WYKŁAD 2 03.10.2010 r.

WADY OŚWIADCZEŃ WOLI:

1. Brak świadomości lub swobody powzięcia decyzji i wyrażenia woli

Wywołany jest złożeniem oświadczenia woli w stanie wyłączającym świadomość lub swobodne powzięcie decyzji i wyrażenia woli.

Dotyczy to sytuacji spowodowanej w szczególności chorobą psychiczną, niedorozwojem umysłowym albo innym, chociażby nawet przemijającym zaburzeniem czynności psychicznych, niezależnie od tego czy składający oświadczenie był ubezwłasnowolniony czy nie. 82 K.C.

2. Pozorność

• Oświadczenie woli w ogóle nie zmierzało do wywołania skutków prawnych (żart) lub:

• Zmierzało do wywołania innych skutków prawnych niż przewidziane w składanym oświadczeniu woli ( darowizna pod pozorem sprzedaży) 83 K.C.

3. Błąd

• Mylne wyobrażenie o rzeczywistym stanie rzeczy lub brak takiego wyobrażenia - czyli niezgodność pomiędzy rzeczywistością a jej odbiciem w świadomości osoby składającej oświadczenie woli.

• Przy składaniu oświadczeniu innej osobie można powołać się jedynie na błąd istotny

• Zniekształcenie oświadczenia woli przez osobę użytą do jego przesłania ma takie same skutki, jak błąd przy złożeniu oświadczenia

• Gdy błąd był wywołany postępowaniem przez drugą stronę lub osobę trzecią - można powołać się także na błąd nieistotny 84, 85, 86 K.C.

4. Groźba bezprawna

• Przymus psychiczny zastosowany w celu wymuszenia oświadczenia woli

• Gdy sprawca grozi użyciem bezprawnego środka (np. popełnienia przestępstwa) lub grozi użyciem środka dozwolonego, którym jednak nie wolno się posługiwać dla wymuszenia oświadczenia woli

• Groźba musi być poważna - tj. musi wywołać obawę u składającego oświadczenie woli.

SKUTKI WADLIWOŚCI OŚWIADCZEŃ WOLI:

Skutkiem wadliwości oświadczeń woli jest nieważność (względna lub bezwzględna) czynności prawnej, przy której jest ono składane.

NIEWAŻNOŚĆ BEZWZGLĘDNA: oznacza że czynność nie wywołuje zmiennych skutków prawnych.

• Czynność prawna jest nieważna od samego początku tj. od chwili jej dokonania

• Nie jest potrzebne stwierdzenie takiej nieważności gdyż następuje to z mocy samego prawa

• Na nieważność bezwzględną może powołać się każdy

• Sąd uwzględnia nieważność bezwzględną z urzędu (bez wniosku strony)

NIEWAŻNOŚĆ WZGLĘDNA: polega na tym, że czynność wywołuje wprawdzie skutki prawne, jednakże składający oświadczenie woli może uchylić się od tychże skutków. Uchylenie to następuje poprzez oświadczenie woli o uchyleniu się od skutków dokonanej czynności prawnej złożony na piśmie drugiej strony czynności.

• W przypadku uchylenia się od skutków złożonego oświadczenia woli, czynność jest nieważna od chwili jej dokonania.

• Uprawnienie do uchylenia się od skutków czynności prawnej wygasa z upływem roku:

- w przypadku błędu - od jego wykrycia

- w przypadku groźby - od chwili gdy stan obawy ustał

• Na względna nieważność mogą powołać się tylko określone przez prawo osoby

• Sąd uwzględnia nieważność względną tylko na wniosek upoważnionej osoby.

Wady oświadczenia woli	Skutek wadliwy oświadczenia woli
		Nieważność bezwzględna	Nieważność względna
Brak świadomości lub swobody w powzięciu decyzji i wyrażeniu woli
Pozorność
Błąd
Groźba bezprawna

PRZESŁANKI WAŻNOŚCI CZYNNOŚCI PRAWNEJ

1. Składający oświadczenie woli powinien (podmiot czynności prawnej):

• posiadać zdolność do czynności prawnych (najczęściej pełną, w niektórych przypadkach wystarczy ograniczona.

2. Czynność prawna

• nie powinna zmierzać do obejścia ustawy

• nie może być sprzeczna z zasadami współżycia społecznego

• zgodność z ustawą i zasadami współżycia społecznego

• dokonana w przewidzianej dla niej formie:

• jeżeli przepisy prawa wymagają określonej formy pod względem nieważności

• wolna od wad

FORMY CZYNNOŚCI PRAWNYCH:

1. Forma zastrzeżona pod rygorem nieważności (nie zachowanie tej formy powoduje że forma ta będzie nie ważna) ad solemnitatem

2. Forma dla celów dowodowych (nie zachowanie tej formy nie powoduje nieważności lecz powoduje utrudnienia w udowodnieniu jej istnienia w sądzie) ad probationem

3. Forma dla wywołania określonych skutków prawnych ad aventum

RODZAJE CZYNNOŚCI PRAWNYCH:

Podziałów jest wiele.

I . Podział według tego ile jest oświadczeń woli:

1. jednostronne - np. zwolnienie z długu, udzielenie pełnomocnictwa, poręczenie

2. dwustronne - wszystkie umowy: sprzedaży, umowa o pracę, wynajem, dzierżawy, zamiany, roboty budowlane, leasingu.

3. Wielostronne - uchwały np. organów spółdzielni, uchwały w Sp. S.A.

II . Podział

1. Czynności zobowiązujące - strony zobowiązują się do czegoś

2. Czynności rozporządzające - dochodzi do przeniesienia prawa np. własności

III. Podział

1. Czynności konsensualne - do wywołania skutku prawnego wystarczy porozumienie stron (może być ustne)

2. Czynności realne - do wywołania skutku potrzebne jest fizyczne przeniesienie rzeczy art. 155 K.C. § 1.

IV. Podział ze względu na to kiedy nastąpi skutek

1. Pomiędzy żyjącymi

2. Czynność na wypadek śmierci - np. zapis w testamencie na temat na przykład pochówku.

DOBRA OSOBISTE - są to dobra niematerialne, chronione prawem. Art. 23, 24 K.C.

