Demografia –nauka zajmująca się problemami ludnościowymi związanymi ze strukturą
wieku, ilością ludzi na świecie.

LUDNOŚĆ ŚWIATA WG. KONTYNENTÓW (dane za 2000 r.)

Kontynent

Ludność w mln.

% ludność świata

Wskaźnik ludności

zaludnienia

Świat
Azja

Afryka
Europa

Ameryka pn. i śr.
Ameryka pd.

Oceania

6.055 mld.
3.684 mld

784 mln.
729 mln.

482 mln.
346 mln.

30 mln.

100
60,8

13,0
12,6

8,0
5,7

0,5

45
116

26
32

20
19

4

Gwałtowne przyspieszenie przyrostu ludzi na świecie nastąpiło po rewolucji przemysłowej.

Początek XX w. –1,6 mld ludzi, po II wojnie światowej nastąpiła eksplozja demograficzna.
W XX wieku nastąpił 37 – krotny wzrost liczby ludności. W Europie, obecnie jest tendencja

malejąca jeżeli chodzi o przyrost ludzi, natomiast na reszcie kontynentów liczba ludności
raczej wzrasta. Badania dowodzą, że liczba ludności na świecie w 2070 roku nie

przekroczy 9-10 mld.

Ekumena – Obszar stale zamieszkiwany (np. półkula północna)
Subekumena – Obszar czasowo wykorzystywany lub zamieszkiwany.

Anekumena – Obszar nie zamieszkiwany lub nie wykorzystywany.

TRZY CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ROZMIESZCZENIE LUDNOŚCI:

1. Naturalne, np.: wysokość nad poziomem morza (największe zaludnienie jest do

wysokości 200 m n.p.m.), odległość od morza (największe zaludnienie jest w
odległości ok. 200 km od morza – 50% ludności), gleby, klimat.

2. Ekonomiczne, np.: miejsca pracy, charakter i rodzaj rolnictwa.
3. Historyczne, np.: odpływ ludności z Afryki.

TRZY GŁÓWNE REJONY KONCENTRACJI LUDNOŚCI:

1. Azja południowo – wschodnia (Chiny, Indie)

2.

Europa zachodnia

3. Płn. – wsch. wybrzeże USA

Polska 124 os./ km

2

Chiny 131 os./ km

2

(Tybet 1os./ km

2

, nizina Chińska 2000 os./ km

2

)

PAŃSTWA O NAJWIEKSZEJ LICZBIE LUDNOŚCI (dane z 2000 r.)

Państwo

Liczba ludności

1.

Chiny

2.

Indie

3.

USA

4.

Indonezja

5.

Brazylia

6.

Rosja

7.

Pakistan

8.

Bangladesz

9.

Japonia

10.

Nigeria

1.262 mld

1.014 mld

276 mln

225 mln
173 mln

146 mln
142 mln

129 mln
127 mln

123 mln

PAŃSTWA O NAJMNIEJSZEJ GESTOŚCI ZALUDNIENIA

1.

Grenlandia

0,2 os./ km

2

2.

Sahara Zachodnia

1 os./ km

2

3.

Australia

2 os./ km

2

4.

Mongolia

2 os./ km

2

5.

Kanada

3 os./ km

2

6.

Islandia

3 os./ km

2

7.

Libia

3 os./ km

2

8.

Bostwana

3 os./ km

2

9.

Czad

5 os./ km

2

10.

Kazachstan

6 os./ km

2

PAŃSTWA O NAJWIĘKSZEJ GESTOŚCI ZALUDNIENIA

1.

Makau

23666 os./ km

2

2.

Monako

16410 os./ km

2

3.

Singapur

6262 os./ km

2

4.

Gibraltar

4667 os./ km

2

5.

Watykan

1930 os./ km

2

Polska: Ok. 1000r. – 1,25 mln. Mieszkańców

Po I rozbiorze 1772 r. – 12,3 mln. Mieszkańców
1900 r. – 22,6 mln. mieszkańców

1939 r. – 35,3 mln mieszkańców
1946 r. – 23,9 mln. mieszkańców

2000 r. – 39 mln. mieszkańców

W Polsce jest ok. 2% przyrost ludności rocznie

1960 r. – 29,8 mln. mieszkańców – spadek liczby urodzin

1980 r. – 35,6 mln. mieszkańców – przyrost ok. 1% rocznie
Po roku 1985 r. – 38,6 mln. mieszkańców – spadek liczby urodzin

2001 r. – 38,6 mln. mieszkańców
Polska zajmuje 8 miejsce w Europie pod względem liczby ludności.

