Rzeczpospolita 20.08.07 Nr 193

Podatnik - sąd

Podatnik ma prawo do zwrotu nadwyżki podatku po zakończeniu działalności gospodarczej

Po zakończeniu prowadzenia działalności gospodarczej podatnik ma prawo żądać przekazania zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym na swój osobisty rachunek bankowy, niezwiązany z działalnością gospodarczą - orzekł WSA w Warszawie 19 stycznia br. (III SA/Wa 2790/06).

Podatnik złożył deklarację VAT-7, wykazując nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym. Następnie zwrócił się do organu podatkowego o przekazanie jej na jego rachunek osobisty - w związku z likwidacją firmy. Organ podatkowy odmówił zwrotu, ponieważ podatnik zakończył prowadzenie działalności, co potwierdzał złożony przez niego formularz VAT-Z. Zgodnie z przepisami ustawy o VAT (art. 87 ust. 2) zwrot różnicy podatku następuje na rachunek bankowy podatnika - nie ma zatem możliwości zwrotu w innej formie, np. w gotówce czy na rachunek inny niż podany w zgłoszeniu identyfikacyjnym. Sprawa trafiła do warszawskiego WSA.

Sąd przyznał rację skarżącemu. Stwierdził, że był on uprawniony do otrzymania zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym wykazanej w deklaracji.

Powołał się przy tym na art. 14 ustawy o VAT. Zdaniem sądu ten przepis nie pozostawia wątpliwości, że dotyczy opodatkowania towarów, m.in. gdy podatnik zakończył prowadzenie działalności gospodarczej. Ustawodawca celowo przyjmuje więc stan fikcji prawnej, zakładającej dalsze istnienie przedsiębiorcy na potrzeby zrealizowania celu, jakim jest rozliczenie podatku za ostatni okres prowadzenia przez niego działalności.

Wykładnia art. 87 ust. 2 ustawy o VAT nie może być literalna, bowiem reguluje on jedynie techniczny sposób przekazania nadwyżki podatku na rachunek podatnika. Odmienna interpretacja zmusiłaby podatnika do ponoszenia kosztów utrzymania rachunku bankowego związanego z działalnością gospodarczą już po jej zakończeniu z obawy, że jego zamknięcie narazi go na utratę prawa do zwrotu różnicy podatku.

Aleksandra Krawczyk, Zespół Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Komentarz

Tomasz Siek, konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte Omawiany wyrok kolejny raz potwierdza podstawą zasadę systemu podatku VAT, tj. jego neutralność. Art. 87 ust. 2 ustawy o VAT mówi, że zwrot VAT jest dokonywany na rachunek bankowy podatnika. Na podstawie tego przepisu organy podatkowe często odmawiają zwrotu osobom fizycznym, które zakończyły prowadzenie działalności gospodarczej, nie są już podatnikami VAT, lecz w ostatniej deklaracji wskazały VAT do zwrotu. Argumentują, że taka osoba nie jest już podatnikiem i nie ma rachunku bankowego jako podatnik. W konsekwencji zwrot jest niemożliwy. Taka interpretacja ustawy o VAT słusznie została uznana przez sąd za nieprawidłową. Podkreślił on, że przepisy ustawy należy interpretować celowościowo, a nie tylko zgodnie z ich literalnym brzmieniem. Dlatego WSA uznał, że określenie przez ustawodawcę sposobu zwrotu (tj. na rachunek bankowy) ma charakter wyłącznie techniczny i nie może wpływać na materialne prawa podatnika. Należy zgodzić się z tym wyrokiem. Zgodnie z zasadą neutralności podatku VAT nie powinien on obciążać podatnika. Prowadząc działalność gospodarczą, podatnik ma prawo do odliczenia VAT naliczonego, a także do zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. Składając ostatnią deklarację, w której wskazuje VAT do zwrotu, podatnik realizuje to prawo i powinien uzyskać taki zwrot. Jeśli podatnik ma prawo do uzyskania zwrotu, to organy podatkowe nie mogą mu odmówić, powołując się na przepisy regulujące techniczne aspekty zwrotu.

---