Budzet panstwa - jest to plan finansowy panstwa zawierajacy dochody i wydatki zwiazane z realizacja przyjetej polityki spolecznej, gosp. i ochronnej.

Budzet panstwa jest sporzadzony ex czyli z wyprzedzeniem na okres zwyczajowo jednego rynku i przybiera postac aktu prawnego zazwyczaj w formie ustawy.

Cechy budzetu panstwa:

- budzet panstwa jest funduszem scentralizowanych zasobow pienieznych gromadzonych i dzielonych przez panstwo zwiazku z realizacja zadan panstwa.

- gromadzenie srodkow budzetowych odbywa sie reguly w sposob przymusowy

- procesy gromadzenia i dzielenia dochodow za pomoca budzetu implikuja zasada ustrojowo-konstytucyjne

- procesy gromadzenia i dzielenia pzrzez panstwo dochodow w budzecie maja charakter nie tylko ekonomiczny ale takze spoleczny

- dochody budzetowe powstaja w wynikudefinitywnego przyjecia ich przez panstwo od roznych podmiotow

- budzet panstwa dotyczy dzialalnosci organow i podmiotow panstwa w przyszlosci, stad tez zawsze jest planemdochodow i wydatkow panstwa na z gory okreslony czas

- b.p. tworza w rzeczywistosci strumienie dochodow i wydatkow

Funkcje B.P.(sa ze soba powiazane)

- redystrybucyjna(rozdzielna)-polega na regulowaniu dochodow podstawowych kategorii podmiotow wystepujacych w gosp narodowej. Panstwo dokonuje korekty w poziomie dochodow poprzez system podatkowy i platnosci transferowe.

- stabilizacyjna(wyrownawcza)-polega na wykorzystaniu B.P. jako narzedzia panstwa w celu lagodzenia wahan cyklu koninkturalnego oraz zapewnienia zrownowazonego gosp. panstwa

- alokacyjna-polega na podejmowaniu dzialan z zakresu optymalnej alokacji posiadanych zasobow w obszarze dochodow i wydatkow budzetowych. wiaze sie z wytwarzaniem przez sektor publiczny dobr publicznych i spolecznych

-ustrojowa - polega na tym, że budżet państwa jest przede wszystkim narzędziem zachowania dobrego ustroju społeczno-gospodarczego, jest atrybutem wladzy.

- demokratyczna- jest to jedna z wazniejszych funkcji politycznych budzetu. Polega na zainteresowaniu spoleczenstwa opracowaniem i wykonaniem budzetu i wplywie na te elementy

- prawna- jedna z funkcji politycznych polegajaca na tym, ze budzet ma postac aktu prawnego do uchwalenia ktorego niezbedna jest pewna wiekszosc w parlamencie uzyskania w procesie wyborow powszechnych

Zasoby Budzetowe

- rownowagi-dazenia do zrowanowazenia poziomu wydatkow budzetowych przez wplywy budzetowe

- powszechnosci(zupelnosci)-wymaga ujecia w budzecie wszystkich dochodow i wydatkow panstwa

- jednosci- glosi ze wszystkie dochody i wydatki panstwa powinny byc objete jednym planem-budzetem

- jawnosci-glosi koniecznosc prezentowania dochodow i wydatkow spoleczenstwa, a praktycznie organom przedstawicielskim organizacja spolecznym

- przejrzystosci- pozwalajaca na rozpoznanie procesow zachodzacych w obszarze B.P.

- realnosc-postuluje maksymalna precyzje w planowaniu dochodow i wyd. panstwa

- gospodarnosc- wymaga racjonalnego a wiec i oszczednego wydatkowania srodkow budzetowych

Dochody Budzetu PAnstwa:

- daniny publiczne- sa klasycznym ciezarem nakladanych na gospodarstwa domowe i przedsiebiorstwa. ich glowna cecha jest to ze podmiot ponoszacy ciezar daniny publicznej nie otrzymuje w zamian zadnego bezposredniego swiadczenia

- dochody publiczne majatku i praw majatkowych np. czynsze dywidenty

- pozostale dochody:

*roznego rodzaju oplaty(skarbowe, sadowe)

* skladki na ubezpieczenia spoleczne

* skaldki na ubezpieczenia zdrowotne

* skladki rozne funusze publiczne

PODATKI- sa to przymusowe, bezzwrotne i nieodplatne swiadczenia pieniezne pobierane przez panstwo na podstawie przepisow prawa w celu uzyskania dochodow na pozbycie wydatkow panstwowych. Platnikami podatkow moga byc osby fizyczne i prawne.

