zajmują się rozliczeniem awarii
wspólnej oraz:
Ustaleniem, że zachodzi awaria wspólna
Ustaleniem rozmiarów awarii wspólnej
Ustaleniem wartości awarii wspólnej, są rozkładane proporcjonalnie na uczestniczących
Dokonują rozliczeń- dzielą szkody między wszystkich uczestniczących
39. Co to jest atest awaryjny?
Dokument sporządzany przez komisarza awaryjnego.
40. Wymień formy organizacyjne ubezpieczycieli
Spółki prawa handlowego, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, osoby fizyczne - nie ma w Polsce.
41. Kto to był Edward Loyd?
Stowarzyszenie Lloyd's- jest to stowarzyszenie osób fizycznych, z których każda na własny
rachunek prowadzi działalność jako ubezpieczyciel i ponosi pełną odpowiedzialność za zawarte umowy.
Funkcje stowarzyszenie Lloyd's:
Zapewnia pomieszczenia do prowadzenia działalności
Ustanawia zasady członkostwa
Dba o należyty dobór członków
Prowadzi działalność informacyjną i wydawniczą
Siedziba Korporacji Lloyd's znajduje się w Londynie. Sama korporacja nie jest ubezpieczycielem,
dlatego nie jest w grupie ubezpieczycieli.
42. Wymień cechy umowy ubezp.
Umowa ubezpieczeniowa jest umową:
Umową konsensualną- dochodzi do skutku przez samo zgodne oświadczenie woli stron
Adhezyjną- szczegółowe warunki są zwykle ustalane przez ubezpieczyciela, a ubezpieczający
zazwyczaj przystępuje do umowy.
Wzajemną- w wyniku zawarcia umowy powstają wzajemne świadczenia stron (ubezpieczający
wnosi składkę, a ubezpieczyciel udziela ochronę ubezpieczeniową)
Odpłatną- na ubezpieczającym ciąży obowiązek zapłacenia składki ubezpieczeniowej za
ponoszone przez ubezpieczyciela w danym czasie ryzyko
Losową- powstanie obowiązku ubezpieczyciela jest uzależnione od przypadku (zajścia zdarzenia losowego)
Dwustronnie zobowiązującą- w wyniku umowy powstają wzajemne uprawnienia i obowiązki
przysługujące ( i ciążące) każdej ze stron,
Przyczynową- między zdarzeniem losowym objętym umową ubezpieczenia a zasistniałym skutkiem
musi wystąpić związek przyczynowy.
43. Co to jest wartość ubezpieczenia? (wartość ładunku lub statku)
Wartością ubezpieczenia statku- jest wartość statku w chwili rozpoczęcia ubezpieczenia, wartość
ta obejmuje wartość jego przynależności, przedmiotów zaopatrzenia statku, a także koszt jego ubezpieczenia
Wartością ubezpieczeniową ładunku- jest wartość ładunku w miejscu i czasie załadowania łącznie
z kosztem ubezpieczenia i dostarczenia ładunku do miejsca przeznaczenia
Wartość ubezpieczenia frachtu- jest to suma frachtu brutto, łącznie z kosztami ubezpieczenia
Wartością ubezpieczenia innych przedmiotów ubezpieczenia- z wyjątkiem zobowiązań
odpowiedzialności cywilnej jak kwota, na której utratę jest narażony ubezpieczający w chwili rozpoczęcia
ubezpieczenia łącznie z kosztami ubezpieczenia.
Wartością ubezpieczenia jest zwykła wartość przedmiotu ubezpieczenia.
Umowa ubezpieczenia powinna określać sumę, na którą ubezpieczono, przedmiot ubezpieczenia-
nie powinna przekraczać wartości ubezpieczenia. Jeżeli suma ubezpieczenia jest wyższa od wartości
ubezpieczenia, umowa nie ma skutku prawnego co do nadwyżki sumy ponad wartość ubezpieczenia.
Jeżeli suma ubezpieczenia jest niższa od wartości ubezpieczenia, ubezpieczyciel odpowiada za szkody
w stosunku, w jakim pozostaje suma do wartości ubezpieczenia.
