NAUKA O PAŃSTWIE pytania


NAUKA O PAŃSTWIE - PYTANIA

  1. Co to jest państwo?

Pojecie państwa:

Państwo pojawiło się dość wcześnie. Najważniejszy był władca. W XV wieku w Polsce używano nazwy Korona Królestwa Polskiego. W chwili obecnej przez państwo rozumie się:

  1. Struktura organów władzy publicznej - sąd, senat, sejm, samorządy

  2. Państwo- oznacza wspólnotę ludzką

Państwo można postrzegać w kategoriach organizacji społecznej. Jest to specyficzna organizacja gdyż jest suwerenna, terytorialna, niezależna i niepodległa.

  1. Znaczenie terytorium, ludności i władzy publicznej dla funkcjonowania państwa

Definicja państwa:

G. Jelinek skonstruował najbardziej prostą definicję państwa

Państwo składa się z 3 elementów:

  1. Terytorium - jest wynikiem, które posiada ważne znaczenie dla funkcjonowania państwa

W skład terytorium państwa wchodzą:

    1. ląd z wodami wewnętrznymi

    2. przestrzeń pod powierzchnią ziemi

    3. obszar powietrzny

    4. pas wód morskich

    5. pokłady statków, samoloty, obszar placówek dyplomatycznych

  1. Ludność - kiedyś ludność miała większe znaczenie (robotnicy, żołnierze). Pierwiastek ludzki w państwie musi być. Musi istnieć podział na rządzących i rządzonych

  2. Władza publiczna - jest najszerszym pojęciem ze wszystkich możliwych (władza rodzica nad dzieckiem). Władza przekracza granice państwa (Papież). Władza państwowa jest realizowana w obrębie państwa

3. Jakimi cechami wyróżnia się państwo?

Państwo jest przede wszystkim organizacją polityczną - osią zainteresowania jest rządzenie ludźmi, kierowanie społeczeństwem, czy też jego częścią

Państwo jest organizacją globalną obejmującą całe społeczeństwo danego kraju
a przynależność członka danego społeczeństwa do państwa jest w zasadzie niezależna od jego woli - z reguły przez fakt urodzenia w danym państwie. Przynależność jednostki do państwa nazywamy obywatelstwem

Państwo jest organizacją terytorialną to znaczy, że jest organizacją ludności osiadłej na terytorium, że państwo zachowuje wyłączność do danego terytorium, że nie może ono być domeną działalności innego państwa

Państwo jest organizacją klasową - jedne klasy i grupy społeczne mają uprzywilejowaną sytuację ekonomiczną, dominują ideologicznie wywierają decydujący wpływ na aparat państwowy natomiast inne znajdują się w sytuacji pod każdym względem gorszej

Państwo jest organizacją suwerenną - suwerenność państwa oznacza, iż jest ono samodzielne a więc niezależnie od innych podmiotów w podejmowaniu działań oraz nieograniczone
a więc samodzielne w podejmowaniu decyzji. Suwerenność państwa w sensie prawnym sprowadza się do prawa wyłączności państwa w dziedzinie kierowania społeczeństwem na danym terytorium oraz wyłączności w tworzeniu i egzekwowaniu prawa łącznie ze stosowaniem przymusu. Suwerenność państwa w aspekcie wewnętrznym oznacza, że wszelkie organizacje znajdujące się na terytorium państwa muszą mu się podporządkować albowiem jego władza ma charakter najwyższy. Suwerenność w aspekcie zewnętrznym oznacza, że państwo jest organizacją niezależną od innych państw

Państwo jest organizacją wyposażoną w swoisty aparat składający się z wyspecjalizowanych struktur władczych i zatrudnionych tam ludzi, którzy zajmują się rządzeniem w imieniu państwa

4. Teorie powstania państwa

Geneza państwa

Państwo nie jest odwieczną formą organizacji społeczeństwa. Ludzie funkcjonowali przez dziesiątki tysięcy lat bez organizacji państwa. Państwo powstało 4000 l p.n.e. (zaczęły powstawać pierwsze państwa na bliskim wschodzie cechowały się bardzo rozwiniętą cywilizacją rolniczą).

PATRYIARCHAT - państwo wywodzi się od wspólnoty rodzinnej, osoba władcy jest porównywalna z głową rodziny. Tu decydowały więzy krwi. Przynależność do tego rodu dawała uprzywilejowanie.

PATRYMONIALNA - zakłada, że państwo mogło powstać na skutek przyłączenia nowych terytoriów do pierwotnej własności ziemskiej (DOMINIUM). Teren, który był przyłączany do dominium był własnością człowieka rządzącego. To ustrój, w którym rodzi się państwo polskie.

Teoria teistyczna

Teoria ta zakłada, że państwo zostało stworzone przez Boga lub Bogów. Przyjmowana jest
w wielu mitologiach. Władza, którą dysponował monarcha oraz on sam byli uważani za świętą. Kapłani wybierali władcę. Oni praktycznie rządzili państwem gdyż manipulowali nim.