ROZMIESZCZENIE LUDNOŚCI POLSKI

-

Nierównomierne

-

Najgęściej zaludnione obszary – zurbanizowane, uprzemysłowione

-

Koncentracja ludności – płd. i centrum kraju

Największe zaludnienie w Polsce:
Śląsk

396 os./ km

2

Woj. małopolski

213 os./ km

2

Woj. dolnośląskie

150 os./ km

2

Woj. łódzkie

145 os./ km

2

Woj. mazowieckie

142 os./ km

2

Najmniejsze zaludnienie w Polsce:

Woj. warmińsko – mazurskie

60 os./ km

2

Woj. podlaski

61 os./ km

2

Woj. lubelski

89 os./ km

2

Przyczyny rozmieszczenia:

-

Nierównomierny rozwój przemysłu

-

Migracje z terenów nieuprzemysłowionych

-

Rozmieszczenie surowców naturalnych (np.: węgiel kamienny)

10 NAJWIEKSZYCH MIAST W POLSCE:

1. Warszawa 1,610 mln. mieszkańców
2. Łódź

800 tys. mieszkańców

3. Kraków

740 tys. mieszkańców

4. Wrocław

637 tys. mieszkańców

5. Poznań

578 tys. mieszkańców

6. Gdańsk

459 tys. mieszkańców

7. Szczecin

417 tys. mieszkańców

8. Bydgoszcz

386 tys. mieszkańców

9. Lublin

356 tys. mieszkańców

10. Katowice

345 tys. mieszkańców

3 ZJAWISKA ZWIĄZANE Z RUCHEM LUDNOŚCI:

1. Liczba ludności
2. Liczba zgonów
3.

Migracje zagraniczne

RUCH NATURLNY – urodzenia, zgony, zrywanie oraz zawieranie związków małżeńskich

PRZYROST NATURALNY – różnica między liczbą urodzeń, a liczbą zgonów w badanym

okresie i na określonym terytorium.
WSPÓŁCZYNNIK PRZYROSTU NATURALNEGO – różnica między liczbą urodzeń, a liczbą

zgonów w %

O

na 1000 mieszkańców.

Przykład:

Liczba ur. 378300
Liczba zgonów 368000

Liczba ludności 38 646000

Przyrost naturalny = 378300 – 368000 = 10300
1. Wsp. przyrostu naturalnego = 10300 / 1000 = 10,3 ‰

PRZYROST RZECZYWISTY – przyrost naturalny + saldo migracji (saldo ujemne 19,7)

MIGRACJA – wędrówka, przemieszczenie

EMIGRACJA – odpływ ludności
IMIGRACJA – przypływ ludności

REPATRYJANCI – przesiedlenie
NATĘŻENIE MIGRACJI – wskaźnik przemieszczeń na 1000 mieszkańców

MIGRACJA:

1. Przyczyny (ekonomiczne i polityczne)
2. Czas trwania: a. Stałe b. Okresowe
3. Zasięg przemieszczenia: a. Krajowe b. Zewnętrzne (wieś  miasto, wieś  wieś, miasto 
wieś, miasto  miasto)

Po II wojnie światowej nastąpiło wiele migracji, największe nasilenie było w latach 50.

W 2000 r. 394 tys. osób zmieniło miejsce zamieszkania.

AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA ZAWODOWO

I.

Aktywni zawodowo

1. Pracujący – osoby w wieku 15 lat i więcej formalnie posiadające pracę przynoszącą

dochód, w tym także osoby okresowo nie wykonujące pracy z powodu np.: choroby,

urlopu, przerwy w działalności zakładu itp.

2. Bezrobotni – osoby formalnie nie posiadające pracy przynoszącej dochód, ale które są

gotowe podjąć pracę i w ciągu ostatniego miesiąca aktywnie jej poszukiwały oraz
osoby, które znalazły pracę i oczekują na jej rozpoczęcie.

II.

Bierni zawodowo – to pozostałe osoby w wieku 15 lat i więcej nie zaliczone do

pracujących i bezrobotnych (osoby będące utrzymankami lub utrzymujące się z
nie zarobkowych źródeł dochodów: emerytury, renty, stypendia, pomoc społeczna,

żebracy, rentierzy)

KWWSQRWDWHNSOJHRJUDILDHNRQRPLF]QDGDQH"QRWDWND