Rodzaje podatkow:

- podatki majatkowe i od praw majatkowych

- podatek od przychodow-placi sie w zwiazku z dzialalnoscia gospodarcza i osiaganymi z tego tutylu przychodami

- podatki od dochodow- przedmiotem opodatkowania jest dochod, najczesciej dochod z pracy i prowadzenia dzialalosci gosp

- podatki od wydatkow- to podatki nakladane na produkty i uslugi bedacce przedmiotem obrotunp. podatek obrotowy

- podatki bezposrednie- to taki podatki w przypadku ktorych istniaje precyzyjnie okreslona zaleznosc miedzy placonym podatkiem , tzzn.rodzajem podatku jego wysokoscia trybem placenia a podatkiem typowymi przykladami sa podatki od dochodow i majatkowe

- podatki posrednie- obiciazaja podatnika w sposob nie pozostajacy w scislym zwiazku z jego sytuacja dochodowa i majatkowa. Jako tako sa podatkami ukrytymi a ciezary ponoszone przez podatnikow sa bardziej anonimowe np. VAT

CŁO - oplata pobierana na towary wprowadzone, wywozone lub transportowane przez dany obszar ceny

|OPŁATA - swiadczenie pieniezne o charakterze przymusowym, bezzwrotnym, odplatnym, ustalana i pobierana przez wladze publiczne z tytulu okreslonych czynnosci urzedowych oraz uslug jednostek sektora publicznego.

WYDATKI budzetu panstwa - wiaza sie z wypelnieniem przez panstwa podstawowych funkcji a przede wszystkim :

- klasycznych funkcji publicznych panstwa wew. i zew.(obrona narodowa, wymiar sprawiedliwosci)

- socjalnych funkcji wladz publicznych

- ekonomicznych funkcji panstwa

Wydatki publiczne(budzetowe) dzielimy na:

- wydatki realne albo rzeczowe(nabywcze)-stanowia one bezposredni skladnik popytu globalnego

- wydatki trensferowe(wew) drugiego sektora publicznego do sektora publicznego oraz wewnetrzny z sektora publicznego do sektora prywatnego

- dotacja a subwencja

ZASOBY PIENIEZNE

- zasoby pieniezne-Ms-suma wszystkich zidentyfikowanych form pieniadza posiadanych przez banki w danym momencie czasu

- zasoby pieniadza mierzymy roznymi agragatami

- najwiekszy agregat pieniedzy to Baza Monetarna(BM)(zasob pieniadza wilekiej mocy-H) jest suma gotowki w obiegu u klientow oraz gotowki w banku.

- na bazie BM ksztaltuje sie klejny agragat pieniezny M1, ktory jest funkcja bazy monetarnej

- agregat M1- jest to calosc zasobow pienieznych posiadanych przez ludnosc

M1-mnoznik kreacji pieniadza BM 9 (Cp+1/Cb+Cp)

- agregat M2- zawiera w sobie wszystkie skladniki zaliczone do M1+rachunki oszczednosciowei moze rach. terminowe, certyfikaty depozytowe oraz rachunki rynku pienieznego i rowna aktywa o wysokiej plynnosci M1<M2

- agragat M3- zawiera wszystie skladniki agragatu M2 a takze duze saldo rachunkow terminowych oraz rachunki w funduszach wzajemnego oszczedzania podmiotow gospodarczych na rynku pienieznym M1<M2<M3

- agregat L(plynnosci)- zawiera wszystkie skladniki agragatu M3 oraz inne plynne aktywa nie obiete pozostalymi agragatami, takie jak waluta bankowa.

I SYSTEM PIENIĘŻNY

• PIENIĄDZ - jest to pewien powszechnie akceptowany towar, za pomocą. którego dokonujemy płatności za dostarczane dobra lub wywiązujemy się ze zobowiązań np. spłacamy dług.

