Polityka gospodarcza i projekty UE – Wykłady, dr M. Kola-Bezka
Bloki tematyczne:
1. Polityka gospodarcza i projekty UE
2. Ewolucja polityki spójności
3. Założenia polityki spójności na lata 2007-2013
4. Instytucjonalny system wdrażania polityki spójności w Polsce
5. Informacja i promocja projektów finansowych ze środków UE
6. Ewaluacja polityki spójności, programów i projektów finansowanych ze środków UE
7. Rynek wewnętrzny UE
8. Unia celna i wspólna polityka handlowa
9. Wspólna polityka rolna
10. Unia gospodarcza i walutowa
11. Polityka UE w zakresie wolnej konkurencji
Zalecana literatura:
- Z. M. Doliwa-Klepacki, Integracja Europejska, Temida2, Białystok 2005
- J. Barcz, E. Kawecka-Wyrzykowska, K. Michałowska-Gorywoda, Integracja Europejska, W-wa 2007
- Traktat lizboński
:: Wykład 01 :: 15-02-2011
Polityka gospodarcza jako działalność praktyczna
Polityka ekonomiczna to świadome oddziaływanie państwa na gospodarkę, polegające na określeniu celów oraz stosowaniu metod, środków, narzędzi prowadzących do ich osiągnięcia w określonym czasie, które są zgodne z prawami ekonomicznymi. Polityka ta związana jest z określonym i unikatowym dla danego kraju kontekstem uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych.
Przesłanki integracji międzynarodowej:
EKONOMICZNE:
# konkurencja ze strony gospodarki światowej,
# wyrównany, wysoki poziom gospodarczy krajów sąsiadujących ze sobą,
# ograniczony potencjał ekonomiczny krajów,
POZAEKONOMICZNE:
# polityczne,
# społeczne,
# bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego,
# kwestie infrastruktury przestrzennej i ochrony środowiska.
Etapy (formy) integracji ekonomicznej:
# strefa wolnego handlu,
# unia celna,
# wspólny rynek,
# unia gospodarcza,
# pełna integracja gospodarcza.
Przesłanki tworzenia ugrupowań integracyjnych w Europie Zachodniej po II wojnie światowej:
POLITYCZNE:
# doświadczenia obu wojen światowych,
# nowy układ sił,
EKONOMICZNE:
# konieczność odbudowy i modernizacji zniszczonej wojną gospodarki,
# uzależnienie od pomocy Stanów Zjednoczonych,
# postępujący rozwój sił wytwórczych,
SPOŁECZNE
# radykalizacja społeczeństw zachodnioeuropejskich w latach 40. XX w.,
# silna pozycja partii komunistycznych,
# obawa przed odrodzeniem się tendencji nacjonalistycznych,
# powstanie w Europie Wschodniej obozu państw demokracji ludowej.
Lata 40. XX w.
# Plan Odbudowy Europy (Plan Marshalla) na lata 1948-1952
- udzielanie kredytów
- udzielanie darowizn w formie sprzętu i żywności
Pod warunkiem:
- opracowania przez państwa uczestniczące w planie wspólnego programu odbudowy Europy oraz rozwoju i liberalizacji swoich gospodarek,
- utworzenia instytucji do podziału tej pomocy.
# 1949 – powstanie NATO,
# 1949 – RWPG,
# 1955 – Układ Warszawski
Koncepcje integracji Europy Zachodniej (lata 40 i 50 XX w.)
FEDERACYJNE:
# „Stany Zjednoczone Europy”,
# współpraca o charakterze ponadnarodowym z zamiarem stworzenia silnie zintegrowanego pod względem gospodarczym i politycznym państwa związkowego (federacji)
# stworzenie państwa ogólnoeuropejskiego
# funkcjonowanie organów ponadnarodowych
# federaliści: W. Churchill, A. de Gasperi, H. Spaak, K. Adenauer.
KONFEDERACYJNE:
# “Europa ojczyzn”
# współpraca niezależnych państw przebiegająca z poszanowaniem wszelkich atrybutów ich suwerenności i autonomii
# tworzenie organizacji o charakterze wyłącznie koordynacyjnym, opartych na zasadzie jednomyślności
# konfederaliści: Ch. De Gaulle, rządy Wlk. Brytanii, Irlandii, państw nordyckich.
Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS)
# projekt J. Monneta został ogłoszony publicznie 9 maja 1950r. przez R. Schumana (tzw. Plan Schumana); istota projektu: objęcie kontrolą międzynarodowa całości produkcji podstawowych i strategicznych gałęzi przemysłu Francji i Niemiec,
# TEWWiS zawarły 18 kwietnia 1951r. w Paryżu: Belgia, Holandia, Luksemburg, Włochy, Francja, RFN (na 50 lat); obowiązywał od 25 lipca 1952r., wygasł 23 lipca 2002r.,
# Cel EWWiS: stworzenie wspólnego rynku węgla, żelaza i stali, aby doprowadzić do najbardziej racjonalnej specjalizacji i największej wydajności w tych gałęziach przemysłu.
Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG)
# TEWG zawarły 25 marca 1957r. w Rzymie: Belgia, Holandia, Luksemburg, Włochy, Francja, RFN (na czas nieograniczony); obowiązywał od 1 stycznia 1958r.,
# EWG została pomyślana jako organizacja do której mogły przystąpić wszystkie kraje europejskie przestrzegające praw człowieka, respektujące zasady demokracji i rządzące się regułami gospodarki rynkowej.
Europejska Wspólnota Energii Atomowej (EWEA, EURATOM)
# TEWEA zawarty 25.03.1957r. w Rzymie: Belgia, Holandia, Luksemburg, Francja, Włochy, RFN (na czas nieograniczony). Obowiązywał od 1.01.1958r.
# Cel EWEA stworzenie warunków dla budowy wspólnego rynku w zakresie pokojowego wykorzystania energii atomowej.
Najważniejsze traktaty europejskie:
| NAZWA TRAKTATU | MIEJSCE PODPISANIA |
|---|---|
| # traktat ustanawiający EWWiS | Paryż |
| # traktat ustanawiający EWG | Rzym |
| # traktat ustanawiający EWEA | Rzym |
| # traktat ustanawiający jedną Radę i jedną Komisję (fuzyjny) | Bruksela |
| # jednolity Akt Europejski | Luksemburg, Haga |
| # traktat o Unii Europejskiej | Maastricht |
| # traktat z Amsterdamu | Amsterdam |
| # traktat z Nicei | Nicea |
| # traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy | Rzym |
| # traktat lizboński | Lizbona |
Rozwój składu członkowskiego Wspólnot Europejskich:
1.01.1973 – Dania, Irlandia, Wielka Brytania
1.01.1981 – Grecja
1.01.1986 – Hiszpania, Portugalia
1.01.1995 – Austria, Finlandia, Szwecja
1.05.2004 – Cypr, Malta, Poland, Czechy, Słowacja, Węgry, Słowenia, Litwa, Łotwa, Estonia
1.01.2007 – Bułgaria, Rumunia
Struktura Unii Europejskiej
Unię Europejską stanowią Wspólnoty Europejskie uzupełnione politykami i formami współpracy przewidzianymi w niniejszym traktacie. (Art. 1, akapit 3 TUE)
:: Wykład 02 :: 22-02-2011
Unia Europejska ma wyłączne kompetencje w dziedzinach:
# unia celna,
# ustanawianie reguł konkurencji niezbędnych do funkcjonowania rynku wewnętrznego,
# polityka pieniężna (dot. Państw członkowskich, których walutą jest euro),
# zachowanie morskich zasobów biologicznych w ramach wspólnej polityki rybołówstwa,
# wspólna polityka handlowa.
Kompetencje dzielone między Unią Europejską i państw członkowskich dotyczą:
# rynku wewnętrznego,
# polityki społecznej,
# spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej,
# rolnictwa i rybołówstwa z wyłączeniem zachowania morskich zasobów biologicznych,
# środowiska,
# ochrony konsumentów,
# transportu,
# sieci transeuropejskich,
# energii,
# przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości,
# wspólnych problemów bezpieczeństwa w zakresie zdrowia publicznego.
EWOLUCJA POLITYKI SPÓJNOŚCI
Istota polityki spójności (do momentu wejścia w życie traktatu lizbońskiego):
„W celu wspierania harmonijnego rozwoju całej Wspólnoty, rozwija ona i prowadzi działania służące wzmocnieniu jej spójności gospodarczej i społecznej. W szczególności Wspólnota zmierza do zmniejszania dysproporcji w poziomach rozwoju różnych regionów lub wysp uprzywilejowanych, w tym obszarów wiejskich”.
(Tytuł XVII Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Artykuł 158)
Istota polityki spójności
„W celu wspierania harmonijnego rozwoju całej Wspólnoty, rozwija ona i prowadzi działania służące wzmocnieniu jej spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej. W szczególności Wspólnota zmierza do zmniejszania dysproporcji w poziomach rozwoju różnych regionów oraz zacofania regionów najmniej uprzywilejowanych.
Wśród regionów, o których mowa, szczególną uwagę poświęca się obszarom wiejskim, obszarom podlegającym przemianom przemysłowym i regionom, które cierpią na skutek poważnych i trwałych niekorzystnych warunków przyrodniczych lub demograficznych, takim jak najbardziej na północ wysunięte regiony o bardzo niskiej gęstości zaludnienia oraz regiony wyspiarskie, transgeniczne i górskie.”
