Zespól chorobowy górnych dróg odd kotów (URTD)• zespól chorobowy- mieszane infekcje wir-bakt- klinicznie podobnie przebiegajace/• zakazne, goraczkowe, niezytowo-ropne lub nekrotyzujace zap bl sluz glowy i górnych dróg odd// Czynniki predysponujace• koty mlode• duze skupiska• stres• niedobory zywieniowe/ Etiologia: jeden lub wiele czynników• Herpes wirus kotów typ 1 (FHV-1)• Kaliciwirus kotów (FCV)• Chlamydophila felis• Bordetella bronchiseptica• Mycoplasma/ Czynniki wiklajace• wirus parainfluenzy• reowirus serotyp 1 i 3• Pasteurella spp., Pseudomonas spp., gronkowce, paciorkowceHerpeswirus kotów typ 1 (FHV-1) Zakaz zap jamy nosowej i tchawicy -rhinotracheitis • niszcza go wys temp, kwasy, detergenty, srodki dezynfek- poza organizmem 18h • patogenny tylko dla kotów• jednorodny antygenowo • tendencja do zakazen latentnych Zródla i drogi zakazenia• kontakt bezposredni- kot w ostrej fazie infekcji- kot nosiciel (zakazenie latentne)/• droga posrednia (srodowisko, sprzet, odziez)• wydalanie: wydzielina z nosa, worka spojówkowego, slina • zakazenie: jama ustna, nosowa, spojówki/•inkubacja 2-10 dniNosicielstwo• zak latentne - genom wirusa wbudowany w:- zwoje n. trójdzielnego- n. wzrokowy- skrzyzowanie wzrokowe- opuszka wechowa- gruczol lzowy- rogówka- migdalki- malzowiny nosowe/• dotyczy 80- 100% kotów zakazonych FHV-1/• trwa do konca zycia/- moga byc serologicznie ujemne• reaktywacja wirusa i okresowe siewstwo (50% nosicieli)- slabo wyrazone objawy• po ok. 7 dniach Patogeneza• okres inkubacji - 2-10 dni/• namnozenie- bl sl przegrody nosowej, malzowin, gardlo, migdalki, spojówki, ww chlonne zuchwowe/• wiremia - rzadko- mlode, oslabione koty/• replikacja wirusa niszczy kom nablonk- zap górnych dróg odd- ogniska nekrotyczne - owrzodzenia- wysiek wlóknikowy- naciek neutrofili- zmiany osteolityczne malzowin nosowych/• przewlekle lub nawracajace zap zatok/ • replikacja wirusa w komórkach rogówki- wrzody dendrytyczne Objawy- wzrost temp. do 40-41.5C, brak apetytu, apatia, kichanie, slinotok/• zaczerwienienie i obrzek spojówek i bl. sluz nosa • poczatkowo surow - sluz wyplyw z worków spojówkowych i nosa • wyplyw przechodzi w ropny, wydzielina zasychajaca wokól szpary powiekowej- dusznosc - zap krtani(zmiana glosu az do bezglosu)- odwodnienie Przebieg ciezki, powiklany• koty b. mlode• koty oslabione, z immunosupresja• wspólne zak z innymi patogenami ukladu odd• smiertelnosc u noworodków - do 70%/Objawy okulistyczne w przebiegu zakazenia FHV1• objawy spojówkowe - zap spojówek ze znacznym przekrwieniem- kurcz powiek- sluz-ropny wyplyw z worka spojówkowego- obrzek spojówek- zrosty spojówkowe/• objawy rogówkowe- eozynofilne zap rogówki- zap zrebu rogówki - rozwarstwienie rogówki- wrzodziejace zap rogówki/• kombinacja obj. spojówkowych i rogówkowych- suche zap rogówki i spojówek- zrosniecie spojówek z rogówka Objawy okulistyczne w przebiegu zakazenia FHV1• wedrówka wzdluz nerwu trójdzielnego i wzrokowego do tkanek galki ocznej• latencja w komórkach spojówki i rogówki• wirus replikuje sie w komórkach nablonka spojówki i rogówkiKaliciwirus kotów - Wir zap nosa i jamy ustnej• Picornawirus• bezotoczkowy• jednoniciowe RNA• wiele serotypów róznych pod wzgledem