WYKŁAD 3 16.10.2010 r.

PRZEDSTAWICIELSTWO

PRZEDSTAWICIEL ?

PRZEDSTWICIELSTWO

PRZEDSTAWICIELSTWO USTAWOWE - podstawą jest ustawa np. stosunek rodzicielstwa i władza rodzicielska wiąże się z prawem reprezentowania dziecka - dla ludzi ubezwłasnowolnionych przedstawicielstwo jest stwierdzane sądownie - kurator jest przedstawicielem ustawowym dziecka zarządzającym jego masą majątkową - kurator zarządza masą majątkową osób prawnych mających zdolności prawne - kurator w spółkach z o.o. ustanawiany jest przez sąd rodzinny i opiekuńczy

PEŁNOMOCNICTWO - Podstawą jest wola reprezentowanego - wola strony (reprezentowanego) może być pełnomocnictwem zatwierdzonym przez notariusza, może występować również pełnomocnictwo ustne - udzielenie pełnomocnictwa jest jednostronne tzn. reprezentowany ustanawia pełnomocnika lecz pełnomocnik nie składa oświadczenia że przyjmuje to pełnomocnictwo - pełnomocnik może nie przyjąć pełnomocnictwa składając oświadczenie

PROKURA

PROKURA Jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorstwo podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców (KRS) które obejmuje:

• umocowanie do czynności sądowych i przesądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa

UWAGA: Wymagane jest jednak pełnomocnictwo do poszczególnych czynności:

• do zbycia przedsiębiorstwa

• do dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie go do czasowego korzystania

• do zbywania i obciążania nieruchomości

Prokurentem może być: osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych.

Rodzaje prokury:

1. Prokura łączna

• może być udzielana kilku osobom łącznie:

• z innym prokurentem

• z członkiem zarządu dla spółek kapitałowych z o.o., i S.A.

• z innym wspólnikiem w spółkach osobowych prawa handlowego

• dla skuteczności działania konieczne jest współdziałanie prokurentów łącznych (każdy z nich musi złożyć oświadczenie woli)

2. Prokura samoistna

• udzielana jest jednej osobie

• do skuteczności działania wystarczy samodzielne oświadczenie woli prokurenta

Kierowanie do przedsiębiorcy oświadczenia lub doręczenia pism mogą być dokonane wobec jednej osoby, którym udzielono prokury łącznej.

Zasady udzielania prokury:

1. Zakres

• nie można jej ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich chyba ż przepis szczególny stanowi inaczej.

2. Forma

• Powinna być pod rygorem nieważności, udzielana na piśmie.

3. Przenoszenie na inną osobę

• prokura nie może być przeniesiona

• prokurent może ustanowić pełnomocnika do poszczególnej czynności, lub pewnego rodzaju czynności

4. Zgłoszenie do KRS

• Udzielenie i wygaśnięcie prokury, przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorców

• Zgłoszenie o udzieleniu prokury powinno określać jej rodzaj, a w przypadku prokury łącznej także sposób jej wykonania

Odwołanie prokury:

• Prokurent może być w każdym czasie odwołany

Wygaśnięcie prokury:

Prokura wygasa na skutek:

• wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru

• ogłoszenie upadłości

• otwarcie likwidacji

• przekształcenie przedsiębiorcy

• śmierci prokurenta

ALE:

• śmierć przedsiębiorcy ani utrata przez niego zdolności do czynności prawnych, nie powoduje wygaśnięcia prokury.

• Prokurent składa własnoręczny podpis zgodnie ze znajdującym się w aktach rejestrowych wzorem podpisu, wraz z dopiskiem wskazującym na prokurę, chyba że z treści dokumentu wynika, że działa jako prokurent.

PRZEDSIĘBIORCA i FIRMA według regulacji Kodeksu Cywilnego:

Przedsiębiorca: jest osobą fizyczną, osobą prawną, prowadzącą we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Firma: nie może wprowadzać w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności, źródeł zaopatrzenia. Art. 43³ §2 K.C.

Zasady dotyczące obierania firmy:

• Firma przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku

• Firma nie może wprowadzać w błąd w szczególności do:

• osoby przedsiębiorcy

• przedmiotu działalności przedsiębiorcy

• miejsca działalności

• źródeł zaopatrzenia (art. 43³ §1 K.C.)

Brzmienie i budowa firmy:

Firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko.

• nie wyklucza to włączenia do firmy:

• pseudonim

• określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy

• miejsca jej prowadzenia

• innych określeń dowolnie obranych (art. 43⁴ K.C.)

Firma osoby prawnej:

Jest jej nazwa art. 43⁵ K.C.

• firma zawiera określenie formy prawnej osoby prawnej, które może być podane w skrócie, a ponadto może wskazywać na:

• przedmiot działalności

• siedzibę tej osoby

• inne określenia dowolnie dobrane

• firma osoby prawnej może zawierać nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej jeżeli służy to wskazaniu lub działalnością przedsiębiorcy

• umieszczenie w nazwie firmy nazwiska albo pseudonimu osoby fizycznej wymaga pisemnej zgody tej osoby, a w razie jej śmierci - zgody jej małżonka i dzieci

• przedsiębiorca może posługiwać się skrótem firmy

Firma oddziału osoby prawnej: zawiera

• pełną nazwę tej osoby

• określenie „oddział”

• wskazanie miejscowości której znajduje się oddział siedziby art. 436 K.C.

