WOJNY POLSKO - SZWEDZKIE 1523 do 1721

(Zygmunt August) Walka o Inflanty

1523 - unia kalmarska między Danią a Szwecją

1553 - ugoda Kettlera z carem Iwanem groźnym

• zachowanie neutralności

• nie wiązanie z Litwą

• popieranie kupców rosyjskich

1557 - demonstracja sił PL - LIT

• traktat Z Wilhelmem Furstenbergiem przeciw Moskwie

1558 - wojska Iwana Groźnego uderzył na INFLANTY

• zdobycie przez nich NARWY

1560 - DORPAT>FELIN>MARIENBURG

- wkracza Dania, reakcja Szwecji

• Dania zajmuje OZYLIĘ i WIKKEN

• Szwecja zajmuje płd brzeg ZATOKI FIŃSKIEJ + REWL

1558/ 59 - sejm polski popiera projekty interwencji zbrojnej

1561 - walka o inflanty, po interwencji Danii włącza się Szwecja

• Kettler oddaje Polsce i Litwie Inflanty, tylko KURLANDIA i SEMIGALIA dla niego w lenno

1563 - Zygmunt August idzie na ustępstwa wobec Albrechta Hohenzollerna

- dopuszczenie do współlenna elektorów brandenburskich

1568 - sojusz PL - SZW po wstąpieniu na tron szwedzki Jana III żonatego z Katarzyną Jagiellonką

• flota duńska niszczy polską flotę kaperską

• powołanie Komisji Morskiej do realizacji polit. PL na morzu - Jan Kostka

1568/69 - zniesienie przez sejm lubelski odrębności Prus królewskich

1570 - wpuszczenie Komisji Morskiej, Stanisław Karnkowski Consitutiones Carncoviae

do 1570 - walki i przymierza

- PL LIT vs RSJ

• DN vs SZW

• Sojusz PL + DN vs SZWECJA

1570 - odwrócenie przymierzy

• SZW + PL

• DN + ROS, bo ROS obiecuje dla ks Magnusa INF w lenno

• SZCZECIN, pokój pomiędzy Danią a Szwecją przy mediacji cesarstwa, Francji i Polski

(Zygmunt III Waza)

1587 - podwójna elekcja Zygmunt III vs Maksymilian

1588 - BYCZYNA zwycięstwo Zygmunta, Maksymilian do niewoli

1598 - próba dochodzenia zbrojnego swoich praw w Szwecji

• śmierć cara Fiodora w Rosji, zaginięcie jego brata Dymitra

1600 - ogłoszenie włączenia do Rzeczypospolitej INFLANT

- Szwedzi wkraczają do Inflant ku radości szlachty niemieckiej

1601 - wojska szwedzkie doszły do linii DŹWINY

• bitwa pod KOCKENHAUSEN Radziwiłł „Piorun” i J.K. Chodkiewicz”

• drugie natarcie szwedzkie i oblężenie RYGI Zamoyski

• odzyskanie utraconych Inflant aż po dzisiejszą Estonię

1602 - Zamoyskiego zastępuje Chodkiewicz

1603 - Chodkiewicz zajmuje DORPAT

1604 - wygrywa pod BIAŁYM KAMIENIEM

1605 - Król szwedzki Karol IX na czele 14 tys armii rusza pod RYGĘ

• przyznanie prawa kurateli na d ks Prus Albrechtem Fryderykiem

1611 - rozejm bo śmierć Karola IX i wojna SZW - DN

1617 - zerwanie rozejmu przez Szwecję

- zdobywają PARNAWĘ, RYGĘ,

1618 - przejęcie formalnego zwierzchnictwa nad Prusami przez elektorów brandenburskich

1621 - Szwedzi zdobywają MITAWĘ

1622 - odbicie MITAWY przez Krzysztofa Radziwiłła

- zawarcie rozejmu

1625 - zerwanie rozejmu, zdobycie DORPATU

1626 - uderzenie na Prusy Królewskie

• zajęcie PIŁAWY

• wymuszenie neutralności PRUS KSIĄŻĘCYCH

• zajęcie BRANIEWA, PUCKA, OLIWY I ELBLĄGA

• blokada GDAŃSKA

1627 - Koniecpolski odzyskuje PUCK

- zwycięska dla PL bitwa morska pod OLIWĄ

1628 - bitwa pod TCZEWEM

1629 - klęska pod GÓRZNEM, utrata BRODNICY PL

• uzyskanie od sejmu PL zgody na podatki na wojsko

• przymierze z cesarzem

• Koniecpolski zaskakuje pod TRZCIANĄ wojska Gustawa

• Rozejm w Starym Targu

1630 - Szwedzi zajmują POMORZE ZACHODNIE

( Władysław IV )

1632 - Władysław IV dąży do odzyskania portów pruskich

- śmierć Gustawa Adolfa w Bitwie pod Lutzen

1634 - utworzenie floty wojennej, powiększenie armii lądowej

1635 - przedłużenie rozejmu w SZTUMSKIEJ WSI o dalsze 26 lat

1637 - śmierć ostatniego władcy pomorskiego Bogusława XIV, wcielenie PZ

1638 - Władysław IV otrzymuje od Prus część ceł

1641 - brak kasy i trzeba było sprzedać flotę

• przedłużenie ściągania ceł o trzy lata w zamian za nadanie inwestytury i tytułu księcia Fryderykowi Wilhelmowi