(Tytuł XVIII Traktatu o funkcjonowaniu UE – Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna, Artykuł 174)
Obecnie polityka spójności ma:
Wymiar REGIONALNY – ma na celu zmniejszanie dysproporcji w rozwoju gospodarczym i społecznym regionów oraz wzmacnianie ich konkurencyjności.
Wymiar HORYZONTALNY – ma przyczyniać się do rozwiązywania określonych problemów widocznych w skali całych gospodarek narodowych i całej UE (m.in. bezrobocie, ochrona środowiska, równość szans kobiet i mężczyzn).
W wymiarze horyzontalnym perspektywy na lata 2007-2013 kładzie się nacisk także na: politykę partnerstwa, innowacje i współpracę międzynarodową, politykę horyzontalną i rozwój lokalny.
Zbliżonym pojęciem jest polityka strukturalna – jej celem jest łagodzenie dysproporcji zagrażających harmonijnemu rozwojowi danego obszaru gospodarczego i ułatwianie dostosowań do zmieniających się warunków działania. Na poziomie UE jest ona stopniowo integrowana wokół rozwiązywania problemów powstających w regionach słabo rozwiniętych.
Kategorie jednostek terytorialnych zwanych regionami ekonomicznymi:
1) jednostki terytorialne wyodrębnione dla celów analizy procesu rozwoju społeczno-gospodarczego w wymiarze terytorialnym;
2) jednostki stanowiące określone całości (systemy) przestrzenno-gospodarcze ukształtowane w procesie terytorialnego podziału pracy;
3) obszary wyróżniające się występowaniem specyficznych zjawisk przestrzenno-gospodarczych;
4) jednostki podziału terytorialno-administracyjnego utworzone dla celów zarządzania publicznego oraz polityki społeczno-gospodarczej i regionalnej.
Region ekonomiczny jako jednostka terytorialno-administracyjna
„PRZECIW”
Podziały polityczno-administracyjne często:
# nie respektują granic naturalnych jednostek fizyczno-geograficznych,
# przecinają wspólnoty etniczne, socjologiczne,
# mają krótkie tradycje,
# mają charakter ahistoryczny i dzielą w sposób arbitralny ukształtowane w ciągu stuleci wspólnoty terytorialne.
„ZA”
Podziały polityczno-administracyjne umożliwiają:
# dokonywanie precyzyjnej delimitacji przestrzennej,
# gromadzenie i przetwarzanie danych statystycznych,
# wykorzystywanie wyników badań prowadzonych w przekroju terytorialno-administracyjnym dla celów polityki społeczno-gospodarczej zarządzania publicznego i administracji.
Nomenklatura Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NUTS)
NUTS – jednolita kategoryzacja jednostek regionalnych państw członkowskich UE, opracowana przez Eurostat we współpracy z odpowiednimi departamentami KE oraz urzędami statystycznymi państw członkowskich w celu ujednolicenia systemu zbierania, harmonizacji i udostępniania danych statystycznych o sytuacji społeczno-gospodarczej WE w przekroju regionalnym. Wprowadzona rozporządzenie PE i Rady w 2003r.
NUTS 1 – państwa członkowskie w całości lub grupy regionów niższego szczebla;
NUTS 2 & 3 – mają ułatwiać rozwiązywanie problemów społeczno-gospodarczych w układzie region-kraj-UE;
NUTS 4 & 5 – w odróżnieniu od pierwszych trzech poziomów (regionalnych) określono je jako lokalne; od 2007 r. przemianowane na lokalne jednostki administracyjne (LAU1 – dawny poziom NUTS 4, LAU2 – dawny poziom NUTS 5).
Od 1 stycznia 2008r. liczba jednostek NUTS i LAU wynosi:
NUTS 1 – 97 (w Polsce 6 makroregionów);
NUTS 2 – 271 (w Polsce 16 województw);
NUTS 3 – 1303 (w Polsce 66 zgrupowań powiatów);
LAU 1 – 8398 (w Polsce 314 powiatów i 65 miast na prawach powiatów);
LAU 2 – 121601 (w Polsce 2478 gmin).
Istota rozwoju regionu
Rozwój regionu jest procesem wszelkich zmian ilościowych i jakościowo-strukturalnych zachodzących na danym obszarze (w systemie przestrzenno-gospodarczym).
Rozwój progresywny – polega na zmianach pozytywnych względem przyjętych i (zawsze) dyskusyjnych założeń.
Rozwój regresywny – polega na zmianach negatywnych względem przyjętych i (zawsze) dyskusyjnych założeń.
Materialną podstawę rozwoju regionu stanowi wzrost gospodarczy, którego wyznacznikiem są zmiany w wytworzonym w regionie PKB (są to zmiany ilościowe).
Zmianom ilościowym PKB towarzyszą przeobrażenia jakościowo-strukturalne:
# poprawia się jakość i zwiększa się asortyment wytwarzanych dóbr i usług,
# zmienia się jakość i struktura wykorzystywanych czynników produkcji,
# doskonaleniu ulega technika i technologia wytwarzania,
# następują przesunięcia w sektorowo-branżowej strukturze działalności gospodarczej i w jej lokalizacji,
# zmienia się stosunki ekonomiczne, a także społeczne,
# poprawiają się warunki bytu i poziomu życia regionalnych społeczności,
# rosną standardy cywilizacyjne.
popyt konsumpcyjny gospodarstw domowych – C
+
inwestycje sektora prywatnego – I
+
wydatki państwa – G
+
eksport netto – NX
=
PKB w cenach rynkowych
+
saldo z tytułu własności za granicą
=
PNB w cenach rynkowych
-
amortyzacja – A
=
PNN w cenach rynkowych
-
podatki pośrednie
+
dotacje
=
PNN w cenach czynników produkcji = dochód narodowy
Wady PKB jako miernika rozwoju regionów
# pomijanie produkcji nierejestrowanej (nielegalnej) oraz niebędącej przedmiotem transakcji rynkowych (produkcja gospodarstw domowych oraz podmiotów drobnotowarowych na własne potrzeby),
# ignorowanie tzw. Efektów zewnętrznych, a zwłaszcza degradacji środowiska przyrodniczego,
# pomijanie czasu wolnego, który jest istotnym elementem poziomu życia ludzi,
# nieuwzględnianie podatków pośrednich, co powoduje zniekształcenia porównań obejmujących kraje o różnych stawkach tych podatków,
# obejmowanie produkcji tzw. Dóbr wątpliwych, niepożądanych ze względów społecznych.
:: Wykład 03 :: 01-03-2011
Model polityki regionalnej realizowanej do połowy lat 70. XX w.:
# rolę wyłącznego podmiotu polityki regionalnej pełniło państwo,
# działania państwa były zorientowane na:
- finansowanie inwestycji infrastrukturalnych,
- budowa wielkich kompleksów przemysłowych na obszarach zacofanych,
- finansowanie deglomeracji czynnej dużych ośrodków przemysłowych,
# najważniejsze narzędzia realizacji polityki regionalnej:
- dotacje i subwencje przyznawane inwestorom z budżetu państwa,
- ulgi fiskalne,
- wydatki państwa na tzw. Infrastrukturę ciężką,
- podejmowanie przez państwo inwestycje produkcyjne w regionach zacofanych.
Przyczyny reorientacji polityki regionalnej w połowie lat 70. XX w.:
# ograniczone rezultaty polityki regionalnej prowadzonej przez państwo,
# drastyczne zmniejszenie się możliwości finansowych państwa,
# istnienie dużego zróżnicowania stopnia rozwoju społecznego i gospodarczego między poszczególnymi państwami członkowskimi oraz istnienie jeszcze większych dysproporcji rozwojowych między regionami;
przyczyny:
- pogłębianie procesów integracyjnych,
- poszerzanie procesów integracyjnych,
# istnienie i dalsze pogłębianie tych dysproporcji mogło doprowadzić do:
- osłabienia konkurencyjności ugrupowania,
- trudności prowadzenia jednolitej polityki gospodarczej w ugrupowaniu,
- konfliktów wewnątrz Wspólnoty,
- hamowania procesów integracji.
Lata 1958-1974:
# polityka regionalna realizowana wyłącznie na szczeblu krajowym i finansowana głównie przez państwa z ich budżetów narodowych,
# powołano EFS (1960) i EFOiGR (1962), ale wymiar regionalny przyznano tym funduszom dopiero w 1972r.,
# utworzono EBI.
Lata 1975-1987 – okres, w którym ukształtowano wspólnotową politykę regionalną:
# utworzono EFRR (1975),
# zwiększenie skali finansowania polityki regionalnej,
# środki EFRR były rozdzielane w formie tzw. kwot krajowych, każde państwo-beneficjent miało swobodę rozdysponowania uzyskanych środków,
# wprowadzenie tzw. części pozakwotowej (1980) – pozostawienie do samodzielnej dyspozycji KE 5% EFRR i umożliwieniu jej interweniowania w regionach nieobjętych pomocą państw członkowskich,
# zastąpienie kwot krajowych określonymi procentowo widełkami interwencji (1984),
# wprowadzenie zasady stopniowego zastępowania subwencjonowanych projektów inwestycyjnych dofinansowaniem programów:
- narodowych (krajowych),
- inicjowanych przez Wspólnoty.