Ewolucja pieniądza - wynika ze zmian warunków wymiany

• Barter

• Pieniądz towarowy

• Pieniądz kruszcowy

• Pieniądz papierowy (gotówkowy)

i

• Pieniądz symboliczny

• Pieniądz bankowy (bezgotówkowy)

FUNKCJE PIENIĄDZA:

• Środek wymiany

• Jednostka rozrachunkowa (rozliczeniowa) (miernik wartości)

r

• Środek przechowywania wartości (środek tezauryzacji)

• Miernik odroczonych płatności (środek płatniczy)

• Pieniądz światowy

POPYT NA PIENIĄDZ

Przez popyt na pieniądz (Md) rozumiemy pożądany przez prywatne podmioty niebankowe (gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa) stan ich zasobów kasowych. Zakłada się więc, że podmioty gospodarcze oprócz innych aktywów finansowych (akcji, obligacji itd.) chcą posiadać pewien określony zasób pieniądza.

Istnieje wiele teorii objaśniających popyt na pieniądz. Są to:

• Klasyczna teoria popytu na pieniądz

(a) podejście oparte na szybkości obiegu (velocity approach)

(b) podejście oparte na zasobach kasowych (Cambridge cash balance approach)

• Keynesowska teoria popytu na pieniądz

• Post - keynesowskie teorie popytu na pieniądz (a)transakcyjny popyt na pieniądz wg Baumola

(b) Teoria optymalnego zasobu ostrożnościowego wg.

Whalena i Tsianga

(c)Spekulacyjny popyt na pieniądz w ujęciu portfolio wg Tobina

• Popyt na pieniądz w ujęciu M, Friedmana

1. KLASYCZNA TEORIA POPYTU NA PIENIĄDZ

• Podejście oparte na szybkości obiegu ( przedstawiciel Irvin Fisher).

Przez pojęcie szybkości obiegu rozumiał on przeciętną częstotliwość z jaką w ciągu pewnego okresu jednostka pieniężna i przechodzi z ręki do ręki.

Równanie wymiany Fishera ma postać

M* v = P* Y, gdzie: M - ilość pieniądza w gospodarce V - szybkość obiegu P - poziom cen Y - dochód realny

Fisher przyjmuje, że w pewnym okresie czasu V oraz Y są stałe lub dane. Popyt na pieniądz czyli M zależy więc bezpośrednio od poziomu cen.

Równanie to jest prawdziwe także w drugą stronę - że poziom cen w gospodarce zależy od ilości pieniądza. Dlatego też przyjmuje się, że klasyczna teoria popytu na pieniądz w tej postaci jest także teorią inflacji

• Podejście zasobowe (A.C. Pigou, A. Marshall)

Popyt na pieniądz jest uzależniony od częstotliwości wypłat

Przy nie zmieniających się zwyczajach i warunkach instytucjonalnych systemu płatności, podmioty gospodarcze potrzebuj ą do dokonywania transakcji średnich nominalnych zasobów kasowych odpowiadających określonej stałej części

swoich nominalnych zasobów.

2. TEORIA POPYTU NA PIENIĄDZ JOHNA MAYNARDA KEYNESA opiera się na motywach trzymania pieniądza w formie gotówki:

• Motyw transakcyjny

Mt = Mt (Y)

• Motyw przezornościowy

Mp=Mp(Y)

• Motyw spekulacyjny

Ms = Ms( r)

• Łączny popyt na pieniąc zgłaszany przez podmioty gospodarcze jest sumą popytu wynikającego z trzech motywów

Md = Mt(Y) + Mp(Y) + Ms (r)

STAN BUDŻETU

• równowaga budżetowa

• nadwyżka budżetowa - saldo budżetu państwa w którym dochody budżetowe są większe od wydatków państwa w danym okresie (roku budżetowym)

• deficyt budżetowy - saldo budżetu państwa w którym dochody budżetowe są mniejsze od wydatków państwa w danym okresie (roku budżetowym)

DŁUG PUBLICZNY

• Dług publiczny - to zobowiązanie sektora publicznego względem podmiotów gospodarczych i osób prywatnych oraz zagranicy. Dług publiczny wzrasta wówczas, gdy w sektorze publicznym występuje deficyt i trzeba pozyskać środki na pokrycie tej nierównowagi. Nadwyżka budżetowa umożliwia zmniejszenie długu publicznego

• Rodzaje długu publicznego

dług publiczny dobrowolny dług publiczny przymusowy

- dług publiczny wewnętrzny -jest to łączne zobowiązanie państwa z tytułu wyemitowanych przez państwo lub sektor publiczny papierów wartościowych (obligacji, weksli, bonów skarbowych) oraz zaciągniętych kredytów wobec obywateli danego kraju. Jest to dług lepszy od zewnętrznego gdyż spłata zaciągniętych kredytów trafia do obywateli przez co kapitał i produkcja pozostają w kraju

