24.02 – 1-szy termin egzaminu 18.20
09.03 – konsultacje sesyjne godz. 12.00
16.03 – egzamin II termin 12.00
Egzamin pisemny: 10 pytań;
Systemy operacyjne
Oprogramowanie
Systemowe
Systemy operacyjne
Języki programowania
Oprogramowanie narzędziowe
Aplikacyjne
Edytory tekstów
Arkusze kalkulacyjne
Bazy danych
Aplikacje sieciowe
Multimedia
Obliczenia numeryczne
Sprzęt → system operacyjny → aplikacje → użytkownik
Sprzęt – hardware
Oprogramowanie – software
Interfejs – połączenie, pośrednik. W elektronice interfejs to urządzenie pośredniczące między dwoma różnymi częściami systemu.
Rodzaje interfejsów:
Interfejs (urządzenie) – urządzenie pozwalające na komunikację między dwoma innymi urządzeniami których bezpośrednio nie da się ze sobą połączyć.
Interfejs użytkownika – oprogramowanie pozwalające na interakcję między aplikacjami i użytkownikiem.
Rodzaje interfejsów użytkownika:
Interfejs graficzny – interfejs użytkownika komunikujący stan programu w postaci graficznej na ekranie, który jako wejście wykorzystuje urządzenie wskazujące np.: myszkę i klawiaturę
Interfejs tekstowy – interfejs użytkownika komunikujący stan aplikacji w postaci znaków na ekranie wykorzystujący jako wejście klawiaturowe
System operacyjny – zbiór programów zarządzających pracą komputera.
Podstawowe funkcje:
Zarządzanie zadaniami
Zarządzanie pamięcią operacyjną
Zarządzanie urządzeniami zewnętrznymi
Cel:
Udostępnienie zasobów komputera i ich optymalne wykorzystanie
Zarządzanie zadaniami
Systemy jednozadaniowe
Systemy wielozadaniowe
Sposoby realizacji wielozadaniowości:
Wielozadaniowość klasyczna
Przejście do innego zadania następuje, gdy bieżące zadanie wymaga np.: dostępu do urządzenia zewnętrznego, czyli po napotkaniu przerwania logicznego
Podział czasu
Poszczególnym zadaniom przydziela się z góry określoną wielkość czasu, po czym następuje przejście do zadania drugiego
Wieloprzetwarzanie
Wykorzystanie dwu lub wiecej procesorów pracujących jednocześnie. Kilka zadań jest wykonywanych równocześnie (na różnych procesorach)
Z wieloprocesorowością jest związane przetwarzanie równoległe. W przetwarzaniu równoległych
Zarządzanie pamięcią
Ze względu na ograniczoną wielkość pamięci operacyjnej zazwyczaj rezyduje w niej tylko część aktualni wykonywanych programów.
Pozostałe znajdują się na dysku i są pobierane w miarę potrzeby.
Czynność wymiany zawartości pamięci operacyjne i dyskowej jest nazywana swappingiem.
Efektywność pracy komputera w istotny sposób zależy o sposobu tej wymiany.
Zarządzanie urządzeniami zewnętrznymi
Dwa poziomy:
Poziom fizyczny (drajwery urządzeń) – planowanie kolejności operacji, kontrola i naprawa błędów, obróbka przerwań
Poziom logiczny – dostęp do danych na poziomie logicznym bez znajomości organizacji fizycznej
Organizacja danych na dysku
Dysk fizyczny jest dzielony na dyski logiczne zwane partycjami / wolumenami
Format partycji zależy od rodzaju systemu operacyjnego:
FAT16 – DOS
FAT32 – Win95, Win98, W2K, WinXP
NTFS – W2K, Win
Poziom logiczny
System folderów i plików.
Plik – zawiera logiczną jednostkę informacji np.: program, rysunek, tekst. Każdy plik ma nazwę umożliwiającą jego identyfikację.
Foldery – służą do grupowania plików np. zależnie od ich zawartości. Folder może zawierać pliki lub inne foldery.
Najczęściej struktura folderów jest hierarchiczna.
