Pytania do­amczyka na ObronÄ™

  1. Chów bydła mięsnego w Polsce.

W Polsce hodowla bydła mięsnego jest na razie opłacalna. Nasza wołowina trafia głównie na zachód Europy. Tamtejsi odbiorcy cenią ją za jakość, smak i niższą cenę.

Przed wejściem do Unii wielu specjalistów mówiło o ogromnych szansach rozwoju tej hodowli w Polsce. Tuż po pierwszym maja 2004 roku dał się zauważyć spory wzrost zainteresowania polską wołowiną.

Mamy przecież w kraju dużo dobrych pastwisk, na których można z powodzeniem prowadzić, np. chów ekstensywny bydła mięsnego. A wołowina jest jednym z niewielu produktów deficytowych w całej Unii Europejskiej. Zainteresowanie tą hodowlą może jeszcze wzrosnąć z powodu niskiej kwoty mlecznej. Jak twierdzą eksperci wiele małych gospodarstw będzie zmuszonych przekwalifikować się z produkcji mleka na hodowlę bydła mięsnego.

Mimo iż nie ma idealnej rasy mięsnej, a każda z nich ma swoje wady i zalety można skorzystać z pewnych wskazówek i doświadczeń hodowców europejskich. Do chowu zwierząt czysto rasowych, przy zapewnieniu dobrych warunków utrzymania i żywienia nadają się francuskie rasy Limousine i Charolaise.

Do chowu ekstensywnego nadają się rasy Hereford i Angus, ale są one mniej chętnie kupowane, np. we Włoszech. Ponieważ głównym odbiorcą eksportowanych z Polski cieląt i odsadków są Włosi, najwyższe ceny można uzyskać za bydło rasy Piemontese i jego mieszańce. Ale rasa ta wymaga dobrych warunków i specjalnej opieki weterynaryjnej.

W Polsce mamy 30 tysięcy sztuk bydła mięsnego pod oceną użytkowości, zarejestrowanych w księgach hodowlanych, w tym 16 tysięcy czystorasowych.

  1. Sposoby zwiększania pogłowia bydła mięsnego.

Trzy źródła pochodzenia ras mięsnych:

  1. Systemy opasu bydła- intensywny, ekstensywny, półintensywny.

Intensywny- cielęta dobrze rozwinięte i dobrze odhodowane. Zwierzęta czystych ras mięsnych po krzyżówkach Limousin, Simentale. Przyrost 1000- na dobę. Opas jałówek do wagi niższej nie przekraczającej . Technologia opasu: po opasie otrzymujemy zwierzęta dobrze umięśnione o bardzo dobrym mięsie ale czasami może się okazać przetłuszczone.

Ekstensywny- prowadzimy w oparciu o pasze gospodarcze z uwzględnieniem użytków zielonych. Opasamy metodą wolce i jałówki. Trwa on długo 2-2,5 lat 24-30 miesięcy. Jeśli trwa on 2 lata obejmuje 2 sezony pastwiskowe. Cielęta, które pochodzą z urodzeń jesiennych to trafiają na pastwisko w wieku 6 misięcy z dobrze rozwiniętym żołądkiem. II sezon pastwiskowy sztuka otrzymuje . Możemy je dotuczyć do w oborze z paszami treściwymi. Warunki podczas opasu:

- dostęp do wody

- możliwość schronienia się zwierząt przed deszczem i upałem

- dostarczanie lizawek

- konieczność dostarczenia suchej słomy

Półintensywny-łączymy opasy ekstensywne i intensywne z wykorzystaniem zjawiaska kompensacji wzrostu. Od 20-22 miesięcy trwa opas., a w jego wyniku zwierzęta osiągają 500-. 1 okres odchowu w taki sam sposób jak w opasie ekstensywnym. 6 miesięcy i trafiają na pastwisko utrzymywane są całodobowo po zakończeniu tego sezonu. 2 etap prowadzony jest metodami opasu intensywnego. Dochodzi do kompensacji wzrostu- zwierzęta młode prawie roczne są niedożywione , takie zwierzęta jak przejdą na żywienie intensywne to zaczynają szybko przyrastać nadrabiać zaległości na dobe. W ten sposób nadrabiają zaległości po pastwisku. Ma to korzystny wpływ dlatego że mając wysoką wagę ciała są umiarkowanie odtłuszczone i dobrze umięśnione. Taki system stosujemy gdzie nie mamy dużych użytków zielonych. Jeśli nie mamy pastwiska to nie opłaca się stosować tego systemu.

  1. Opas razówek.

Są to młode krowy, które są dość wcześnie pokryte, wcześnie się cielą 20-24 miesiące. Szybko odchowują ciele w ciągu 100 dni ( 3 miesięcy). Mleko zasycha i poddaje się je opasowi a później wysyłamy na rzeź. Po zasuszeniu te krowy opasane są intensywnie 2-3 miesiące i ten opas powoduje że uzyskują masę . Te razówki pod koniec opasu dochodzą do wieku 30 miesięcy i skierowane są na rzeź. Tusze tych zwierząt są dobrej jakości nie są przetłuszczone. Poniżej nie ma problemu z badaniem BSE. Daje to krowa mleka i przyrost masy ciała 150 kg

  1. Czynniki wpływające na użytkowość mięsną bydła:

a). genetyczne- rasa, płeć

b). środowiskowe- żywienie, utrzymanie, wiek

Przy wyborze ras bydła bierzemy pod uwagę:

Charakterystyka ras przydatnych do produkcji mięsa w gospodarstwach ekologicznych

Trzy źródła pochodzenia ras mięsnych:

Bardzo dobrze wykorzystują pasze objętościowe o niskiej jakości pokarmowej: Salers, Hereford, Aberden Angus

9. Rasy bydła mlecznego przydatne do chowu w gospodarstwach ekologicznych. ( E- agroekologia)

Do produkcji mleka wykorzystuje się krowy różnych ras. Najbardziej powszechne są rasy: holsztyńska, fryzyjska, Jersey, oraz brunatna szwajcarska. Skład mleka jest różny u poszczególnych ras i zmienia się w czasie laktacji w odmienny sposób w zależności od rasy.

