MŁODA POLSKA – WYKŁAD – 26-02-2014 (02)

• Koncepcja Kazimierza Wyki oparta na kategoriach pokolenia literackiego. (były w ów czas jednocześnie: 2 pokolenia MP, 2 pozytywistów i nowych) mówiła, że pokoleniem lit nazywamy grupę ludzi, którą charakteryzuje: Mniej więcej wspólna data urodzenia oraz przeżycie pokoleniowe.

• Przeżycie pokoleniowe – dla modernistów nie było wydarzenia na miarę doświadczenia powstania listopadowego/styczniowego; było brak przeżycia pokoleniowego, to doświadczenie cywilizacyjne (Wyka). Przeżycie cywilizacyjne – od 1880 identyfikacja życia politycznego, powstanie Ligi Polskiej (rodzi się ruch narodowy, prawicowy), rodzi się ruch robotniczy, socjalistyczny, powstaje PPS, powstaje socjal-demokracja, rodzi się ruch ludowy, od lat 90. Kultura kultur kampfu, polityka narodowościowa w carstwie rosyjskim, liczne ruchy anarchistyczne, zamachy na władców Europy. Brak przeżycia pokoleniowego stał się podstawą doświadczenia pokoleniowego.

• Pisarze studiowali za granicą głównie nauki przyrodnicze jako źródło wiedzy o świecie.

• Wielojęzyczność – pisarze 2/3-języczne, są wytrawnymi translatorami. Tłumaczenie było częścią pracy twórczej, tłumaczenie mieściło się wtedy w pojęciu autonomii twórczej. Przeszczepianie na grunt polskiej literatury zagranicznej.

WYKA:

NYCZ: Nie kwestionuje Wyki, wprowadza pewną korektę

Młoda
Polska

• Epoki w modernizmie:

• 1918-39 – dwudziestolecie międzywojenne

• 39-45 – wojna i okupacja (holocaust, masowe śmierci)

• 1556-68

• 1968-70

• Po 70. – postmodernizm.

Wszystkie one, to nowoczesność

• Nowoczesność/modernizm – (Nycz) – kluczowe do określenia modernizmu. (Antoni Potocki) tworzenie się nowoczesnego społeczeństwa, nowoczesne społeczeństwo utworzyło się w momencie przełomu antyromantycznego. Pozytywiści stworzyli nowoczesne społecznego, na przełomie XIX/XXw. Tworzyło się na jego oczach. Nowoczesny naród to naród, który zrywa ze wszystkimi formami życia charakterystycznymi dla szlachetczyzny. Literaturę jemu współczesną charakteryzuje doświadczenie cywilizacyjne i budowanie nowoczesnego człowieka, który nie poddaje się, zrywa ze stereotypami, schematami myślenia, wyzwalanie się ze schamtów, które ograniczają samodzielność myślenia. (nowoczesność nie jest tym samym, co nowe)

• Modernizm – fascynacja nowościami, promującymi myślenie, uwolnienie się człowieka od ograniczeń, ale nie promowanie tego, co etycznie nieczyste.