Lasy zajmują 28 % pow. Polski. Lesistość wykazuje przy tym znaczne zróżnicowanie przestrzenne. Rozmieszczenie lasów w Polsce to efekt nakładania się całego szeregu czynników, zarówno przyrodniczych jak i antropogenicznych. Jako najważniejsze można wymienić:
- zapotrzebowanie na użytki rolne i tereny przed zabudowaniami (ograniczenie powierzchni leśnych)
- rozwój przemysłu (wytrzebienie i degradacja lasów na terenie Śląska)
- zróżnicowanie warunków klimatycznych, wodnych i rzeźby terenu,
- zróżnicowanie przydatności rolniczej gruntów porośniętych lasem.
Obecnie powierzchnia lasów w Polsce wynosi 9048 tys. ha (według GUS – stan w dniu 31 grudnia 2007 r.), co odpowiada lesistości 28,9%. Według standardu przyjętego dla ocen międzynarodowych, uwzględniającego grunty związane z gospodarką leśną, powierzchnia lasów Polski na dzień 31 grudnia 2005 r. wynosiła 9,2 mln ha. Wielkość ta zalicza Polskę do grupy krajów o największej powierzchni lasów w regionie (po Francji, Niemczech i Ukrainie). Lesistość Polski (według standardu międzynarodowego) na koniec roku 2007 wynosiła 30,2%.
Lesistość wg województw:
- lubuskie 48,8%,
- podkarpackie 36,8%,
- pomorskie 36%,
- zachodniopomorskie 34,9%,
- śląskie 31,8%,
- podlaskie 30,3%,
- warmińsko-mazurskie 30,2%,
- dolnośląskie 29,4%,
- małopolskie 28,5%,
- świętokrzyskie 27,8%,
- opolskie 26,4%,
- wielkopolskie 25,5%,
- kujawsko-pomorskie 23,3%,
- lubelskie 22,3%,
- mazowieckie 22,3%,
- łódzkie 20,9%.
Skład gatunkowy lasów polskich charakteryzuje zdecydowana przewaga drzew iglastych, z których, największą powierzchnię zajmują sosny. Drzewa iglaste zajmują 78% pow. leśnych, z tym sosna i modrzew 89% , świerk 8,6%. Znacznie mniej rozpowszechniona jest jodła, która występuje głównie w Górach Świętokrzyskich, na Mazowszu i Podlasiu.
LAS jest to wielowarstwowe zwarte zbiorowisko roślinne, w którym dominującą formację stanowią drzewa. Jest to jeden z odnawialnych zasobów przyrody, powstający w wyniku procesu lasotwórczego jako kompleks, w którym roślinność, swoista dla danego regionu biogeograficznego i wyróżniająca się wybitnym ilościowym udziałem drzew rosnących zwarcie, świat zwierzęcy, klimat lokalny, stosunki wodne i gleba związane są ze sobą wzajemnymi wpływami i współzależnościami. Proces lasotwórczy może przebiegać samorzutnie lub przy współdziałaniu człowieka. Za las uważa się obszar porośnięty drzewami o powierzchni większej niż 0,10 ha.
Najważniejszym produktem lasu wykorzystywanym przez ludzi jest drewno. Przemysł drzewny przetwarza i uszlachetnia drewno, wytwarzając z niego wiele wyrobów. Pozyskiwanie drewna zależy od jego wieku. Drzewa w wieku 40 lat uznawane są jako rębne. Aby lasy spełniały swe funkcje muszą być zdrowe. Stan zdrowotny lasów zależy od odporności gatunkowej drzew. Większość naszych lasów to lasy jednogatunkowe. Są one biologicznie mniej odporne od lasów wielogatunkowych. Tylko ok. 10% drzew w naszych lasach jest nieuszkodzonych, pozostałe to słabszy lub średni stopień uszkodzenia. Najbardziej zniszczone są lasy na obszarach wysokiego uprzemysłowienia oraz tam, gdzie docierają zanieczyszczenia przenoszone w atmosferze.
Las przyczynił się w znacznym stopniu do osiągnięcia istniejącego poziomu życia w cywilizowanym świecie. Jego funkcje zmieniały się w czasie, ale zawsze były bardzo ważne dla rozwoju materialnego i kulturalnego społeczeństwa. Przez pojęcie funkcji rozumie się wszystkie materialne i niematerialne wartości użytkowe produktów, usług i korzyści dostarczanych przez las.
Wyodrębnia się funkcje:
- gospodarcze
- pośrednio - gospodarcze (=społeczne)
- pozagospodarcze
Gospodarcze wykorzystanie lasu
Przez pojęcie gospodarcze rozumie się wszystkie użyteczności dostarczane przez las, które są związane z produkcją drewna i użytków ubocznych (zwierzyna łowna, kora, jagody, zioła, grzyby itp.) Gospodarcze funkcje lasu nazywa się często funkcjami materialnymi, produkcyjnymi, surowcowymi jak i ekonomicznymi.
Jako najważniejsze pośród gospodarczych wymienia się: funkcje majątkowe, funkcje surowcowe, funkcje dochodowe, funkcje miejsca pracy, funkcje rekultywacji i rezerwy powierzchni oraz szczególne funkcje gospodarcze lasu.
Majątkowa funkcja lasu
Grunty leśne są bardzo ważnym składnikiem majątku narodowego. Z badań wynika, że w 1975 r. wartość wszystkich drzewostanów polskich lasów wynosiła blisko 800 mld zł. Stanowiło to ponad 1/4 ówczesnej wartości polskich fabryk, budynków, maszyn i urządzeń, które posiadał nasz kraj.
b. Surowcowe znaczenie lasu
Las dostarcza nam różnorodnych surowców, jednak najważniejszym z nich pozostaje ciągle drewno. Surowce te warunkują rozwój szeregu przemysłów o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej (budownictwo, przemysł meblarski, celulozowo-papierniczy, górnictwo, itp.)
c. Dochodowa rola lasu
Gospodarstwo leśne wnosi pewien wkład do dochodu narodowego, od którego wielkości zależy poziom bytu społeczeństwa oraz możliwości rozwoju gospodarczego naszego kraju. Ten wkład wyraża się wielkością produkcji czystej leśnictwa, która wynosi około 1% dochodu narodowego.
d. Las jako miejsce pracy
Las jest swoistym warsztatem pracy. Umożliwia on prace leśnikom, drwalom, a także społeczeństwu, które może zbierać owoce. Liczba zatrudnionych w polskim leśnictwie uspołecznionym wynosi około 130 tys. osób.
e. Las jako rezerwa powierzchni i narzędzie rekultywacji
Las pełni także funkcję rezerwy powierzchni. W przypadku uzasadnionej potrzeby rozbudowania miast, osiedli, domów, zakładów pracy czy też budowy dróg możemy część gruntów leśnych przeznaczyć na dany cel. W Polsce wielkość rezerwy leśnej wynosi około 2 tys. ha rocznie. Las jest również wykorzystywany jako narzędzie rekultywacji czyli odnowy biologicznej. Służy nam do przywracania szaty roślinnej w terenach zdewastowanych i zniekształconych jak np. hałdy czy też tereny przemysłowe.
f. Szczególne funkcje gospodarcze lasu.
W trudnych okresach dziejowych danego kraju np. w okresie powojennym, po pożarach i powodziach las spełnia część funkcji odbudowy kraju dając np. drewno czyli budulec. Polska przechodziła ten okres po wojnach światowych. Szczególnie dużo drewna użyto na naprawę i rozbudowę torów kolejowych.