Krowy Holsztyńsko-Fryzyjskie są wymagające w stosunku do żywienia, dlatego są one nieopłacalne w gospodarstwach ekologicznych. W gospodarstwach ekologicznych nie można hodowac bydła z wysokim poziomem produkcyjnym, ponieważ narzuca to wymagający sposób żywienia, złe rasy to typowo mięsne lub typowo mleczne.

Czynniki decydujące o wyborze rasy bydła do gospodarstwa ekologicznych:

Preferowane rasy:

Przydatne rasy do produkcji mleka:

Rasy mleczne powinny co najmilej 150 dni w roku spędzić na pastwisku. Wydajność mleczna krów w gosp ekolog wynosi 5-7 tys kg rocznie.

10. Rasy bydła mięsnego przydatne do chowu w gospodarstwach ekologicznych. ( E)

Trzy źródła pochodzenia ras mięsnych:

11. Rasy świń przydatne do chowu w gospodarstwach ekologicznych.(E)

Rasy bardziej odporne na stres to rasy prymitywne.

Dobór rasy:

Parametry rzeźne:

Przy doborze ras należy brać pod uwagę rasy lokalne.

Linia ojcowska- powinna mieć odpowiednie przyrosty masy ciała, wysoką mięsność, odpowiednie wykorzystanie paszy.

Linia mateczna- wysoka użytkowość rozpłodowa, odpowiednie przyrosty dzienne, odpowiednia mięsność, odpowiednie wykorzystanie paszy.

Posiadanie zwierząt o odpowiednim zespole cech hodowlanych, jest jednym z podstawowych

warunków osiągnięcia sukcesu w ekologicznym chowie świń. Pod względem genetycznym, .winie te muszą cechować się nie tylko odpowiednią jakością produktów czy plenności. Muszą także zapewniać dobre przyrosty i wykorzystanie paszy w specyficznym środowisku chowu ekologicznego, a więc przy mniejszej koncentracji składników pokarmowych i surowszych warunkach środowiska. W chowie ekologicznym wykorzystywać należy w pierwszej kolejności rasy i linie krajowe. Gwarantuje to lepsze dostosowanie zwierząt do miejscowych warunków środowiskowych. Ekologiczny chów zwierząt mimo swej specyfiki nie może odbywać się obok, czy wbrew krajowej hodowli tych zwierząt, będąc po prostu jej częścią. Tak jak inne sztuki, także i świnie ekologicznie utrzymywane muszą podlegać znakowaniu. Mając inne uwarunkowania, zwierzęta ekologiczne nie mogą być w całej rozciągłości porównywalne genetycznie z tradycyjnymi. Jednak wiele cech, na które prowadzi się selekcję pozostaje zbieżna, a wyniki te dają wykorzystać się w chowie ekologicznym. Linie ojcowskie muszą charakteryzować się odpowiednimi przyrostami dziennymi masy ciała, należytym wykorzystaniem paszy oraz wysoką mięsnością. Linie matczyne winny cechować się wysokimi przyrostami dziennymi masy ciała, odpowiednim

wykorzystaniem paszy, dobór mięsności, wysoką użytkowością rozpłodową oraz odpornością na stres. W miarę rozwoju ekologicznego chowu świń, spodziewać należy się powstania odpowiednich programów hodowlanych i stad reprodukcyjnych. W tej chwili fermy i gospodarstwa ekologiczne skazane są na materiał hodowlany uzyskany dla potrzeb intensywnego chowu. Oczywiście każdy z hodowców może pokusić się o prowadzenie prac nad wyselekcjonowaniem zwierząt na potrzeby chowu ekologicznego, jednak są to prace długotrwałe i wymagają znacznej wiedzy. Prowadząc dobór zwierząt do hodowli ekologicznej przyjąć należy pewne dodatkowe założenia. Najważniejszą jest odporność na choroby i wolność od niektórych odziedziczalnych anomalii zdrowotnych (PSE, nagłe padnięcia, ronienia, trudne porody itp.). Reproduktory stosowane w takiej hodowli powinny

posiadać następujące cechy:

- Młode lochy powinny mieć kończyny silniejsze i być nieco wyższe niż zwierzęta dla hodowli intensywnej, aby nie miały trudności w poruszaniu się w terenie;

- Maciory powinny mieć większą zdolność pobierania paszy w okresie laktacji

i bardzo dobrze rozwinięty instynkt macierzyński;

- Knury powinny być lekkie, mieć bardzo wysokie libido, niezbyt duże umięśnienie i mocne kończyny tylne;

- Skóra reproduktorów powinna być pigmentowana, aby zmniejszyć ryzyko oparzeń słonecznych w systemach otwartych i na wybiegach.

Dobór odpowiedniego genotypu świń do utrzymywania w systemie otwartym, ma pierwszorzędne znaczenie dla jego efektywności. Opinie o doskonałej przydatności do tego celu ras prymitywnych, są tylko częściowo prawdziwe. Prowadząc fermę ekologiczną można dodatkowo starać się o kultywowanie starych ras w ramach zachowania bioróżnorodności. Dbając o zysk należy jednak pozyskać specjalnie stworzony na cele systemu otwartego materiał krzyżówkowy. W przypadku krajowych ras, jak na razie nie wykazano istotnego zróżnicowania ich przydatności do potrzeb półnaturalnych warunków utrzymania. Do potwierdzenia takich wniosków potrzebne są oczywiście dalsze badania na odpowiednio licznych populacjach.

Skala i koncentracja produkcji trzody w fermach i gospodarstwach ekologicznych limitowana jest wielkością posiadanego areału użytków rolniczych. Wiąże się to bezpośrednio z normatywami wprowadzonymi przez tzw. Dyrektywę azotanową UE i wielkości 170 kg azotu jaką można wprowadzić bez ryzyka środowiskowego do gleby w ciągu roku. To właśnie przeliczenie zawartości azotu w odchodach świń ustaliło dopuszczalną obsadę.