Polityka spójności w latach 1988-1992:
# polityka regionalna zyskała podstawy traktatowe – do JAE wprowadzono tytuł XIV „Spójność gospodarcza i społeczna”,
# głównym mechanizmem służącym wzmocnieniu spójności gospodarczej i społecznej miały być trzy instrumenty finansowe – fundusze strukturalne: EFRR, EFS, EFOiGR.
# podwojenie sumy środków na politykę spójności,
# uchwalono pierwszą perspektywę finansową (1989-1993),
# ustalono dyscyplinę budżetową – kontrola wzrostu wydatków rolnych; (ustalono górną granicę dochodów budżetowych Wspólnot na poziomie 1,2% PKB krajów członkowskich),
# wprowadzono czwarte źródło dochodów w postaci wpłat bezpośrednich państw członkowskich obliczanych wg jednolitego „opodatkowania” PKB państw członkowskich,
# wyznaczono priorytetowe cele polityki spójności,
# opracowano wspólnotową nomenklaturę terytorialnych jednostek statystycznych (NUTS),
# określono zasady wspólnotowej polityki regionalnej.
Polityka spójności w latach 1993-1999:
# kolejna reforma polityki spójności jako następstwo Traktatu z Maastricht,
# politykę spójności umieszczono wśród głównych filarów rozwoju ekonomicznego UE,
# utworzono Fundusz Spójności/Kohezji – w celu ułatwienia najbiedniejszym państwom UE sprostanie kryterium zbieżności,
# w 1994r. pracę rozpoczął Komitet Regionów – uznanie prawa władz regionalnych do uczestniczenia w procesie decyzyjnym UE,
# utworzono Finansowy Instrument Wspierania Rybołówstwa,
# wydłużono perspektywę finansową,
# dodano cel 6 – wspomaganie regionów o niskiej gęstości zaludnienia,
# wzmocnienie roli EBI w polityce regionalnej – bank miał ułatwiać finansowanie projektów służących waloryzacji regionów najsłabiej rozwiniętych; w gestii EBI od czerwca 1994r. pozostaje Europejski Fundusz Inwestycyjny, który gwarantuje portfele zobowiązań banków specjalizujących się w finansowaniu MŚP.
# położono nacisk na cel horyzontalny – równość szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy.
Fundusz spójności
# został utworzony na okres przejściowy dla najmniej zamożnych krajów (w których wskaźnik PKB na mieszkańca kształtował się poniżej 90% średniej unijnej),
# wypłacana pomoc została uzależniona od podjęcia przez dany kraj programu konwergencji,
# może finansować wydatki na terytorium całego kraju, związane z tzw. dużymi projektami z zakresu ochrony środowiska i transeuropejskich połączeń transportowych,
# wspiera pojedyncze projekty,
# pomoc UE dla sektora środowiska i sektora transportu odzwierciedla filozofię trwałego i zrównoważonego rozwoju. Polega ona na zwiększaniu produktywności i konkurencyjności gospodarki m.in. poprzez rozwój infrastruktury transportowej, lecz zarazem nie kosztem środowiska i jego zasobów, a przez to – kosztem przyszłych pokoleń.
Polityka spójności w latach 2000-2006:
# okres, w którym do UE przystąpiły kraje Europy Środkowo-Wschodniej,
# wprowadzenie zasady n+2 – umożliwia wykorzystanie środków zaprogramowanych w roku n najpóźniej do końca roku n+2,
# ograniczenie liczby celów:
CEL 1 – promowanie rozwoju i dostosowań strukturalnych w regionach słabiej rozwiniętych zdefiniowanych na poziomie NUTS2.
CEL 2 – wspieranie gospodarczych i społecznych przekształceń obszarów przeżywających trudności strukturalne (tzn. obszarów mutacji przemysłu, upadających obszarów wiejskich, obszarów uzależnionych od rybołówstwa oraz tzw. trudnych dzielnic miast);
CEL 3 – pomoc państwom członkowskim w modernizacji polityki i systemów kształcenia, szkolenia i zatrudnienia.
Inicjatywy wspólnotowe (2000-2006):
INTERREG – inicjatywa wspierająca współpracę przygraniczną, transnarodową i międzyregionalną, służąca wzmocnieniu harmonijnego, zrównoważonego i trwałego rozwoju całego obszaru UE,
URBAN – inicjatywa wspierająca gospodarczą i społeczną regenerację miast i obszarów miejskich znajdujących się w kryzysie,
EQUAL – inicjatywa wspierająca współpracę ponadnarodową w zakresie nowych środków zwalczania wszelkich form dyskryminacji i nierówności na rynku pracy,
LEADER – inicjatywa wspierająca rozwój obszarów wiejskich.
:: Wykład 04 :: 08-03-2011
Zasady polityki spójności UE
Zasady generalne: Subsydiarność, Koordynacja, Elastyczność;
Zasady organizacji polityki spójności: Programowanie, Partnerstwo, Kompatybilność, Zgodność;
Zasady finansowania polityki rozwoju regionalnego: Koncentracja, Dodatkowość, Komplementarność;
Zasady oceny realizacji projektów: Monitorowanie, Kontrola finansowa, Ocena (wstępna, bieżąca i następcza).
Instrumenty finansowe polityki spójności:
# Fundusze Strukturalne: EFS, EFOiGR (do końca 2006), EFRR, FIWR (do końca 2006);
# Fundusz Spójności.
Cele polityki regionalnej w okresie 2007-2013:
Konwergencja – cel ukiategia erunkowany na przyspieszenie konwergencji najsłabiej rozwiniętych państw członkowskich i regionów UE poprzez poprawę warunków wzrostu i zatrudnienia.
Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie – cel ukierunkowany na zwiększenie konkurencyjności i atrakcyjności regionów UE oraz zwiększenie zatrudnienia.
Europejska współpraca terytorialna – cel ukierunkowany na: umacnianie współpracy trans granicznej i transnarodowej poprzez wspólne (realizowane przez beneficjentów z co najmniej 2 krajów) inicjatywy lokalne i regionalne oraz działania sprzyjające zintegrowanemu rozwojowi terytorialnemu, a także umacnianie współpracy międzyregionalnej i wymianę doświadczeń wśród władz regionalnych i lokalnych.
Strategia „EUROPA 2020”
Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu.
Priorytety:
# wzrost inteligentny (smart growth) – rozwój oparty na wiedzy i innowacjach,
# wzrost zrównoważony (sustainable growth) – transformacja w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, efektywnie korzystającej z zasobów i konkurencyjnej,
# wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu (inclusive growth) – wspieranie gospodarki charakteryzującej się wysokim poziomem zatrudnienia i zapewniającej spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną.
Cele nadrzędne określone na poziomie całej UE:
# wskaźnik zatrudnienia na poziomie 75%,
# udział wydatków na B+R na poziomie 3% PKB,
# zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20% w porównaniu z poziomami z 1990r., zwiększenie do 20% udziału energii odnawialnej w ogólnym zużyciu energii; dążenie do zwiększenia efektywności energetycznej o 20%,
# udział osób w wieku 30-34 lat mających wykształcenie wyższe na poziomie 40%,
# wspieranie włączenia społecznego, zwłaszcza poprzez ograniczenie ubóstwa – wydźwignięcie z ubóstwa lub wykluczenia społecznego 20 milionów obywateli.
Obszary kwalifikujące się do objęcia wsparciem w ramach celu KONWERGENCJA:
# regiony na poziomie NUTS2, w których PKB per capita mierzony parytetem siły nabywczej i obliczony na podstawie danych za okres 2000-2002 wynosił mniej niż 75% średniego PKB per capita UE-25,
# państwa członkowskie realizujące program konwergencji gospodarczej, których dochód narodowy brutto (DNB) na mieszkańca mierzony parytetem siły nabywczej i obliczony na podstawie danych za okres 2001-2003 wynosił mniej niż 90% średniego DNB UE-25.
Instrumenty finansowe polityki spójności dla celu KONWERGENCJA:
EFRR, EFS, FS – państwa członkowskie
Obszary kwalifikujące się do objęcia wsparciem w ramach celu KONKURENCYJNOŚĆ REGIONALNA I ZATRUDNIENIE:
# regiony objęte wsparciem w ramach celu 1 w okresie 2000-2006, które ze względu na znaczny postęp w ich rozwoju (a nie ze względu na efekt statystyczny) nie kwalifikują się do objęcia pomocą w ramach celu Konwergencja (zostaną one objęte pomocą przejściową) oraz pozostałe regiony na poziomie NUTS2 nie objęte ani wsparciem w ramach celu Konwergencja, ani wsparciem przejściowym, które zostaną wskazane przez każde zainteresowane państwo członkowskie.
Instrumenty finansowe polityki spójności dla celu KONKURENCYJNOŚĆ REGIONALNA I ZATRUDNIENIE: EFRR, EFS
Obszary kwalifikujące się do objęcia wsparciem w ramach celu EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA:
# regiony na poziomie NUTS3 położone wzdłuż wszystkich wewnętrznych i niektórych zewnętrznych lądowych granic UE oraz wszystkie regiony poziomu NUTS3, położone wzdłuż granic morskich, które dzieli odległość do 150 km.
