Niezbędne informacje o procedurze uzyskiwania stopni awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego
Staż na stopień nauczyciela kontraktowego trwa 9 miesięcy. Staż ulega przedłużeniu w przypadku nieobecności nauczyciela w szkole z powodu: czasowej niezdolności do pracy wskutek: choroby, zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, urlopu innego niż urlop wypoczynkowy, trwającej nieprzerwanie dłużej niż miesiąc. W przypadku nieobecności dłuższej niż rok nauczyciel obowiązany jest do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze.
1. W szczególnych wypadkach uzasadnionych potrzebami szkoły staż może odbywać osoba legitymująca się wymaganym poziomem wykształcenia, lecz nie posiadająca przygotowania pedagogicznego, o ile osoba ta zobowiąże się do uzyskania przygotowania pedagogicznego w trakcie odbywania stażu. W przypadku gdy nauczyciel w ciągu pierwszego roku pracy w szkole nie uzyska przygotowania pedagogicznego z przyczyn od niego niezależnych, staż wymagany do ubiegania się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego przedłuża się do czasu uzyskania przygotowania pedagogicznego.
2. Staż mogą odbywać nauczyciele pracujący co najmniej ½ obowiązkowego wymiaru zajęć i zatrudnieni m.in. w szkołach i placówkach, o których mowa w ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty; jeżeli nauczyciel jest zatrudniony w kilku szkołach, i w żadnej z tych szkół nie jest zatrudniony w wymiarze co najmniej ½ obowiązkowego wymiaru zajęć, łącznie jednak wymiar jego zajęć stanowi co najmniej ½ obowiązkowego wymiaru zajęć dla danego stanowiska, organ sprawujący nadzór pedagogiczny wyznacza dyrektora szkoły, który wykonuje czynności związane z odbywaniem stażu przez nauczyciela.
3. Nauczyciel, który rozpoczyna pracę w szkole, aby odbyć staż na stopień awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego, musi staż rozpocząć i zakończyć w tej samej szkole. Nauczycielowi stażyście, który w okresie trwania stażu zmienił miejsce zatrudnienia, nie można zaliczyć odbytego stażu.
4. Nauczyciel rozpoczyna staż bez złożenia wniosku z początkiem roku szkolnego, nie później jednak niż w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia zajęć. W przypadku nawiązania stosunku pracy po upływie wskazanego terminu nauczyciel nie rozpoczyna stażu do końca danego roku szkolnego.
5. Nauczyciel składa dyrektorowi projekt planu rozwoju zawodowego w terminie 20 dni od rozpoczęcia zajęć. Powinien on uwzględniać specyfikę i potrzeby szkoły oraz uwzględniać zadania na stopień awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego.
6. Dyrektor przydziela nauczycielowi stażyście opiekuna stażu spośród nauczycieli mianowanych i dyplomowanych. Zadaniem opiekuna stażu jest udzielanie nauczycielowi pomocy, w szczególności w przygotowaniu i realizacji w okresie stażu planu rozwoju zawodowego nauczyciela, oraz opracowanie projektu oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu.
7. Dyrektor zatwierdza plan rozwoju zawodowego na okres stażu w terminie 30 dni od rozpoczęcia zajęć lub zwraca go nauczycielowi do poprawy ze wskazaniem, w formie pisemnej, zakresu niezbędnych zmian.
8. Dyrektor zapewnia prawidłowy przebieg stażu, zbiera informacje o realizacji przez nauczyciela zadań wynikających z planu rozwoju zawodowego, a także o efektach prowadzonych przez niego zajęć oraz wspiera opiekuna stażu w realizowaniu jego zadań.