Grupa technologiczna Dopuszczalna liczba sztuk (szt./ha/rok)

Prosięta 74

Maciory 6,5

Tuczniki 14

Pozostałe 14

12. Rasy Owiec przydatne do chowu w gospodarstwach ekologicznych. ( E)

W swoich założeniach ekologiczna produkcja zwierzęca powinna odbywać się w naturalnych warunkach, a podstawą żywienia zwierząt przeżuwających powinno być pastwisko. Do gosp ekolog należy zatem wybierać rasy owiec dobrze wykorzystujących pastwisko, odporne na niekorzystne warunki atmosferyczne, chłód, opady i nie podatne na choroby związane ze stadnym wypasem ( kulawka, zarobaczenie). Najodpowiedniejsze są owce posiadające wełnę mieszaną, grubą, umożliwiającą spływanie wody i szybkie jej wysychanie. Najlepiej sprawdzają się w systemie ekstensywnej produkcji owce ras i odmian lokalnych. Niestety w Polsce nie wytworzono ras przystosowanych do takiego użytkowania, ponieważ przeprowadzono selekcję ras i odmian w kierunku wełnistym- preferowano oprócz owiec górskich owce o runie delikatnym, zwartym- merynosy, nizinne, długowełniste, oraz stosowano powszechnie system alkierzowy oraz intensywne żywienie. Z ras nadających się w Polsce do ekstensywnej- ekologicznej produkcji w trudnych warunkach klimatycznych należy wymienić owce górskie oraz wrzosówkę ( nie nadaje się do warunków górskich), rasy o dużej odporności, plenności i małej wybredności w żywieniu. Rasy te są najlepiej przystosowane do surowych warunków klimatycznych polski północno- wschodniej, surowych zim i upalnego lata. Mogą być też utrzymywane w innych regionach Polski. Do takich warunków nie nadają Się rasy Suffolk czy Charolaise. Z powodzeniem można użytkować czarnogłówkę- rasę która ze wszystkich ras mięsnych użytkowanych w Polsce jest najbardziej odporna.

Rasa wschodnio- fryzyjska jest bardziej delikatna, nie nadaje się w góry i na Suwalszczyznę, musi mieć dobre pastwiska, można ja wykorzystać do krycia z Polska owcą górską, takie krzyżówki charakteryzują się wyższą plennością i mlecznością od polskiej owcy górskiej. Inne rasy do gospodarstw ekologicznych: mieszańce

13. Zasady żywienia zwierząt w gospodarstwach ekologicznych. ( E)

W gosp ekolog przy ustalaniu dawek pokarmowych dla bydła należy brać pod uwagę:

14. Pasze w żywieniu zwierząt w gospodarstwach ekologicznych. ( E)

Najczęściej stosowane dodatki w gosp ekolog:

Zwierzęta powinny być żywione paszą wyprodukowaną w gospodarstwach ekologicznych. Żywienie zwierząt ma na celu utrzymanie ich w dobrej kondycji oraz zapewnienie optymalnej produkcyjności, dlatego wszystkie pasze i surowce paszowe wykorzystywane w żywieniu zwierząt muszą być dobrej jakości (nie mogą być nadgniłe lub zatęchłe) oraz dostosowane do potrzeb gatunku.

15. Leczeniu zwierzÄ…t w gospodarstwach ekologicznych.( E)

Wszelkie zabiegi dotyczące zdrowia zwierząt powinny być ukierunkowane przede wszystkim na profilaktykę, która opiera się na następujących zasadach:

Zabronione jest profilaktyczne stosowanie chemicznie syntetyzowanych leków weterynaryjnych (leków alopatycznych) i antybiotyków. W przypadku zachorowania zwierząt zaleca się wykorzystanie w leczeniu następujących grup środków:

Zakazane jest stosowanie substancji takich jak chemioterapeutyki (np. kokcydiostatyki) oraz stymulujących wzrost (antybiotyków, hormonów i środków podobnych w działaniu).

Zgodnie z obowiązującym prawem dozwolone jest leczenie zwierząt, dezynfekcja budynków i ich wyposażenia. Dotyczy to również leków konwencjonalnych, o ile określona choroba występuje w okolicy.

Jeśli zajdzie konieczność zastosowania leków konwencjonalnych - okres karencji wydłuża się dwukrotnie w stosunku do obowiązującego, a jeśli nie jest on określony - do min. 48 h.

Rozmnażanie zwierząt w gospodarstwie ekologicznym powinno odbywać się metodami naturalnymi. Dopuszcza się stosowanie sztucznego unasiennienia.
Zabronione są pozostałe formy sztucznego wspomagania rozrodu (np. przenoszenie zarodków).

16. Rola mikroklimatu w kształtowaniu dobrostanu zwierząt ( czynniki mikroklimatu- fizyczne, chemiczne)

Mikroklimat:

Czynniki Fizyczne- temperatura, wilgotność powietrza, ruch powietrza budynku, ochładzanie, oświetlenie

Czynniki chemiczne- obecność w powietrzu domieszek gazowych ( szkodliwych CO2, NH3, H2S), zapylenie powietrza.

Możemy się spotkać z zanieczyszczeniami biologicznymi- bakterie znajdujące się w powietrzu.

Kształtowanie się mikroklimatu: warunki przyrodnicze ( klimatyczne otoczenia w budynku), rodzaj materiałów budowlanych, kubatura budynku ( pojemność), technologia produkcji, sposób usuwania odchodów, rodzaj wentylacji i jej stanu fizjologicznego.

Najważniejsze czynniki mikroklimatu:

Głęboka ściółka jest bardziej higieniczna.

17. Szkodliwe domieszki gazowe w pomieszczeniach inwentarskich.

Szkodliwe domieszki gazowe CO2, NH3, H2S

Dopuszczalne stężenie CO2- 3000p.p.m w powietrzu w oborze dla krów

ppm- jedna milionowa część objętości

1/1000000

1l powietrza= 1000ml

1ppm- 1/1000ml

3ml-3000ppm

Powoduje to: podrażnienie spojówek, błon śluzowych

Dopuszczalne stężenie NH3 to 20ppm.