Teoria umowy społecznej (Tomasz Hobbes)

Uważał, że zanim powstało państwo istniał stan totalnej dzikości. Społeczności zaczęły dojrzewać do tego, aby to uregulować. Powstały umowy. Mówili, że oddadzą część swojej wolności na rzecz władcy. A władca poprzez wojsko zapewni im bezpieczeństwo

Teoria podboju

Państwo powstało w wyniku zaboru ziemi i ludności. Plemię najlepiej zorganizowane militarnie i ekonomicznie najeżdżało na słabsze. Zostawiali tam swoją władzę i armię.

Teoria podziału społecznego

Jest teorią XIX wieku. Wiąże się z nurtem filozofii marksistowskiej. Istnieją dwie klasy społeczne:

Istnieje tu konflikt biedni chcą się wzbogacić, bogaci chcą mieć tanią siłę roboczą. Władza jest po to, aby chronić bogatszą klasę.

5. Jakie są współczesne sposoby powstawania państw?

Współczesne sposoby powstania państwa-

  1. Powstanie nowych państw w wyniku rozpadu państw feudalnych (Czechosłowacja, ZSRR)

  2. łączenie się państw ze sobą (połączenie się 2 państw wietnamskich)

  3. istnieją nacje które istnieją bez państwa Romowie

6. Teorie dotyczące ewolucji i przyszłości państwa.

Ewolucja i przyszłość państwa

7. Na czym polega proces demokratyzacji państwa?

Tendencja rozwojowa Państwa

Państwo ulega przemianom rozwojowym. Jest to struktura dynamiczna. Dąży do jak najbardziej demokratycznego obrazu. Proces ten rozpoczął się po rewolucji Francuskiej. Zaczęły się tworzyć partie polityczne.

Cechy państwa demokratycznego:

W rzeczywistości jednak jest inaczej:

EASTON - stwierdził, że co by było gdyby przekładać prawo cybernetyki na rzeczywistość. Mówił, że gdy nie będzie się przestrzegać praw państwa demokratycznego powstanie nuklearna bomba. Państwo przyrównał do pudełka, które ma wejście i wyjście. W środku powinny nastąpić przemiany. Twierdzi, że system w obrębie, którego trwa wojna zostanie zniesiony.

8. Wymień zjawiska patologii władzy.

Współczesne państwo także w formie demokratycznej jest narażone na wiele deformacji, które niszczą rządy prawa i podważają demokratyczne zwyczaje. Liczne są przejawy nadużywania władzy i omijania prawa przez aparat państwowy, które utrudniają osiągnięcie ładu prawnego lub niekiedy wprost uniemożliwiają jego istnienie. Zjawiska te określa się mianem patologii państwa, władzy. Są to:

9. Przedstaw antyczne typologie państw.

Typologie państw wg.

  1. Platon

Platon napisał dzieło pt. „Polis” gdzie mówił, że państwo idealne to państwo rządzone przez mędrców

  1. Arystoteles

Polliteja - to państwo, którego części składowe pochodzą z dwóch form zdegenerowanych
z oligarchii i demokracji. Uważał, że dwa złe państwa dadzą coś dobrego.

Arystoteles stwierdził, że państwem idealnym będzie państwo dysponujące klasą średnią.

  1. Typologia ze szkoły materializmu historycznego (marksistowska)

  1. Kryterium wynikające z prawa międzynarodowego

  1. Klasyfikacja na podstawie prawa międzynarodowego wojennego

  1. Konwencja o prawie morza z 1982 roku

10. Co to jest forma państwa i co wchodzi w jej skład?

Forma państwa to konstytucyjnie określony sposób organizacji życia politycznego
i społecznego (sposób rządzenia)

Czynniki wchodzące w skład formy państwa:

  1. Forma rządów

To struktura i podział kompetencji oraz wzajemne stosunki prawne i faktyczne między naczelnymi organami władzy a zwłaszcza miedzy władza ustawodawczą i wykonawczą

  1. Ustrój terytorialne - prawny

Dotyczy terytorialnego podziału państwa stosunków między centralnymi i terytorialnymi organami władzy stopnia centralizacji władzy oraz zakresu samorządności organów lokalnych.

  1. Styl rządzenia (reżim polityczny)

Jest to całokształt zasad metod oraz technik stosownych przez rządzących w odniesieniu do nowych grup społecznych.

12. Scharakteryzuj znane ci rodzaje państw np. republikę, konfederację, państwo autorytarne, państwo totalitarne.

11. Przedstaw podział państw ze względu na:

Podział państwa ze względu na formę rządów:

  1. Monarchia

  • Republika - to każde państwo na czele, którego stoi prezydent

    • Rodzaje republik

    Podział państwa ze względu na ustrój terytorialno - prawny

          1. Państwa unitarne (jednolite) to państwa gdzie istnieje ścisła podległość jednostek terytorialnych w stosunku do jednostek centralnych.