9. Nauczyciel stażysta w czasie odbywania stażu realizuje plan rozwoju zawodowego, a w szczególności:
poznaje organizację, zadania i zasady funkcjonowania szkoły, w tym:
przepisy związane z funkcjonowaniem szkoły,
sposób prowadzenia dokumentacji obowiązującej w szkole,
przepisy dotyczące zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków nauki i pracy;
uczestniczy jako obserwator w zajęciach prowadzonych przez opiekuna stażu lub innych nauczycieli, w wymiarze co najmniej jednej godziny zajęć w miesiącu oraz omawia z prowadzącym obserwowane zajęcia;
prowadzi zajęcia z uczniami, w obecności opiekuna stażu lub dyrektora szkoły, w wymiarze co najmniej jednej godziny zajęć w miesiącu, oraz omawia je z osobą, w obecności której zajęcia zostały przeprowadzone;
uczestniczy w wewnątrzszkolnych formach doskonalenia zawodowego nauczycieli.
11. Dyrektor szkoły w szczególnie uzasadnionych przypadkach może pisemnie zobowiązać nauczyciela do zmiany planu w czasie trwania stażu bądź zmienić opiekuna stażu.
12. Nauczyciel za zgodą dyrektora szkoły może wprowadzać zmiany do planu rozwoju zawodowego w czasie trwania stażu.
13. W terminie 30 dni od dnia zakończenia stażu nauczyciel składa dyrektorowi sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego. Przyjęcie sprawozdania należy zaopatrzyć datą wpływu.
14. W terminie 14 dni od dnia zakończenia stażu przez nauczyciela stażysty opiekun stażu zobowiązany jest przedłożyć dyrektorowi szkoły projekt oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu.
15. Dyrektor szkoły niezwłocznie po otrzymaniu sprawozdania nauczyciela zawiadamia Radę Rodziców o dokonywanej ocenie dorobku zawodowego.
16. Rada Rodziców w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie dorobku zawodowego przedstawia swoją opinię. Nieprzedstawienie opinii Rady Rodziców nie wstrzymuje postępowania.
17. Dyrektor szkoły ustala na piśmie ocenę dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu, w terminie 21 dni od otrzymania sprawozdania, po zapoznaniu się z projektem oceny opracowanym przez opiekuna stażu i po zasięgnięciu opinii Rady Rodziców.
18. Od oceny dorobku zawodowego nauczycielowi służy odwołanie do organu sprawującego nadzór pedagogiczny w terminie 14 dni od dnia jej otrzymania. Organ sprawujący nadzór pedagogiczny rozpatruje odwołanie w terminie 21 dni. Ocena dorobku zawodowego nauczyciela ustalona przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny jest ostateczna.
19. Nauczyciel stażysta składa do dyrektora szkoły wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego w roku uzyskania pozytywnej oceny. W przypadku niedotrzymania terminu złożenia wniosku nauczyciel obowiązany jest do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze. Do wniosku nauczyciel dołącza następującą dokumentację:
dokumenty potwierdzające posiadanie kwalifikacji zawodowych - poświadczone kopie;
zaświadczenie dyrektora szkoły zawierające informacje o:
- wymiarze zatrudnienia nauczyciela oraz nauczanym przez niego przedmiocie lub rodzaju prowadzonych zajęć w dniu wydania zaświadczenia oraz w okresie odbywania stażu; w przypadku nauczyciela zatrudnionego w kilku szkołach, w każdej w wymiarze niższym niż połowa obowiązkowego wymiaru zajęć, łącznie w wymiarze co najmniej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć, należy załączyć zaświadczenia ze wszystkich szkół, w których nauczyciel był zatrudniony w okresie stażu,
- dacie zatwierdzenia planu rozwoju zawodowego nauczyciela,
- dacie złożenia przez nauczyciela sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego,
- uzyskanej przez nauczyciela ocenie dorobku zawodowego za okres stażu oraz dacie jej dokonania.
