Dynamika i konsekwencje
wiatrów stałych

1. Ciśnienie

Ciśnienie atmosferyczne zmienia się
nie tylko w kierunku pionowym, ale
i w poziomym. Zmienność ta nosi nazwę poziomego gradientu barycznego. Dynamika układów barycznych warunkuje zmienność pogody na danym terytorium. Jednakże istnieją też stałe układy baryczne, utrzymujące się na danym obszarze cały rok lub przez znaczną część roku.

2. Temperatura

Powietrze nad obszarami silniej nagrzewanymi zwiększa swoją temperaturę
i staje się lżejsze, unosząc się do góry.
W efekcie w wyższych warstwach troposfery powstaje nachylenie powietrza w stronę obszarów mniej nagrzanych i poziomy ruch
w tych kierunkach. Na skutek tego ruchu ciśnienie nad obszarem bardziej nagrzanym maleje, zaś nad mniej nagrzanym – wzrasta. Zaistniała różnica ciśnień powoduje przy powierzchni Ziemi wyrównawczy, poziomy ruch powietrza

Generalnie wiatry wieją zatem z wyżów
do niżów.

3. Siła Coriolisa

Wiatry – mimo ogólnego kierunku z miejsc
o wyższym ciśnieniu ku miejscom o niższym ciśnieniu – nie wieją wprost z wyżów do niżów. Ich kierunek podlega silnemu odchyleniu pod wpływem siły Coriolisa,
a także siły tarcia.

Pasaty, ulegając działaniu siły Coriolisa odchylają się na półkuli północnej
w prawo, a na półkuli południowej w lewo.
W rezultacie wiatry te wieją odpowiednio
z północnego
i z południowego wschodu.

W języku angielskim pasaty określa się jako „trade winds”, czyli w dosłownym tłumaczeniu „wiatry handlowe”, ponieważ w znacznym stopniu umożliwiały one żeglugę przez ocean
i handel z „Nowym Światem”.

Pasaty występują w warstwie od 2 km wysokości latem nad równikiem. Powyżej tej warstwy występują antypasaty wiejące w kierunku zachodnim. 

Konsekwencje

Pasaty poruszają powierzchniową warstwę oceanuów przekazując energię wiatru cząsteczkom wody . Ruch ten z czasem udziela się głębszym warstwom . Wskutek tego olbrzymie masy wody jako Prąd Południowo równikowy i prąd Północno równikowy podążają na zachód. Między nimi, jako następstwo różnicy poziomu wód między zachodnią i wschodnią częścią oceanu wytwarza się Równikowy Prąd Wsteczny. Po zachodniej stronie oceanu prądy równikowe napotykają na przeszkodę w postaci lądów. Ocierają się o nie skręcają na półkuli północnej - w kierunku północnym, a na południowej - w kierunku południowym . Ponieważ ich wody są cieplejsze od otaczających je wód oceanicznych, nazywamy je prądami ciepłymi. Do prądów tych należą Prąd Zatokowy (Gofsztorm) i Prąd Brazylijski.

Pasaty spychają ciepłe wody powierzchniowe na zachód, powodując ulewne tropikalne deszcze w północnej Australii, Indonezji oraz deszcze monsunowe w Indiach. Na ogół pasaty utrzymują równowagę między ciepłymi wodami zachodniego Pacyfiku a chłodnymi na wschodnim Pacyfiku.
Z uwagi na działanie pasatu a także rozszerzalność cieplną wody, poziom zachodniego Pacyfiku wzrasta o około 45 cm, a o podobną wartość obniża się poziom wody na wschodnim Pacyfiku. U wybrzeży Ameryki Południowej panuje susza, a z głębi oceanu wypływają zimne, żyzne wody Prądu Peruwiańskiego bogate w plankton i ryby. Zjawisko wypływu wody z głębin oceanu na powierzchnię pod wpływem wiatru znane jest pod nazwą upwellingu.

Proces ten jest podstawą życia w rejonie Peru, Ekwadoru, Chile. Bogate w biogeny wody zapewniają rozwój łańcucha pokarmowego od planktonu poprzez ryby, ptaki, zwierzęta domowe po człowieka.

Chłodne, bogate w substancje odżywcze wody Prądu Peruwiańskiego są znakomitymi łowiskami, jednymi z najlepszych na świecie. Olbrzymie ławice małych sardeli są w Peru i Ekwadorze podstawą przemysłu rybnego. 

Z powodów, których naukowcy wciąż jeszcze nie znają, co kilka lat pasaty słabną lub nawet całkiem zanikają. Słabym pasatom towarzyszą silne wiatry wiejące z zachodu. W ślad za nimi na wschód płynie ciepła woda z zachodniego Pacyfiku. Jej 150-metrowa warstwa przepływa nad chłodniejszą wodą, bogatą w składniki pokarmowe i nie pozwala jej unosić się do góry przy brzegach Ameryk, co powoduje, że morskie stworzenia cierpią tam na brak pokarmu, a połowy znacznie się zmniejszają. Powietrze przejmuje ciepło i wilgoć od rozgrzanej powierzchni oceanu i wznosi się, formując chmury burzowe. Na zachodnie wybrzeża obu Ameryk spadają ulewne deszcze. Z kolei w Australii, Indonezji, Indiach i Afryce występują susze. 

Gdy słabną wiejące na zachód pasaty rozwija się El Nino. El Nino (chłopiec) to okresowe zaburzenie równowagi termicznej Ziemi, które nawiedza nas co kilka lat. Zjawisko to powstaje w całym basenie Pacyfiku i ma wpływ na zmiany pogody na całej kuli ziemskiej. Powoduje wędrówki ciepłych mas wodnych zlokalizowanych normalnie u wybrzeży Australii, wzdłuż równika na wschód, aż do wybrzeży Ameryki Południowej.

Ta niezwykle ciepła woda wpływa na parowanie w miejscu powstawania chmur deszczowych. W sezonie 1997-1998 El Nino było najsilniejsze z dotychczas obserwowanych i odpowiedzialne za rekordowe opady deszczu w Kalifornii, potężne powodzie w Peru, susze, gwałtowne pożary w Indonezji, tornada w południowo - wschodnich rejonach USA oraz ofiary w ludziach i olbrzymie straty materialne na całym świecie, również niespotykane dotychczas w historii powodzie, które zalały Europę wschodnią i środkową w lipcu 1997r. i które pochłonęły 55 ofiar śmiertelnych w Polsce.

Gdy pasaty wieją silniej niż zwykle mogą sugerować nadejście La Nina (z hiszpańskiego "dziewczynka") - antagonistki El Nino. powodując rozciąganie się zimnych mas wodnych aż do obszarów równikowego Pacyfiku. La Nina również zmienia warunki pogodowe w skali globalnej, z czym wiąże się mniejsza wilgotność powietrza. 
El Nino gromadzi ogromne ilości energii. Tak na prawdę naukowcy nie potrafią wyjaśnić co jest przyczyną jego powstawania. Jest wysoce prawdopodobne, iż ostatni El Nino zapoczątkowuje następny. Pomimo, że cykle El Nino i La Nina nie są regularne, zauważono, że pojawiają się ok. 30 razy w stuleciu z przerwami od 2 do 10 lat, a towarzyszy im określona faza ciepła oceanu i siły pasatów.

dziękuję