Składka- jest to określona kwota płacona ubezpieczycielowi za ochronę ubezpieczeniową.
Stawka- jest to wskaźnik, służący do obliczania wielkości składki ubezpieczeniowej; wyraża
stosunek wysokości składki do sumy ubezpieczenia.
44. Co to jest slip maklerski (dokument prowizoryczny) i nota maklerska
(dokument tymczasowy)
Nota pokrycia- jest to tymczasowy dokument stwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia.
Dokument ten jest wystawiany, gdy:
Pozostają jeszcze do uzgodnienia mniej istotne warunki ubezpieczenia
Ubezpieczyciel nie mógł wystawić polisy lub sporządzić tekstu ramowej umowy
ubezpieczenia przed terminem, od którego rozpoczyna się jego odpowiedzialność.
W ramach zawartej umowy generalnej dokument ten może potwierdzać, że w odniesieniu
do określonego przedmiotu ubezpieczenia strony uzgodniły stosowanie szczególnych warunków,
różniących się od umowy generalnej.
Slip maklerski- jest to dokument sporządzony przez maklera, w którym określone są propozycje
do przyszłej umowy ubezpieczenia.
45. Jaka jest wymagana prawem forma zawarcia umowy ubezpieczeniowej?
(dowolna, wynika z woli stron, prawo nie narzuca formy)
46. Co to jest interes majątkowy?
(wyrażony w pieniądzu przedmiot ubezpieczenia)
47. Kto w ubezpieczeniu morskim może mieć interes majątkowy?
(np. przewoźnik)
48. Na czym polega „zasada odszkodowania”
(odszkodowanie musi być wypłacone)
49. Na kogo nakłada obowiązki „zasada dobrej wiary”?
(ubezpieczającego)
50. Formy ubezpieczenia generalnego (polisa obrotowa, polisa odpisowa)
Ubezpieczenie generalne - może objąć wszystkie lub niektóre rodzaje ładunków jakie ubezpieczjący
będzie wysyłał lub otrzymywał w określonym czasie.
Rodzaje ubezpieczenia generalnego:
Polisa odpisowa- w umowie określona jest pewna, większa suma ubezpieczenia, w trakcie
realizacji tej umowy od sumy odpisywane są poszczególne sumy przesyłek, które ubezpieczający
wysyła lub otrzymuje.
Polisa obrotowa- ubezpieczeniu podlega cały obrót handlowy przedsiębiorstwa, składkę
ustala się proporcjonalnie do obrotu tego przedsiębiorstwa; przesyłki muszą mieć charakter jednorodny.
Polisa ubezpieczeniowa- potwierdza zawarcie umowy ubezpieczenia; wymienione są w niej warunki
zawarcia umowy. Polisa powinna zawierać:
Oznaczenie ubezpieczyciela
Oznaczenie przedmiotu ubezpieczenia
Oznaczenie niebezpieczeństw objętych umową ubezpieczeniową
Określenie czasu lub podróży, na które zawarto umowę
Sumę ubezpieczenia
Miejsce i datę wystawienia polisy
Podpis ubezpieczyciela
Polisa może być wystawiona imiennie na określonego ubezpieczającego (polisa imienna), na zlecenie
lub na okaziciela. Może być zawarta na rzecz osoby trzeciej (ubezpieczonego).
Polisa:
Jednostkowa- potwierdza każdą jednorazową umowę
Generalna- jest dowodem zawarcia umowy ubezpieczenia generalnego, jedną umową
objęty jest większy zakres działalności.
Certyfikat ubezpieczeniowy- jest to zaświadczenie o ubezpieczeniu dla każdego zgłoszonego
przedmiotu ubezpieczenia w ramach ubezpieczenia generalnego.
Dokument ten:
Stwierdza, że ubezpieczający zawarł umowę generalną i w jej ramach został ubezpieczony
przedmiot oznaczony w certyfikacie
Zawiera klauzulę stwierdzającą, że wypłacone będzie odszkodowanie według warunków ubezpieczenia
Jest przenaszalny przez indos
Może być wystawiony na zlecenie
Zawiera informację kogo należy powiadomić w razie szkody oraz instrukcję określającą
tryb postępowania w przypadku zaistnienia szkody.