-dług publiczny zewnętrzny - jest to łączne zobowiązanie państwa z tytułu wyemitowanych przez państwo lub sektor publiczny papierów wartościowych (obligacji, weksli, bonów skarbowych) oraz zaciągniętych kredytów wobec podmiotów zagranicznych (publicznych i prywatnych) Jest to dług gorszy od wewnętrznego gdyż spłata zaciągniętych kredytów trafia do podmiotów zagranicznych przez co kapitał i produkcja opuszcza dany kraj

3. MONETARYSTYCZNA Teoria POPYTU NA PIENIĄDZ (M₀ Friedman)

Popyt na pieniądz jest tym wyższy im: niższa jest stopa dochodowości akcji, obligacji, dóbr rzeczowych oraz stosunek majątku ludzkiego do pozaludzkiego a także im wyższy jest dochód trwały

PODSUMOWANIE POPYTU NA PIENIĄDZ

System banków:

-bank centralny

-banki komercyjne

-banki specjalne- rolne, hipoteczne, towarzysko-ubezpieczeniowe

Bank centralny- prowadzi politykę pieniężną w danym państwie. Jest on niezależną instytucją od rządu, chociaż te instytucje powinny ze sobą współpracować

Funkcje banku centralnego

-jest bankiem banków

-jest bankiem państwa

-jest kredytodawcą ostatniej instancji dla systemu bankowego

-określa realną podaż pieniądza (zgodnie z przyjętymi agregatami)

-emisyjna

-prowadzi politykę kursu walutowej

Instrumenty oddziaływania banku centralnego

a) stopa rezerw obowiązkowych- jest to nominalna relacja rezerw gotówkowych do wkładów które narzuca Bank Centralny bankom komercyjnym (3,5 % w Polsce obecnie)

b) depozyty specjalne jest nie procentowany dokument. Polityka restrykcyjna

c) podstawowe stopy procentowe: - stopy kredytowe, -stopy depozytowe NBP 2,75, -stopa referencyjna 4,25%, określa minimalną rentowność 7 dniowych bonów pieniężnych, -stopa lombardowa 5,75%, - stopa redyskontowa 4,5% weksle.

d) operacje otwartego rynku- polegają na sprzedawaniu lub kupowaniu papierów wartościowych na rynku w zamian za gotówkę -bank centralny sprzedaje papiery wartościowe, zabiera gotówkę z obiegu i zmniejsza podaż pieniądza, - Bank centralny kupując papiery wartościowe dostarcza gotówkę do obiegu i zwiększa podaż pieniądza

Operacje otwartego rynku wpływają na podaż pieniądza poprzez zamianą bazy monetarnej (BM). Natomiast podstawowe stopy procentowe, rezerwa obowiązkowa i depozyty specjalne wpływają na podaż poprzez zmiany mnożnika kreacji pieniądza M1=mnożnik *BM

Funkcja podaży pieniądza

Równowaga na rynku pieniężnym

Pozwala wyznaczyć stopę procentową (rE)

Bezrobocie

1.Podstawowe pojecie rynku pracy

Ludność w wieku produkcyjnym- granice wieku produkcyjnego są określone w każdym kraju zwyczajowo w formie ustawy.

Zasób siły roboczej (ludnośc aktywna zawodowo)- są to osoby pracujące lub pracy poszukujące na typowych warunkach , zwłaszcza płacowych

Współczynnik aktywności zawodowej (Az)- to stosunek liczby aktywnych zawodowo, czyli zasobów siły roboczej (Sr) do liczby ludności w wieku produkcyjnym (L. p) . Im wyższy jest ten współczynnik, tym większa część ludności w wieku produkcyjnym chce pracować zawodowo. Az =Sr/Lp

Bezrobocie (B) to osoby w wieku produkcyjnym , które są zdolne i gotowe do podjęcia pracy na typowych warunkach występujących w gospodarce oraz pozostające bez pracy pomimo powzięcia poszukiwań pracy.

Stopa bezrobocia (b) jest to stosunek liczby bezrobotnych do zasobów siły roboczej b=B/Sr

Zatrudnienie -wszystkie osoby które pracują tzn. wykonują pracę najemną lub pracują na własny rachunek.