chorobotwórczosci• patogenny tylko dla kotów• w srodowisku zew. moze przetrwac 8-10 dni• wytrzymaly na niskie pH i srodki dezynfekcyjneZródla i drogi zakazenia• szeroko rozpowszechniony w populacji (80%)• choruja koty w kazdym wieku• zak bezposrednie- wydzi z oczu lub nosa- wydalanie z kalem i moczem• kot w ostrej fazie infekcji• nosiciel//• zakazenie posrednie - duze znaczenie- miski, legowiska - personelPatogeneza•inkubacja1 - 14 dni• namnozenie w jamie ustnej i górnych drog odd- nadzerki i owrzodzenia w bl sl/• niektóre szczepy - powinowactwo do tk plucnej- zap sródmiazsz• wiremia - rzadko WTEDY kulawizny, zap stawówNosicielstwo• niejasny mechanizm • bezobjawowe siewstwo - wydalanie wirusa dluzej niz 30 dni po zak- po przechorowaniu- u zwierzat szczepionych//• charakter ciagly• bez wzgledu na poziom stresu• trwa kilka tyg lub miesiecy, czasami dozywotnio• okolo 20% populacji Objawy• duze zróznicowanie przebiegu choroby ,od bezobjawowego po ciezki• na ogól przebieg lagodniejszy niz przy zakazeniach FHV-1• kichanie• surowi wyplyw z worków spojówkowych• nerwobóle i kulawizny- czasem równiez po szczepieniu • pecherze wypelnione plynem na jezyku, policzkach, wargach i nosie• wrzodziejace zap języka/• Przebieg powiklany- ropny wyplyw z nosa i wor spoj- zap pluc• wzrost temp do 40- 41C• pogorszenie st ogólnego• dusznosc- przewlekle plazmocytarne zap jamy ustnejBordetella bronchiseptica• tlenowa, G- paleczka • moze byc samodzielnym patogenem ukl odd kotów• najbardziej podatne na zak kocieta w skupiskach,stresie • zak droga kropelkowa• aerosol zakazny - 1 metr Objawy• inkubacja 3-7 dni• goraczka• suchy, nieproduktywny kaszel• kichanie• wyplyw z nosa• wyplyw z worka spojów i nosa• patologiczne szmery odd na terenie pluc• wezly chlonne podzuchwowe powiekszone !!Rozpoznanie URTD!!• obj kliniczne• wymazy z gardla, nosa i spojówek - IF lub zak linii komórek kocich• w przypadku ronien - plody i bl. plodowe metoda IF bezposredniej• bad serologiczne - SNT, ELISA lub IF posredniej• posmiertnie w kierunku obecnosci wir bad ultraskrawków z migdalków, tchawicy,jelita, pluc i nerek metoda IF• PCR Leczenie Przyczynowe:• przy herpeswirusowym owrzodzenie rogówki - miejscowo do oka- triflurydyna- idoksyurydyna 0,1 %• 3 - 5 dni, 5-6 razy dziennie (nawet co 1-2 h)//• hamuja synteze wirusowego DNA- interferon - 500 000 U/ml (9 ml 0,9% NaCl + 1 fiolka interferonu 5MU)• 1-2 krople 4-5 razy dziennie 10 - 20 dni• L-lizyna - doustnie - hamuje replikacje wir poprzez antagonizm z arginina - Enisyl F// Objawowe• zwalczanie powiklan- miejscowo - krople do oczu z antybiotykiem - Biodacyna, Tobrex • stosowanie sterydów do oka - przeciwwskazane!!!!!!!!!!- ogólnie chemioterapeutyki o |
szerokim spektrum - amoksycylina, ampicylina, tetracykliny, cefalosporyny, klindamycyna• iniekcja• syropy pediatryczne• terapia wodno-elektrolitowa• wspomagajaco witaminy A, C i z grupy B• leki wykrztusne• donosowo 0,25% roztwór chlorowodorku fenylefryny lub 0,25%Afrin• odpowiednie warunki srodowiskowe• czeste mechaniczne usuwanie wydzieliny zalepiajacej szpary powiekowe i otwory nosowe• nawilzanie powietrza• leki immunostymulujace• dieta latwostrawna, ciepla , pólplynna// Profilaktyka• szczepionki