Programy narzędziowe
Diagnostyczne
Antywirusowe
Składowania
Kompresji
Do optymalizacji dysków
Odzyskiwanie plików z dysku i ich naprawa
Kodowanie informacji
Monitory sprawności
Internetowe
Przechwytywanie ekranów
Odinstalowywanie
Przykładowe systemy operacyjne
DOS
Unix
Linux
NetWare
MacOS
Windows’y
Plik – logiczna jednostka danych. Operacje na plikach: tworzenie/usuwanie, kopiowanie/przenoszenie, tworzenie skrótów, usuwanie do kosza, pakowanie/archiwizacja, kompresja.
Nazwa pliku składa się z 2 części: nazwa_główna.rozszerzenie
Nazwa główna – do 256 znaków
Rozszerzenie nazwy często świadczy o zawartości pliku
Najczęściej spotykane rozszerzenia:
.bat .doc .txt .com .xls .sys .exe .ppt .gif .bak .hlp
Aplikacje
Edytory tekstu: opracowanie i formatowanie dokumentów tekstowych zawierających tekst, rysunki, zdjęcia, wzory matematyczne, inne obiekty
Arkusze kalkulacyjne: wykonywanie powiązanych ze sobą zestawień, obliczeń, wykresów, opisów
Bazy danych: organizacja dużych zbiorów danych celem ich efektywnego udostępniania
Prezentacja danych: przygotowywanie prezentacji danych (także multimedialnych) oraz ich prezentacja
Pakiet Microsoft Office zawiera m. in.
MS WORD
MS EXCEL
MS ACCESS
MS POWERPOINT
Open Office – najpoważniejszy konkurent Ms Office. Rozpowszechniany za darmo:
Writer – edytor teksów
Calc – arkusz kalkulacyjny
Impress – prezentacja danych
Base – bazy danych
Math – wzory matematyczne
Typowe zastosowanie edytora teksu: WORD
Tradycyjny dokument przeznaczony do wydrukowania
Dokumenty korespondencji seryjnej
Formularze
Strona sieci Web
Wiadomość poczty e-mail
Szablony dokumentów
Prezentacja danych: POWERPOINT
Przygotowanie slajdów
Przygotowanie prezentacji
Prowadzenie prezentacji
Bezpieczeństwo systemów komputerowych:
Zasoby: fizyczne (hardware), intelektualne (software), kadrowe (użytkownicy, projektanci, programiści, administratorzy), usługi (transakcje, operatorskie, administracji, rewizji).
Zagrożenia bezpieczeństwa: kradzież zasobów, utrata zasobów, niewłaściwe wykorzystanie, użycie zasobów niezgodnie z ich przeznaczeniem, bezprawne ujawnianie informacji nieuprawnionym, ataki hakerskie, ataki przez wirusy komputerowe.
Metody przeciwdziałania zagrożeniom: kontrole, szkolenia użytkowników, okresowe tworzenie kopii zapasowych, system haseł, szyfrowanie informacji, oprogramowanie antywirusowe.
Aspekty prawne związane z użytkowaniem komputerów: licencjonowanie oprogramowani, ochrona własności intelektualnej.
Prawo w Internecie
Rodzaje licencji
Open Source
Prawa autorskie
Podpis elektroniczny
BIP
Domena
Ochrona danych
Licencja na oprogramowanie
Licencja na oprogramowanie to umowa na korzystanie z utworu jakim jest aplikacja komputerowa, zawierana pomiędzy podmiotem, któremu przysługują majątkowe prawa autorskie do utworu a osobą, która zamierza z danej aplikacji korzystać.
Freeware – licencja oprogramowania umożliwiająca darmowe rozprowadzanie aplikacji bez ujawnienia kodu źródłowego. Czasami licencja freeware zawiera dodatkowe ograniczenia (np.: część freeware jest całkowicie darmowa jedynie do użytku domowego).
Shareware to rodzaj licencji programu komputerowego, który jest rozpowszechniany bez opłat z pewnymi ograniczeniami lub z niewielkimi opłatami do wypróbowania przez użytkowników. Czasami po okresie próbnym (wersja trial) lub po określonej liczbie uruchomień (limit uruchomień) za taki program trzeba płacić lub zrezygnować z korzystania z niego.
Oprogramowanie open source (oss) to program komputerowy z dostępem do kodu źródłowego, w którym można zmieniać kod, rozpowszechniać oprogramowanie i wykorzystywać w dowolnym celu.
Najważniejsze aplikacje open source:
Firefox
Mozilla
MySQL
OpenOffice
Linux