1655 - najazd Szwedów w celu zlikwidowania polskich pretensji do tronu Szwedzkiego

- najazd na WIELKOPOLSKĘ i LITWĘ

• Radziejowski, Opaliński, Grudziński

- poddanie się pod UJŚCIEM

IX - wojska polskie opuszczają WARSZAWĘ

• pobite przez Szwedów pod ŻARNOWCEM i WOJNICZEM

- KRAKOWIE broni się Czarniecki, kapituluje w październiku

• Jan Kazimierz ucieka do GŁOGÓWKA

XII - oblężenie CZĘSTOCHOWY

• Burhard Muller vs Augustyn Kordecki

• Żegocki partyzantka

• Śapiecha pokonuje Radziwiłła

• Lubomirski opowiada się po stronie Jana Kazimierza

• Rewery Potocki; Lanckoroński hetmanami

• Konfederacja tyszowiecka

1656 - Gdańsk oparł się Szwedom

• KG skłonił Fryderyka Wilhelma do uznania zwierzchnictwa Szwecji w zamian za przyłączenie Warmii

• Czarniecki rozbija pod WARKĄ wojska spieszące KG na pomoc w widły SANU i WISŁY

VI - oswobodzenie WARSZAWY, ogólnonarodowe powstanie

• śluby lwowskie JK

VII - zajęcie W-WY przez KG i FW

1657 - najgorsze najazdy zw. z planem rozbiorowym

• od północy Szwedzi i Brandenburczycy

• od południa Jarzy Rakoczy -ks. Siedmiogrodu + wojska kozackie

• porozumienie PL > cesarstwo i PL > Dania, pomoc austriacka

• osaczenie Rakoczego pod CZARNYM OSTROWIEM

• Lubomirski najeżdża na SIEDMIOGRÓD

• Fryderyk Wilhelm odmienia sojusze

• wieczyste przymierze „traktaty - welawsko - bydgoskie”

1660 - pokój w Oliwie

(August II)

1699 - zawarcie porozumienia antyszwedzkiego między Danią, Rosją i Augustem jako władca Saksonii

- za nimi również Johann Reinhold Patkul - ks. Inflandzki

- August chce być cesarzem i włączyć w swe cesarstwo Inflanty

1700 - wybuch wojny północnej gdzie przeciw Szwecji walczy Dania, Rosja i Saksonia

- Karol XII pozyskuje pomoc angielską, rozbija wojska rosyjskie pod NARWĄ

1701 - Karol XII wkracza w granice RP

- nawiązuje kontakt z opozycją magnacką

1702 - klęska Sasów pod

PUŁTUSKIEM

KLISZOWEM - Lubomirski

- Szwedzi zajmują WARSZAWĘ, POZNAN, TORUŃ i KRAKÓW

• anty szwedzkie wystąpienia ludowe

1703 - konfederacja w ŚRODZIE

1704 KONFEDERACJA W WARSZAWIE - generalna

• kandydat do tronu konfederatów to Jakub Sobieski ale on uwięziony przez Augusta

• królem Stanisław Leszczyński

1705 - Leszczyński zawiera przymierze ze Szwedami podporządkowywując się Karolowi

• Leszczyński uważany za marionetkę ma poparcie tylko wśród zdecydowanych przeciwników Wettinów

• Wettinów popiera Rosja, armia saska

1706 - koalicja rozgromiona pod WSCHOWĄ

- Rosjanie zmuszeni do oddania Szwedom GRODNA i ucieczki na UKRAINĘ

- pokój w ALTRANSTAD

- Szwedzi pokonani przez Sasów, Rosjan i konfederatów sandomierskich pod KALISZEM

• - epidemie w Warszawie

- zjazdy antyleszczyńskie w ŻÓŁKWI o LUBLINIE

1708 - Karol XII chce ostatecznego rozstrzygnięcia wojny

- rusza na UKRAINE

- porozumienie zawarte z przywódca Kozaków Janem Mazepą

- wojska Leszczyńskiego walczą z konfederatami w Małopolsce

1709 - POŁTAWA - zniszczenie armii Karola XII przez Piotra I

- Karol ucieka do Turcji

- August wraca do Polski

- traktat w Toruniu z Rosją

- wyparcie Szwedów i Leszczyńskiego

1710 - stronnicy Wettina tworzą Walną Radę Warszawską

1711 - przyłączenie się Turcji po stronie Szwecji

- PRUT - klęska Piotra I

- Szwecja zmuszona do prowadzenia wojny obronnej w Inflantach

• - w Polsce susze, powodzie, nieurodzaje

• - wprowadzenie wojsk saskich do Polski

- Prusy zajmują SZCZECIN

- wojska rosyjskie zajmują Inflanty

1715 - konfederacja w TARNOGRODZIE - Ledóchowski

1721 - NYSTAD - Szwecja, Rosja bez RP

1

---