Gimnastyka twórcza Rudolfa Labana
Pionierem gimnastyki twórczej (ekspresyjnej), zwanej również „nowoczesnym tańcem wychowawczym”, jest Rudolf Laban. „Jego metoda nie opiera się na żadnej ze znanych technik tanecznych, lecz na naturalnych tendencjach zakodowanych w duszy człowieka. Zmierzają one do samo wyrażania się przy pomocy ruchu, co jest swoistym przejawem tańca, który podkreśla to, co indywidualne, osobiste.”
Metoda ta nazywana jest również metodą improwizacji ruchowej i daje nauczycielowi dużą swobodę wyboru zadań ruchowych. nie narzuca nauczycielowi schematu zajęć . Obowiązują jedynie trzy zasady konstrukcji zajęć:
zasada wszechstronności
zasada naprzemienności wysiłku i rozluźniania
zasada stopniowania trudności
Trzeba dzieciom wyjaśnić, co mają robić, natomiast „jak robić”, to będzie wynikało z inwencji twórczej ćwiczących, ich pomysłowości, fantazji, doświadczeń ruchowych. Pokaz nauczyciela na zajęciach prowadzonych tą metodą staje się zbędny, schodzi na dalszy plan.
Labanowska metoda gimnastyki twórczej przyjmuje i posługuje się różnymi formami ruchu. Są to :
opowieść ruchowa
ćwiczenia muzyczno ruchowe
taniec
improwizacja ruchowa
inscenizacja
mimika
pantomima
Stosując w zajęciach ruchowych metodę Labana należy pamiętać o jej podstawowych założeniach . Opiera się ona na 16 tematach, z których każdy uwzględnia inny charakter ruchu . Wszystkie tematy zostały podzielone na dwie grupy, którym odpowiadają dwa stopnie zaawansowania :
stopień podstawowy / dla niezaawansowanych /, obejmujący tematy I – VIII ,
stopień wyższy / dla zaawansowanych / , obejmujący tematy IX – XVI .
Tematy stosowane na zajęciach w przedszkolu dotyczą głównie tematów o najniższym stopniu trudności:
wyczucie własnego ciała
wyczucie ciężaru (siły, energii) i czasu
wyczucie przestrzeni
wyczucie płynności ruchów i ciężaru (siły, energii) w przestrzeni i w czasie
Omawiana metoda , która odpowiada nowoczesnym hasłom nauczania wychowującego, rozwijania zdolności twórczych , odkrywczych w pracy z dziećmi w przedszkolu może ujawniać się w trojaki sposób :
sporadycznie w formie krótkich wstawek uatrakcyjniających zajęcia
przez prowadzenie większych fragmentów zajęć
przez prowadzenie całych jednostek metodycznych omawianą metodą
Przy wykorzystaniu metody Labana niezbędne są pomoce dydaktyczne . Głównie stosuje się typowe przybory :
szarfy w czterech kolorach / niebieskim , żółtym , czerwonym i zielonym
woreczki z materiału w w/w kolorach
krążki ze sklejki lub tworzywa w czterech kolorach
kolorowe obręcze różnych rozmiarów
skakanki
piłeczki – małe gumowe
duże piłki
Gimnastyka twórcza wyrzeka się komend, stereotypowych kolumn ćwiczebnych, wprowadza zaś przyjemny nastrój sprzyjający twórczości, stosuje często muzykę, przybory, przyrządy, pracę z partnerem i w grupie oraz różne formy aktywizacji ruchowej. Nauczyciel, wymagający od swych wychowanków kreatywności, sam musi się wykazać tą cechą tworząc coraz to nowe pomysły zadań ruchowych stosowanych do właściwości wieku, warunków pracy i temperamentu swych podopiecznych oraz wykorzystując regionalne formy kultury muzyczno – ruchowej, zabaw, zwyczajów i obyczajów.
Dzieci poznają nowe sposoby wyrażania siebie i swoich odczuć poprzez ruch własnego ciała zgodnie z rytmem muzyki lub własnej wyobraźni. Na zajęciach występuje integracja grupy, dzięki kontaktom między wszystkimi jej członkami, także między dziećmi bardziej lub mniej sprawnymi ruchowo. Dzieci uczą się przestrzegać norm i zasad współżycia grupowego. Poznają też różne gatunki muzyki, wyrabiają sobie nawyk wsłuchiwania się w jej przesłanie, dostosowując się do poleceń osoby prowadzącej niezależnie od tego, czy jest to nauczyciel, czy kolega z grupy. Kształtuje to umiejętność reakcji na znaki umowne, symbole, rozwija poczucie rytmu, umiejętność swobodnego i spontanicznego wyrażania muzyki ruchem całego ciała, co w rezultacie usprawnia motorykę.
Zabawy tego typu dają wiele radości i okazji do spontanicznej aktywności, rozładowania nadmiaru energii, a także prowadzą do wyciszenia nagromadzonej energii.