Zmiana firmy:

• każda zmiana wymaga ujawnienia w rejestrze

• w razie przekształcenia osoby prawnej można:

• zachować jej dotychczasową firmę z wyjątkiem określenia wskazującego formę prawną osoby prawnej, jeżeli uległa ona zmianie. To samo dotyczy przekształcenia spółki osobowej art. 437 K.C.

• w przypadku utraty członkostwa przez wspólnika, którego nazwisko było umieszczone w nazwie firmy, spółka może:

• zachować w swej nazwie firmy nazwisko byłego wspólnika tylko za wyrażoną na piśmie zgodzie.

Brzmienie nazwy firmy w przypadku przeniesienia prawa własności przedsiębiorstwa:

• kto nabywa przedsiębiorstwo może je nadal prowadzić pod dotychczasową nazwą

• powinien jednak umieścić w nazwie firmy dodatek lub nazwisko nabywcy, chyba że strony postanowiły inaczej.

• firma nie może być zbyta

• przedsiębiorca może upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystanie ze swej firmy, jeżeli nie wprowadza to w błąd

art. 43⁹

Ochrona firmy:

Przedsiębiorca, którego prawo do firmy zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania chyba że nie jest ono bezprawne:

• w razie dokonanego naruszenia może on także żądać

• usunięcia jego skutków

• złożenia oświadczenia lub oświadczeń w odpowiedniej treści i formie

• naprawienia na zasadach ogólnych szkody majątkowej lub wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia art. 43¹⁰.

Przedsiębiorstwo według K. C.:

Jest zorganizowanym zespołem składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej art. 55^{1 (22)} K. C.

Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych art. 55^{2 (23)} K.C.

Gospodarstwo rolne według K.C.:

Za gospodarstwo rolne uważa się:

• grunty rolne wraz:

• z gruntami rolnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem

jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarstwa

• prawami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego

Odpowiedzialność nabywcy i zbywcy gospodarstwa rolnego

Nabywca przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa lub gospodarstwa, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności. Odpowiedzialność nabywcy ogranicza się do wartości nabytego przedsiębiorstwa lub gospodarstwa według stanu w chwili nabycia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć art. 55 ^{4 (27)} K.C.

WYKŁAD 4 17.10.2010 r.

SĄDOWNICTWO W POLSCE:

1. SĄDY POWSZECHNE

• Sądy rejonowe orzeka w I instancji

• Sądy okręgowe orzeka w II instancji, ale może się zdarzyć że będzie

orzekał w I i II instancji

• Sądy apelacyjne orzeka w II instancji

2. SĄDY SZCZEGÓLNE

• SĄDY WOJSKOWE

- Sąd garnizonowy - orzeka w I instancji

- Sądy okręgowe - orzeka w I i II instancji

• SĄDY ADMINISTRACYJNE

- Wojskowe sądy administracyjne - orzeka w I instancji

- Naczelny sąd administracyjny - orzeka w II instancji

3. TRYBUNAŁY

• Konstytucyjny

• Stanu

4. SĄD NAJWYŻSZY

Ustawa ustroju sądów powszechnych w strukturze sądów powszechnych, przewiduje tworzenie ze względu na rodzaj spraw podlegających rozpoznaniu następujących sądów:

• Gospodarczych

• Gospodarczych rejestrowych

• Rodzinnych i opiekuńczych

• Pracy

Sądy te nie są odrębnymi sądów powszechnych a faktycznie funkcjonują jako ich merytoryczne wydziały.

Orzeczenia - to wyroki i postanowienia merytoryczne i incydentalne.

Podstawowe środki odwoławcze:

1. Apelacja - służy jako środek odwoławczy od wyroków i postanowień zapadłych w postępowaniu nieprocesowym.

2. Zażalenia - służy jako środek odwoławczy do wszystkich pozostałych postanowień

Oba te środki są dewolutywne tzn. podlegają rozpoznaniu przez sąd wyższej instancji, ale w przypadku zażaleń istnieje możliwość uwzględnienia przez sąd który wydał zaskarżone orzeczenie.

Każdy środek odwoławczy składa się do wyższej instancji, ale za pośrednictwem tego sądu który wydał zaskarżone orzeczenie.

Inne środki zaskarżenia:

1. Kasacja w postępowaniu karnym to III instancja. Nie przysługuje we wszystkich sprawach. Wyrok do czasu upływu terminu jej złożenia jest nieprawomocny.

2. Skarga kasacyjna w postępowaniu karnym Środek nadzwyczajny od wyroku prawomocnego

3. Skarga o wznowienie postępowania Środek nadzwyczajny od orzeczenia prawomocnego

Są też inne środki odwoławcze takie jak:

• 
  nakazy zapłaty

• sprzeciwy Środki nie dewalutywne

• zarzuty

Wyroki zaoczne od służy sprzeciw - środek nie dewalutywny

Kasacje i skargi kasacyjne rozpoznaje sąd najwyższy

Terminy: art. 110, 111, 112, 114 K.C.

Skutki terminu: art. 116 K.C.

Przedawnienie roszczeń: art. od 117 K.C.

Jest to sytuacja w której strona nie może skutecznie dochodzić swojego roszczenia przed sądem.

Podstawowe terminy przedawnienia to:

• 10 lat

• 3 lata - dla roszczeń gospodarczych

• 2 lata - przy umowie o dzieło lub umowie zlecenie art. 751 i 646 K.C. np. czynsz najmu, dzierżawy - to świadczenie okresowe i obowiązuje 3 lata

Przedawnienie od wyroków i ugod - 10 lat art. 125 K.C.

Wstrzymanie i zawieszenie biegu przedawnienia - art. 121, 122

Przerwanie biegu przedawnienia - art. 123, 124 K.C. !!!!! WAŻNE

II KSIĘGA K.C.