zawierajace atenuowane lub inaktywowane wir lub ich podjednostki • w 8-10 tyg. zycia• rewakcynacja po 3-4 tyg. • szczepienia chronia przed choroba ale nie przed infekcja Ciezka uogólniona kaliciwiroza kotów • szczepy o nowej chorobotwórczosci- ciezki przebieg- wysoka zarazliwosc- duza smiertelnosc- choruja koty szczepione przeciw katarowi- ciezszy przebieg u osobników doroslych- zakazenia zwiazane ze szpitalami lub schroniskami/• okres inkubacji 1-5 dni• przebieg czesto nadostry• poczatkowo- goraczka - 41C- brak apetytu, nadzerki na bl sl - wyplywy z nosa i worków spojówkowych • obrzeki czesci twarzowej glowy, konczyn• objawy niewydolnosci odd- obrzek pluc- plyn w jamie oplucnowej/• zóltaczka• wymioty• biegunka• wybroczyny i podbiegniecia krwawe• krwawienia z nosa• krew w kale• DIC• smierc wskutek niewydolnosci krazenia Chlamydioza kotów• jedna z gl przyczyn dlugotrwalego, nawrotowego zap spojówek• etiologia- Chlamydia felis- namnaza sie wylacznie w zywych kom - malo oporna na czynniki srodowiska• wrazliwa na srodki odkazajace, antybiotyki z grupy tetracyklin, chloramfenikol i tyrozyneZRÓDLA I DROGI ZAKAZENIA • zakazenie - kontakt bezposredni • zródlo- zwierzeta chore - bezobjawowi nosiciele • wydalaja zarazek glównie z wydzielina z worków spojówkowych lub wyciekiem z nosa • mniejsze znaczenie - kal oraz wydzielina z dróg rodnych PATOGENEZA• namnazanie cytoplazma kom nabl spojówek• cykl rozwojowy 48h - uwalnianie sie z kom uszkadzanie ich zak nastepnych kom.• objawy po 4-14 dn do 6 tyg• zak bezobjawowe do 1,5 roku• nawroty • przebieg powiklany - paciorkowce, gronkowce, Pasteurella, Pseudomonas oraz herpes- i kaliciwirusy • równiez zakazenia dróg rodnych (nieplodnosc u kotek) i p pok/- infekcje bezobjawoweOBJAWY• kocieta w wieku 5 - 12 tyg• osobniki starsze - rzadziej• inkubacja 4 - 10 dni• st ogólny ok• obfity, surow wyplyw z wor spoj• obrzek i przekrwienie spoj - nasilaja sie w miare trwania choroby• kurcz powiek• poczatkowo jedno oko, po 5 -21 dniach drugie• obj. ostrego zap ustepuja po 3-4 tyg. • niekiedy wyciek z nosa Powiklania• grudkowe zap 3 powieki• zap lub owrzodzenie rogówki• lagodne zap gardla i tchawicy przy - FHV-1 i FCV• przy FCV owrzodzenia jezyka, podniebienia twardego, sródmiazszowe zapalenie pluc ROZPOZNANIE• obj klin• + reakcja na tetracykliny• bad barwionych wymazów lub zeskrobin ze spojówek• izolacja w hodowlach kom• test ELISA• odczyn IF Pobieranie wymazu ze spojówek LECZENIE • tetracykliny miejscowo- krople lub masci do oczu• mozliwie dlugo dzialajace np. oksyteracyklina 3-4 x na dobe np.- do 2 tyg. po ustapieniu obj. klinicznych• ogólnie- doksycyklina• 10 mg/kg co 24 h przez 4 tyg. u wszystkich kotów utrzymywanych wspólnie• terapie mozna powtórzyc po 6msc• mechaniczne usuwanie wycieku• miejscowo srodki p-zap n-steryd np. Naclof lub sterydowe ZAPOBIEGANIE• kwarantanna • wprowadzac tylko zwierzeta seronegatywne Szczepienia profilaktyczne• dostepne szczepionki ograniczaja obj ale nie zapobiegaja zak bezobjawowemu i siewstwu • kocieta szczepic w 9, 12 i 15 tyg. • doszczepiac corocznie • w hodowlach prowadzi sie tez szczepienie ciezarnych kotek Chlamydofiloza jest zoonoza - u ludzi zap spojówek
|
|
|