            • Państwo scentralizowane - stanowiska na szczeblu lokalnym obejmują ludzie, którzy są wyznaczeni przez centrum

            • Państwo zdecentralizowane - niezależnie, kto sprawuje władzę centralną na poziomie terenowym funkcję sprawują apolityczni fachowcy.

        1. Państwa federalne (złożone) - składają się z wielu podmiotów i te podmioty cieszą się dozą niezależności.

    Podział państwa ze względu na styl rządzenia (reżim polityczny)

      1. Państwa demokratyczne - to takie gdzie władza jest podzielona na 3 części

      2. Państwa autorytalne - to państwa gdzie władza jest sprawowana przez jedną partię, ale nie oznacza to, że inne partie nie mogą działać. Władza ma zaplecze w aparacie biurokratycznym i w armii. Władza nie jest kontrolowana. Życie jednostek jest kontrolowane w sposób całkowity

      3. Państwa totalitarne

    Totalitaryzm - to pojęcie wymyślił Giovanni Geutile (związany z Mussolinim). Powstało ono na początku lat 20 - tych a oszałamiającą karierę zrobiło w 1947/48. Opisuje idealnie sytuację we Włoszech, III Rzeszy, krajach radzieckich.

    13. Co to jest funkcja państwa?

    14. Wymień znane ci funkcje państw

    15. Scharakteryzuj znane ci funkcje państw

    Funkcja państwa - to całokształt jego działalności w określonej sferze życia społecznego

    Funkcja państwa to społeczne działania podejmowane w imieniu państwa zmierzające do realizacji określonego celu i cel ten realizujący

          1. Funkcja wewnętrzna - państwo ma zapewnić ład dla systemu społeczno gospodarczego

          2. Funkcja zewnętrzna - może być realizowana

            • drogą pokojową - państwo prowadzi współpracę

            • na drodze militarnej - sytuacja skrajna

    1. Funkcja gospodarczo - organizatorska - państwo ma obowiązek zapewnić min. podstawy dla rozwoju społeczno - gospodarczego państwa (drogi łączności, stabilność systemu pieniężnego)

    2. Funkcja kulturalno - wychowawcza - polega na tym, że państwo nie tylko powinno funkcjonować jako mecenas kultury, sztuki, ale i popularyzować pewne idee i pomysły

    3. Funkcja socjalna - nie polega na tym, że państwo ma wyrównywać dysproporcje. Ma nie dopuścić do tego żeby pod względem różnic majątkowych doszło do niepokojów społecznych. Państwo ma obowiązek podejmować działania na rzecz likwidowania bezrobocia i zapewnienia dobrych warunków pracy.

    16. Przedstaw ogólne wiadomości o konstytucji

    Słowo konstytucja pochodzi od słowa łacińskiego

    Consrituere - ustanawiać, urządzać, używane w starożytności

    Constitutio - pochodzi ze średniowiecza były to konstytucje zakonne

    W wieku XVIII słowo konstytucja dla Monteskiusza oznaczało

    1. Całokształt właściwości

    2. Faktyczny ustrój państwa

    3. Określenie całości zasad prawnych całego państwa

    Pojęcie konstytucji

    To akt pisany będący ustawą zasadniczą zawierający normy o najwyższej mocy prawnej regulujące podstawy ustroju praktycznego i społecznego. Jest uchwalana przez specjalnie do tego powołany organ a zmieniona może być tylko w szczególnym trybie

    17. Wskaż genezę i powody powstania konstytucji pisanej

    Geneza konstytucji pisanej

    1. Pierwsza konstytucja została ustalona w Stanach w 1787r. deklaracja niepodległości 04.07.1776r.

    2. Konstytucja polska 03.05.1791. To akt, który był uchwalony, dlatego, że państwo potrzebowało reform. Miał być powołany rząd (rada nieustająca). Nie została uchwalona zgodnie z prawem w czasie trwania Sejmu Czteroletniego. Uchwalono ją wtedy, gdy delegaci wyjechali z Warszawy. Do dnia dzisiejszego ustalano następujące konstytucje: 17.03.1921 (ta została uchwalona legalnie), 23.04.1935, 22.07.1952, 02.04.1997

    3. Francuska 1791 (parę miesięcy po Polsce). Geneza tej konstytucji bierze się z Rewolucji Francuskiej

    18. Konstytucja jako ustawa zasadnicza.

    Konstytucja nie jest ustawą zwykłą. Jest ona ustawą o cechach szczególnych, co sama nierzadko potwierdza w swoich postanowieniach. Właśnie cechy szczególne konstytucji odróżniające ją od ustaw zwykłych pozwalają na traktowanie jej jako ustawy zasadniczej państwa. Wśród cech szczególnych konstytucji należy wskazać na jej szczególną treść, formę oraz szczególną moc prawną.

    19. Na czym polega szczególna treść, forma i moc konstytucji

    Konstytucja wyróżnia się:

    1. Szczególną treścią

    Ze względu na treść wyróżniamy konstytucję