Zagadnienia:

1. Wprowadzenie do prawa rzeczowego

2. Prawo własności

3. Nabycie i utrata własności

4. Użytkowanie wieczyste

5. Ograniczone prawa rzeczowe

6. Księgi wieczyste

7. Posiadanie i dzierżenie

Pojęcie prawa rzeczowego:

Zespół przepisów prawa cywilnego regulujących społeczne formy korzystania z rzeczy. Ukształtowane jako prawa przedmiotowe bezwzględne, czyli regulujące przedmiotowe prawa rzeczowe (są to przede wszystkim przepisy art. 140 - 352 K.C.)

W znaczeniu podmiotowym:

Cywilne, majątkowe prawo podmiotowe którego przedmiotem jest:

• rzecz w znaczeniu techniczno - prawnym

• ukształtowane jako prawo bezwzględne, czyli skuteczne względem wszystkich (erga omnes)

Cechy roszczeń wynikających z praw podmiotowych i bezwzględnych:

Powstają z chwilą naruszenia prawa, a nie z chwilą jego powstania, a z chwilą wymagalności roszczenia.

Prawa rzeczowe w znaczeniu podmiotowym w polskim systemie prawa:

• 
  prawo własności

• użytkowanie wieczyste K.C.

• użytkowanie

• zastaw

• hipoteka

• własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego

• spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego

• prawo domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej

Podział praw rzeczowych:

Prawa bezterminowe: Prawa terminowe:

Czas ich trwania nie jest określony czas ich trwania jest z góry określony

Prawa samodzielne (samoistne): Mogą istnieć samodzielnie, niezależnie od innych praw (np. prawo własności) Prawa zbywalne:	Prawo niesamodzielne (niesamoistne): Uzależnione jest od treści innego prawa, nie mogą powstać i istnieć od innego np. hipoteka i zastaw Prawa niezbywalne: Nie można ich przenieść na inną osobę ze względu na to że ich celem jest zaspokojenie potrzeb określonej osoby (np. użytkowanie, służebność osobista) Prawa nieodpłatne: Ustanowione są bez wynagrodzenia (np. służebność, zastaw, hipoteka) Prawo niepodzielne: Nawet jeżeli należą do kilku osób, to żadna z nich nie może samodzielnie rozporządzać częścią tego prawa (np. służebność, hipoteka)
Można je przenieść na inną osobę, sprzedać, zamienić, darować, zapisać w testamencie (np. własność, służebność gruntowa, hipoteka) Prawa odpłatne: Ustanowienie za wynagrodzeniem (np. użytkowanie wieczyste, spółdzielcze ograniczone prawo rzeczowe) Prawa podzielne: Mogą należeć do kilku osób w ten sposób, że każdej z nich będzie przysługiwała część ułamkowa tego prawa, i każda z tych osób może samodzielnie rozporządzać swoją częścią.

Podział praw ze względu na przedmiot:

• prawa, których przedmiotem mogą być tylko nieruchomości (np. użytkowanie wieczyste, służebność, hipoteka, spółdzielcze prawo rzeczowe)

• prawa których przedmiotem mogą być tylko ruchomości (np. zastaw)

• prawa których przedmiotem mogą być zarówno nieruchomości jak i ruchomości (np. prawo własności, użytkowanie)

WYJĄTKI: Od zasady że przedmiotem prawa rzeczowego jest rzecz, istnieją wyjątki.

Przedmiotem niektórych praw rzeczowych mogą być także inne dobra niż rzeczy, a mianowicie prawa:

• użytkowanie praw

• zastaw na prawach

• hipoteka na użytkowaniu wieczystym lub na spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego.

Hipoteka na statku - na podstawie Kodeksu Morskiego.

Zakres regulacji prawa rzeczowego w znaczeniu przedmiotowym:

1. Prawo to reguluje nie tylko samo korzystanie z rzeczy, ale także treść i wykonanie podmiotowych praw rzeczowych, niektóre sposoby nabycia, utraty, zamiany oraz utraty tych praw.

2. Prawo to reguluje podmiotowe prawo rzeczowe nie tylko wtedy gdy jego przedmiotem jest rzecz, ale także gdy jego przedmiotem są prawa.

WYKŁAD 6 13.11.2010 r.

WSPÓŁWŁASNOŚĆ

Ułamkowa Każdy z właścicieli jest właścicielem w pewnej części ułamkowej, np. działka rolna, która powinna mieć dostęp do drogi publicznej.

Łączna Współwłasność do niepodzielnej ręki tzn. każdy z właścicieli jest właścicielem całości rzeczy. Dwóch właścicieli, jedna rzecz. Powstaje w przypadkach opisanych ściśle w ustawie:

• np. Współwłasność małżeńska, majątkowa

• spółka cywilna - pomiędzy wspólnikami zawierającymi umowę art. 863 § 1,2,3, art. 870 K.C. nie ma majątku spółki, ponieważ S.C. nie ma zdolności prawnej.

Likwidacja majątku spółki art. 875 § 1,2,3 K.C.

Udziały w zyskach i stratach art. 867 § 1,2 K.C.

Solidarna odpowiedzialność wspólników art. 864 K.C.

Odpowiedzialność solidarna: Każdy odpowiada za całość tzn. że egzekucja może być

prowadzona z majątku wspólnego wspólników, lub z indywidualnych obojętnie którego

wspólnika.

Nabycie i utrata własności:

• sposoby nabycia i utraty własności nie mają jednolitego charakteru

• regulacja prawna:

• na podstawie prawa rzeczowego art. 155 -194 K.C.

• nabycie w drodze dziedziczenia art. 922 i 925 K.C.