Stopa napływu do zasobu bezrobocia- jest to stosunek napływów do zasobów bezrobocia (Nb) do zasobów siły roboczej (Sr) Stopa Nb=Nb/Sr

stopa odpływu z zasobów bezrobocia to stosunek odpływu z zasobów bezrobocia (Ob) do wielkości zasobów bezrobocia (B) Stopa(0b)=Ob./B

2. Metody pomiaru bezrobocia

a. metoda wykorzystywana w statystyce urzędów pracy w tym w przypadku bezrobocia to osoby:* zdolne do pracy i gotowe do jej podjęcia w ramach stosunku pracy

* zdolne do pracy i gotowe do jej podjęcia w ramach stosunku pracy

* pozostające bez pracy i nieuczące się w szkołach z wyjątkiem szkół wieczorowych i zaocznych

* zarejestrowane w urzędzie pracy

-ukończyły 18 lat

- nie ukończyły 60lat kobiety,65-mężczyźni

-nie nabyły prawa emerytalnego

-nie są właścicielami i posiadaczami gospodarstwa rolnego

- nie prowadzą pozarolniczej działalności gospodarczej

b. metoda wykorzystywania w badaniach aktywności ekonomicznej ludności (BAEL)

W tym przypadku do bezrobotnych zalicza się osoby, które spełniają jednocześnie 3 warunki

* przez okres badanego tygodnia nie pracują nawet, 1 godz.

*aktywnie poszukują pracy

*s a gotowi podjąć prace w badanym lub następnym tygodniu

3. Rynek pracy (popyt przedsiębiorstwa)

*Popyt na prace (ld) zakłada odwrotną zależność pomiędzy stawka pracy a wielkością zatrudnienia w danym okresie. przy wyższej stawce płacy pracodawcy będą zatrudniać mniej pracowników niż przy niższej stawce płacy.

Popyt na pracę ma charakter pochodny. Oznacza to, że wynika on w danej mierze z popytu na dobra i usługi wytworzone przez przedsiębiorstwo. Im większy popyt na towary lub usługi tym większy popyt na pracę, służącą do ich wytworzenia

*Podaż pracy- przedstawia odwrotna zależność pomiędzy poziomem płac realnych a liczbą pracowników na rynku pracy w długim okresie. Przy wyższych stawkach płac więcej pracowników będzie skłonna pracować, co oznacza dodatnią zależność między cena pracy a wielkością podaży pracy .

Rynek pracy od strony graficznej:

Bezrobocie dobrowolne- oznacza osoby, które nie chcą podjąć pracy za stawkę pracy obowiązującej na rynku. Występuję ona również wówczas, gdy rynek pracy jest w równowadze.

Bezrobocie przymusowe- są to osoby pozostające bez pracy, mimo tego, ze SA gotowe je podjąć za stawkę płacy obowiązujące na rynku. Nie ma wolnych miejsc pracy. W stanie równowagi rynku pracy bezrobocie przymusowe nie występuje.

Ze względu na czas bez pracy- bezrobocie

*krótkookresowe do 3- 6 miesięcy

*średnioterminowe 3- 6 miesięcy a 12

*długookresowe powyżej 12 miesięcy

Powód bezrobocia: ze względu…

• Frykcyjne (przejściowe)- krótkookresowe, naturalne dotyczy osób w trakcie zmiany pracy, bądź zmiany przemieszczenia się ze względu na prace.(przemieszczenie regionalne)

• Strukturalne- nie dopasowanie struktury podaży do struktury popytu

• Koniunkturalne (cykliczne)- wynika ze zmian aktywności gospodarczej, fazy kryzysu i recesji- rośnie, rozkwit…………maleje

• Ukryte (nieoficjalne)- nie ma w oficjalnych statystykach

• Bezrobocie naturalne ( naturalna stopa bezrobocia) - jest to stopa bezrobocia, przy której rynki pracy i rynki produktów znajdują się w równowadze. Czyli jest to stopa bezrobocia, przy której siły oddziałują na wzrost bądź spadek cen i płac, równają się. Jest to najniższa stopa bezrobocia, jaką można utrzymać nie wywołując inflacji.