20. Dyrektor szkoły zarządzeniem powołuje komisję kwalifikacyjną dla nauczycieli ubiegających się o stopień nauczyciela kontraktowego. W skład komisji wchodzą:
dyrektor (wicedyrektor), jako jej przewodniczący;
przewodniczący zespołu przedmiotowego (wychowawczego), a jeżeli zespół taki nie został w tej szkole powołany - nauczyciel mianowany lub dyplomowany zatrudniony w szkole;
opiekun stażu;
na wniosek nauczyciela przedstawiciel związku zawodowego, wskazanego we wniosku (przedstawiciela związku wskazuje właściwy organ statutowy związku).
21. Postępowanie kwalifikacyjne rozpoczyna się od analizy formalnej dokumentacji załączonej do wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego. Jeżeli wniosek oraz dokumentacja nie spełniają wymagań formalnych, dyrektor szkoły wskazuje szczegółowo stwierdzone braki i wzywa nauczyciela do ich usunięcia w terminie 14 dni wraz z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków w terminie spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpoznania.
22. Dyrektor szkoły powiadamia nauczyciela stażystę, który złożył wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego, o terminie i miejscu przeprowadzania rozmowy kwalifikacyjnej, co najmniej na 14 dni przed datą posiedzenia komisji.
23. W pracach komisji może brać udział w charakterze obserwatora przedstawiciel organu prowadzącego szkołę i organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Dyrektor informuje wymienione organy o terminie posiedzenia komisji kwalifikacyjnej.
24. Komisja kwalifikacyjna przeprowadza rozmowę kwalifikacyjną, podczas której nauczyciel stażysta ubiegający się o stopień awansu zawodowego przedstawia sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego i odpowiada na pytania członków dotyczące wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego, tj.:
znajomości organizacji, zadań i zasad funkcjonowania szkoły, w której nauczyciel odbywał staż;
umiejętności prowadzenia zajęć w sposób zapewniający właściwą realizację statutowych zadań szkoły, w której nauczyciel odbywał staż;
znajomości środowiska uczniów, ich problemów oraz umiejętności współpracy
ze środowiskiem uczniów;
umiejętności omawiania prowadzonych i obserwowanych zajęć.
25. Komisja kwalifikacyjna podejmuje rozstrzygnięcia w obecności co najmniej 2/3 składu swoich członków. Każdy z członków komisji ocenia spełnianie przez nauczyciela wymagań według punktowej skali od 0 do 10. Komisja kwalifikacyjna udziela akceptacji nauczycielowi, w przypadku gdy średnia arytmetyczna uzyskanych punktów wynosi co najmniej 7.
26. W przypadku uzyskania akceptacji komisja kwalifikacyjna wydaje nauczycielowi zaświadczenie o akceptacji. Dyrektor szkoły prowadzi rejestr wydanych zaświadczeń.
27. Z przebiegu pracy komisji kwalifikacyjnej sporządzany jest protokół zawierający w szczególności uzyskaną przez nauczyciela punktację wraz z jej uzasadnieniem oraz pytania zadane nauczycielowi w czasie rozmowy kwalifikacyjnej wraz z informacją o udzielonych przez nauczyciela odpowiedziach.
28. W sprawach proceduralnych dotyczących prac komisji, decyduje komisja w drodze głosowania zwykłą większością głosów obecnych na posiedzeniu członków.
29. Stopień awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego w drodze decyzji administracyjnej nadaje dyrektor szkoły. W przypadku złożenia wniosku wraz z dokumentacją nie później niż do dnia 30 czerwca dyrektor szkoły wydaje decyzję o nadaniu lub odmowie nadania stopnia awansu zawodowego w terminie do dnia 31 sierpnia danego roku. W przypadku złożenia wniosku wraz z dokumentacją do dnia 31 października dyrektor szkoły wydaje decyzję o nadaniu lub odmowie nadania stopnia awansu zawodowego w terminie do dnia 31 grudnia danego roku.