• nabycie na podstawie przepisów prawa rodzinnego

Charakter prawa własności

Prawo własności jest prawem wyłącznym:

• określona rzecz może być przedmiotem tylko jednego prawa własności

• treści tego prawa nie da się podzielić (ale rzecz tak)

• nie może być dwóch właścicieli jednej i tej samej rzeczy, z których jeden miałby część uprawnień do rzeczy a drugi pozostałe prawa

Podmiot prawa własności:

• jedno i niepodzielne prawo własności może jednak należeć do kilku osób

• osoby te będą wspólnie podmiotami jednego prawa własności , czyli będą współwłaścicielami rzeczy

• JAKO WSPÓŁWŁAŚCICIELE MOGĄ OKREŚLIĆ MIĘDZY SOBĄ SPOSÓB KORZYSTANIA Z RZECZY (podział do korzystania)

Skutek nabycia:

• Nabycie i utrata własności rzeczy są ściśle ze sobą powiązane

• Nabycie własności rzeczy, która w chwili nabycia nie była rzeczą niczyją zawsze skutkuje utratą prawą własności przez poprzedniego właściciela

Sposoby nabycia prawa własności

Prawo własności można nabyć w drodze:

• sprzedaż

• zamiana

• darowizny

• spadkobrania

• zasiedzenia

• zawłaszczenie rzeczy niczyjej

• nacjonalizacja (Skarb Państwa)

• wywłaszczenie (Skarb Państwa)

• egzekucji sądowej

• dostawy i roboty budowlane

Sposoby utraty prawa własności

Prawo własności można utracić w drodze:

• sprzedaż

• zamiana

• darowizny

• zasiedzenia

• nacjonalizacja (Skarb Państwa)

• wywłaszczenie (Skarb Państwa)

• egzekucji sądowej

• porzucenia rzeczy

Pierwotne i pochodne nabycie prawa własności

Nabycie pierwotne:

• prawo to powstaje niezależnie od praw poprzednika (często nie ma poprzednika)

• między prawami poprzedniego właściciela a prawami nabywcy nie ma ciągłości

• prawo własności nowego właściciela powstaje samoistnie i nie stanowi sukcesji po poprzedniku - nie ma więc następstwa prawnego

• prawo własności przechodzi na nabywcę - co do zasady - w stanie wolnym od obciążeń

• Prawo poprzedniego właściciela wygasa i powstaje nowe, niezależne prawo własności przysługuje nabywcy

Pierwotne sposoby nabycia prawa własności:

• wywłaszczenie

• zasiedzenie

• nacjonalizacja

• nabycie prawa własności od nie właściciela

• znalezienie rzeczy

• zawłaszczenie rzeczy niczyjej

• połączenie rzeczy

• pomieszanie rzeczy

• przeistoczenie rzeczy

Nabycie pochodne (wtórne):

• prawa nabywcy wywodzą się od praw przysługujących poprzedniemu właścicielowi i są od nich zależne

• NIKT NIE MOŻE PRZENIEŚĆ NA INNĄ OSOBĘ WIĘCEJ PRAW NIŻ SAM POSIADA

• między prawami poprzedniego właściciela a prawami nabywcy istnieje ciągłość

• prawo własności nowego właściciela stanowi sukcesję po poprzedniku - istnieje więc nie tylko następstwo czasowe ale i prawne

• prawo własności przechodzi na nabywcę - co do zasady - ze wszystkimi obciążeniami i ograniczeniami.

Pochodne sposoby nabycia prawa własności:

• sprzedaż

• zamiana

• darowizna

• dożywocie

• nabycie majątku przy łączeniu się osób prawnych

• spadkobranie

Przeniesienie prawa własności:

• jest to przejście praw własności ze zbywcy na nabywcę na podstawie umowy

• własność rzeczy oznaczonej co do tożsamości (tzn. oznaczonej poprzez podanie cech jej tylko właściwych) przechodzi na nabywcę z mocy samej umowy zobowiązującej do przenoszenia własności - jest to umowa konsensualna o podwójnym skutku zobowiązująco - rozporządzającym, moment wydania rzeczy nie ma znaczenia dla przejścia praw

• podwyższony skutek nie nastąpi jeśli stanowi tak przepis szczególny ustawy albo stary umowy zobowiązującej tak stanowią (art. 155 § 1 K.C. in fine)

• do przeniesienia własności oraz rzeczy oznaczonych co do gatunku (tzn. podanie cech, które są właściwe dla większej liczby przedmiotów należących do danej grupy, oprócz umowy zobowiązującej do takiego przeniesienia, konieczne jest wydanie rzeczy (przeniesienie posiadania rzeczy) art. 155 § 2 jeden ze sposobów przewidzianych w art. 348 - 351 K.C.

Do zrobienia w domu na ćwiczenia kazusy z moodla 19,20,21,25, 4(spróbować) - z prawa rzeczowego.

WYKŁAD 7 04.12.2010 r.

ROSZCZENIA WINDYKACYJNE (przykładem jest art. 222 §1)

Windykacja: jest to roszczenie o wydanie rzeczy, ściągnięcie rzeczy należnej.

Stosunki zobowiązujące:

• najem

• dzierżawa

• dożywocie

Ograniczone prawa rzeczowe:

• użytkowanie

• służebność

• zastaw

• ograniczone prawa rzeczowe spółdzielcze

• użytkowanie wieczyste

ROSZCZENIA NEGARTORYJNE (przykładem jest art. 222 §2) czyli roszczenie o zaniechanie roszczeń.

