Czynniki sprzyjająco pobudzające działalność człowieka

- Dogodne warunki klimatyczne (temperatura powietrza, opady, wskaźnik kontynentalizmu, itd.) – klimaty podzwrotnikowe i umiarkowane
- Niewielka odległość od wybrzeża morskiego (dostępność transportowa dla żeglugi i wymian towarowej – budowa portów oraz zagospodarowanie turystyczne)
- Zasobność w wodę (odpowiednia ilość i jakość warunkuje życie biologiczne, działalność gospodarczą)
- Zasoby środowiska (kopaliny = bogactwa mineralne i narzędzia produkcyjne, np. gleba)
- Dogodne ukształtowanie powierzchni (tereny równinne nizin)

Czynniki ograniczająco – blokujące działalność człowieka

- Niekorzystne warunki klimatyczne (klimaty zwrotnikowe suche, subpolarne i polarne):
a) ekstremalne warunki termiczne
b) niedobór światła słonecznego
c) niedobór opadów
d) skrajnie silne wiatry
- Nieuregulowane stosunki wodne:
a) niedobór lub nadmiar wody
b) położenie w strefach pływowych i powodziowych – znaczenie melioracji
- Niedogodne ukształtowanie powierzchni (np. obszary górskie)
- Duża wysokość bezwzględna (hipsometryczny – związany z wysokością, spadek temperatury powietrza i ciśnienia atmosferycznego w wysokich górach – deficyt tlenowy)
- Niekorzystne otoczenie biocenotyczne (np. duże ilości insektów, agresywna ekspansja roślinności)
- Duża szerokość geograficzna (dni i noce polarne, skrajnie niekorzystne warunki środowiska)

Degradacja środowiska przyrodniczego w wyniku działalności człowieka

Źródła zagrożeń:
- przekraczanie przez człowieka norm środowiskowych
- naruszenie łańcucha troficznego
- klęska ekologiczna

Źródła zagrożeń związane z czynnikami rozwoju gospodarczego:
- Geograficzno-demograficzne
a) koncentracja przestrzennej działalności gospodarczej
b) problem przeludnienia
c) wysoki przyrost naturalny („bomba populacyjna”)
d) przyspieszone procesy urbanizacji i industrializacji
e) wzrost zanieczyszczenia powietrza, wód, wzrost toksyczności, hałas
- Techniczno-ekonomiczne
a) stosowanie przestarzałych technologii – nie spełniających wymogów ekologicznych
b) nieuwzględnianie wymogów środowiska przy opracowaniu i wdrażaniu nowych technologii
c) zbytnia uciążliwość niektórych wyrobów (samochody, detergenty)
d)niewłaściwa alokacja zasobów wynikająca z nieuwzględnienia kosztów reprodukcji środowiska
e) niewłaściwa, z punktu widzenia ekologii, struktura gospodarki
- Społeczno-kulturowe
a) niska świadomość ekologiczna (wpływająca na racjonalność wykorzystania zasobów):
1)zmiany w krajobrazie
2) wytwarzanie i składowanie odpadów
3) sposoby zagospodarowania odpadów
4) działania proekologiczne- np. powstawanie terenów ekologicznie chronionych
- analfabetyzm
- zacofanie kulturowe społeczeństw – niedocenianie roli środowiska w rozwoju społeczno-gospodarczym

Globalne zmiany i zagrożenia środowiska:
- procesy wylesiania (deforestacja) [lasy stanowią3,87 mld ha]– nawet do 1% pokrywy leśnej rocznie w skali świata:
1) trudności gospodarcze krajów biednych
2) ubóstwo i problemy żywnościowe
3) duże zapotrzebowanie na dobra wytwarzane z drewna
- degradacja gleb
1) nadmierny wypas zwierząt (przyspieszona erozja wodna i wietrzna)
2) nieracjonalna działalność rolnicza (intensywna uprawa)
3) melioracje
4) przejmowanie znacznych obszarów dobrych gleb pod budowę infrastruktury społeczno-gospodarczej (trwała eliminacja gleb z użytkowania)
- pustynnienie (6 mln ha rocznie, głównie Sahara – corocznie powiększa się o ok. 3,5 mln ha)
1) wadliwe gospodarowanie ziemią
2)deforestacja
3) zbyt intensywne melioracje
- degradacja jezior:
1) intensywne nawożenie (związki azotowe i fosforowe) – eutrofizacja i zanik jezior
- zatrucie (zanieczyszczenia) wód gruntowych:
1) 2,5 mln dużych wysypisk śmieci na świecie (infiltracja odpadów wodami opadowymi)
2) stosowanie pestycydów i ich przenikanie do litosfery
-obniżanie poziomu wód gruntowych i zmniejszanie zasobów wody pitnej:
1) na wielu obszarach Azji, Afryki i Ameryki Północnej zapotrzebowanie na wodę pitną przekracza zdolności ponownego wypełniania się warstw wodonośnych
- zmniejszenie się różnorodności gatunków flory i fauny (ogólna liczba gatunków 5-30 mln, z tego do 2015 ulegnie zagładzie ok. 8% gatunków, dalsze 30% jest zagrożone do 2040r., dziennie znika bezpowrotnie ok. 70 gatunków – głównie mikroby, owady oraz drobne organizmy morskie)
Woda słodka stanowi tylko ok. 2,53% światowych zasobów wód (97,47% woda mórz i oceanów):
- 69,7% wody słodkiej zmagazynowane jest w pokrywie lodowej i lodowcach ziemi
- 0,3% w jeziorach i rzekach
- 0,04% w atmosferze
Zużycie wody:
- w przemyśle (ok. 23% światowego zużycia wód) – 1 tona stali = 200 m3 wody
- w rolnictwie (69% światowego poboru – 1 kg suchej masy pszenicy – 450l)
- gospodarka komunalna (8% ogólnego zużycia)

Powierzchnia lasów na świecie: ok. 4mld ha (ok. 40 mln km2) lub 30,3% całkowitej powierzchni ziemi.
Co roku na kuli ziemskiej ubywa ok. 13 mln ha lasów, ale tempo deforestacji netto słabnie (nowe nasadzenia i powiększanie już istniejących obszarów leśnych).

Zmiany klimatu pod wpływem zanieczyszczeń:
- zanieczyszczenia naturalne np. pyły wulkaniczne i antropogeniczne: cząsteczki lotne – pyły, tlenki siarki, tlenki węgla, tlenki azotu, związki metali ciężkich, smog fotochemiczny.
- zmniejszanie się warstwy ozonowej:
a) działanie freonów
b) kurczenie się warstwy ozonowej na niektórych obszarach do 3% grubości rocznie, „dziura ozonowa”
c) zwiększony dopływ promieniowania ultrafioletowego
- wzrost poziomu wód oceanu światowego a efekt cieplarniany:
a) wzrost średniej rocznej temperatury powietrza na Ziemi (w ciągu ostatnich 40 lat temp. Powietrza na kuli ziemskiej podniosła się o 1,5^oC, prognozy przewidują wzrost temp. o 4,5^oC do 2050r.
b)zwiększone topnienie lodowców
c)