18. Regulacja mikroklimatu w budynkach inwentarskich.

Prawidłowy mikroklimat w budynkach inwentarskich zapewnia wentylacja naturalna lub mechaniczna- klimatyzacja.

Wentylacje naturalnÄ… stanowi:

Wentylacja naturalna wykorzystuje zjawisko grawitacji.

Warunki w pomieszczeniach inwentarskich muszą zaspokajać potrzeby biologiczne

i etologiczne zwierzÄ…t gospodarskich (np. dotyczÄ…ce sposobu zachowania siÄ™

w odniesieniu do właściwej swobody ruchu i komfortu). Zwierzęta gospodarskie muszą mieć łatwy dostęp do pożywienia i wody. Izolacja, ogrzewanie i wentylacja budynków muszą zapewniać utrzymanie obiegu powietrza, poziomu kurzu, temperatury, względnej

wilgotności powietrza oraz stężenia gazów w granicach nieszkodliwych dla zwierząt. Budynek musi umożliwiać wydajną naturalną wentylację i dopływ naturalnego światła. Otwarte wybiegi i zagrody muszą zapewniać wystarczającą ochronę przed deszczem, wiatrem, słońcem i ekstremalnymi temperaturami, odpowiednio do miejscowych warunków meteorologicznych i rodzaju zwierząt. Pomieszczenia dla zwierząt gospodarskich nie są obowiązkowe na terenach o odpowiednich warunkach

klimatycznych umożliwiających zwierzętom przebywanie na otwartej przestrzeni.

Pomieszczenia, kojce, sprzęt i wyposażenie należy prawidłowo czyścić i dezynfekować, aby zapobiec przenoszeniu infekcji i rozwojowi organizmów przenoszących choroby.

Obsada zwierząt gospodarskich w budynkach musi zapewniać im komfort i dobrostan, które w szczególności, zależą od gatunku, rasy i wieku zwierząt. Zwierzętom należy zapewnić dostęp do pastwiska, otwartego wybiegu lub zagrody, która może być częściowo zakryta. Zwierzęta te muszą mieć możliwość korzystania z tych obszarów w każdym przypadku, gdy zezwala na to kondycja fizjologiczna zwierzęcia, warunki

meteorologiczne i stan gruntu, chyba że wymogi wspólnotowe lub krajowe dotyczące szczególnych problemów zdrowotnych zwierząt to uniemożliwiają. Zwierzęta roślinożerne muszą mieć dostęp do pastwiska w każdym przypadku, gdy pozwalają na to

warunki.

19.Systemy utrzymania bydła ( alkierzowy. Otwarty, pastwiskowy)

a) w odniesieniu do warunków mikroklimatycznych

b). w odniesieniu do zakresu poruszania się zwierząt ( uwięziowy, bezuwięziowy)

c). biorąc pod uwagę rodzaj podłoża ( ściołowy, bezściołowy)

System technologii utrzymania bydła. Rozumiemy całokształt warunków środowiskowych , w których zwierzę przebywa i produkuje, a więc zakres swobody poruszania się, wyposażenia budynku, warunki mikroklimatyczne.

Warunki mikroklimatyczne, trzy systemy utrzymania:

Obory wolnostanowiskowe:

Obory boksowe każda sztuka ma wygrodzone miejsce

- obora z głęboką ściółką i wydzielonym stanowiskiem pokarmowym z wydzielonym korytarzem karmowo- gnojowym

- obory z pochyłą podłogą

System dwubudynkowy:

  1. znajduje się część z której zwierzęta jedzą

  2. znajduje się część gdzie zwierzęta odpoczywają i leżą

Co powinno się znaleźć na pastwisku:

- woda czysta

- lizaki solne

- poidła

- pastwiska mogą być ogrodzone lub nie

- wiaty

Swoboda poruszania się zwierzęcia, systemy możemy podzielić na:

-uwięziowe

-bezuwięziowe

Podłoga czy podłoże którym przebywa zwierzę:

- ściołowe

- bezściołowe

22. Systemy i organizacje wypasu bydła i owiec.

Aby efekty wypasu były jak największe, pastwisko powinno być zlokalizowane jak najbliżej zabudowań inwentarskich. Jego usytuowanie względem np. obór dla krów mlecznych i bydła opasowego nie powinno być dalsze niż 1 a maksymalnie 1,5 km, a dla młodzieży hodowlanej 1,5 do, maksymalnie 2 km. Ze względu na zagrożenia dla ludzi i zwierząt nie powinno się lokalizować pastwisk przy drogach szybkiego ruchu (zanieczyszczenia paszy),

torach kolejowych (hałas) oraz w bezpośrednim sąsiedztwie zakładów przemysłowych (zapylenia, zanieczyszczenia). Do ustalenia wielkości powierzchni pastwiska w gospodarstwie potrzebne są następujące dane: liczebność stada (DJP), długość sezonu pastwiskowego (dni), przewidywane plony (t z ha) oraz, o ile to możliwe, rozkład podaży paszy w sezonie w przeciętnym pod względem pogodowym roku. W Polsce wyróżnia się dwa systemy wypasu tj. wypas rotacyjny oraz wypas ciągły, wśród których stosowane są różne sposoby w zależności od różnych czynników. Do najczęściej stosowanych sposobów przydatnych w warunkach gospodarstw ekologicznych należą: wypas kwaterowy, dawkowania paszy, zagonowy i wypas ciągły. Każdy z wymienionych systemów i sposobów wypasu ma swoje zastosowanie. Każdy ma określone zalety ale i wady. Nie ma rozwiązań idealnych. Co najwyżej mogą być bardziej lub mniej racjonalne czy efektywne. Najpowszechniej stosowanym i najbardziej efektywnym jest system rotacyjny, polegający na systematycznym spasaniu runi z określonych części pastwiska sposobem kwaterowym lub dawkowania paszy. Kwaterowy sposób wypasu (klasyczny) polega na podzieleniu pastwiska na kwatery (części) i kolejnym ich spasaniu. Ma on szereg zalet, a najważniejsze z nich to:

· zapewnienie zwierzętom potrzebnych ilości paszy o wysokiej wartości żywieniowej, · zapewnienie ciągłości żywienia zielonką nawet w okresach niedostatecznego tempa przyrastania runi, · możliwość efektywnego nawożenia, · stworzenie korzystnych warunków do intensywnego odrastania runi, · możliwość terminowego wykonywania takich zabiegów jak nawożenie, użytkowanie (spasanie) i pielęgnowanie. Liczba kwater, których może być od 4 do 14, ustalana jest na podstawie długości czasu potrzebnego roślinom do odrośnięcia na pożądaną wysokość (w warunkach niżowej części Polski w okresie jesiennym nie dłużej jak ok. 35 dni = 5 tygodni) oraz liczby dni wypasu zwierząt na jednej kwaterze w rotacji (zwykle 3-5 dni) i liczby stad wypasanych zwierząt (najczęściej jedno). W średnich warunkach glebowych i klimatycznych, na dobrych pastwiskach czas odrastania runi wynosi:

w I  rotacji (kwiecień -maj) ok. 18-21 dni,

w II rotacji (czerwiec) ok. 20-24 dni,

w III rotacji (lipiec) ok. 22-30 dni,

w IV rotacji (sierpień) ok. 28-35 dni,

w V rotacji (wrzesień) ok. 35-42 dni.

Kierunek organizacji kwaterowego wypasu zmierza do maksymalnego (dopuszczalnego)

ograniczania liczby kwater ponieważ¿ trwałe ogrodzenia są kosztowne. Pewną odmianą kwaterowego wypasu, zwana uproszczonym sposobem kwaterowym lub wielko kwaterowym, jest podzielenie pastwiska tylko na 4 - 6 kwater i ich kolejnym spasaniu jak w sposobie kwaterowym klasycznym. Czas spasania jednej kwatery w rotacji jest wówczas relatywnie dłuższy (ok. 7, a nawet 10 dni). Sposób ten zalecany jest dla gospodarstw powierzchniowo niewielkich, gdzie wypasa się nieliczne stada (do kilku szt.), a zwłaszcza dla bydła opasowego i przeznaczonego do dalszej hodowli. Zalecany jest równie¿ do spasania użytków zielonych położonych w siedliskach wrażliwych na intensywne wydeptywanie (niektóre gleby torfowo- murszowe). Do zalet tego sposobu zalicza się: · mniejszy, w porównaniu z systemem klasycznym, o około 30% koszt urządzenia pastwiska, · mniejsze o około 30% nakłady związane z użytkowaniem, · znaczne ograniczenie nakładów siły roboczej związanych z nadzorem i przepędzaniem zwierząt. System wypasu ciągłego polega na ciągłym spasaniu całej powierzchni pastwiska od wiosny do jesieni. Na .wiecie wyróżnia się dwie odmiany tego systemu tj. intensywny wypas ciągły i ekstensywny wypas ciągły, znany w Polsce jako wolny. W gospodarstwach ekologicznych przydatny może być tylko wypas wolny. Ekstensywny wypas ciągły (wolny) polega na ciągłym spasaniu runi od wiosny

do jesieni na całej powierzchni pastwiska. O ekstensywnym wypasie decydują tutaj następujące czynniki: brak nawożenia poza okresem wczesnowiosennym 19

(w sezonie pastwiskowym), utrzymywanie jednakowej liczebności stada, sporadyczne

wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych. Przy tym sposobie wypasu obfitość paszy występuje w okresie maj-czerwiec, a następnie się zmniejsza aż do jesieni.

23. Produkcja siana- wartość odżywcza i jego rola w żywieniu.

Im rośliny są starsze tym więcej zawierają ligniny- co sprawia, że jakość paszy jest gorsza.

Najwięcej włókna jest w sianie, plewach- 40%, słomie 25%, natomiast mało w okopowych.

W 1 kg suchej masy paszy powinno znajdować się do 25% włókna. Zielonka z traw posiada mało wapnia, tak samo siano, kiszonka. Lucerna, koniczyna jest bogata w wapń. w trawach oraz w ich kiszonce roślinach motylkowych występuje dużo potasu. im wcześniej koszone jest siano tym większa jest w nim zawartość manganu.

Skoszona zielonka musi być odpowiednio zakonserwowana, aby można ją było przechować.

Stosowane sÄ… dwa sposoby konserwacji zielonki:

Suszenie na siano

Świeżo skoszona zielonka zawiera przeciętnie około 75% wody, której większą część trzeba odparować, ponieważ siano przeznaczone do przechowywania powinno zawierać nie więcej niż 15-18% wody. W czasie suszenia rośliny nie tylko tracą wodę, ale również zmienia się ich wartość pokarmowa; zmniejsza się zawartość składników pokarmowych i strawność paszy. Te niekorzystne zmiany są nieuniknione, chodzi jednak o to, aby były jak najmniejsze. Przy nieprawidłowym sposobie suszenia i nie sprzyjającej pogodzie straty mogą przekraczać nawet 50% początkowej wartości pokarmowej skoszonych roślin. Im szybciej przebiega suszenie siana, tym straty są mniejsze. Najbardziej rozpowszechnionym, ale też i najbardziej ryzykownym sposobem jest suszenie siana bezpośrednio na ziemi. Przy tym sposobie o wielkości strat decydują warunki atmosferyczne oraz organizacja pracy. Pierwszym zadaniem jest jak najszybsze doprowadzenie do całkowitego zwiędnięcia roślin, co przerywa oddychanie, będące przyczyną znacznych strat składników pokarmowych. Skoszoną zielonkę należy więc natychmiast rozrzucić cienką warstwą na łące i często intensywnie przetrząsać. Podczas dobrej pogody przez co najmniej trzykrotne w ciągu dnia przetrząsanie już w pierwszym dniu można doprowadzić do całkowitego zwiędnięcia roślin. Przed zachodem słońca podsuszoną zielonkę zbiera się w wały, aby nie zwilgotniała od rosy. Rano po ustąpieniu rosy podsuszone siano rozrzuca się ponownie i 2-3 krotnie przetrząsa. Pracę tę należy wykonać nie tak energicznie jak pierwszego dnia, aby nie kruszyć już wyschniętych delikatnych liści. Do tego celu nadaje się bardzo dobrze przetrząsaczo - zgrabiarka. Wieczorem silnie już podsuszone siano zbieramy w kopy, które następnego dnia rozrzuca się w celu dalszego dosuszania. Wieczorem znów składa się siano w kopy, w których ostatecznie dosycha i po paru dniach nadaje się już do zwózki. Suszenie siana na ziemi jest pracochłonne i w przypadku niekorzystnych warunków atmosferycznych połączone z dużym obniżeniem wartości pokarmowej paszy.
Ograniczenie tych strat i większe uniezależnienie się od pogody daje suszenie siana na rusztowaniach lub dosuszanie przewiędniętej zielonki nie ogrzanym powietrzem. Suszenie siana na różnego typu suszakach jest też pracochłonne i wymaga dużej liczby suszaków. Na szerszą skalę stosowane jest tylko w rejonach górskich i podgórskich, gdzie ilość odpadów jest bardzo duża.
Dosuszanie siana nie ogrzanym powietrzem powinno być powszechnie stosowane. W ten sposób można dosuszyć siano w stogach, brogach lub w stodole. Podsuszoną do zawartości około 40% wody zielonkę układa się warstwą grubości 1,5 - 2 m na rusztowaniu z desek lub żerdzi tworzącym kanał główny, od którego rozchodzą się na boki mniejsze kanały. Do kanału głównego wtłacza się powietrze za pomocą wentylatora. Powietrze przenika przez całą warstwę siana i stopniowo je suszy. Gdy cała warstwa zostanie dokładnie wysuszona, można na niej ułożyć drugą warstwę podsuszonej zielonki tej samej grubości co pierwsza i całość dalej przedmuchiwać. Grubość całej warstwy suszonego siana nie powinna wynosić więcej niż 5-6 m. Proces suszenia siana powinien być stale kontrolowany, aby zależnie od przebiegu wysychania roślin regulować czas pracy wentylatora. Okres suszenia zależy od wilgotności powietrza.
W dużych gospodarstwach łąkowych stosuje się suszenie zielonki łąkowej w suszarniach mechanicznych. Ten sposób konserwacji zielonki daje możliwości największego ograniczenia strat wartości pokarmowej paszy, jest jednak kosztowny i może być opłacalny tylko w gospodarstwach specjalistycznych, w których gospodarka łąkowa jest na bardzo wysokim poziomie.

Kiszenie

Drugą metodą konserwacji zielonki jest jej zakiszenie. Zaletą tej metody jest możliwość uzyskania paszy zdrowej i smacznej, z mniejszymi niż przy suszeniu na siano stratami składników pokarmowych, niezależnie od warunków atmosferycznych. Dlatego w warunkach nie sprzyjających dobremu wysuszeniu siana - zbiór III pokosu, a w latach wilgotnych także i w lecie, lepiej jest przeznaczyć skoszoną zielonkę do zakiszania.
Ruń łąkową można kisić w zbiornikach lub pryzmach, a sposób sporządzania kiszonki jest taki sam jak z innych roślin pastewnych. Warunkiem uzyskania dobrej kiszonki jest bardzo dobre ugniecenie masy roślinnej i staranne przykrycie, zabezpieczające przed wodą deszczową. Obecnie coraz bardziej przyjmuje się sposób kiszenia zielonki już przewiędniętej o zawartości suchej masy 30-40% lub podsuszonej ( 40 - 60% s.m. ), co pozwala otrzymać bardzo dobrą paszę, tzw. sianokiszonkę.

Siano łąkowe przyspiesza rozwój żwacza.

Produkcja mleka w oparciu o TUZ jest od 1,5 do 2,6 razy tańsza niż produkcja na GO. Pasze z TUZ SA w stanie dostarczyć ilość składników pokarmowych pokrywających 20-25 kg mleka- produkcja mleka na dzień. O wysokiej jakości paszy objętościowej decyduje skład botaniczny łąk, w jakim stadium rozwoju rośliny są spasane lub konserwowane, najlepsze stadium to koniec strzelania w źdźbło, początek kłoszenia. Przy opóźnionym koszeniu- znaczne obniżenie wartości pasz, co powoduje obniżenie produkcyjności zwierząt. Na pastwisku powinny być rośliny chętnie zjadane przez zwierzęta, odpowiedni skład gatunkowy.

Ważna jest gęstość porostu przy poborze. Obsada zwierząt na pastwisku powinna być nieduża. Wypas można zacząć gdy ruń pastwiskowa ma co najmniej 12 cm.

24. Produkcja kiszonki ( sianokiszonki)- wartość odżywcza i jej rola w żywieniu.

Pasze objętościowe SA dobrym źródłem substancji mineralnych:

25. Sposoby konserwacji wilgotnego siana.

Tematyka związana z konserwacją roślin z użytków zielonych w naszym kraju ma priorytetowe znaczenie, gdyż żywienie paszami konserwowanymi (jesienno-zimowo-wiosenne) w niektórych regionach kraju trwa ponad pół roku. Za istotnością tego problemu przemawia również wysoka wartość odżywcza pasz z użytków zielonych w porównaniu z przemysłowymi, gdyż są one najbardziej dostosowane do przewodu pokarmowego przeżuwaczy. Według Fritza w paszach z użytków zielonych dynamika rozkładu w żwaczu białka i energii jest podobna, co nie grozi gromadzeniem się nadmiaru szkodliwego NH3.
 Problem jakości pasz szczególnie w naszym kraju jest bardzo ważny, gdyż obecnie opłacalność produkcji rolniczej jest bardzo niska, stąd jakość pasz objętościowych w żywieniu przeżuwaczy ma podstawowe znaczenie. W ogólnych nakładach produkcji mleka i mięsa koszty pasz stanowią około 45-75%, dlatego zwiększenia opłacalności produkcji przeżuwaczy należy szukać w obniżce nakładów związanych zwłaszcza z produkcją konserwowanych pasz. Na istotność tego problemu zasadniczo wpływają dwa elementy: duże nakłady związane z konserwacją paszy i znaczny ubytek składników pokarmowych w masie roślinnej w czasie konserwacji. Na pierwszy element rolnik nie ma większego wpływu, natomiast może istotnie wpłynąć na ograniczenie strat w składnikach pokarmowych. Chodzi przede wszystkim o to by rolnik ponosząc duże nakłady na zbiór i konserwację, uzyskiwał plon w miarę dobrej jakości. Przykładem większej wartości pasz zielonych nad konserwowanymi może być porównanie produkcji mleka w dwóch gospodarstwach w okresie żywienia – letniego i zimowego, gdzie w okresie żywienia pastwiskowego na użytkach zielonych uzyskano prawie dwa razy większą produkcję mleka niż w okresie żywienia zimowego paszami z tych użytków.


Kiedy kosić?
Na jakość pasz konserwowanych, oprócz technologii konserwacji, istotny wpływ ma faza rozwojowa roślin w czasie ich zbioru. Za optymalny termin koszenia runi przeznaczonej do konserwacji zarówno na siano jak i na kiszonkę przyjmuje się fazę kłoszenia dominujących gatunków traw w pierwszym odroście, a w następnych czas wzrostu 6-8 tygodni.
 Opóźnieniu terminu koszenia traw poza czas uznany za optymalny towarzyszy pogarszanie się wartości pokarmowej roślin, objawiające się spadkiem zawartości cukrów prostych, białka ogólnego, a wzrostem zawartości włókna surowego. Według Falkowskiego i in. na każdy dzień opóźnienia terminu koszenia roślinności łąkowej poza fazę kłoszenia przypada spadek zawartości białka o 0,2% w suchej masie. Zaś w badaniach Kasperczyka spadek zawartości białka ogólnego w suchej masie pomiędzy fazą kłoszenia a fazą kwitnienia wynosił dla kupkówki pospolitej 0,11%, a dla rajgrasu wyniosłego 0,08% na każdą dobę.

Wybór metody konserwacji
Na jakość pasz konserwowanych z użytków zielonych istotny wpływ ma wybór metody konserwacji. Przede wszystkim chodzi o wybór takiej metody, przy której występują najmniejsze straty składników pokarmowych w czasie procesu technologicznego. Zasadniczo stosuje się dwie metody konserwacji roślin: suszenie i zakiszanie.
 Według Zastawnego w latach dziewięćdziesiątych na obszarze około 90% wszystkich łąk w naszym kraju produkowano siano. Zjawisko to należy uznać za wysoce nieuzasadnione z racji dużych strat w składnikach pokarmowych, które zależą nie tylko od warunków atmosferycznych, ale i od samego rolnika. Straty składników pokarmowych w sianie przy tej metodzie konserwacji są duże i mogą dochodzić nawet do 50%. Spowodowane są one oddychaniem świeżo skoszonych i więdnących roślin, obłamywaniem i kruszeniem delikatnych części, wymywaniem składników pokarmowych przez deszcz oraz fermentacją i gniciem w długo leżących pokosach lub kopach.

â–  Siano
Według Instytutu Ekonomiki Rolnictwa, koszty produkcji jednej jednostki pokarmowej w sianie są większe średnio o 80% niż w kiszonce. Dobrze przeprowadzone kiszenie traw jest tańsze od siana wysuszonego na powierzchni łąki przy wielokrotnym jego przetrząsaniu, a kiszonka taka w efekcie pod względem wartości odżywczej daje paszę zbliżoną do materiału wyjściowego, tzn. do zielonki.

â–  Kiszonki
Z przeglądu literatury zarówno krajowej jak i zagranicznej wynika, że technologią bardziej racjonalną od suszenia siana jest produkcja kiszonek. Przemawiają za tym mniejsze uzależnienia od warunków pogodowych i mniejsze straty w składnikach pokarmowych z racji obłamywania i kruszenia się delikatnych części roślin oraz wymywania przez opady atmosferyczne. W krajach Europy Zachodniej od produkcji siana zaczęto odchodzić już w latach sześćdziesiątych. Obecnie w tych krajach procentowy udział kiszonek w bilansie paszowym przeżuwaczy wynosi 80-90%, natomiast siana, które głównie produkuje się dla cieląt – 10-20%.
 Spośród technologii zakiszania roślin na czołowe miejsce wysuwa się kiszenie roślin przewiędniętych bądź podsuszonych, w których zawartość wody waha się w granicach 40-60%. Zakiszanie roślin przewiędniętych w porównaniu z roślinami świeżymi ogranicza straty w składnikach pokarmowych średnio o 50%, a nakłady energetyczne związane ze zbiorem o 14-23%. Ponadto przy tej metodzie w materiale przewiędniętym zwiększa się zawartość cukrów prostych, co zapewnia lepsze zakiszanie materiału roślinnego. Najbardziej rozpowszechnionym sposobem obniżenia zawartości wody w roślinach jest wstępne podsuszanie przy zastosowaniu maszyn. Coraz częściej zalecanym zabiegiem, stosowanym w pierwszej kolejności łącznie z koszeniem jest zgniatanie świeżej zielonki na polu. Zabieg ten zalecany jest przede wszystkim przy konserwowaniu roślin grubołodygowych, u których szybkość wysychania poszczególnych organów nie jest jednakowa. Stosując zgniatanie czas schnięcia skraca się o 30 do 50%. W chwili obecnej zgniatanie zielonek w pierwszej fazie suszenia zastępowane jest poprzez rozrzucanie pokosów. Zabieg ten winien być przeprowadzany natychmiast po skoszeniu, starannie, aby ścięta ruń rozłożona była równomiernie na całej powierzchni łąki. Wyparowywanie wody przebiega tym szybciej, im większa powierzchnia roślin wystawiona jest bezpośrednio na działanie wiatru, słońca i im cieńsza jest warstwa rozłożonej zielonki. Zatem wielkość plonu w dużym stopniu wpływa na szybkość suszenia roślin. Przy wzrastających plonach proces suszenia przebiega wolniej, a różnice z tym związane mogą wynosić od 10 do 15%. Wpływ wielkości plonu zaznacza się najsilniej w fazie, gdy przewiędnięta ruń zawiera od 30-do 60% zawartości suchej masy. Do zgrabiania, rozrzucania i odwracania siana stosuje się uniwersalne, wysoko wydajne urządzenia obrotowe. Przy ich zastosowaniu, po uprzednim zgnieceniu zielonki, w ciągu 4-5 godzin, można uzyskać poduszenie masy do wilgotności 60%, a po upływie 6-7 godzin – do wilgotności 35-45%.