30. Uzasadnienie decyzji odmawiającej nadania stopnia awansu zawodowego winno określać, które z wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego nauczyciel nie spełnił oraz te, które spełnił. Przed wydaniem decyzji odmownej dyrektor szkoły umożliwia nauczycielowi wgląd do akt sprawy oraz wypowiedzenie się co do zebranych materiałów zgodnie z art. 10 § 1 k.p.a.
31. Od wydanej decyzji w sprawie nadania stopnia nauczyciela kontraktowego przysługuje odwołanie do organu prowadzącego szkołę w terminie 14 dni od daty doręczenia decyzji, za pośrednictwem dyrektora szkoły wydającego decyzję.
32. Nauczycielowi, który w trakcie pracy zawodowej uzyskał wyższy poziom wykształcenia niż określony w akcie nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego, dyrektor wydaje na wniosek nauczyciela nowy akt, uwzględniający uzyskany poziom wykształcenia.
33. Nauczyciel, który nie uzyskał akceptacji komisji kwalifikacyjnej, może ponownie złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego po odbyciu, na wniosek nauczyciela i za zgodą dyrektora szkoły, dodatkowego stażu w wymiarze 9 miesięcy.
34. Nauczyciel stażysta może przystąpić ponownie do rozmowy z komisją kwalifikacyjną tylko jeden raz w danej szkole.
Działania nauczyciela stażysty po zakończeniu stażu
Ważne terminy:
W terminie 14 dni od dnia zakończenia stażu przez nauczyciela stażysty opiekun stażu zobowiązany jest przedłożyć dyrektorowi szkoły projekt oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu.
W terminie 30 dni od dnia zakończenia stażu nauczyciel składa dyrektorowi sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego.
Dyrektor szkoły ustala na piśmie ocenę dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu, w terminie 21 dni od otrzymania sprawozdania, po zapoznaniu się z projektem oceny opracowanym przez opiekuna stażu i po zasięgnięciu opinii Rady Rodziców.
Od oceny dorobku zawodowego nauczycielowi służy odwołanie do organu sprawującego nadzór pedagogiczny w terminie 14 dni od dnia jej otrzymania. Organ sprawujący nadzór pedagogiczny rozpatruje odwołanie w terminie 21 dni.
Nauczyciel stażysta składa do dyrektora szkoły wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego w roku uzyskania pozytywnej oceny. W przypadku niedotrzymania terminu złożenia wniosku nauczyciel obowiązany jest do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze. W przypadku złożenia wniosku wraz z dokumentacją nie później niż do dnia 30 czerwca dyrektor szkoły wydaje decyzję o nadaniu lub odmowie nadania stopnia awansu zawodowego w terminie do dnia 31 sierpnia danego roku. W przypadku złożenia wniosku wraz z dokumentacją do dnia 31 października dyrektor szkoły wydaje decyzję o nadaniu lub odmowie nadania stopnia awansu zawodowego w terminie do dnia 31 grudnia danego roku.
Jeżeli wniosek oraz dokumentacja nie spełniają wymagań formalnych, dyrektor szkoły wskazuje szczegółowo stwierdzone braki i wzywa nauczyciela do ich usunięcia w terminie 14 dni wraz z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków w terminie spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpoznania.
Dyrektor szkoły powiadamia nauczyciela stażystę, który złożył wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego, o terminie i miejscu przeprowadzania rozmowy kwalifikacyjnej, co najmniej na 14 dni przed datą posiedzenia komisji.
Od wydanej decyzji w sprawie nadania stopnia nauczyciela kontraktowego przysługuje odwołanie do organu prowadzącego szkołę w terminie 14 dni od daty doręczenia decyzji, za pośrednictwem dyrektora szkoły wydającego decyzję.
Wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego
Postępowanie kwalifikacyjne rozpoczyna się w szkole po złożeniu przez nauczyciela wniosku o wszczęcie tego postępowania. Zgodnie z § 9.1 rozporządzenia do wniosku należy dołączyć:
dokumenty potwierdzające posiadane kwalifikacje zawodowe (merytoryczne i pedagogiczne) - poświadczone kopie;
zaświadczenie dyrektora szkoły zawierające informacje o:
wymiarze zatrudnienia nauczyciela oraz nauczanym przez niego przedmiocie lub rodzaju prowadzonych zajęć w dniu wydania zaświadczenia oraz w okresie odbywania stażu,
dacie zatwierdzenia planu rozwoju zawodowego nauczyciela,
dacie złożenia przez nauczyciela sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego,
uzyskanej przez nauczyciela ocenie dorobku zawodowego za okres stażu oraz dacie jej dokonania.
Dokumenty te należy złożyć w sekretariacie szkoły. Należy pamiętać, aby poświadczenie za zgodność z oryginałem zawierało datę, zapis „za zgodność z oryginałem”, pieczęć szkoły, pieczątkę i podpis osoby upoważnionej do poświadczania. Warto przygotować wniosek w dwóch egzemplarzach i uzyskać w sekretariacie poświadczenie o dacie wpływu wniosku.
Rozmowa kwalifikacyjna
W skład komisji kwalifikacyjnej wchodzą:
dyrektor (wicedyrektor) - jako jej przewodniczący;
przewodniczący zespołu przedmiotowego (wychowawczego), a jeżeli zespół taki nie został w tej szkole powołany - nauczyciel mianowany lub dyplomowany zatrudniony w szkole;
opiekun stażu;
na wniosek nauczyciela przedstawiciel związku zawodowego, wskazanego we wniosku (przedstawiciela związku wskazuje właściwy organ statutowy związku).
Na posiedzeniu komisji w charakterze obserwatora (bez prawa głosu) może brać udział przedstawiciel organu prowadzącego szkołę i organu sprawującego nadzór pedagogiczny.
Rozmowa kwalifikacyjna, zgodnie z zapisami rozporządzenia, składa się z dwóch części:
przedstawienia przez nauczyciela stażystę ubiegającego się o stopień awansu zawodowego sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego;
odpowiedzi nauczyciela na pytania członków komisji dotyczących wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego, tj.:
znajomości organizacji, zadań i zasad funkcjonowania szkoły, w której nauczyciel odbywał staż,
umiejętności prowadzenia zajęć w sposób zapewniający właściwą realizację statutowych zadań szkoły, w której nauczyciel odbywał staż,
znajomości środowiska uczniów, ich problemów oraz umiejętności współpracy ze środowiskiem uczniów,
umiejętności omawiania prowadzonych i obserwowanych zajęć.
Po przeprowadzonej rozmowie każdy z członków komisji ocenia spełnianie przez nauczyciela powyższych wymagań według punktowej skali od 0 do 10. Komisja kwalifikacyjna udziela akceptacji nauczycielowi w przypadku, gdy średnia arytmetyczna uzyskanych punktów wynosi co najmniej 7. W przypadku uzyskania akceptacji komisja kwalifikacyjna wydaje nauczycielowi zaświadczenie o akceptacji.
Rozmowa kwalifikacyjna jest ważnym momentem ubiegania się o stopień awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego.
Jest to podsumowanie dziewięciu miesięcy działań, które mają świadczyć o tym, że osoba ubiegająca się o awans zawodowy sprawdza się w roli nauczyciela i ma predyspozycje do wykonywania tego zawodu.
Warto więc odpowiednio przygotować się do rozmowy, zarówno pod kątem przedstawienia sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego.
