04-10-2012

Farmakokinetyka

<Farmakon> – lek <kinesis> –ruch, farmakokinetyka zajmuje się ilościową i matematyczną oceną losów leku w żywym organizmie czyli procesów wchłaniania, biotransformacji i wydalania.

Procesy zależne od postaci leku:

• Liberation - tabletki, kapsułki, proszki, następuje w układzie pokarmowym

• Absorption - dotyczy układu krążenia, i obejmuje transport do tkanek

• Dystrybution

• Metabolism

• Excretion

Podstawowe pojęcia:

Stałe szybkości absorpcji, eliminacji

Objętość dystrybucji - Vd

Biologiczny czas półtrwania T_0,5

Pole powierzchni pod krzywą Ct -> AUC

Stała Michaelisa - Km

Kompartment – gdzie jest?

Kompartment – zespół tkanek i narządów których wspólną cechą jest fakt, że stężenie leku zachowuje się w nich w sposób homogenny to znaczy w każdym określonym odcinku czasowym stężenie leku w każdej części kompartmentu jest takie samo.

Kompartment:

• Głęboki – coś z czym lek, w sposób wysoce selektywny będzie się wiązał, gdzie długo pozostanie, trójkąt z wykrzyknikiem oznacza że lek jest silnie działający, że nie powinien być spożywany przez osoby prowadzące samochód,

• Płytki (szybko wymienny) – coś takiego że lek się przedostaje do układu krążenia i będzie z tamtą wędrował.

Objętość dystrybucji - taka hipotetyczna przestrzeń w organizmie, która odpowiada objętości wyliczonej ze stężenia leku w surowicy i dawki.

Model	Droga podania
Jednokompartmentowa	Do naczyniowa
Dwukompartmentowa

Czopek – zło.

Biologiczny czas eliminacji po podaniu pojedynczej dawki.

Stężenie tiopentalu stosunkowo szybko obniża się w wyniku redystrybucji. Ten lek przestaje działać około 3 czy 5 minuty.

Wszystko się tutaj ustabilizuje, ale w pewnej chwili go odstawiamy. Wtedy eliminujemy go z tkanki tłuszczowej itp. Czasem zaraz po odstawieniu leku gdy robimy jego poziom to nie można leku wykryć, wtedy trzeba powtórzyć badanie po 24h bo czasem starczy dotlenić pacjenta, odwrócić go i lek pojawia się we krwi jak nie ma w pierwszym oznaczeniu.

T_0,5 czas połowicznej eliminacji. Stężenie aktywnej postaci leku zmniejsza się o połowę. Najpierw szybko obniża się stężenie - czas bardzo szybkiej eliminacji, a potem coraz wolniej.

Czas półtrwania zależny od kontekstu – w przypadku długotrwałego wlewu dożylnego czas półtrwania i czas działania leku zależą od szybkości redystrybucji oraz ilości lelku nagromadzonego w tkance tłuszczowej.

Biodostępność - ułamek podanej dawki leku dostającej się do krążenia oraz szybkość z jaką ten proces zachodzi.

Dostępność biologiczna oznacza szybkość i stopień wchłania.

Biorównoważność – porównujemy biodostępność leku z lekiem wzorcowym czyli takim który był pierwszy wprowadzony.

Wartość testowa nie może być mniejsza niż referencyjna. Maks różnice to 20% alfa=0,05.

Możliwe są wtedy wzrost ryzyka działań niepożądanych albo zmniejszenie skuteczność klinicznej.

Objętość dystrybucji – prawdziwa objętość dystrybucji jest to objętość ustroju do którego dociera lek.

Pozorna objętość dystrybucji jest wartością matematyczną i wyraża stosunek stężenia leku we krwi do całkowitej ilości leku w ustroju.

Współczynnik dystrybucji - ułamek pozornej dystrybucji, objętości do której lek dociera = Vd/mc, jest parametrem charakterystycznym dla danego leku, dla większość leków jest równy jeden.

Czynniki wpływające na biodostępność i biorównoważność:

• Własności fizyczne i chemiczne substancji leczniczej,

• Stan fizjologiczny pacjenta,

• wiek

• czynniki farmakogenetyczne,

• choroby współistniejące,

• integracje między lekami

Wskazania rejestracyjne

Leczenie OFF label - oznacza podanie leku poza zarejestrowanym wskazaniem terapeutycznym wymienionym w charakterystyce produktu leczniczego.

Nieznane bezpieczeństwo stosowania, możliwość niekorzystnej interakcji lek – choroba, ryzyko wynikające ze zmiennej farmakokinetyki leku w różnych populacjach wiekowych, nieznaczne czynniki ryzyka szczególne u osób podeszłych, z ciężkimi schorzeniami - wątroba, nerki, wrażliwość na leki.

Kiedy leczenie off label? Jak istnieje naukowe skuteczność leczenia lekiem wyprzedzającymi rejestrację, lek znajduje się w zaleceniach towarzystw naukowych, w przypadku ciężkiej choroby zagrażającej życiu.

Na biodostępność wpływają czynniki środowiskowe – mięso z grilla, flawonoidy z cytrysów, pieczone mięso, czynniki genetyczne, infekcje wirusowe – zahamowanie metabolizmu neuroleptyków.

Leki o identycznym mechanizmie działania należącego do tej samej grupy terapeutycznej mogą różnić się farmakokinetyką, dystrybucją, biotransformacją, okresem półtrwania mogą wiec różnic się wskazaniami .