:: Wykład 05 :: 15-03-2011
Instrumenty finansowe polityki spójności dla celu EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA: EFRR
Wsparcie przewidziane dla Polski na lata 2007-2013:
59,55 mld euro (według cen z 2004r.):
- cel Konwergencja: 39,39 mld euro z EFRR,
19,51 mld euro z FS,
- cel Europejska Współpraca terytorialna – 0,65 mld euro z EFRR.
Po indeksacji kwoty 59,55 mld euro o wskaźnik inflacyjny – 67,28 mld euro.
System funduszy europejskich w latach 2007-2013:
Konkurencyjność gospodarcza regionu
Konkurencyjność regionu to zdolność do uzyskania przewagi nad innymi jednostkami terytorialnymi – uczestnikami gry konkurencyjnej.
Możliwe cele gry konkurencyjnej:
# przyciągnięcie kapitału z innych regionów kraju i zagranicy;
# utworzenie nowych miejsc pracy;
# zdobycie krajowych i zagranicznych środków wsparcia;
# zlokalizowanie na swoim obszarze różnych obiektów i jednostek usługowych, administracyjnych, militarnych itp.;
# przyciągnięcie turystów;
# świadczenie w skali ponadregionalnej różnego typu usług: zdrowotnych, oświatowych, kulturalno-oświatowych i innych.
Podstawowe determinanty konkurencyjności regionu:
# rozwinięta i zróżnicowana struktura gospodarki regionalnej;
# dobre wyposażenie w urządzenia infrastruktury techniczno-ekonomicznej i społecznej;
# obecność instytucji naukowo-badawczych i szkół wyższych;
# obecność instytucji otoczenia biznesu: banków, firm ubezpieczeniowych, konsultingowych;
# korzystne warunki i sprzyjający stan środowiska przyrodniczego;
# rezerwy terenów nadających się do lokalizacji inwestycji.
Programowanie i wdrażanie polityki regionalnej w okresie 2000-2008:
FUNDUSZE STRUKTURALNE
Narodowy Plan Rozwoju (przygotowywany przez kraj członkowski);
Podstawy Wsparcia Wspólnoty (przygotowywane przez UE);
Krajowe Programy Operacyjne (przygotowywane przez kraj członkowski);
Uzupełnienia Programów Operacyjnych (przygotowywane przez kraj członkowski).
Strategiczne podejście do programowania polityki regionalnej w okresie 2007-2013:
FUNDUSZE STRUKTURALNE, FUNDUSZ SPÓJNOŚCI, INICJATYWY WSPÓLNOTOWE
Strategiczne Wytyczne Wspólnoty na lata 2007-2013 (stanowiące ramy dla interwencji z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności; przygotowywane przez KE).
>> Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (przygotowywane przez kraj członkowski);
>> Projekty Programów Operacyjnych (przygotowywane przez kraj członkowski).
W Polsce NSS wdrażana jest przy pomocy:
16 regionalnych programów operacyjnych
5 krajowych programów operacyjnych:
- PO Rozwój Polski Wschodniej,
- PO Infrastruktura i Środowisko,
- PO Kapitał Ludzki,
- PO Innowacyjna Gospodarka,
- PO Pomoc Techniczna 2007-2013.
Programy celu Europejska Współpraca Terytorialna.
PO Rozwój Polski Wschodniej – cel programu: przyspieszenie tempa rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej;
PO Infrastruktura i Środowisko – cele programu:
# podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej,
# poprawa stanu środowiska naturalnego,
# poprawa stanu zdrowia społeczeństwa,
# zachowanie tożsamości kulturowej.
PO Kapitał Ludzki – cele programu:
# wzrost poziomu zatrudnienia i spójności społecznej,
# dopasowanie zasobów pracy do zmieniającej się sytuacji na rynku pracy,
# zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego,
# podniesienie poziomu i jakości wykształcenia społeczeństwa,
# wsparcie dla budowy sprawnego i partnerskiego państwa.
PO Innowacyjna Gospodarka – cele programu:
# zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw,
# wzrost konkurencyjności polskiej nauki,
# zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym,
# zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku międzynarodowym,
# tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy,
# wzrost wykorzystywania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce.
PO Pomoc Techniczna – cel programu: zapewnienie sprawnego i efektywnego przebiegu realizacji NSS poprzez wsparcie procesów lub instytucji tworzących system jej realizacji.
:: Wykład 06 :: 29-03-2011
Programy celu Europejska Wspólnota Terytorialna:
# wspierają poprawę konkurencyjności oraz harmonijny i zrównoważony rozwój terytorium UE,
# wspierają współpracę międzynarodową regionów,
# umożliwiają wymianę doświadczeń, transfer wiedzy i wspólne rozwiązywanie problemów,
# są współfinansowane ze środków EFRR,
# zostały podzielone na trzy grupy: programy transgraniczne, programy transnarodowe, programy międzyregionalne.
Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa stanowi pomoc wspólnotową na rzecz rozwoju dobrobytu i stosunków dobrosąsiedzkich. Obejmuje UE oraz kraje partnerskie.
Kraje partnerskie to:
Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Egipt, Gruzja, Izrael, Jordania, Liban, Libia, Maroko, Mołdowa, Autonomia Palestyńska Zachodniego Brzegu Jordanu i Strefy Gazy, Federacja Rosyjska, Syria, Tunezja, Ukraina.
Pomoc jest udzielana na podstawie:
# programów krajowych,
# programów wielonarodowych,
# programów współpracy transgranicznej.
Wspólny cel programów współpracy transgranicznej EWT i EISP:
Rozwijanie wspólnych inicjatyw lokalnych i regionalnych ponad granicami państw.
Elementy charakterystyczne programów:
# regionalny charakter – realizowane są w regionach położonych wzdłuż wewnętrznych i niektórych zewnętrznych granic UE (w tym na granicach morskich),
# aktywny udział władz i instytucji regionalnych w opracowaniu i realizacji programów,
# wspieranie zarówno przedsięwzięć infrastrukturalnych, jak i tzw. projektów miękkich,
# obowiązkowy udział w projekcie co najmniej 2 partnerów z różnych państw.
Europejska Współpraca Terytorialna – programy transgraniczne z udziałem Polski
# Południowy Bałtyk (Polska – Szwecja – Dania – Litwa – Niemcy)
# Polska (Województwo Zachodniopomorskie) – Niemcy (Meklemburgia/Pomorze Przednie-Brandenburgia
# Polska (Województwo Lubuskie) – Niemcy (Brandenburgia),
# Polska (Województwo Dolnośląskie i Lubuskie) – Niemcy (Saksonia),
# Polska – Republika Czeska,
# Polska – Słowacja,
# Polska – Litwa.
Europejska Współpraca Terytorialna – programy współpracy transnarodowej
CEL: integracja terytorialna UE poprzez wspieranie dostępności, zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich, innowacyjności i ochrony środowiska naturalnego.
ELEMENTY CHARAKTERYSTYCZNE PROGRAMÓW:
# wspieranie zrównoważonego rozwoju oraz integracji przestrzennej w ramach dużych, ponadnarodowych grup regionów,
# wspieranie przede wszystkim projektów o charakterze nie inwestycyjnym (m.in. opracowywanie i wdrażanie strategii, przygotowywanie dokumentów niezbędnych do realizacji inwestycji o znaczeniu ponadnarodowym, opracowywanie koncepcji nowoczesnych rozwiązań z dziedziny transportu, rozwoju miast, ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, tworzenie sieci współpracy),
# obowiązkowy udział w projekcie partnerów z co najmniej trzech państw, w tym z dwóch krajów UE.
Program współpracy międzyregionalnej INTERREG IV C
CELE:
# poprawa efektywności polityki rozwoju regionalnego w dziedzinie innowacyjności gospodarki opartej na wiedzy, ochrony środowiska i zapobiegania ryzyku,
# modernizacja i poprawa konkurencyjności gospodarki europejskiej.
ELEMENTY CHARAKTERYSTYCZNE PROGRAMU:
# obejmuje całe terytorium UE, Norwegię i Szwajcarię,
# wspieranie wymiany doświadczeń i najlepszych praktyk,
# wspieranie przekazywania rezultatów i tworzenia powiązań między przedsięwzięciami realizowanymi w ramach różnych programów UE,
# możliwość współpracy partnerów z całej UE, Norwegii i Szwajcarii,
# nieinwestycyjny charakter projektów,
# udział w projekcie partnerów z co najmniej trzech państw.
Zasady realizacji programów celu Europejska Współpraca Terytorialna
# wspólny program operacyjny,
# wspólne międzynarodowe instytucje programowe,
# wspólny budżet programowy (wspólne konto),
# zasada „beneficjenta wiodącego” w projekcie,
# dofinansowanie projektu – do 85% kosztów kwalifikowanych,
# zasad refundacji poniesionych kosztów,
# obowiązkowy udział co najmniej dwóch partnerów z różnych krajów.
Formy współpracy Partnerów Projektu:
# wspólne przygotowanie projektu,
# wspólna realizacja projektu,
# wspólna kadra zatrudniona do realizacji projektu,
# wspólne finansowanie projektu.
Programy współpracy transgranicznej i transnarodowej – każdy projekt powinien obejmować co najmniej dwie z powyższych form współpracy.
Program współpracy międzyregionalnej – każdy projekt powinien obejmować wszystkie cztery formy współpracy.