Przygotowanie do przedstawienia sprawozdania:
przeczytaj jeszcze raz swój plan rozwoju zawodowego, sprawozdanie i wszystkie dokumenty związane ze stażem;
określ stopień realizacji planu, dokonaj samooceny słabych i mocnych stron;
przygotuj konspekt maksimum piętnastominutowej wypowiedzi przedstawiającej twój dorobek zawodowy za okres stażu;
wypowiedź oprzyj o sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego przekazane dyrektorowi szkoły;
szczególną uwagę zwróć na umiejętności zdobyte w czasie odbywania stażu, efekty podejmowanych działań, korzyści, jakie przyniosły one uczniom, szkole i środowisku;
pamiętaj, aby wykazać realizację celów wynikających z wymagań określonych rozporządzeniem, potrzeb szkoły oraz z własnej koncepcji rozwoju;
całość podsumuj autorefleksją i wnioskami do dalszego rozwoju zawodowego;
na zakończenie możesz podziękować osobom, które pomagały Ci w realizacji stażu;
przećwicz kilkakrotnie wypowiedź - możesz posługiwać się konspektem, notatkami, ale w żadnym wypadku nie możesz czytać;
jeśli chcesz, przygotuj zwięzłą prezentację multimedialną lub materiały informacyjne (uzgodnij to z dyrektorem szkoły);
pamiętaj, aby mówić jasno, konkretnie, bez zbędnych szczegółów, ale z przykładami.
Przygotowanie do udzielania odpowiedzi na pytania członków komisji:
pamiętaj, że pytania członków komisji będą dotyczyć wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego;
przypomnij sobie wszystkie dokumenty regulujące organizację, zadania i zasady funkcjonowania szkoły, w której odbywał się staż; zwróć szczególną uwagę na ustawę o systemie oświaty, Kartę Nauczyciela, rozporządzenia MEN dotyczące podstawy programowej, oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów, bezpieczeństwa uczniów w szkole, organizacji wycieczek szkolnych, prowadzenia dokumentacji przebiegu nauczania, statut szkoły, programy wychowania i profilaktyki, szkolne i przedmiotowe zasady oceniania, obowiązujące w szkole regulaminy i procedury;
przejrzyj materiały z okresu stażu dotyczące prowadzenia zajęć - plan pracy, konspekty, arkusze hospitacji, karty obserwacji, notatki; spróbuj określić mocne strony prowadzonych przez Ciebie zajęć oraz umiejętności wymagające doskonalenia, weź pod uwagę opinię opiekuna stażu na temat Twojej pracy, określ korzyści jakie dało Ci obserwowanie zajęć prowadzonych przez opiekuna;
sformułuj swoje spostrzeżenia na temat uczniów, ich problemów; zwróć uwagę na współpracę z rodzicami - zasady, zalety, problemy, ograniczenia;
spodziewaj się pytań o mocne, słabe strony; efekty podejmowanych działań; wniosków do dalszej pracy; refleksji na temat pracy szkoły; działań postrzeganych przez Ciebie jako ważne, udane, efektywne; uzyskanych umiejętności; funkcjonowania prawa szkolnego; okoliczności pomagających bądź przeszkadzających Ci w realizacji planu rozwoju;
pamiętaj, że nie zdajesz egzaminu, prowadzisz rozmowę, która ma potwierdzić Twój dorobek zawodowy.
Ogólne zasady zachowania podczas rozmowy na posiedzeniu komisji kwalifikacyjnej:
zadbaj o pozytywne pierwsze wrażenie - elegancki ubiór i uśmiech;
postaraj się opanować stres, zachować logiczność myślenia;
pamiętaj o kontakcie wzrokowym z członkami komisji, o komunikacji niewerbalnej;
nigdy nie narzekaj i nie krytykuj innych;
na zadane pytanie odpowiadaj rzeczowo, konkretnie, unikaj teoretycznych rozważań;
jeśli nie zrozumiałeś pytania, poproś o powtórzenie;
przedstawiaj swoje mocne strony, pokazuj, jak sobie radziłeś w trudnych sytuacjach;
słabe strony ujmuj jako obszary do dalszego doskonalenia;
unikaj monotonii, wolnego tempa wypowiedzi, bardzo głośnej wypowiedzi i bardzo wysokiego tonu głosu.
11