UPRAWNIENIA

	Właściciel	Posiadacz	Dzierżyciel
Roszczenie windykacyjne, negatoryjne art. 222 K.C.	TAK	NIE	NIE
Skarga posesoryjna art. 344 K.C.	TAK	TAK	NIE
Obrona konieczna art. 343 §1 K.C.	TAK	TAK	TAK
Dozwolona samopomoc art. 343 §2	TAK	TAK	TAK

KAŻDY WŁAŚCICIEL JEST POSIADACZEM SAMOISTNYM

LECZ

NIE KAŻDY POSIADACZ SAMOISTNY JES WŁAŚCICIELEM

Roszczenie o ustalenie art. 172

Artykuły od 336 do 352 - przeczytać

Art. 223 - brak przedawnienia

Art. 334 - skarga posesoryjna

Art. 336 - posiadanie samoistne i zależne

Art. 342 do 344 - ochrona posiadania

Art. 344 - WAŻNY

WYKŁAD 8 18.12.2010 r.

ISTOTA ZOBOWIĄZAŃ:

Zobowiązanie polega na tym że wierzyciel może zażądać od dłużnika określonego świadczenia, a dłużnik powinien je spełnić art. 353 k.c.

Świadczenie może polegać na:

• działaniu

• zaniechaniu

Zasady swobody zawierania umów Strony mogą kształtować stosunek prawny według swojego uznania, nie może on jednak

treścią ani celem sprzeciwiać się: właściwości (naturze stosunku), ustawie, zasady współżycia

społecznego.

Umowy nieuregulowane, w ustawie to umowy nienazwane.

Darowizna - jest umową.

Wierzyciel - osoba która ma prawo żądać od dłużnika zwrotu swojej należności.

Wierzyciel ma uprawnienie, natomiast dłużnik - obowiązek.

Zasady dotyczące wykonania zobowiązania

Dłużnik winien wykonywać zobowiązanie:

• zgodnie z jego treścią

• w sposób odpowiadający jego społeczno - gospodarczemu celowi

• w sposób odpowiadający zasadom współżycie społecznego

• w sposób odpowiadający ustalonym zwyczajom (jeżeli istnieją w tym zakresie)

!!! W taki sam sposób przy wykonaniu zobowiązania powinien współdziałać wierzyciel.

Należyta staranność:

Jeżeli co innego nie wynika z treści zobowiązania dłużnik obowiązany jest do zachowania

staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju.

!!! Należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności

gospodarczej określa się przy uwzględnianiu zawodowego charakteru tej działalności.

Osobiste świadczenie dłużnika

Wierzyciel ma prawo żądać osobistego wykonania świadczenia przez dłużnika tylko wtedy,

gdy:

• wynika to z treści czynności prawnej

• wynika to z ustawy

• wynika to z właściwości świadczenia

Wierzytelność pieniężna:

Jeżeli wierzytelność pieniężna jest wymagalna to wierzyciel NIE MOŻE ODMÓWIĆ PRZYJĘCIA ŚWIADCZENIA OD OSOBY TRZECIEJ, nawet jeżeli działa bez wiedzy dłużnika.

Jakość świadczonych rzeczy:

Jeżeli dłużnik zobowiązany jest do świadczenia rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a ich jakość nie jest oznaczona przez właściwe przepisy, przez czynność prawną lub nie wynika z okoliczności

dłużnik powinien świadczyć rzeczy ŚREDNIEJ JAKOŚCI

Zasady walutowości i nominalizmu przy świadczeniach pieniężnych:

1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, zobowiązanie pieniężne na obszarze RP mogą być wyrażone tylko w pieniądzu polskim.

2. Jeżeli przedmiotem zobowiązania od chwili jego powstania jest suma pieniężna, spełnienie świadczenia następuje przez ZAPŁATĘ SUMY NOMINALNEJ chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej art. 358¹

3. Strony mogą jednak w umowie zastrzec, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona WEDŁUG INNEGO NIŻ PIENIĄDZ MIERNIKA WARTOŚCI.

Zasady waloryzacyjne

Nadzwyczajna zmiana stosunków art. 357¹ k.c.

Jeżeli z powodu nadzwyczajne zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłyby jednej ze stron rażącą stratą - czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z ZWS:

• Oznaczyć sposób wykonania zobowiązania

• Oznaczyć wysokość świadczenia lub nawet

• Orzec o rozwiązaniu umowy

Rozwiązując umowę sąd może - w miarę potrzeby oraz kierując się w/w zasadami - orzec o rozliczeniach stron.

WALORYZACJA (art. 358¹ 3)

W razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycie społecznego, zmienić wysokość lub sposób spełnienia świadczenia pieniężnego, chociażby były ustalone w orzeczeniu lub umowie. Z żądaniem zmiany wysokości lub sposobu spełnienia świadczenia pieniężnego nie może wystąpić strona prowadząca przedsiębiorstwo, jeżeli świadczenie pozostaje w związku z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa.

Przepisy powyższe nie uchybiają przepisom regulującym wysokość cen i innych świadczeń pieniężnych.

ODSETKI

Prawo do odsetek:

Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy wynika to z:

• czynności prawnej (umowy)

• ustawy

• orzeczenia sądu

• decyzji innego właściwego organu

Termin płatności:

Jeżeli brak odmiennego zastrzeżenia odsetki płatne są CO ROKU Z DOŁU, a jeżeli termin sumy pieniężnej jest krótszy niż rok - jednocześnie z zapłatą tej sumy.

ANATOCYZM odsetki od odsetek (skapitalizowane pierwsze odsetki) w Polsce zakazane, lecz przed sądem dozwolone.

Wysokość odsetek:

Jeżeli wysokość odsetek nie jest inny sposób określona to należą się odsetki ustawowe

(wysokość odsetek ustawowych określa się w drodze rozporządzenia Rady Ministrów).

Odsetki maksymalne:

art. 359 §2 ¹ Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w

stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego

Narodowego Banku Polskiego (odsetki maksymalne).

art. 359 §2 ² Jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza

wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne.

art. 359 §2 ³ Postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o

odsetkach maksymalnych, także w razie dokonania wyboru prawa obcego.