Beneficjenci programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej oraz Europejskie Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa
# władze regionalne i lokalne oraz ich związki i stowarzyszenia,
# organizacje pozarządowe, stowarzyszenia, instytucje non-profit,
# szkoły, uniwersytety, instytucje prowadzące działalność edukacyjną lub badawczą, jednostki badawczo-naukowe,
# instytucje promujące zrównoważony rozwój, innowacyjność i przedsiębiorczość (izby przemysłowo-handlowe, izby turystyczne itp.),
# inne podmioty.
:: Wykład 07 :: 05-04-2011
Fundusz spójności – przyczyny powstania
Fundusz Spójności został powołany na mocy Traktatu o utworzeniu Unii Europejskiej w celu ułatwienia biedniejszym krajom UE spełnienia kryteriów udziału w unii gospodarczej i walutowej.
Celem nadrzędnym Funduszu Spójności jest wzmacnianie spójności społeczno-gospodarczej UE poprzez finansowanie dużych projektów inwestycyjnych, przede wszystkim służących rozwojowi infrastruktury publicznej w zakresie ochrony środowiska i transportu.
Pomoc UE dla sektora środowiska i sektora transportu odzwierciedla filozofię trwałego i zrównoważonego rozwoju. Polega ona na zwiększaniu produktywności i konkurencyjności gospodarki m.in. poprzez rozwój infrastruktury transportowej, lecz zarazem nie kosztem środowiska i jego zasobów, a przez to – kosztem przyszłych pokoleń.
:: Wykład 08 :: 12-04-2011
INSTYTUCJONALNY SYSTEM WDRAŻANIA - NSRO 2007-2013
POZIOM I - KOORDYNACJA
Koordynację w zakresie zarządzania NSS i realizacji wszystkich programów operacyjnych sprawuje Minister Rozwoju Regionalnego. Odpowiada on za:
# przygotowanie systemu realizacji NSS,
# negocjowanie zapisów programów operacyjnych z Komisją Europejską (w przypadku RPO – we współpracy z IZ RPO),
# organizację systemu realizacji NSS i nadzór nad jego prawidłowym funkcjonowaniem,
# nadzór nad realizacją programów operacyjnych, w tym w zakresie: zarządzania, monitorowania, kontroli i audytu.
POZIOM II – ZARZĄDZANIE
Instytucja zarządzająca (IZ) jest odpowiedzialna za przygotowanie i realizację programów operacyjnych.
IZ dla programów zarządzanych centralnie jest Minister Rozwoju Regionalnego.
IZ dla regionalnych programów operacyjnych jest Zarząd danego województwa.
Główne funkcje IZ:
- zapewnienie zgodności wyboru operacji do finansowania z kryteriami wyboru projektów dla programu,
- kontrola programu operacyjnego, w szczególności przygotowanie planu kontroli systemowych i zatwierdzenie planów kontroli innych instytucji,
- ocena postępów realizacji programu operacyjnego,
- przygotowywanie raportów o nieprawidłowościach w zakresie realizacji programów operacyjnych.
POZIOM III – WDRAŻANIE
Instytucja pośrednicząca (IP) jest to instytucja, której została powierzona, w drodze porozumienia zawartego z instytucją zarządzającą, część zadań związanych z realizacją programu operacyjnego (zadań odnoszących się do poszczególnych osi priorytetowych lub grup osi priorytetowych).
Instytucja Pośrednicząca II stopnia (IP2) jest to instytucja, której została powierzona, w drodze porozumienia zawartego z instytucją pośredniczącą, część zadań związanych z wdrażaniem operacji lub grup operacji.
Instytucja Certyfikująca (IC) poświadcza deklaracje wydatków i wnioski o płatność przekazywane Komisji Europejskiej. Działa w strukturze Ministerstwa Rozwoju Regionalnego i jest funkcjonalnie niezależna od instytucji Zarządzających.
W przypadku RPO IC deleguje część swoich funkcji do Instytucji Pośredniczących w Certyfikacji, które umiejscowione są w Urzędach Wojewódzkich.
Główne zadania IC:
# opracowanie i przedłożenie KE poświadczonych deklaracji wydatków i wniosków o płatność,
# poświadczanie, że: zadeklarowane wydatki są zgodne z zasadami wspólnotowymi i krajowymi, deklaracja wydatków jest dokładna, systemy księgowe wiarygodne i dokumentacji weryfikowalna,
# utrzymywanie w formie elektronicznej zapisów księgowych dotyczących wydatków zadeklarowanych UE,
# prowadzenie ewidencji kwot odzyskiwanych i wycofanych.
Certyfikacja wydatków oznacza potwierdzenie ich prawidłowości oraz zapewnienie, że:
# zostały dokonane zgodnie z obowiązującymi zasadami wspólnotowymi i krajowymi,
# poniesiono je w związku z projektami wybranymi do finansowania,
# poniesiono je zgodnie z kryteriami mającymi zastosowanie….
:: Wykład 09 :: 19-04-2011 (NS)
Zadania Departamentu Certyfikacji i Poświadczeń Środków z UE oraz urzędów Skarbowych:
# Przeprowadzenie audytu zgodności w celu weryfikacji systemu zarządzania i kontroli programu operacyjnego i zapewnienie jego skutecznego funkcjonowania
# Prowadzenie audytu operacji na podstawie stosowanej grupy
# Wydanie opinii na temat systemu zarządzania i kontroli realizacji projektów i przekazywanie Komisji Europejskiej rocznych sprawozdań dotyczących wykrytych nieprawidłowości
# Przekładanie Komisji Europejskiej deklaracji całkowitego lub częściowego zamknięcia programu i przekładanie komisji oceny zgodności wniosku o wypłatę salda końcowego
Obieg środków z UE:
UE NBP (przewalutowanie) Budżet Państwa Instytucja organizująca projekty Beneficjent
Komitet monitorujący:
# Grupa wskaźników rezultatów / Grupa wskaźników oddziaływania np. w jaki sposób wpływa na rynek pracy
- Sprawuje nadzór nad wdrażaniem programów operacyjnych
- Zatwierdzenie kryteriów wyboru projektu do realizacji
- Kontroluje realizowane cele i analizowanie rezultatów projektu
- Analizuje i zatwierdza sprawozdania z realizacji projektu/programu
- Rozpatruje i wprowadza zmiany w programach operacyjnych
Krajowy system informatyczny SIMIK gromadzi informacje o programach i wnioskodawcach, którzy brali w nich udział, rejestrowane są w nim wnioski o dofinansowanie i przygotowane są prognozy płatności.
Kto może kontrolować osobę realizującą projekt:
# Kontrole krajowe i z zagranicy
# Projekt i beneficjent może być kontrolowany przez instytucje II stopnia
# Może pojawić się kontrola z urzędu skarbowego (stawka VAT, koszty kwalifikowane)
# Najwyższa Izba Kontroli
# Komisja europejska
# Europejski trybunał rozrachunkowy
# Europejski urząd do spraw zwalczania nadużyć finansowych
# Instytucje zarządzające
:: Wykład 10 :: 10-05-2011
Kontrole prowadzone przez instytucje zarządzające:
# Weryfikacje wydatków (weryfikacja dokumentów, kontrole projektów na miejscu) sprawdzające:
- dostarczenie współfinansowanych towarów i usług,
- faktyczne poniesienie zadeklarowanych wydatków,
- zgodność projektów i wydatków z zasadami krajowymi i wspólnotowymi.
# Kontrole systemowe sprawdzające prawidłowość funkcjonowania systemu zarządzania i kontroli PO/RPO.
Kontrole krzyżowe:
# kontrola krzyżowa programu – jej celem jest wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania wydatków w ramach jednego PO;
# kontrola krzyżowa horyzontalna – jej celem jest wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania wydatków w ramach różnych PO;
# kontrola krzyżowa międzyokresowa – jej celem jest wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania wydatków w ramach PO dwóch perspektyw finansowych;
Linia demarkacyjna – dokument przygotowany w celu uniknięcia wielokrotnego finansowania tych samych operacji, określający możliwości wsparcia dla poszczególnych typów projektów.
Promocja projektów finansowanych ze środków unijnych
Grupy docelowe działań informacyjnych i promocyjnych:
Grupy podstawowe: ogół społeczeństwa, beneficjenci (projektodawcy), potencjalni beneficjenci funduszy UE.
Ponadto: media, partnerzy społeczni i gospodarczy, instytucje zaangażowane we wdrażanie funduszy UE, decydenci i liderzy, środowiska opiniotwórcze (artyści, kościoły i związki wyznaniowe, sportowcy, branża reklamowa itp.).
Z szerokiej grupy opinii publicznej wyodrębniono dwie szczególne podgrupy: młodzież, odbiorcy rezultatów.
:: Wykład 11 :: 17-05-2011
Element scalający działania wszystkich instytucji – idea przewodnia:
FUNDUSZE EUROPEJSKIE = NAPĘD TWÓRCZYCH PRZEMIAN
Wspólne cechy funduszy UE
Kultura instytucjonalna
Relacje z beneficjentem
Rodzaje zaspokajanych potrzeb
Oferta wartości
Symbole i dziedzictwo
Cechy unikalne Funduszy (odróżniające od innych ofert finansowych)
Znaczenie dla kraju
Zdolność do wzmacniania określonych podstaw
Model komunikacji z grupami docelowymi – model 5Z
# zauważenie zainteresowanie zrozumienie zaufanie zaangażowanie
Atrybuty marki funduszy europejskich
# innowacyjność i prorozwojowość
# opłacalność
# oparcie na wiedzy / edukacyjność
# bliskość
# pomocniczość
# pewność
# kooperacyjność
# kreatywność
# nowoczesność
# wszechstronność
Obowiązkowe narzędzia komunikacji stosowane przez instytucje zarządzające, wynikające z rozporządzenia wykonawczego:
Przeprowadzenie kampanii informacyjnej poświęconej uruchomieniu programu operacyjnego.