Zawartość cukrów prostych w materiale zakiszanym decyduje o jakości pokarmowej uzyskanych kiszonek. Według Podkówki większą przydatność w produkcji kiszonek mają trawy pierwszego odrostu z racji większej zawartości cukrów. Zdaniem tego autora, jeśli przyjmie się zawartość cukrów w trawach pierwszego odrostu za 100%, to w drugim odroście ich ilość kształtuje się na poziomie 60%, a w trzecim na poziomie 80%. Na zawartość cukrów w roślinach decydujący wpływ ma nawożenie azotowe. Niedostateczne nawożenie tym składnikiem lub też przenawożenie ujemnie wpływa na poziom cukrów, co w konsekwencji pogarsza wartość kiszonki, gdyż zawiera ona mniej kwasu mlekowego, a więcej octowego i masłowego.
 W naszym kraju zakiszanie roślin pastewnych jest słabo rozpowszechnione z racji małego stopnia zmechanizowania gospodarstw rolnych i dużego ich rozdrobnienia. W ostatnich latach obserwuje się jednak wyraźny wzrost zainteresowania zakiszaniem traw podsuszonych. Sporządzanie kiszonek o podwyższonej zawartości suchej masy, polega na zbiorze podsuszonych zielonek o zawartości suchej masy powyżej 30%, a następnie ich zakiszaniu w silosach, pryzmach, w rękawach foliowych lub w dużych cylindrycznych belach owiniętych folią. Dobra kiszonka może stanowić podstawową paszę pokrywającą potrzeby pokarmowe zwierząt przynajmniej w 70%. Skarmianie kiszonek o podwyższonej zawartości suchej masy powoduje większe przyrosty masy ciała opasów i zwiększa wydajność mleczną krów w porównaniu z kiszonkami wyprodukowanymi z roślin świeżych. Z punktu widzenia ekonomicznego, zakiszanie traw w pryzmach lub silosach powinno mieć miejsce w gospodarstwach większych, utrzymujących powyżej 20 krów, natomiast zakiszanie w belach foliowych ma większe uzasadnienie w gospodarstwach mniejszych, utrzymujących 7-20 krów.

W rejonach górskich i podgórskich, charakteryzujących się dużą ilością opadów atmosferycznych, warunki do produkcji siana są mało sprzyjające. Uzyskanie w tych rejonach siana dobrej jakości, wysuszonego na powierzchni łąk należy do rzadkości. Ponadto dominujące drobne gospodarstwa, utrzymujące po kilka sztuk bydła i owiec, nie są w stanie posiadać należytego parku maszynowego ułatwiającego produkcję siana. Stąd też rolnicy tych gospodarstw poszukują różnych sposobów produkcji siana celem ograniczania strat w składniki pokarmowe. Między innymi takim sposobem jest dość powszechna produkcja siana na urządzeniach (ostwie, rogale, kozły, daszki).
 W ostatnich latach alternatywnym w stosunku do produkcji siana sposobem konserwowania zielonek jest sporządzanie kiszonek z traw podsuszonych tzn. sianokiszonki. Ten sposób znacznie uniezależnia rolnika od przebiegu pogody, gdyż materiał roślinny nadający się do zakiszania można uzyskać w ciągu 1-2 dni od skoszenia, natomiast do wysuszenia siana konieczne jest 4-5 dni dobrej pogody. 

G – gospodarka górska

E- agroekologia

Pytania nie oznaczone żadną literką dla wszystkich.

Pytania od Adamczyka


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
PYTANIA I ODPOWIEDZI NA OBRONĘ PRACY MAGISTERSKIEJ
10, wojtek studia, Automatyka, studia 2010, obrona inz, Pytania na obrone, brak tematu , dyplomowka
odp na zagadnienia, pytania na obronę ochrona środowiska lublin, technologie ochrony środowiska
,pytania na obronę inż,Zasada projektowania cyklonów
,pytania na obronę inż,Cele i sposoby unieszkodliwiania osadów ściekowych
pytania na obrone
,pytania na obronę inż,przekladnie mechaniczne
DOBRE Pytania na obronę lic pielęgniarstwo internistyczne
9, wojtek studia, Automatyka, studia 2010, obrona inz, Pytania na obrone, brak tematu , dyplomowka
pytania na obrone
3, wojtek studia, Automatyka, studia 2010, obrona inz, Pytania na obrone, brak tematu , dyplomowka
pytania na obrone
DYDAKTYKA 2 pytania na obronenkjo
,pytania na obronę inż,ciśnienie hydrostatyczne i parcie hydrostatyczne
,pytania na obronę inż,elementy składowe kanalizacji miejskiej
pytania na obronę ?łość specjalizacyjne leśne
,pytania na obronę inż,Rodzaje wentylacji i ich zastosowanie
pytania na obronÄ™ dodatkowe opracowanie
Obrona - PYTANIA NA OBRONE - LICENCJAT, obrona licencjat

więcej podobnych podstron