5. Bezrobocie, a poziom produkcji

*Prawo Okuna- stwierdza, że na każde 2% spadku PNB (PKB) realnego w stosunku do potencjalnego, stopa bezrobocia wzrasta o 1%

Przedstawia ona więc zależność między zmianami w produkcji, a bezrobociem. Wyższy poziom produkcji prowadzi do obniżenia stopy bezrobocia i odwrotnie

*Luka PKB(PNB)- różnica między produktem potencjalnym, arealnym. Jest to szacunkowa ilość dóbr i usług , którą tracimy wskutek tego, że gospodarka nie osiąga swoich możliwości w odniesieniu do zatrudnienia.

6. Przyczyny bezrobocia

*Neoklasycy - nie dostateczna elastyczność płac realnych- interwencja państwa

*Neokeynesiści- nie dostateczny popyt na dobra i usługi

*Neoniedostateczna mobilnośc siły roboczej

*Niewielka różnica między wysokością zasiłku a płaca minimalną

*Trendy demograficzne

*Cykilczność trendów ekonomicznych

*Restrykcyjna polityka pieniężna i fiskalna- niedostateczna do realiów gospodarczych

*Import pracy- deficyt bilansu handlowego

7. Sposoby zwalniani i przeciwdziałania bezrobociu

*Stymulowanie inwestycji (np. ulgi itp.)

*Wspieranie i prowadzenie małych i średnich przedsiębiorstw

*Ograniczenie importu pracy- polityka handlowa

*Rozwój budownictwa i mieszkaniowych

*Elastyczne formy zatrudnienia

*Aktywizacja bezrobotnych ośrodkach pracy społecznej

*Koordynacja w systemy kształcenia z potrzebami rynku

*Aktywna polityka państwa na rynku pracy (szkolenie, kredyty)

* Pasywna polityka państwa na rynku pracy (zasiłki dla bezrobotnych, emerytury pomostowe)

8. Skutki bezrobocia

* Utracona produkcja

*Trudna sytuacja osobista poszukujących pracy (patologie rodzinne)

*Wyższe wydatki z budżetu na zasiłki i pomoc socjalną

*społeczne, psychologiczne polityczne

INFLACJA
Pojęcie inflacji
Inflacja — jest to proces przyrostu przeciętnego poziomu cen i kosztów w pewnym okresie czasu.
Deflacja - spadek przeciętnego poziomu cen i kosztów w pewnym okresie czasu
• Mierniki zmian poziomu cen:
(a) wskaźnik cen dóbr konsumpcyjnych (CPI) — pokazuje % zmianę przeciętnego poziomu cen dóbr i usług konsumpcyjnych w pewnym okresie czasu. Mierzy koszt pewnego koszyka dóbr.
Koszyk dóbr i usług- pewien niezmienny zestaw dóbr i usług, dla którego liczy się procentowe zmiany cen w jakimś okresie. Jeśli koszyk dóbr i usług się nie zmienia to zmiany wydatków związane z zakupem tego koszyka wynikają wyłącznie ze zmian cen.
(b) wskaźnik cen dóbr inwestycyjnych (PPl) [wskaźnik cen zbytu, cen hurtowych] — pokazuje % zmianę przeciętnego poziomu cen dóbr i usług produkcyjnych xij pewnym okresie czasu. Służy do mierzenia cen w miejscu pierwotnej sprzedaży
(c) delator PKB — obejmuje zmiany cen wszystkich dób i usług wytwarzanych w gospodarce
Inflacja średnioroczna- procentowy wzrost średniego poziomu cen dóbr i usług w stosunku do średniego poziomu cen w roku poprzednim
Inflacja grudzień do grudnia- procentowy wzrost poziomu cen dóbr i usług w grudniu danego roku w stosunku do poziomu cen w grudniu roku poprzedniego
• Rodzaje inflacji

(1) PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA TEMPO ZMIAN POZIOMU CEN
(a) inflacja umiarkowana — ceny rosną powoli, jednocyfrowo (mniej niż 10% W skali roku), oczekiwania są stabilne, umowy można zawierać w wielkościach nominalnych, nie musza być indeksowane ze względu na inflację

(b) inflacja galopująca — ceny rosną według stóp dwu- lub trzycyfrowych (np. 20%-200% w skali roku). Przy takiej inflacji pojawiają się zniekształcenia gospodarcze. Indeksuje się wartość kontraktów albo do wskaźnika zmian cen albo do kursu obcej waluty. Realne stopy procentowe są ujemne. Pieniądz traci szybko na wartości. Zaczyna się ucieczka od pieniądza
(c) hiperinflacja — ceny rosną bardzo szybko według stóp dwu- lub trzycyfrowych ale w skali miesiąca lub nawet tygodnia. Gospodarka praktycznie odchodzi od obrotu pieniężnego. Pieniądz. przedstawia sobą praktycznie żadnej wartości.