Przeprowadzenie przynajmniej raz w roku, kampanii informacyjnej o szerokim zasięgu, poświęconej efektom jednego lub kilku programów operacyjnych w tym, w stosownych przypadkach dużych projektów.
Umieszczenie przed siedzibą każdej instytucji zarządzającej flagi UE na okres jednego tygodnia od dnia 9 maja.
Ogłoszenie w formie elektronicznej lub innej wykazu beneficjentów, tytułów operacji i przyznanych im kwot finansowania publicznego (za wyjątkiem uczestników operacji w ramach EFS).
Obowiązkowe narzędzia komunikacji stosowane przez instytucje zarządzające, wynikające z wytycznych w sprawie informacji i promocji:
Punkty informacyjne – przekazywanie informacji przynajmniej za pośrednictwem poczty elektronicznej i telefonicznie.
Publikacje – co najmniej w wersji elektronicznej:
# programy operacyjne,
# uszczegółowienia programów operacyjnych,
# sprawozdania i raporty z realizacji programów,
# wytyczne dot. kwalifikowalności wydatków, zarządzania finansowego, kontroli programu,
# zasady wypełniania obowiązków informacyjnych i promocyjnych przez beneficjentów,
# materiały informacyjne i promocyjne (np. foldery, ulotki)
Serwisy internetowe
Szkolenia – adresowane do: beneficjentów, potencjalnych beneficjentów, pracowników instytucji zajmujących się wdrażaniem programów finansowanych z funduszy UE.
Pozostałe narzędzia komunikacji stosowane przez instytucje zarządzające: materiały elektroniczne, wydarzenia promocyjne, konferencje, infolinia, direct mail (ulotki), biuletyny, prasa branżowa, reklama zewnętrzna, broszury informacyjne, public relations, kontakt z pracownikami instytucji FE, reklama w mass-mediach, gadżety, raporty ewaluacyjne.
Zasady doboru narzędzi komunikacji:
Dostosowanie narzędzi do potrzeb i możliwości poszczególnych grup odbiorców oraz ich umiejętności i chęci posługiwania się danym narzędziem.
Zapewnienie wzajemnego wzmacniania się narzędzi – komponowanie takiego zestawu narzędzi, aby zapewnić odpowiedni skutek komunikacyjny u konkretnych adresatów.
Elastyczność – możliwość zmiany narzędzia komunikacji, jeżeli okaże się ono nieefektywne dla danej grupy.
Dobór metod i intensywności działań w zależności od aktualnej fazy realizacji działania oraz aktualnego i prognozowanego stopnia popularności działania wśród potencjalnych beneficjentów.
Zapewnienie znajomości przez odbiorców procedur i kanałów ogłaszania zmian w systemie wdrażania funduszy oraz zawiadamiania o aktualnościach.
Dobór narzędzi w zależności od specyfiki funduszu, z którego finansowany jest program.
Komunikacja wizualna - Godło UE według rozporządzenia Komisji (WE) nr 1828/2006
Opis SYMBOLICZNY: na tle niebieskiego nieba, dwanaście złotych gwiazdek tworzy krąg, reprezentujący unię narodów Europy. Liczba gwiazdek jest stała, ponieważ liczba 12 symbolizuje doskonałość i jedność.
Opis HERALDYCZNY: na błękitnym tle, krąg dwunastu złotych, pięcioramiennych gwiazd, nie dotykających się ramionami.
Opis GEOMETRYCZNY (flaga / proporcje).
Przepisowa KOLORYSTYKA:
Standardowy BŁĘKIT GODŁA to NIEBIESKI ODBITY PANTONE (PANTONE REFLEX BLUE), odpowiada kolorowi RGB: 0/51/153. W systemie szesnastkowym (hexadecimal) jest to #003399.
KOLOR GWIAZD to ŻÓŁTY PANTONE (PANTONE YELLOW), odpowiada kolorowi RGB: 255/204/0. W systemie szesnastkowym (hexadecimal) jest to #FFCC00.
Jeżeli stosuje się druk czterokolorowy (CMYK), niezbędne jest odtworzenie koloru powierzchni prostokąta. Przy ustawieniu 100% Cyan, 80% Magenta, 0% Yellow, 0% Key (Black) można otrzymać kolor najbardziej zbliżony do PANTONE REFLEX BLUE.
:: Wykład 12 :: 24-05-2011
Strategia komunikacji Funduszy Europejskich w Polsce w ramach NSS na lata 2007-2013
Polska zdecydowała się na jednolitą strategię komunikacji obejmującą wszystkie fundusze UE oraz wszystkie programy krajowe i regionalne, a także wspólny system identyfikacji wizualnej oparty na znaku graficznym wspólnym dla wszystkich programów.
Łącznikiem jest wspólna marka – Narodowa Strategia Spójności. Ma ona synchronizować działania informacyjne, zagwarantować spójność przekazu i przyczynić się do maksymalizacji efektywności działań informacyjnych i promocyjnych.
Obowiązki informacyjne beneficjentów:
Celem działań informacyjnych i promocyjnych prowadzonych przez beneficjentów jest zwiększenie świadomości społeczeństwa o udziale środków UE w projektach realizowanych w ramach poszczególnych programów operacyjnych. Brak lub niewłaściwe przeprowadzenie działań informacyjno-promocyjnych skutkuje wstrzymaniem wypłaty środków lub koniecznością zwrotu dotacji.
Beneficjent podpisując umowę o dofinansowanie jednocześnie wyraża zgodę na upublicznienie jego danych osobowych oraz informacji służących ogłoszeniu w formie elektronicznej i innej, wykazu beneficjentów, tytułów operacji i przyznanych im kwot dofinansowania.
O fakcie dofinansowania projektu z funduszy UE beneficjent informuje wszystkich uczestników operacji. Stosowne informacje muszą znaleźć się na każdym dokumencie odnoszącym się do operacji.
Wypełnianie obowiązków informacyjnych przez beneficjentów monitoruje i kontroluje IŻ.
Wszelkie materiały promocyjne, informacyjne i szkoleniowe, w zależności od ich wielkości, rodzaju i techniki wykonania muszą być oznaczane według dwóch możliwych wariantów, podstawowego (dla dużych materiałów) lub minimalnego (dla małych materiałów).
Wariant minimalny: gadżety promocyjne, nadruki na płytach CD i DVD, papier firmowy, bilety wizytowe, karty grzecznościowe, koperty, naklejki na sprzęty i wyposażenie.
Tablice informacyjne i pamiątkowe
Beneficjent ma obowiązek umieszczenia na stałe widocznej i dużych wymiarów tablicy:
# informacyjnej, jeżeli całkowity wkład publiczny do operacji przekracza 500 000 euro, lub operacja dotyczy robót infrastrukturalnych lub budowlanych; powinna ona zostać zamontowana w ciągu 2 tygodni od momentu rozpoczęcia rzeczowej realizacji projektu w widocznym miejscu (w miejscu realizacji projektu);
# pamiątkowej, umieszczanej nie poźniej niż 6 miesięcy po zakończeniu operacji w przypadku inwestycji, w których całkowity wkład publiczny do operacji przekracza 500 000 euro lub operacja dotyczy zakupu środków trwałych lub finansowania robót infrastrukturalnych lub budowlanych; tablica informacyjna powinna zostać zastąpiona tablicą pamiątkową w terminie do 6 miesięcy od momentu rzeczowego zakończenia realizacji inwestycji; powinna stać w miejscu zakończonej inwestycji przez 5 lat, a w przypadku MSP przez 3 lata.
Plakietki informacyjne
Stosuje się ją dla oznakowania zakupionego wyposażenia, sprzętu komputerowego, biurowego oraz innych sprzętów i materiałów zakupionych dzięki wsparciu środków unijnych. Powinna ona posiadać wymiary nie mniejsze niż 60x45 mm i powinna znajdować się w widocznym miejscu.
EWALUACJA
Ewaluacja prowadzona jest w celu poprawy: „jakości, skuteczności i spójności pomocy funduszy oraz strategii i realizacji programów operacyjnych w odniesieniu do konkretnych problemów strukturalnych dotykających dane państwa członkowskie i regiony, z jednoczesnym uwzględnieniem celu w postaci trwałego rozwoju i właściwego prawodawstwa wspólnotowego dotyczącego oddziaływania na środowisko oraz strategicznej oceny oddziaływania na środowisko”.
Ewaluacja – krytyczna, niezależna ocena działań sektora publicznego; narzędzie dyscyplinowania interwencji publicznej, wymuszania jej efektywności i skuteczności.
Ewaluacja – systematyczne badanie społeczno-ekonomiczne oceniające i informujące o jakości i wartości programów publicznych.
Ewaluacja – osąd wartości interwencji publicznej dokonany przy uwzględnieniu odpowiednich kryteriów i standardów, w oparciu o odpowiednią metodologię, wykorzystujący specjalnie w tym celu zebrane i zinterpretowane informacje.
