Żywienie kobiet w ciąży:
Zły stan matki w I trymestrze ciąży może spowodować: przedwczesny poród, zwiększa ryzyko śmierci dziecka w okresie okołoporodowym oraz wystąpienia wrodzonych wad ośrodkowego układu nerwowego.
Niedożywienie w III trymestrze jest przyczyną: rodzenia dzieci o małej masie ciała, zwiększa ryzyko zgonu noworodka i potrzebę przedłużonego leczenia dzieci urodzonych przedwcześnie.
Przed zapłodnieniem-
Leczenie niedożywienia
Uzupełnianie niedoborów skł. min
Pełna podaż witamin i pierwiastków śladowych
Dostrojenie indywidualnego programu żywnościowego
Unikanie używek
Spożywanie pokarmów bogatych w żelazo i kwas foliowy
Ograniczenie spożywania alkoholu i kofeiny
Unikanie suplementacji wit A
Unikanie skażonych pokarmów (tuńczyk, marlin, miecznik)
Zaleca się aby BMI kobiet planujących ciążę wynosiło 20-25, BMI niskie- ryzyko urodzenia małego dziecka, BMI wysokie- cukrzyca ciążowa, nadciśnienie indukowane ciążą, stan przedrzucawkowy, zaburzenia rozwojowe dziecka
CIĄŻA-
I trymestr
Bez zmian
II trymestr
+360kcal
III trymestr
+475 kcal
Należy uwzględnić koszt energetyczny tworzonych tkanek włącznie z zarodkiem (płód, łożysko, błony płodowe, płyn owodniowy, wzrost objętości osocza, erytrocytów, zmagazynowanych białek tłuszczów, gruczołów sutkowych i macicy). Przyrost masy w czasie ciąży wynosi średnio 12,5kg. Średnia masa noworodków urodzonych w terminie – 3,5kg. Białko jest głównie wykorzystywane do rozwoju płodu- a następnie zmian zachodzących w macicy, krwi, łożysku i sutkach.
Podstawowe zmiany metaboliczne w ustroju ciężarnej zmierzają do powstania hiperinsulinemii, zwiększenia odporności na insulinę, względnej hipoglikemii na czczo, zwiększenia stężenia lipidów w surowicy krwi, a zmniejszenia stężenia aminokwasów. Zmiany te mają na celu niezaburzony dopływ właściwych substratów do płodu.
Białko- konieczne dla zapewnienia organizmowi grup NH2 i niezbędnych aminokwasów. Wzrost płodu jest najszybszy w ostatnich 10 tyg ciąży. Podaż białka powinna być zrównoważona- nie większa niż 25% zap. na energię. Kobiety w ciąży potrzebują dodatkowo 8-10g białka więcej w II połowie ciąży. Ocenia się, że płód zużywa 2,8g białka/kg/dobę w ostatnim trymestrze. W prawidłowych warunkach aminokwasy są źródłem ok 20% energii dostarczanej do płodu. Aminokwasy obojętne o rozgałęzionym łańcuchu- stały transport przez łożysko aktywnie, obojętne o prostym łańcuchu, kwasowe- transportowane wolniej lub transport nie zachodzi.
Węglowodany- 45-65%en. Ciężarna powinna ograniczyć słodycze a najlepiej je wykluczyć – są źródłem sacharozy, tłuszczu i energii a ubogie w skł. odż.
Kwas foliowy- odgrywa ważną rolę w syntezie zasad purynowych i pirymidynowych, w przemianie aminokwasów, fosfolipidów, zapewnia prawidłową erytropoezę
Wit C- jest niezbędna do prawidłowej syntezy kolagenu, zapewnia prawidłowe gojenie się ran, ułatwia wchłanianie żelaza, bierze udział w procesach krwiotwórczych, jest aktywatorem wielu układów enzymatycznych i hormonów.