(2) PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA CZYNNIK JĄ WYWOŁUJĄCY
(a) monetarna teoria inflacji (znana już pojęcia popytu na pieniądz)
M *V=P*Y
V oraz Y są stałe w czasie a więc P zależy od M czyli ilości pieniądza w obiegu
w ujęciu nominalnym.
In więcej pieniądza w obiegu tym wyższy poziom cen (inflacja)
(b) inflacja ciągniona przez popyt (inflacja popytowa) — jej istotą jest zderzenie zbyt dużych wydatków pieniężnych z ograniczoną podażą dóbr, jak może być wytworzona przy pełnym zatrudnieniu. Ludzie konkurując o ograniczony zasób dostępnych dóbr i usług ciągną ceny w górę.
Gdzie:
AD — popyt globalny
AS — podaż globalna
Q — produkt potencjalny
Luka inflacyjna E0C

Rodzaje inflacji ciągnionej przez popyt:
- inflacja czysto fiskalna — jedyną przyczyną wzrostu cen jest silny wzrost spożycia państwowego (G)
- inflacja konsumpcyjna — jedyną przyczyna inflacji jest wzrost popytu na dobra konsumpcyjne (C)
- inflacja Wickesella — Keynesa — proces inflacyjny został wywołany szybkim wzrostem skłonności przedsiębiorstw do inwestycji opierającym się na oczekiwanej wyższej krańcowej rentowności kapitału ulokowanego w dobrach rzeczowych (inflacja wywołana 1)
- inflacja importowana — ma miejsce gdy nastąpiło przeniesienie impulsów inflacyjnych z zagranicy na gospodarkę krajową na skutek albo wzrostu eksportu (X) albo spadku importu (Z)
(c) inflacja pchana przez koszty (inflacja kosztowa) — występuje gdy koszty produkcji rosną szybciej, chociaż nie występuje nadwyżkowy popyt na dobra czy czynniki wytwórcze. Krzywa podaży globalnej pchana jest w górę. Presja kosztowa ma miejsce wówczas gdy związki zawodowe lub producenci korzystają ze swej siły rynkowej, podnosząc ceny

Gdzie:
AD — popyt globalny
AS — podaż globalna
Q — produkt potencjalny

• SKUTKI INFLACJI W KRÓTKIM I DŁUGIM OKRESIE
(a) spadek siły nabywczej ludności
(b) ucieczka od pieniądza
(c) pojawienie się iluzji pieniądza
(d) spadek realnych dochodów osób o stałych dochodach (sfera budżetowa)
(e) deprecjacja oszczędności
(f) spadek zaufania obywateli do państwa
(g) spadek zaufania do inwestorów
(h) konieczność utrzymywania wysokich stóp procentowych
(i) wzrost wydatków publicznych
(j) wzrost kosztów finansowania długu publicznego
(k) konieczność denominacji
(1) inflacja powoduje osłabienie pieniądza krajowego wobec innych walut
(m) pojawia się koszt zdartych zelówek
(n) występują koszty jadłospisu
(o) redystrybucja dochodu nie związana z działalnością gospodarczą
(p) spadek poziomu produkcji (osłabienie aktywności gospodarczej)
(q) hamowanie tempa wzrostu gospodarczego
(r) zniekształcenie informacji rynkowych

Krzywa Phillipsa-(krótki okres) określa warunki wymiany pomiędzy inflacją a bezrobociem. Warunki wymiany między inflacja a stopą bezrobocia pozostają stabilne tak długo jak stopa inflacji inercyjnej pozostanie niezmieniona. Gdy tylko zmieni się stopa inflacji inercyjnej krótkookresowa krzywa Phillipsa przesuwa się w górę lub w dół.

Długi okres- w długim okresie jedynym poziomem bezrobocia mogącym współistnieć ze stabilną stopą inflacji jest jego naturalna stopa bezrobocia. Czyli długookresowa krzywa jest linią pionową w punkcie naturalnej stopy bezrobocia. W innym przypadku nakręcimy spiralę inflacji.

---