Funkcje EWALUACJI: poznawcza, poprawa planowania, wdrażania, wzmocnienie odpowiedzialności, poszerzanie wiedzy i wspieranie procesów uczenia się, wzmacnianie instytucji.
Kryteria ewaluacyjne: trafność/adekwatność/odpowiedniość, efektywność/wydajność, skuteczność, użyteczność, trwałość.
:: Wykład 13 :: 31-05-2011
UNIA CELNA
Zasady funkcjonowania:
# zakaz stosowania ceł przywozowych i wywozowych oraz innych opłat o skutkach podobnych do ceł w wymianie towarowej między państwami członkowskimi,
# ustanowienie wspólnej taryfy celnej w imporcie z państw trzecich,
# swobodny obrót między państwami członkowskimi produktów z tych państw, jak również z państw trzecich, które przekroczyły granicę celną UE,
# zakaz ograniczeń ilościowych w handlu między państwami członkowskimi oraz środków o skutku równoważnym,
# zakaz dyskryminacyjnego opodatkowania towarów,
# dostosowanie monopoli państwowych o charakterze handlowym,
# w pewnych sytuacjach (uzasadnionych względami imperatywnymi) – możliwość wprowadzenia przez kraj ograniczenia lub nawet zakazu eksportu lub importu.
Integracja w sferze handlu a GATT/WTO:
# klauzula największego uprzywilejowania – nie można przyznać szczególnych przywilejów handlowych tylko jednemu partnerowi, ponieważ wszystkie państwa GATT mają do nich jednakowe prawa.
# wyjątki od klauzuli największego uprzywilejowania:
- strefy wolnego handlu i unie celne,
- handel przygraniczny,
- dawne terytoria zależne Wielkiej Brytanii.
# rekompensata celna dla państw spoza EWG/WE/UE – obniżka ceł na niektóre towary sprowadzane z państw trzecich będąca rezultatem pogorszenia warunków dostępu do wspólnotowego rynku państw trzecich.
Ekonomiczne aspekty swobodnego przepływu towarów:
# zniesienie barier fizycznych,
# zniesienie barier technicznych,
# eliminacja barier fiskalnych.
Zniesienie barier fizycznych:
# 1988r. – Jednolity Dokument Administracyjny (SAD),
# ujednolicenie i uproszczenie procedury kontroli sanitarnej i weterynaryjnej,
# wprowadzenie nowego systemu rejestrowania strumieni handlu wewnątrz UE – INTRASTAT,
# wprowadzenie pojęcia wspólnotowej dostawy i nabycia; eksportem jest wyłącznie sprzedaż do państwa nienależącego do UE, a importem – sprowadzanie towarów z państwa trzeciego.
Zniesienie barier technicznych:
# sprecyzowane pojęcia „środków o skutku równoważnym”
# wprowadzenie zasady wzajemnego uznawania narodowych regulacji (tzw. obszar niezharmonizowany),
# harmonizacja techniczna wyrobów:
- stare podejście – szczegółowe określanie w dyrektywach wymogów i specyfikacji technicznych konkretnych produktów,
- nowe podejście – dyrektywy definiują jedynie tzw. zasadnicze wymagania, czyli podstawowe warunki, jakie muszą spełniać całe grupy towarów,
# znak CE jako potwierdzenie zgodności towaru z wymaganiami dyrektywy,
# zharmonizowane normy europejskiej EN,
# nadzór rynku,
# w obszarze niezharmonizowanym – przepisy o ogólnym bezpieczeństwie produktu.
Eliminacja barier fiskalnych:
# na mocy TEWG wprowadzono zasadę niedyskryminacyjnego obciążenia podatki towarów krajowych i pochodzących z państw członkowskich,
# harmonizacja podatków pośrednich (VAT, akcyza):
- przyjęcie minimalnej stawki podstawowej – 15%,
- przyjęcie minimalnej stawki zredukowanej – 5%,
- określono towary i usługi, dla których może być stosowana stawka obniżona,
- ujednolicenie procedur niezbędnych do rejestrowania wielkości obrotu dla potrzeb podatkowych,
# jednolite zasady wymiaru akcyzy i jednolity poziom stawek minimalnych dla napojów alkoholowych, wyrobów tytoniowych i olejów mineralnych,
# harmonizacja podatków bezpośrednich nie była przewidziana w TWE, ale jest możliwa,
# harmonizacja opodatkowania zysku z oszczędności.
Zakres przedmiotowy Wspólnej Polityki Handlowej:
WPH jest oparta na jednolitych zasadach, zwłaszcza w odniesieniu do zmian stawek celnych, zawierania umów celnych i handlowych, ujednolicenia środków liberalizacyjnych, polityki eksportowej i handlowych środków ochronnych podejmowanych w przypadku dumpingu lub subsydiów. Dotyczy również rokowań i zawierania umów w dziedzinie handlu usługami i handlowych aspektów własności intelektualnej.
| Charakter preferencji | Rodzaj preferencji | Przykłady partnerów handlowych |
|---|---|---|
| Wzajemne | Unia celna | Andora, Turcja, San Marino |
| Strefy wolnego handlu | EOG, Maroko, Meksyk, RPA, Szwajcaria | |
| Jednostronne | System GSP | |
| Preferencje dla państw AKP | ||
| Preferencje dla państw najbiedniejszych | Czad, Gwinea, Malawi, Mauretania, Uganda, Togo, Tonga, Zambia |
Pozataryfowe instrumenty ochrony przed importem:
# środki antydumpingowe,
# środki antysubsydyjne,
# środki przeciwko nadmiernemu importowi.
Przeciwdziałania barierom handlowym stosowanym przez partnerów:
# zawieszenie lub wycofanie koncesji wynikających z rokowań handlowych;
# wzrost istniejących stawek celnych lub wprowadzenie nowych opłat importowych;
# wprowadzenie ograniczeń ilościowych lub innych środków modyfikujących warunki importu, a także w inny sposób wpływających na handel z danym państwem.
RYNEK WEWNĘTRZNY UE (RYNEK WSPÓLNY, RYNEK JEDNOLITY)
Rynek wewnętrzny obejmuje obszar bez granic wewnętrznych, w którym zapewniony jest swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału, zgodnie z postanowieniami Traktatów.
Pod względem zakresu przedmiotowego pojęcia: „wspólny rynek” i „rynek wewnętrzny” można uważać za synonimy.
Z punktu widzenia procedury i zakresu środków prawnych, jakie mogą być stosowane przez instytucje WE w celu realizacji „wspólnego rynku” lub „rynku wewnętrznego” konieczne jest jednak rozróżnianie tych pojęć.
Zasady działania rynku wewnętrznego: zasada zakazu dyskryminacji, zasada zakazu ograniczeń, zasada lojalności (solidarności), zasada pomocniczości (subsydiarności), zasada proporcjonalności.
:: Wykład 14 :: 07-06-2011
Swoboda przepływu towarów
- oznacza swobodny przepływ towarów na rynkach państw członkowskich UE i między nimi. Jej istotę stanowią:
# unia celna,
# zakaz ograniczeń ilościowych,
# zakaz opodatkowania dyskryminacyjnego i protekcjonistycznego
# nakaz reorganizacji monopoli państwowych o charakterze handlowym.
Swoboda obejmuje:
# wszystkie towary pochodzące z państw członkowskich,
# towary z państw trzecich znajdujące się w swobodnym obrocie w UE.
Swoboda nie obejmuje:
# towarów regulowanych EWWiS,
# towarów regulowanych EWEA,
# produktów rolnych objętych wspólną organizacją rynku i wyłączonych na mocy innych przepisów szczególnych TFUE.
Swoboda przemieszczania się obywateli
- oznacza swobodny przepływ pracowników na rynkach państw członkowskich UE oraz swobodę przedsiębiorczości:
# swobodą przepływu pracowników objęci są pracownicy najemni,
# swoboda przedsiębiorczości obejmuje stałe i rzeczywiste wykonywanie działalności gospodarczej w innym państwie członkowskim.
Wyjątek od swobody to zatrudnianie w administracji publicznej i wykonywanie działalności, która związana jest z wykonywaniem władzy publicznej.
Swoboda przemieszczania się pracowników
Czynniki wpływające na rozwój swobody przepływu pracowników:
# względy ekonomiczne, m.in. lepsze wykorzystanie zasobów,
# ustanowienie obywatelstwa UE (na mocy TUE),
# zniesienie barier fizycznych na granicach w ruchu osobowym.
Uprawnienia obywateli UE wynikające ze swobody przepływu pracowników:
# możliwość ubiegania się o pracę w innym państwie członkowskim,
# w procesie rekrutacji i zatrudniania traktowanie na równi z obywatelami innego państwa członkowskiego,
# państwo członkowskie nie może zasadniczo podejmować środków krajowych, które mogłyby dyskryminować pracownika z innego państwa członkowskiego,
# prawa akcesoryjne (towarzyszące) – głównie prawo wjazdu i wyjazdu oraz pobytu w danym państwie członkowskim oraz pozostawania w nim po zakończeniu pracy, regulacje dot. zabezpieczenia społecznego i uznawania kwalifikacji zawodowych, prawa dla członków rodziny pracownika.
