MIKROEKONOMIA 04.10.11
Wykład 1
Egzamin obejmuje wykłady i ćwiczenia Profesor Kwiatkowska. Dyżur A pok.324wtorek 13.30-14.15 i po wykładzie od 16.30-17.15.
LITERATURA
„Podstawy Ekonomii”, Roman Milewski i E. Kwiatkowski, PWN
Zeszyt ćw „Podstawy ekonomii”
EGZAMIN: Część testowa, zadanie, jedna opisówka, rysunek, uzupełnianka.
PRZEDMIOT EKONOMII, ZASOBY CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH
Ekonomia jest nauką, która bada procesy gospodarowania w skali mikro i w skali makro.
Wyróżnia się 2 działy: mikroekonomie i makroekonomie.
Mikroekonomia analizuje działalnosc gospodarczą w ramach podmiotów gospodarczych, przedsiebiorstw, gospodarstw domowych i państwa.
Makroekonomia bada działalność w skali całej gospodarki.
FUNKCJE EKONOMII
Funkcja poznawcza ekonomii polega na wykrywaniu praw ekonomicznych, które rządza procesem gospodarowania. Wykrywa zaleznosci miedzy zjawiskami gospodarczymi, analizuje ich przyczyny, przebieg i skutki.
Funkcja aplikacyjna ekonomii polega na dostarczaniu wskazówek różnym podmiotom gospodarczym jak działać w warunkach ograniczonych zasobów gospodarczych.
Proces gospodarowania składa się z nastepujacych cześci składowych:
Z Procesu produkcji
Z Procesu podziału
Z Procesu wymiany
Z Procesu konsumpcji
Nazwa proces oznacza, ze działalnosc gospodarcza jest ciagła i powtarzalna w czasie.
Ad. A) Proces produkcji polega na wytwarzaniu róznych produktów. To rózne dobra materialne i usługi. Produkcja oznacza świadomą i celową działalność człowieka. Ma ona charakter społeczny, co wynika z faktu wspóldizałania ludzi w procesie produkcji, stąd społeczny charakter, a także z faktu, że dana produkcja zaspokaja potrzeby członków społeczeństwa. Produkcja składa się z róznorodnych prac ludzkich. Są to prace w róznych zawodach, różnych specjalnościach, o róznym stopniu złożoności. Stąd mamy prace proste i prace wykwalifikowane, dla specjalistów.
Ad. B) Proces podziału okresla udział poszczególnych członków społeczeństwa w wytworzonym produkcie globalnym. Ta produkcja globalna jest dzielona miedzy członków społeczeństwa. W gospodarce rynkowej podstawa podziału wytworzonych produktów i usług między członków społeczeństwa jest dochód.Występuje dochód w postaci wynagrodzenia za pracę dla pracowników najemnych, w postaci zysku, procentu i renty dzierżawnej( z tytułu dzierżedaży i sprawy, wynajmu) dla określonych właścicieli (dochody z tytułu własności). Wystepuja tez dochody w postaci pienieżnych świadczeń socjalnych( np. stypendia, renty chorobowe, emerytury, zasiłki). Wysokosc otrzymywanego dochodu decyduje o stopniu uczestnictwa osoby w procesie podziału.
Ad. C) Proces wymiany oznacza akty sprzedaży i kupna różnych towarów na rynku. Produkty przeznaczone do wymiany nosza nazwę towarów. Rynek oznacza ogół stosunków wymiennych miedzy sprzedającymi a kupującymi. Rynek może tez oznaczać miejsce wymiany, np.rynek bałucki, sklep. Pośrednikiem w wymianie jest pieniądz. Cena jest pienieznym wyrazeniem wartości wymiennej towaru. Gospodarka rynkowa jest gospodarka towarowo-pienieżną, czyli produkty są produkowane na sprzedaż. Cecha tej gospodarki jest zaspokajanie potrzeb różnych odbiorców. Wystepuje też gospodarka naturalna w niewielkim zakresie, której cechą jest produkcja dla zaspokojenia własnych potrzeb producentów. Istnieje wymiana barterowa-towar na towar. Wystepuje bardzo rzadko. Problem w wymianie barterowej: zapewnienie ekwiwalentności wymiany, co oznacza zapewnienie, że równa wartość jest wymieniona na równą wartosc. Ekwiwalentność oznacza równa wartosć za równa wartośc. Jest to trudno zapewnić. Mogą wystepować przypadki doszacowania lub niedoszacowania wartości wymienianych produktów i usług.