Pojęcie szkody w stosunkach cywilnych:

Naprawienie szkody (w braku odmiennego przepisu ustawy lub umowy) obejmuje:

• utraty, którą odszkodowany poniósł

• korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono

• Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

• Jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności i przyczynienia się ( stopnia winy obu stron)

Sposób naprawienia szkody:

Naprawienie szkody winno nastąpić - według wyboru poszkodowanego - przez:

• przywrócenie stanu poprzedniego

• zapłatę odpowiednie sumy pieniężnej

• Jeżeli przywrócenie stanu poprzedniego jest niemożliwe lub powiązane z nadmiernymi trudnościami i kosztami - roszczenie poszkodowanego ogranicza się do odszkodowania w pieniądzu.

• Przy odszkodowaniu w pieniądzu jego wysokość ustala się WEDŁUG CEN Z DATY USTALENIA (chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen z innej chwili)

Zobowiązanie przemienne:

Jeżeli dłużnik jest zobowiązany w ten sposób, że wykonanie zobowiązania może nastąpić przez spełnienie jednego z kilku świadczeń - WYBÓR ŚWIADCZENIA OD DŁUŻNIKA - chyba że z umowy lub okoliczności wynika, że uprawnionym do wyboru świadczenia jest wierzyciel lub osoba trzecia.

Wyboru tego dokonuje się:

• przez złożenie drugiej stronie oświadczenia

• a dłużnik może dokonać wyboru także pop prostu przez spełnienie świadczenia

!!!!! Jeżeli strona uprawniona do wyboru świadczenia tego nie dokona, druga strona może wyznaczyć jej w tym celu odpowiedni termin, po którego bezskutecznym upływie uprawnienie do dokonania wyboru przechodzi na tę stronę.

Zobowiązania bezterminowe o charakterze ciągłym:

Zobowiązania bezterminowe o powtarzającym się cyklicznie świadczeniach (o charakterze ciągłym) wygasają po wypowiedzeniu ich przez dłużnika lub wierzyciela, z zachowaniem terminów:

• umownych

• ustawowych

• zwyczajowych

a w razie braku takich terminów - niezwłocznie po wypowiedzeniu.

Zobowiązania solidarne:

Zobowiązanie jest solidarne jeżeli wynika z ustawy lub czynności prawnej.

W zobowiązaniach mamy do czynienia z:

Solidarnością dłużników: SOLIDARNOŚĆ DŁUŻNIKÓW: Kilka dłużników może być zobowiązanych w ten sam sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych. Aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarnie pozostają zobowiązani.

Solidarnością wierzycieli: SOLIDARNOŚĆ WIERZYCIELI: Kilku wierzycieli może być uprawnionych w ten sposób, że dłużnik może (według swojego wyboru) spełnić świadczenie do rąk jednego z nich, a przez zaspokojenie któregokolwiek z wierzycieli dług wygasa względem wszystkich. Jednakże w razie wytoczenia powództwa przez jednego z wierzycieli solidarnych dłużnik powinien spełnić świadczenie do jego rąk

Zobowiązania podzielne:

Świadczenie podzielne to takie świadczenie, które może być spełnione częściowo, bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości.

• Jeżeli jest kilku dłużników albo wierzycieli, a świadczenie jest podzielne, to zarówno dług jak i wierzytelność dzielą się na tyle niezależnych od siebie części, ilu jest dłużników albo wierzycieli.

• Części te są równe, jeżeli z okoliczności nie wynika nic innego.

Odpowiedzialność dłużników a podzielność świadczeń:

• Przy świadczeniu niepodzielnym - dłużnicy są odpowiedzialni za jego spełnienie jak dłużnicy solidarni

• Przy świadczeniu podzielnym - (w braku odmiennej umowy) dłużnicy są odpowiedzialni za jego spełnienie solidarnie - jeżeli wzajemne świadczenie wierzyciela jest niepodzielne.

Uprawnienia wierzycieli i dłużników a podzielność świadczeń:

• Dłużnik który spełnił świadczenie niepodzielne może żądać od pozostałych dłużników zwrotu wartości świadczenia według tych samych zasad co dłużnik solidarny.

• Jeżeli kilku wierzycieli jest uprawnionych do świadczenia niepodzielnego, każdy z nich może żądać spełnienia całego świadczenia, ale w razie sprzeciwu choćby jednego z nich, dłużnik obowiązany jest świadczyć wszystkim wierzycielom łącznie, albo złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego.

WYKŁAD 9 15.01.2011 r.

Należności spadkowe od nieruchomości:

• W przypadku śmierci właściciela nieruchomości spadkobiercy powinni jak najszybciej wystąpić do sądu o stwierdzenie nabycia spadku. Alternatywą może być skorzystanie z usług notariusza. Korzyścią z wyboru tej drugiej drogi jest skrócenie czasu postępowania spadkowego. W celu ochrony praw spadkobiercy w trakcie toczącego się postępowania można dokonać odpowiedniego wpisu w księdze wieczystej nieruchomości.

• Kolejnym krokiem po przeprowadzeniu postępowania spadkowego jest dział spadku. Najszybciej można zrobić w formie aktu notarialnego.

• Obowiązek podatkowy - należy mieć na uwadze, iż w przypadku dziedziczenia nieruchomości po stronie spadkobierców powstanie obowiązek podatkowy. Najczęściej momentem powstania obowiązku podatkowego w przypadku dziedziczenia jest data uprawomocnienia orzeczenia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. Należy zauważyć, iż niejednokrotnie spadkobiercy będą zwolnieni z obowiązku zapłaty podatku od spadku, np. w przypadku, gdy do dziedziczenia doszło pomiędzy "osobami najbliższymi" (np. w przypadku dziedziczenia przez małżonka, zstępnych - dzieci, wnuki, prawnuki, czy wstępnych - rodziców, dziadków, pradziadków). Warunkiem zwolnienia jest zgłoszenie nabycia własności nieruchomości właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Jednakże to, czy spadkobiercy będzie przysługiwało zwolnienie, należy rozpatrywać każdorazowo w odniesieniu do konkretnego przypadku, gdyż zwłaszcza w odniesieniu do spadków otwartych przed dniem 1 stycznia 2007 r.

Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych - w niej znajduje się podatek od nieruchomości.

WYKŁAD 10 16.01.2011 r.

Dziedziczenie testamentowe:

1. Zwykłe:

1. Testament odręczny holograficzny

• zostać napisany w całości pismem ręcznym,

• musi być opatrzony datą i podpisem

• NIE może sporządzić takiego testamentu osoba całkiem lub częściowo ograniczona

• Podpis musi być czytelny, może być skrócony jeżeli nie ma wątpliwości że pochodzi właśnie od tego spadkodawcy

• Na takim testamencie nie może być parafki spadkodawcy

2. Testament notarialny

• Przyszły spadkodawca udaje się do notariusza, który sporządza testament w formie aktu notarialnego

• Testament taki podpisywany jest przez spadkodawcę i notariusza

• Notariusz ma obowiązek sprawdzenia tożsamości testatora z dowodu tożsamości

• W momencie gdy testator zachowuje się w dziwny sposób to znaczy że na przykład nie rozumie do końca treści jakie są mu przedstawiane, to notariusz ma prawo odmówić sporządzenia takiego aktu notarialnego, aby nie doszło do wady oświadczenia woli.

3. Testament alograficzny

• spadkodawca może sporządzić testament w ten sposób, że w obecności dwóch świadków ustnie oświadczy swoją ostatnią wolę wobec osoby urzędowej, którą może być wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta, marszałek województwa, sekretarz powiatu albo gminy lub kierownik urzędu stanu cywilnego.

• Oświadczenie spadkodawcy spisuje się w protokole z podaniem daty jego sporządzenia. Protokół odczytuje się spadkodawcy w obecności świadków. Dokument ten powinien być podpisany przez spadkodawcę, przez osobę, wobec której wola została oświadczona, oraz przez świadków. Jeżeli spadkodawca nie może podpisać protokołu, należy to w nim zaznaczyć, ze wskazaniem przyczyny braku podpisu.

• nie może być świadkiem przy sporządzaniu testamentu, kto nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, niewidomy, głuchy lub niemy, kto nie może czytać i pisać, kto nie włada językiem, w którym spadkodawca sporządza testament oraz osoba skazana prawomocnie wyrokiem sądowym za fałszywe zeznania.

• Po sporządzeniu protokołu należy go odczytać w obecności spadkodawcy, osoby urzędowej i świadków. Po odczytaniu wszystkie te osoby powinny podpisać protokół. Podpisy powinny zawierać co najmniej nazwiska. Jeżeli spadkodawca nie może się podpisać (np. z powodu ułomności fizycznej), należy na protokole umieścić wzmiankę o tym fakcie. „Podpis osoby urzędowej jedynie na poświadczeniu podpisów świadków oraz osoby stwierdzającej własnym podpisem niemożność złożenia podpisu przez spadkodawcę jest wystarczającym podpisaniem protokołu przez tę osobę.”

2. Testamenty szczególne: mogą być sporządzane tylko w szczególnych okolicznościach, oraz tracą moc (stają się bezskuteczne) po upływie 6 miesięcy od dnia ustania okoliczności uzasadniających niezachowanie formy testamentu zwykłego, chyba że spadkodawca zmarł przed upływem tego terminu (bieg terminu ulega zawieszeniu przez czas w którym spadkodawca nie ma możliwości sporządzenia testamentu zwykłego).

1. TESTAMENT USTNY: może zostać sporządzony przez osobę nie mogące mówić. Ustnym oświadczeniem woli jest nie tylko oświadczenie wyrażone słowami, ale także oświadczenie wyrażone powszechnie przyjętymi znakami i gestykulacją.

Wymogi:

• ustnie przed dowódcą statku lub jego zastępcą;

• w obecności 2 świadków,

• dowódca spisuje wolę spadkodawcy z podaniem daty jej spisania, pismo odczytuje w obecności świadków i spadkodawcy

• pismo podpisują spadkodawca (jeśli nie może się podpisać to zaznacza się to w piśmie z podaniem przyczyny braku podpisu), świadkowie, oraz dowódca lub zastępca statku.

Niedopełnienie formalności = nieważność testamentu.

Konwersja = nieważny może być uznany za ważny testament ustny, jeśli spełnione są wymagania.

Sama podróż na polskim statku morskim lub powietrznym stanowi wystarczającą przesłankę skorzystania z tej formy testamentu. Wystąpienie dodatkowych przesłanek (np. niebezpieczeństwo katastrofy, obawa rychłej śmierci spadkodawcy) nie jest konieczne.

2. TESTAMENT PODRÓŻNY: może być sporządzony podczas podróży na polskim statku morskim lub powietrznym przed dowódcą statku lub jego zastępcą. Oświadczenie spadkodawcy podlega spisaniu przez dowódcę lub jego zastępcę w obecności dwóch świadków. Pismo podpisują świadkowie, dowódca lub jego zastępca oraz spadkodawca, jeśli jest to możliwe. Treść ustnego testamentu, gdy nie stwierdzono jej na piśmie, może być w ciągu sześciu miesięcy odtworzona przed sądem na podstawie zeznań świadków.

3. TESTAMENT WOJSKOWY: może być sporządzony wyłącznie w czasie mobilizacji lub wojny albo przebywania w niewoli. Tylko te okoliczności testowania sprawiają, że możliwym jest sporządzenie ważnego testamentu wojskowego. Kolejne wymogi dotyczą osoby rozporządzającej swoim majątkiem na wypadek śmierci, czyli spadkodawcy.

---