Uprawnienia członków rodziny pracownika najemnego/osoby pracującej na własny rachunek:
# prawo wjazdu, wyjazdu, pobytu i zachowania prawa pobytu,
# prawo do podjęcia działalności zarobkowej,
# prawo do kształcenia dzieci,
# prawo do pomocy socjalnej.
Swoboda przedsiębiorczości
Wykonywana w ramach tej swobody działalność musi spełniać następujące warunki:
# musi mieć samodzielny charakter (wtórny lub pierwotny),
# musi mieć charakter transgraniczny,
# musi mieć charakter stały.
Uprawnionymi w ramach swobody przedsiębiorczości są obywatele UE i przedsiębiorstwa.
Swoboda świadczenia usług
- oznacza możliwość swobodnego świadczenia usług na rynkach państw członkowskich UE.
TWE ogólnie stwierdza, że usługami są świadczenia wykonywane zwykle za wynagrodzeniem, w zakresie, w jakim nie są objęte postanowieniami o swobodnym przepływie towarów, kapitału i osób.
Pojęcie usługi doprecyzował ETS; zasadnicze elementy usługi to: odpłatność, charakter transgraniczny, charakter czasowy, nie podlega przepisom dotyczącym swobody przepływu towarów, kapitału, pracowników i przedsiębiorczości.
Swoboda nie obejmuje: usług w dziedzinie transportu, usług bankowych i ubezpieczeniowych.
Swoboda przepływu kapitału i płatności
- obejmuje operacje finansowe polegające na jednostronnym przeniesieniu środków majątkowych (kapitału rzeczowego i pieniężnego) do innego państwa członkowskiego.
Możliwe jest wprowadzenie ograniczeń w zakresie obowiązywania swobody:
# w stosunkach z państwami trzecimi – o ile jest to konieczne dla uniknięcia trudności w funkcjonowaniu UGiW,
# w ramach prawa podatkowego państw członkowskich, zagwarantowania nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami finansowymi, ustanawiania procedur deklarowania przepływu kapitału dla celów administracyjnych lub statystycznych,
# uwarunkowanie względami imperatywnymi.
Polityka UE w zakresie wolnej konkurencji
Rodzaje wspólnotowych reguł konkurencji:
Zakazane porozumienia między przedsiębiorstwami
Jako niezgodne ze wspólnym rynkiem zakazane są wszelkie porozumienia między przedsiębiorstwami, wszelkie decyzje związków przedsiębiorstw i wszelkie praktyki uzgodnione, które mogą wpływać na handel między państwami członkowskimi i których celem lub skutkiem jest zapobieżenie lub zakłócenie konkurencji wewnątrz wspólnotowego rynku, w szczególności polegające na:
# ustalaniu w sposób bezpośredni lub pośredni cen zakupu lub sprzedaży albo innych warunków transakcji;
# ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji, rynków, rozwoju technicznego lub inwestycji;
# podziale rynków lub źródeł zaopatrzenia;
# stosowaniu wobec partnerów handlowych nierównych warunków do świadczeń równoważnych i stwarzaniu im przez to niewykorzystanych warunków konkurencji;
# uzależnianiu zawarcia kontraktów od przyjęcia przez partnerów zobowiązań dodatkowych, które ze względu na swój charakter lub zwyczaje handlowe nie mają związku z przedmiotem tych kontraktów.
(Art. 101 TFUE, dawny Art. 81 TWE)
Zakaz nadużywania pozycji dominującej
Niezgodne ze wspólnym rynkiem i zakazane jest nadużywanie przez jedno lub większą liczbę przedsiębiorstw pozycji dominującej na wspólnym rynku lub na znacznej jego części, w zakresie, w jakim może to wpływać na handel między państwami członkowskimi.
Nadużywanie takie może polegać w szczególności na:
# narzucaniu w sposób bezpośredni lub pośredni niesłusznych cen zakupu lub sprzedaży albo innych niesłusznych warunków transakcji;
# ograniczaniu produkcji, rynków lub rozwoju technicznego ze szkodą dla konsumentów;
# stosowaniu wobec partnerów handlowych nierównych warunków do świadczeń równoważnych i stwarzaniu im przez to niekorzystnych warunków konkurencji;
# uzależnianiu zawarcia kontraktów od przyjęcia przez partnerów zobowiązań dodatkowych, które ze względu na swój charakter lub zwyczaje handlowe nie mają związku z przedmiotem tych kontraktów.
(Art. 102 TFUE, dawny Art. 82 TWE)
Przeciwdziałanie nadmiernej koncentracji przedsiębiorstw
Przeciwdziałanie fuzjom i przejmowaniu kontroli o znaczeniu wspólnotowym, tzn. gdy:
# łączny światowy obrót wszystkich zainteresowanych przedsiębiorstw wynosi więcej niż 5 mld euro,
# łączny obrót przypadający na UE, każdego z co najmniej dwóch zainteresowanych przedsiębiorstw wynosi więcej niż 250 mln euro;
chyba że każde z zainteresowanych przedsiębiorstw uzyskuje więcej niż 2/3 swoich łącznych obrotów przypadających na UE w jednym i tym samym państwie członkowskim.
Nakaz dostosowania monopoli państwowych o charakterze handlowym:
Monopol państwowy – każdy podmiot, za pośrednictwem którego państwo członkowskie z mocy prawa lub faktycznie, bezpośrednio lub pośrednio, kontroluje, kieruje lub wpływa w stopniu odczuwalnym na przywóz lub wywóz towarów między państwami członkowskimi.
(Art. 37 TFUE, dawny Art. 31 TWE)
Zasady działania państw członkowskich w odniesieniu do przedsiębiorstw publicznych:
# przedsiębiorstwa publiczne i przedsiębiorstwa, którym państwa przyznają prawa specjalne lub wyłączne – muszą być traktowane na takich samych zasadach, jak pozostałe przedsiębiorstwa,
# przedsiębiorstwa zobowiązane do zarządzania usługami świadczonymi w ogólnym interesie gospodarczym – przewidziane są w stosunku do nich istotne wyłączenia.
:: Wykład 15 :: 08-06-2011
Zakaz udzielania pomocy publicznej
„Wszelka pomoc przyznawana przez Państwo Członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi”
(Art. 107 ust. 1 TFUE)
Wyjątki od zakazu udzielana pomocy publicznej w UE
Pomoc publiczna w RPO województwa kujawsko-pomorskiego na lata 2007-2013:
# regionalna pomoc inwestycyjna
# pomoc de minimis
Regionalna pomoc inwestycyjna:
:: Nowa inwestycja oznacza inwestycję w aktywa trwałe lub wartości niematerialne i prawne związane z utworzeniem nowego przedsiębiorstwa, rozbudową istniejącego bądź rozpoczęciem działalności, która wiąże się z zasadniczą zmianą produktu lub procesu produkcji w istniejącym przedsiębiorstwie.
:: Nowa inwestycja oznacza również inwestycję w transfer technologii poprzez nabycie praw patentowych, licencji, know-how lub nieopatentowanej wiedzy technologicznej.
:: Za nową inwestycję można również uznać zainwestowanie kapitału trwałego w formie kupna zakładu, który został zlikwidowany lub zostałby zlikwidowany, gdyby nie został kupiony, chyba że dany zakład należy do przedsiębiorstwa znajdującego się w trudnej sytuacji.
Prace związane z realizacją nowej inwestycji mogą rozpocząć się po złożeniu przez beneficjenta pomocy wniosku o dofinansowanie.
Rozpoczęcie prac związanych z realizacją nowej inwestycji:
# podjęcie prac budowlanych;
# pierwsze prawnie wiążące zobowiązanie do zamówienia ruchomych środków trwałych, z wyłączeniem wydatków związanych z przygotowaniem i opracowaniem dokumentacji projektowej.
Pomoc de minimis
Całkowita wartość pomocy de minimis uzyskanej przez beneficjenta pomocy nie może przekroczyć wysokości:
- 200 tys. € lub
- 100 tys. € - dla beneficjenta prowadzącego działalność w sektorze transportu drogowego,
w okresie bieżącego roku kalendarzowego oraz dwóch lat kalendarzowych go poprzedzających.
Istnieje obowiązek ustalenia wysokości uzyskanej pomocy de minimis najpóźniej do dnia podpisania umowy z beneficjentem.
Podmiot w trudnej sytuacji ekonomicznej
PRZEDSIĘBIORSTWO ZAGROŻONE – przy pomocy środków własnych, ani środków, które mogłoby uzyskać od właścicieli lub wierzycieli, nie jest w stanie powstrzymać strat, które bez zewnętrznej interwencji władz publicznych prawie na pewno doprowadzą do zniknięcia z rynku przedsiębiorstwa w perspektywie krótko- lub średnioterminowej.
SZTYWNE PRZESŁANKI PRZEDSIĘBIORSTWA ZAGROŻONEGO – ponad ½ kapitału spółki została utracona, w tym ponad ¼ w okresie ostatnich 12 miesięcy.
MIĘKKIE PRZESŁANKI PRZEDSIĘBIORSTWA ZAGROŻONEGO – rosnące straty, malejący obrót, zwiększanie się zapasów, nadwyżka produkcji, zmniejszający się przepływ środków finansowych, rosnące zadłużenie, rosnące kwoty odsetek, zmniejszająca się lub zerowa wartość aktywów netto.
::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::
:: Temat „Wspólna polityka rolna” nie został zrealizowany i nie obowiązuje na egzamin.
:: Zagadnienie dodatkowe na egzamin: Konwergencja.