Ad. D
Proces konsumpcji oznacza proces zaspokajania różnych potrzeb ludzkich. Zaspokajae sa tu potreby podstawowe i wyzszego rzędu. Potrzeby podstawowe to potrzeby biologiczne, naturalne, krórych zaspokojenie jest niezbedne dla godziwego życia człowieka, np. zaspokojenie głodu, ochrona przed zimnem, potrzeba mieszkania. Potrzeby wyższego rzedu to potrzeby społeczno-kulturowe i z reguły pojawiają się po zaspokojeniu potrzeb podstawowych. Każdy człowiek ma swoją hierarchie potrzeb. To np. potrzeba bezpieczeństwa wew i zew, potrzeba ochorny zdrowia, przeciwdziałanie epidemiom, potrzeba wypoczynku, potrzeba awansu, uznania, kontaktu z kulturą, smaorealizacji, przynalezności.
Zaspokjenie potrzeb zależy od wysokosci posiadanego dochodu biezącego ,nagromadzonego majątku, stopnia rozwoju społeczno-gospodarczego danej gospodraki.
Ekonomia obserwując rzeczywistośc gospodarcza i cały proces gospodarowania wykrywa i formułuje prawa ekonomiczne (nie tworzy). Prawa ekonomiczne to stale powtarzające się zaleznosci zachodzące między róznymi elementami procesu gospodarowania. Prawa te maja charakter obiektywny, bo odzwierciedlaja zjawiska w rzeczywistości gospodarczej, nie są wymyslone. Działają niezaleznie od woli ani świadomosci człowieka. Prawa ekonomiczne maja charakter staytsyczny, to prawa tzw. Wielkich liczb. To znaczy, że aby wykryc i sformułować prawo trzeba przebadać wiele zalezności, związków. Zdecydowana większosc przypadków dana zaleznosć miedzy zjawiskami wystepuje.
ZASOBY CZYNNIKÓ WYTWÓRCZYCH
Są podstawą kazdego procesu gospodarowania. Obejmują zasoby naturalne, zasoby ludzkie, zasoby kapitałowe. To czynniki tradycyjne, które zawsze towarzyszyły procesom gospodarowania. Dodajemy do tych czynników czynniki współczesne: nauka(wiedza), przedsiebiorczosc i organizacja.
Zasoby naturalne to przede wsyztskim ziemia, surowce, minerały, woda, powietrze, lasy, energia słoneczna. Maja charakter gospodarczy bo skierowana jest na nie praca ludzka. Sa przetwarzane, wykorzystywane w procesach gospodarczych. Procesy uprzemysłowienia, cyzli industrializacji i urbanizacji(rozwoju miast) przyczyniły się do znacznego wykorzystywania zasobów naturalnych w celach gospodarczych. Zmniejszył się zasób dóbr wolnych wystepujacych w przyrodzie. To zjawisko wzrostu procesu gospodarowania i jego znaczenia. Dobra wolne zaspokajają potrzeby wyższe, np. wypoczynku czy ochrony zdrowia. Zasoby ludzkie, w ramach których człowiek jest najważniejszym czynnikiem wytwórczym. Ważna jest ilosc ludzi, którzy pracują, chca pracować, ilosc ludziz dolnych do pracy, ale przede wszytskim jakosć zasobów ludzkich jest najwazniejsza, jakosc kapitału ludzkiego. Wzrost jakości kapitału ludzkiego jest ważny z punktu widzenia realizacji gospodarki opartej na wiedzy. W krajach rozwinietych ważna jest jakosć kapitału ludzkiego.
Zasoby kapitałowe obejmują kapitał rzeczowy i finansowy. Rzeczowy to np. budynki, maszyny produkcyjne, sprzet, urządzenia infrastruktury decydujace o lokalizacji inwestycji(drogi, porty i lotniska, siec telekomunikacyjna, siec energetyczna, kanalizacyjna, wodna).
Kapitał finansowy obejmuje srodki pieniężne w bankach i poza systemem bankowym( obligacje, akty, papiery wartościowe, waluta zagraniczna, akcje, inne walory tj złoto).
Przedsiębiorczosc to cecha producentów, powinna być jego dominujaca cechą. Oznacza zdolnosc do podejmowania nie tylko decyzji bieżących ale też decyzji strategicznych. Oznacza tez zdolnosc do wprowadzania postepu organizacyjnego, technologicznego, technicznego i produktowego. To tez zdolnosc do podejmowania ryzyka. Ryzyko musi być zaplanowane,zminimalizowane.
Organizacja tez poprawia efektywnosć działania kazdego przedsiebiorcy. Jej wyrazem jest struktura organizacyjna dostosowana do rodzaju działalnosci i wielkosci podmiotu. Ważne jest wyodrębnienie potrzebnych stanowisk pracy, podział zadań miedzy stanowiska i przydział odpowiedzialności za wykonane zadanie.